Đánh giá sau một năm điều trị tiêu sợi huyết trên bệnh nhân nhồi máu não cấp tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang

Chia sẻ: ViChaeyoung ViChaeyoung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tai biến mạch máu não hay đột quỵ là bệnh lý thần kinh thường gặp, chiếm khoảng 50% trong tổng số các bệnh thần kinh. Sử dụng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch đã được chứng minh hiệu quả trong điều trị đột quỵ nhồi máu não cấp trong giai đoạn sớm sau đột quị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá sau một năm điều trị tiêu sợi huyết trên bệnh nhân nhồi máu não cấp tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang

54 ĐÁNH GIÁ SAU MỘT NĂM ĐIỀU TRỊ TIÊU SỢI HUYẾT TRÊN BỆNH NHÂN NHỒI MÁU NÃO CẤP TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM AN GIANG Nguyễn Duy Tân, Mai Nhật Quang, Trần Thanh Phong, Lê Hoàng Dũng TÓM TẮT: ĐẶT VẤN ĐỀ: Tai biến mạch máu não hay đột quị là bệnh lý thần kinh thường gặp, chiếm khoảng 50% trong tổng số các bệnh thần kinh. Sử dụng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch đã được chứng minh hiệu quả trong điều trị đột qụy nhồi máu não cấp trong giai đoạn sớm sau đột quị. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu mô tả hàng loạt case tại khoa thần kinh từ tháng 2/2018 đến 30/09/2019. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: Thời gian trung bình từ lúc bắt đầu có triệu chứng đến khi nhập viện trung bình 133.8±67.8 (phút), thời gian trung bình từ lúc nhập viện đến khi được tiêm thuốc là 64.4±28.8 (phút). Trong đó có 38/67 bệnh nhân (56.7%) được tiêm tPA trong vòng 60 phút sau nhập viện. Điểm NIHSS cải thiện sau khi ra viện chiếm 82% (55/67). KẾT LUẬN: Tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch giúp phục hồi vận động ở bệnh nhân nhồi máu não cấp. ABSTRACTS Background: To treatment brain stroke disease is a challenge in clinical neurological. Patients and methods: Case series report including 67 persons who admitted to Neurology ward of An giang hospital from February 1st 2018 to Septemper 30 th 2019. Results: The mean time from onset of stroke symptoms to hospitalization was 133.8±67.8 (minutes), mean time from admission to injection was 64.4±28.8 (minutes). Of these, 38/67 patients (56.7%) received thrombolysis with Intravenous rtPA within 60 minutes after admission.The improved NIHSS score after discharge accounted for 82% (55/67). Conclusions: Thrombolysis with intravenous rtPA to help restore movement in acute ischemic stroke. I/ ĐẶT VẤN ĐỀ Đột quị nhồi máu não là bệnh lý thần kinh thường gặp trong thực hành lâm sàng chiếm khoảng 80-85% các trường hợp bệnh cảnh đột quị não, khi đột quị xảy ra di chứng để lại vô cùng nặng nề là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Trong những năm gần đây tại những trung tâm lớn như Thành Phố Hồ Chí Minh và Hà Nội đã áp dụng kỹ thuật điều trị rtPA cho nhiều bệnh nhân đột quị não cấp thể nhồi máu đem lại những dự hậu tốt cho bệnh nhân. Vì cửa sổ điều trị tiêu sợi huyết ngắn dưới 4.5 giờ nên không thể chuyển bệnh nhân lên tuyến trên điều trị vì không có đủ thời gian. II/ ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Đối tượng nghiên cứu Bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não cấp tính trong 4.5 giờ đầu tại Bệnh viện Đa khoa trung tâm An Giang từ tháng 02/2018 đến 30/09/2019. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân Tuổi ≥ 18 tuổi. Thời gian khởi phát đột qụy đến khi dùng thuốc dưới 270 phút. Chẩn đoán nhồi máu não cấp với 4 điểm < NIHSS < 22 điểm. Không có hình ảnh xuất huyết não trên CT sọ não hoặc MRI sọ não. Cắt lớp vi tính sọ não hoặc cộng hưởng từ: vùng đậm độ < 1/3 khu vực phân bố của động mạch não giữa Được sự đồng ý của bệnh nhân hoặc thân nhân người bệnh.
55 Tiêu chuẩn loại trừ Các triệu chứng khởi phát của đột qụy > 270 phút hoặc không rõ thời gian. Các triệu chứng đột qụy nhẹ, đơn thuần hoặc cải thiện nhanh. Khởi phát có co giật. Có các TC xuất huyết dưới nhện. Hình ảnh CT sọ: Nhồi máu não lớn (> 1/3 bán cầu) hay không có CT sọ não hoặc có chảy máu trên CT. Điểm NIHSS > 22. Chấn thương hoặc chảy máu nội sọ. Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng hay viêm màng ngoài tim. Chấn thương cấp hay đang chảy máu. Tiền sử đột qụy, chấn thương đầu nặng, nhồi máu cơ tim hoặc phẫu thuật sọ não trong 3 tháng gần đây. Có tiền sử xuất huyết não hay các bệnh lý thần kinh khác như u não, xuất huyết dưới nhện, dị dạng động tĩnh mạch hay có phình mạch nội sọ. Tiền sử chảy máu tiêu hoá, tiết niệu trong vòng 21 ngày. Tiền sử chấn thương lớn hoặc phẫu thuật lớn trong 14 ngày. Chọc dò tuỷ sống hoặc động mạch trong 7 ngày. Có bệnh lý nội sọ bẩm sinh. Đường huyết < 50 mg/dl hoặc > 400 mg/dl. Hematocrit dưới 25%. Tiểu cầu < 100.000 mm3. HA không kiểm soát được. Điều trị thuốc chống đông với INR > 1.5 giây. Bệnh chảy máu bẩm sinh hay mắc phải. 2.2 Phương pháp nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca. Quy trình tiến hành: Bệnh nhân ngoại trú (khám tại Phòng khám bệnh hoặc khoa Cấp cứu) hoặc bệnh nhân đang điều trị nội trú tại các khoa nếu có triệu chứng nghi ngờ đột quỵ não mới xuất hiện trong vòng 4.5 giờ đầu: khẩn trương chuyển vào khoa cấp cứu hoặc gọi điện thoại báo khoa Nội thần kinh. Khám nhanh và khai thác tiền sử. Xét nghiệm: Sinh hóa máu (Glucose, chức năng gan, chức năng thận); điện tim; đông máu (PT, aPTT, INR); công thức tế bào máu; cắt lớp vi tính Đối chiếu lần cuối tiêu chuẩn chọn và tiêu chuẩn loại. Giải thích cho bệnh nhân và thân nhân về lợi ích và nguy cơ của biện pháp điều trị. Bệnh nhân hoặc thân nhân ký đơn tình nguyện đồng ý tiến hành kỹ thuật. Kiểm soát huyết áp xuống dưới mức 185/110mmHg. Theo dõi: Mạch, Huyết áp, độ bão hòa O2, nhiệt độ, điểm Glasgow. Chỉ định chụp CT scan khẩn cấp sau điều trị tan huyết khối ở những bệnh nhân đột quỵ thiếu máu cục bộ cấp tính: +Các dấu hiệu và triệu chứng của xuất huyết não hoặc phù não/nhồi máu phù nề. + Triệu chứng thần kinh xấu đi. Glasgow Coma điểm giảm ≥ 02 điểm. NIHSS tăng > 4 điểm. Những dấu hiệu vận động mới đối bên so với bên tổn thương.
56 III/ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Bảng 1. Đặc điểm chung mẫu nghiên cứu. Tuổi 62.3±11.4 tuổi Giới: Nam (nữ) 49 (18) Thời gian từ lúc khởi phát 133.8±67.8 (phút) đến lúc nhập viện Thời gian từ lúc nhập viện 64.4±28.8 (phút) đến lúc điều trị thuốc Điểm NIHSS Vào viện 11.03±3.4 (6-23) 1 giờ 8.14±4.01 (2-24) 24 giờ 5.36±4.35 (2-34) Ra viện 4.38±2.3 (0-10) Điểm NIHHS cải thiện≥4 55/67 Khi ra viện Huyết áp tâm thu 143.31±26.28 mmHg Huyết áp tâm trương 84.22±15.73mmHg Tiền căn Tăng huyết áp 41/67 Đái tháo đường 19/67 Rối loạn lipid máu 50/67 Điểm Rankin lúc ra viện 1.88±1.85 Bảng 2. Đặc điểm lâm sàng lúc vào viện. Triệu chứng lâm sàng n % Ý thức Tỉnh táo 50/67 74.62% Ngủ gà 10/67 14.92% Lơ mơ 7/67 10.44% Hôn mê 0/67 Liệt vận động 67/67 100% Rối loạn cảm giác 60/67 89.55% Rối loạn ngôn ngữ 48/67 71.64% IV/ BÀN LUẬN Từ 02/2018 đến 30/09/2019 có 67 bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não thỏa tiêu chuẩn và được dùng thuốc rtPA. Các đặc điểm nguy cơ tim mạch và các thông số về lâm sàng lúc nhập viện được trình bày trong (bảng 1). Tuổi trung bình của mẫu nghiên cứu là 62.3±11.4 tuổi cao hơn trong nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thành và cs là 50 tuổi, nam giới chiếm đa số trong các trường hợp này 49/67 trường hợp. Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ tim mạch chiếm tỉ lệ nhiều nhất 41/67 (61.19%) các trường hợp, nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thành và cs tăng huyết áp chiếm 43.2%, tiếp theo là đái tháo đường 19/67 trường hợp, và rối loạn lipid máu 50/67 (74.63%) trường hợp, nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thành và cs tỷ lệ rối loạn lipid máu là 69.4%. Chỉ số huyết áp tâm thu trước thời điểm truyền rtPA trung bình là 143.31±26.28 mmHg, và huyết áp tâm trương trung bình là 84.22±15.73mmHg cao hơn so với nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thành và cs là 139 ±28mmHg và 81.8±14mmHg. Điểm NIHSS trung bình khi vào viện là 11.03±3.4 điểm, dao động từ 8-23 điểm là cao hơn so với nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thành và cộng sự là 11.17±4 điểm, cao hơn nghiên cứu của tác giả Dick và cs 10.8 điểm, điểm NIHSS trung bình sau 1 giờ là 8.14±4.01 điểm dao động từ 2-24 điểm, điểm NIHSS trung bình sau 24 giờ là 5.36±4.35 điểm dao động từ 2-34 điểm, và điểm NIHSS trung bình lúc ra viện là 4.38±2.30 điểm dao động từ 0-10 điểm. Điểm NIHSS cải
57 thiện >4 điểm, chiếm 55/67 (82%) lúc ra viện, nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Minh Đức tại bệnh viện đa khoa đồng tháp điểm NIHSS trung bình lúc ra viện là 5.83 điểm. Thời gian trung bình từ lúc bắt đầu có triệu chứng đến khi nhập viện trung bình 133.8±67.8 (phút), thời gian trung bình từ lúc nhập viện đến khi được tiêm thuốc là 64.4±28.8 (phút) là ngắn hơn so với nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thành và cộng sự là 76 phút, nghiên cứu của tác giả Albright là 85 phút. Trong đó có 38/67 bệnh nhân (56.7%) được tiêm tPA trong vòng 60 phút sau nhập viện. Phục hồi vận động lúc ra viện được đánh giá bằng thang điểm Rakin. Điểm Rankin lúc ra viện trung bình 1.83±1.21 điểm, cao nhất 6 điểm và thấp nhất 0 điểm, trong nghiên cứu của chúng tôi có 01 bệnh nhân nhồi máu diện rộng được điều trị bằng rtPA nhưng diễn tiến không thuận lợi người nhà xin cho bệnh nhân về, một trường hợp xuất huyến não lớn người nhà không đồng ý điều trị tiếp, và một trường hợp xuất huyết não thùy nhỏ nhưng lúc ra viện tri giác cải thiện tốt. Các trường hợp còn lại có tỷ lệ phục hồi vận động tốt. V/ KẾT LUẬN Sự thành công bước đầu trong điều trị đột quị não cấp thể nhồi máu với rtPA là điều kiện giúp chúng tôi tự tin hơn để tiếp tục triển khai điều trị thuốc tiêu sợi huyết trong thời gian tới với mục tiêu giảm tỉ lệ tử vong, giảm tỉ lệ di chứng cho bệnh nhân nhồi máu não cấp. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Thị Minh Đức. Bước đầu điều trị tiêu sợi huyết tại Bệnh viện đa khoa Đồng Tháp. 2. Vũ Anh Nhị. Thần kinh học, nhà xuất bản đại học quốc gia Tp. Hồ Chí Minh năm 2013. 3. Lê Văn Thành và cs. Đánh giá bước đầu điều trị rtPA ở bệnh viện 115, bệnh viện An Bình và bệnh viện Nhân Dân Gia Định. 4. Intravenous Thrombolytic Therapy for Acute Ischemic Stroke N Engl J Med 2011; 364:2138-46. Copyright © 2011 Massachusetts Medical Society. 5. Dick and et al: IV tPA for Acute Ischemic Stroke. Results of the First 101 Patients in a Community Practice. The Neurologist 2005;11: 305-308.in Acute Stroke. Stroke.2007. 6. Albright and et al: Time to Neurological Deterioration in Ischemic Stroke.