Đề cương ôn tập HK1 môn Vật lí 12 năm 2017-2018 - Trường THPT Tôn Thất Tùng

CHƢƠNG I: DAO ĐỘNG CƠ<br /> I. DAO ĐỘNG ĐIỀU HOÀ<br /> 1. P.trình dao động : x = Acos(t + )<br /> 2. Vận tốc tức thời : v = -Asin(t + )<br /> 3. Gia tốc tức thời : a = -2 Acos(t + ) = -2 x<br /> r<br /> a luôn hướng về vị trí cân bằng<br /> 4. Vật ở VTCB<br /> : x = 0; vMax = A; aMin = 0<br /> Vật ở biên : x = ±A; vMin = 0; aMax = 2 A<br /> v<br /> <br /> 5. Hệ thức độc lập: A2  x 2  ( )2 ;<br /> <br /> 1<br /> 6. Cơ năng: W  Wđ  Wt  m 2 A2<br /> <br /> v2 <br /> <br /> a2<br /> <br /> 2<br /> <br />   2 A2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 7. Dao động điều hoà có tần số góc là , tần số f, chu kỳ T. Thì động năng và thế năng biến thiên với<br /> tần số góc 2, tần số 2f, chu kỳ T/2.<br /> 2<br /> <br /> 8. TØ sè gi÷a ®éng n¨ng vµ thÕ n¨ng : Ed   A   1<br /> Et  x <br /> 9. VËn tèc, vÞ trÝ cña vËt t¹i ®ã :<br /> +®.n¨ng= n lÇn thÕ n¨ng : v   A<br /> <br /> n<br /> A<br /> x<br />  n  1<br /> n 1<br /> <br /> +ThÕ n¨ng= n lÇn ®.n¨ng : v    A  x   A<br /> n 1<br /> <br /> n<br /> n 1<br /> <br /> 10. Chiều dài quỹ đạo: 2A<br /> 11. Quãng đƣờng đi trong 1 chu kỳ luôn là 4A; trong 1/2 chu kỳ luôn là 2A<br /> 12. Quãng đường vật đi được từ thời điểm t1 đến t2 .<br /> Phân tích: t2 – t1 = nT + t (n N; 0 ≤ t < T)<br /> -Quãng đường đi được trong thời gian nT là S 1 = 4nA<br /> -Trong thời gian t là S2 .<br /> Quãng đường tổng cộng là S = S 1 + S2<br /> Lưu ý:<br /> + Nếu t = T/2 thì S2 = 2A<br /> + Tính S2 bằng cách định vị trí x1 , x2 và vẽ vòng tròn mối quan hệ<br /> S<br /> + Tốc độ trung bình của vật đi từ thời điểm t1 đến t2 : vtb <br /> t2  t1<br /> 13. Bài toán tính quãng đường lớn nhất và nhỏ nhất vật đi được trong khoảng thời gian 0 < t < T/2.<br /> - Vật có vận tốc lớn nhất khi qua VTCB, nhỏ nhất khi qua vị trí biên nên trong cùng một khoảng thời<br /> gian quãng đường đi được càng lớn khi vật ở càng gần VTCB và càng nhỏ khi càng gần vị trí biên.<br /> - Sử dụng mối liên hệ giữa dao động điều hoà và chuyển đường tròn đều.<br /> + Góc quét  = t.<br /> <br /> + Quãng đường lớn nhất khi vật đi từ M1 đến M2 đối xứng qua trục sin S Max  2A sin<br /> 2<br /> + Quãng đường nhỏ nhất khi vật đi từ M1 đến M2 đối xứng qua trục cos SMin  2 A(1  cos  )<br /> 2<br /> <br /> M2<br /> <br /> M1<br /> <br /> M2<br /> <br /> P<br /> <br /> <br /> 2<br /> A<br /> <br /> -A<br /> P2<br /> <br /> O<br /> <br /> P1<br /> <br /> A<br /> <br /> P<br /> <br /> -A<br /> x<br /> <br /> O<br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> x<br /> <br /> M1<br /> <br /> 14. Các bƣớc lập phƣơng trình dao động dao động điều hoà:<br /> * Tính <br /> * Tính A<br /> * Tính  dựa vào đ/k đầu và vẽ vòng tròn thường t0 =0<br /> II. CON LẮC LÒ XO<br /> 1.+ Phương trình dao động: x  A cos(t   )<br /> <br /> 2<br /> k<br /> g<br /> mg<br /> (rad / s);  <br /> <br /> ; l <br /> (m )<br /> T<br /> m<br /> l<br /> k<br /> 1 N<br /> <br /> 1 k<br /> <br /> b. Tần số: f   (Hz); f <br /> T t<br /> 2 2 m<br /> 1 t<br /> 2<br /> m<br /> c. Chu kì: T   (s); T <br />  2<br /> f N<br /> <br /> k<br /> 2.. Lực đàn hồi, lực hồi phục:<br />  FñhM  k (l  A)<br /> <br /> a. Lực đàn hồi: Fñh  k (l  x )   Fñhm  k (l  A) neáu l  A<br />  F  0 neáu l  A<br />  ñhm<br /> a. Tần số góc:   2 f <br /> <br />  FhpM  kA<br />  F  m 2 A<br /> <br /> b. Lực hồi phục: Fhp  kx  <br /> hay Fhp  ma   hpM<br /> lực hồi phục luôn<br /> F<br /> <br /> 0<br /> <br /> hpm<br />  Fhpm  0<br /> <br /> hướng vào vị trí cân bằng.<br /> Chú ý: Khi hệ dao động theo phương nằm ngang thì lực đàn hồi và lực hồi phục là như nhau<br /> Fñh  Fhp .<br /> III. CON LẮC ĐƠN<br /> 1. Con l¾c dao ®éng víi li ®é gãc bÐ ( T = (T1 )2 + (T2 )2<br /> g<br /> 2<br /> l<br /> Tần số góc:  <br /> ; chu kỳ: T <br /> ;<br />  2<br /> l<br /> <br /> g<br /> <br /> 1 <br /> 1<br /> <br /> <br /> T 2 2<br /> 2.Lực hồi phục<br /> tần số: f <br /> <br /> g<br /> l<br /> <br /> s<br />  m 2 s<br /> l<br /> + Với con lắc đơn lực hồi phục tỉ lệ thuận với khối lượng.<br /> + Với con lắc lò xo lực hồi phục không phụ thuộc vào khối lượng.<br /> g<br /> <br /> g<br />  FhpM  m s0<br /> Fhp  m s  <br /> l<br /> l<br />  Fhpm  0<br /> <br /> F  mg sin   mg  mg<br /> <br /> 3.1 Phƣơng trình dao động:<br /> <br /> a. Phương trình li độ góc:   0 cos(t   ) (rad)<br /> b. Phương trình li độ dài: s  s0 cos(t   )<br /> với s = αl, S0 = α0 l<br /> 2<br /> g<br /> mgd<br /> (rad / s);  <br /> <br /> 3.2 a. Tần số góc:   2 f <br /> T<br /> l<br /> I<br /> <br /> 1 N<br /> <br /> 1 g<br />  (Hz); f <br /> <br /> T t<br /> 2 2 l<br /> 1 t<br /> 2<br /> l<br /> c. Chu kì: T   (s); T <br />  2<br /> f N<br /> <br /> g<br /> Lƣu ý: S0 đóng vai trò như A còn s đóng vai trò như x<br /> 4. Hệ thức độc lập: a = -2 s = -2 αl<br /> b. Tần số: f <br /> <br /> v2<br /> v<br /> S02  s 2  ( )2  02   2 <br /> <br /> gl<br /> <br /> <br /> a<br /> vM   s0 : Vaät qua vò trí caân baèng<br /> Chú ý: <br />   M<br /> 2<br /> vM<br /> <br /> aM   s0 : Vaät ôû bieân<br /> <br /> 5. Cơnăng: ( con lắc đơn dao động điều hòa)<br /> W<br /> <br /> 1<br /> 1 mg 2 1<br /> 1<br /> m 2S02 <br /> S0  mgl 02  m 2l 2 02<br /> 2<br /> 2 l<br /> 2<br /> 2<br /> <br /> 6. Khi con lắc đơn dao động với  0 bất kỳ.<br /> Cơ năng<br /> W = mgl(1-cos 0 );<br /> Tốc độ<br /> v2 = 2gl(cosα – cosα0 )<br /> Lực căng<br /> T = mg(3cosα – 2cosα0 )<br /> 7. Năng lƣợng trong dao động điều hòa: E  Eñ  Et<br /> <br /> f '2f<br /> <br /> T<br /> <br /> Thế năng và động năng của vật dao động điều hòa với T ' <br /> 2<br /> <br />  '  2<br /> IV. TỔNG HỢP DAO ĐỘNG<br /> A. 1. Tổng hợp hai dao động điều hoà cùng phương cùng tần số x1 = A1 cos(t + 1 ) và x2 = A2 cos(t<br /> + 2 ) được một dao động điều hoà cùng phương cùng tần số<br /> x = Acos(t + ).<br /> A2  A12  A22  2 A1 A2cos(2  1 )<br /> Trong đó:<br /> A sin 1  A2 sin 2<br /> tan   1<br /> với 1 ≤  ≤ 2 (nếu 1 ≤ 2 )<br /> A1cos1  A2cos2<br /> * Nếu  = 2kπ (x1 , x2 cùng pha)  AMax = A1 + A2<br /> ` * Nếu  = (2k+1)π (x1 , x2 ngược pha)<br />  AMin = A1 - A2   A1 - A2  ≤ A ≤ A1 + A2<br /> <br /> 2. Thông thƣờng ta gặp các trƣờng hợp đặc biệt sau:<br /> +  2  1 =00 thì A =A1 +A2<br /> <br />    1  2<br /> <br /> +  2  1 =900 thì A  A12  A22<br /> +  2  1 =1200 và A1 =A2 thì A=A1 =A2<br /> +  2  1 =1800<br /> thì A  A1  A2<br /> TỔNG HỢP DAO ĐỘNG bằng máy tính: CASIO fx – 570ES<br /> + Để thực hiện phép tính về số phức thì bấm máy : MODE 2 màn hình xuất hiện chữ CMPLX<br /> + Để cài đặt đơn vị đo góc (Deg, Rad ):<br /> <br /> -Chọn đơn vị đo góc là độ (D) ta bấm máy : SHIFT MODE 3 trên màn hình hiển thị chữ D<br /> -Chọn đơn vị đo góc là Rad (R) ta bấm máy: SHIFT MODE 4 trên màn hình hiển thị chữ R<br /> +Để nhập ký hiệu góc  của số phức ta ấn SHIFT (-).<br /> (/2)<br /> <br /> Xác định A và  bằng cách bấm máy tính:<br /> <br /> +Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX.<br /> -Nhập A1 , bấm SHIFT (-) nhập φ1 ; bấm + , Nhập A2 , bấm SHIFT (-) nhập φ2 nhấn = hiển thị kết<br /> quả.<br /> (Nếu hiển thị số phức dạng: a+bi thì bấm SHIFT 2 3 = hiển thị kết quả là: A )<br /> +Giá trị của φ ở dạng độ ( nếu máy cài chế độ là D:độ)<br /> +Giá trị của φ ở dạng rad ( nếu máy cài chế độ là R: Radian)<br /> +Với máy FX570MS : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX.<br /> Nhập A1 , bấm SHIFT (-) nhập φ1 ;bấm + ,Nhập A2 , bấm SHIFT (-) nhập φ2 nhấn =<br /> Sau đó bấm SHIFT + = hiển thị kết quả là: A. SHIFT = hiển thị kết quả là: φ<br /> +Lƣu ý Chế độ hiển thị màn hình kết quả:<br /> Sau khi nhập ta ấn dấu = có thể hiển thị kết quả dưới dạng số vô tỉ, muốn kết quả dưới dạng thập<br /> phân ta ấn SHIFT = ( hoặc dùng phím SD) để chuyển đổi kết quả Hiển thị.<br /> <br /> Chú ý: a. Để tìm dao động tổng hợp ta thực hiện phép tính cộng:<br /> b. Để tìm dao động thành phần ta thực hiện phép tính trừ:<br /> VI. DAO ĐỘNG TẮT DẦN-DAO ĐỘNG CƢỠNG BỨC-CỘNG HƢỞNG<br /> A. 1. Dao ®éng t¾t dÇn cña con l¾c lß xo<br /> Do ma sát nên biên độ giảm dần theo thời gian nên năng lượng dao động cũng giảm<br /> 2. Dao động cưỡng bức: fcöôõng böùc  fngoaïi löïc . Có biên độ phụ thuộc vào biên độ của ngoại lực cưỡng<br /> bức, lực cản của hệ, và sự chênh lệch tần số giữa dao động cưỡng bức và dao động riêng.<br /> 3. Dao động duy trì: Có tần số bằng tần số dao động riêng, có biên độ không đổi.<br /> 4. Sự cộng hưởng cơ:<br />  f  f0<br /> <br /> Ñieàu kieän T  T0 laøm A  A Max  löïc caûn cuûa moâi tröôøng<br />   <br /> 0<br /> <br /> <br /> CHƢƠNG II: SÓNG CƠ<br /> I. SÓNG CƠ HỌC<br /> 1. 1. Bƣớc sóng:  = vT = v/f<br /> Trong đó: : Bước sóng; T (s): Chu kỳ của sóng; f (Hz): Tần số của sóng<br /> v: Tốc độ truyền sóng (có đơn vị tương ứng với đơn vị của )<br /> 2. Phƣơng trình sóng<br /> Tại điểm O: uO = Acos(t + )<br /> Tại điểm M 1 : uM1 = Acos(t +  - 2 d1 )<br /> <br /> <br /> Tại điểm M 2 : uM2 = Acos(t +  + 2 d 2 )<br /> <br /> <br /> 3. Độ lệch pha giữa hai điểm trên cùng một phƣơng truyền cách nhau một khoảng d là : 2 d<br /> Nếu 2 điểm đó nằm trên một phương truyền sóng và cách nhau một khoảng x thì:<br /> <br /> <br /> x<br /> x<br />     2<br /> v<br /> <br /> <br /> Lƣu ý: Đơn vị của x, d,  và v phải tương ứng với nhau<br /> 4. Trong hiện tượng truyền sóng trên sợi dây, dây được kích thích dao động bởi nam châm điện với<br /> tần số dòng điện là f thì tần số dao động của dây là 2f.<br /> II. SÓNG DỪNG<br /> 1. Một số chú ý<br /> * Đầu cố định hoặc âm thoa hoặc đầu dao động nhỏ là nút sóng.<br /> * Đầu tự do là bụng sóng<br /> * 2 điểm đối xứng với nhau qua nút sóng luôn dao động ngược pha.<br /> <br /> * 2 điểm đối xứng với nhau qua bụng sóng luôn dao động cùng pha.<br /> * Các điểm trên dây đều dao động với biên độ không đổi  năng lượng không truyền đi<br /> * Khoảng thời gian giữa hai lần sợi dây căng ngang (các phần tử đi qua VTCB) là nửa chu kỳ.<br /> 2. Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây dài l:<br /> * Hai đầu là nút sóng: l  k<br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> (k  N * )<br /> <br /> Số bụng sóng = số bó sóng = k<br /> Số nút sóng = k + 1<br /> * Một đầu là nút sóng còn một đầu là bụng sóng: l  m<br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> (k  1;3;5;7...)<br /> <br /> l  (2k  1)<br /> <br /> <br /> 4<br /> <br /> (k  N )<br /> <br /> Số bó sóng nguyên = k<br /> Số bụng sóng = số nút sóng = k + 1<br /> III. GIAO THOA SÓNG<br /> 1. Hai nguồn dao động cùng pha (   1  2  0 )<br /> * Điểm dao động cực đại: d1 – d2 = k (kZ)<br /> l<br /> <br /> l<br /> <br /> Số đường hoặc số điểm (không tính hai nguồn):   k <br /> <br /> <br /> * Điểm dao động cực tiểu (không dao động):<br /> <br /> d1 – d2 = (2k+1)<br /> 2<br /> <br /> Số đường hoặc số điểm (không tính hai nguồn):  l  1  k  l  1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2. Hai nguồn dao động ngược pha:(   1  2   )<br /> <br /> * Điểm dao động cực đại: d1 – d2 = (2k+1) (kZ)<br /> 2<br /> <br /> Số đường hoặc số điểm (không tính hai nguồn):<br /> * Điểm dao động cực tiểu (không dao động):<br /> d1 – d2 = k (kZ)<br /> <br /> <br /> <br /> l<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> l 1<br /> k <br /> 2<br />  2<br /> <br /> l<br /> <br /> l<br /> <br /> Số đường hoặc số điểm (không tính hai nguồn):   k <br /> <br /> <br /> IV. SÓNG ÂM<br /> 1. Cường độ âm: I= W = P<br /> tS<br /> <br /> S<br /> <br /> VớiW (J), P(W) là N.lượng, công suất phát âm của nguồn<br /> S (m2 ) là diện tích mặt vuông góc với phương truyền âm (với sóng cầu thì S là diện tích mặt cầu<br /> S=4πR2 )<br /> 2. Mức cường độ âm<br /> -12<br /> <br /> L( B)  lg<br /> <br /> I<br /> I0<br /> <br /> Hoặc L(dB)  10.lg I<br /> <br /> I0<br /> <br /> 2<br /> <br /> Với I0 = 10 W/m ở f = 1000Hz: cường độ âm chuẩn.<br /> 3. * Tần số do đàn phát ra (hai đầu dây cố định  hai đầu là nút sóng) f  k v ( k  N*)<br /> 2l<br /> <br /> v<br /> Ứng với k = 1  âm phát ra âm cơ bản có tần số f1 <br /> 2l<br /> k = 2,3,4… có các hoạ âm bậc 2 (tần số 2f1 ), bậc 3 (tần số 3f1 )…<br /> * Tần số do ống sáo phát ra (một đầu bịt kín, một đầu để hở  một đầu là nút sóng, một đầu là bụng<br /> sóng)<br /> f  (2k  1)<br /> <br /> v<br /> ( k  N)<br /> 4l<br /> <br /> v<br /> 4l<br /> k = 1,2,3… có các hoạ âm bậc 3 (tần số 3f1 ), bậc 5 (tần số 5f1 )…<br /> <br /> Ứng với k = 0  âm phát ra âm cơ bản có tần số f1 <br /> <br /> CHƢƠNG IV: ĐIỆN XOAY CHIỀU<br /> <br />