Đề tài Kinh tế phát triển: Ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến vấn đề xóa đói giảm nghèo và công bằng xã hội thời kỳ 2001 - 2007

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br /> VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC<br /> <br /> <br /> THẢO LUẬN<br /> MÔN: KINH TẾ PHÁT TRIỂN<br /> <br /> Đề tài:<br /> ẢNH HƯỞNG CỦA TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VIỆT NAM ĐẾN VẤN ĐỀ<br /> XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO VÀ CÔNG BẰNG XÃ HỘI THỜI KỲ 2001 -2007<br /> <br /> Nhóm 3 - Lớp CH16G<br /> Danh sách các thành viên của Nhóm:<br /> 1/ Phạm Thị Bảo Oanh - Trưởng nhóm<br /> 2/ Nguyễn Ngọc Bích<br /> 3/ Nguyễn Ngọc Mạnh<br /> 4/ Phạm Thanh Nga<br /> 5/ Lê Thị Minh Ngọc<br /> 6/ Nguyễn Thị Hồng Nhung<br /> 7/ Nguyễn Thu Phương (Mã SV: 160244)<br /> 8/ Vũ Ngọc Quang<br /> <br /> Hà Nội, 02/2009<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Phát triển bền vững hiện đang là vấn đề được tất cả các quốc gia hướng tới và<br /> coi đó là phương châm cho mọi hành động của mình trong việc quản lý kinh tế, xã<br /> hội, chính trị của quốc gia.<br /> Trong xu thế hiện nay, Việt Nam coi việc bảo đảm sự tăng trưởng kinh tế ổn<br /> định trong mối quan hệ với thực hiện tốt tiến bộ và công bằng xã hội, gia tăng chất<br /> lượng, số lượng trong công tác xoá đói giảm nghèo là một nhiệm vụ cấp thiết và nó<br /> phải được tiến hành đồng thời với nhau để đảm bảo sự công bằng cho tất cả các<br /> thành viên trong xã hội.<br /> Tuy nhiên, để có thể nhận thức một cách đúng và đầy đủ mức độ ảnh hưởng<br /> của tăng trưởng kinh tế tới việc xoá đói, giảm nghèo và công bằng xã hội để từ đó<br /> giúp cho các cơ quan quản lý đưa ra được những quyết định tốt, có hiệu quả là một<br /> việc không đơn giản và cần phải nghiên cứu kỹ.<br /> Vì những lý do trên mà nhóm thực hiện đã lựa chọn đề tài: “Ảnh hưởng của<br /> tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến vấn đề xoá đói giảm nghèo và công bằng xã hội<br /> thời kỳ 2001 - 2007” để nghiên cứu.<br /> 2. Mục đích của đề tài<br /> Thông qua việc nghiên cứu tình hình tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong<br /> giai đoạn từ năm 2001 – 2007, nhóm thực hiện hướng tới hai mục tiêu chính như<br /> sau :<br /> <br /> <br /> Tìm ra mối liên hệ giữa sự tăng trưởng kinh tế với vấn đề xoá đói,<br /> giảm nghèo và công bằng xã hội của Việt Nam, và ảnh hưởng của tăng<br /> trưởng kinh tế đến vấn đề xoá đói, giảm nghèo và tạo công bằng xã hội<br /> của các vùng, miền của Việt Nam trong thời gian qua.<br /> <br /> <br /> <br /> Đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, song đồng<br /> thời phải kết hợp chặt chẽ và góp phần tích cực trong công tác xoá đói,<br /> giảm nghèo và tăng cường công bằng xã hội.<br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Nhóm thực hiện hướng tới hai vấn đề cần nghiên cứu sau:<br /> <br /> Ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế của Việt Nam góp phần thúc đẩy<br /> xoá đói giảm nghèo và tạo công bằng xã hội: thông qua việc nghiên cứu, phân tích<br /> các số liệu thống kê từ các nguồn đáng tin cậy như: số liệu của Tổng cục thống kê,<br /> 2<br /> <br /> Báo cáo phát triển Thế giới, Báo cáo phát triển Việt Nam,… Kết hợp với việc tính<br /> toán, phân tích các chỉ tiêu đánh giá tăng trưởng kinh tế và các thước đo về sự phát<br /> triển con người, thước đo nghèo khổ và bất bình đẳng xã hội..<br /> <br /> Ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế đến vấn đề gia tăng khoảng cách<br /> giàu nghèo giữa các vùng miền trong cả nước trong giai đoạn qua và xu hướng của<br /> nó trong thời gian tới.<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu.<br /> Chúng tôi tập trung nghiên cứu tình hình tăng trưởng kinh tế của Việt Nam<br /> trong giai đoạn từ năm 2001 – 2007. Đồng thời, nhóm cũng xem xét mối liên hệ và<br /> ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế tới công tác xoá đói, giảm nghèo và công bằng xã<br /> hội của Việt Nam, cũng như ảnh hưởng của nó tới việc làm gia tăng phân hoá giàu<br /> nghèo giữa các vùng miền trong cả nước.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu.<br /> Trong đề tài nghiên cứu sử dụng tổng hợp các Phương pháp, song chủ yếu là<br /> hai phương pháp :<br /> Phương pháp phân tích và tổng hợp: là phương pháp phân tích các yếu tố cấu<br /> thành nội dung đối tượng theo mục tiêu nghiên cứu và tổng hợp để cấu trúc hoá kết<br /> quả phân tích theo tính mục tiêu.<br /> Phương pháp thống kê: là phương pháp thu thập các số liệu trong các kỳ kinh<br /> doanh, từ đó tiến hành phân tích, so sánh và đưa ra nhận xét, kết luận.<br /> 6. Kết cấu của đề tài.<br /> Tên đề tài: “Ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến vấn đề xoá đói<br /> giảm nghèo và công bằng xã hội thời kỳ 2001 - 2007.”<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của báo<br /> cáo gồm ba phần chính:<br /> Chương 1: Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với vấn đề xoá đói giảm nghèo<br /> và công bằng xã hội.<br /> Chương 2: Ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế đến vấn đề xoá đói, giảm nghèo<br /> và công bằng xã hội thời kỳ 2001 – 2007.<br /> Chương 3: Giải pháp góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo chất<br /> lượng xoá đói giảm nghèo, công bằng xã hội tại Việt Nam<br /> <br /> 3<br /> <br /> CHƯƠNG I<br /> MỐI QUAN HỆ GIỮA TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ,<br /> XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO VÀ CÔNG BẰNG XÃ HỘI<br /> 1.1. Tăng trưởng kinh tế<br /> 1.1.1. Khái niệm<br /> Tăng trưởng kinh tế thường được quan niệm là sự tăng thêm (hay gia tăng) về<br /> quy mô sản lượng của nền kinh tế trong một thời kì nhất định. Đó là kết quả của tất<br /> cả các hoạt động sản xuất dịch vụ của nền kinh tế tạo ra. Do vậy, để biểu thị sự tăng<br /> trưởng kinh tế người ta sử dụng mức tăng thêm của tổng sản lượng của nền kinh tế<br /> (tính toàn bộ hay tính bình quân đầu người) của thời kì sau so với thời kì trước. Như<br /> vậy tăng trưởng kinh tế được xem xét trên hai mặt biểu hiện: đó là tăng tuyệt đối hay<br /> mức tăng phần trăm (%) hàng năm, hoặc bình quân trong một giai đoạn.<br /> Sự tăng trưởng được so sánh theo các thời điểm liên tục trong một giai đoạn<br /> nhất định, sẽ cho ta khái niệm tốc độ tăng trưởng. Đó là sự tăng thêm sản lượng<br /> nhanh hay chậm so với thời điểm gốc.<br /> <br /> 1.1.2. Các chỉ tiêu phản ánh tăng trưởng kinh tế<br /> - Tổng giá trị sản xuất<br /> <br /> : GO<br /> <br /> - Tổng sản phẩm quốc nội<br /> <br /> : GDP<br /> <br /> - Tổng thu nhập quốc dân<br /> <br /> : GNI<br /> <br /> - Thu nhập quốc dân<br /> <br /> : NI<br /> <br /> - Thu nhập được quyền chi<br /> <br /> : GDI<br /> <br /> 1.2. Nghèo, đói và công bằng xã hội<br /> 1.2.1. Bản chất của nghèo, đói<br /> Nghèo được hiểu là bị bần cùng hóa về phúc lợi. Theo quan niệm truyền<br /> thống, nghèo được hiểu trước hết là sự thiếu thốn về vật chất, sống với mức thu nhập<br /> và tiêu dùng thấp, điển hình là tình trạng dinh dưỡng kém và điều kiện sống thiếu<br /> thốn.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Định nghĩa rộng hơn coi nghèo như một hiện tượng đa chiều đưa đến sự hiểu<br /> biết rõ ràng hơn về nguyên nhân của nghèo và một chính sách toàn diện hơn hướng<br /> tới xóa đói giảm nghèo<br /> Đói là biểu hiện cùng cực nhất của nghèo khó và người ta có thể cho rằng đó<br /> là điều không thể chấp nhận được trên phương diện đạo đức. Trên thực tế, nghèo vừa<br /> là nguyên nhân, vừa là hậu quả của nạn đói.<br /> <br /> 1.2.2. Thước đo nghèo<br /> Thước đo nghèo về thu nhập khác nhau ở các nước khác nhau là không giống<br /> nhau. Nói chung, quốc gia càng giàu thì chuẩn nghèo quốc gia đó càng cao. Để có<br /> được sự so sánh quốc tế, Ngân hàng Thế giới đã thiết lập một chuẩn nghèo quốc tế<br /> theo thu nhập và theo sức mua tương đương<br /> <br /> Thu<br /> nhập<br /> thấp<br /> Năng<br /> suất<br /> thấp<br /> <br /> Tiêu<br /> dùng<br /> thấp<br /> <br /> Tiết<br /> kiệm<br /> thấp<br /> <br /> Đầu tư<br /> thấp<br /> Hình 1: Vòng luẩn quẩn của đói nghèo<br /> <br /> 1.2.3. Công bằng xã hội<br /> Công bằng xã hội là một khái niệm có tính lịch sử cụ thể, có nội hàm khác<br /> nhau trong những hoàn cảnh, điểu kiện khác nhau. Hiểu một cách khái quát, “công<br /> bằng xã hội nói tới một xã hội có thể cho phép mọi cá nhân và nhóm xã hội được đối<br /> xử công bằng và hưởng thụ công bằng những lợi ích của xã hội” (từ điển Wikipedia)<br /> Hai khái niệm về công bằng, gồm:<br /> - Công bằng theo chiều ngang, tức là đối xử như nhau với người có đóng góp như<br /> nhau; và:<br /> <br /> 5<br /> <br />