Đề tài nghiên cứu khoa học: Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội" nhằm tìm hiểu thực trạng đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển, nâng cao, cải thiện chất lượng đào tạo người dùng tin tại Trung tâm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài nghiên cứu khoa học: Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI 0 BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGƯỜI DÙNG TIN TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI Mã số: ĐTSV.2022.50 Chủ nhiệm đề tài: Vũ Ngọc Ánh Lớp: 1805TTVA Cán bộ hướng dẫn: Th.S. Nguyễn Bích Hạnh Hà Nội – 2022
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGƯỜI DÙNG TIN TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI Mã số: ĐTSV.2022.50 Chủ nhiệm đề tài: Vũ Ngọc Ánh Lớp: 1805TTVA Hà Nội – 2022
LỜI CẢM ƠN Báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học này được hoàn thành ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, em còn nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo, hướng dẫn tận tình của các thầy, các cô cũng như sự động viên của gia đình và bạn bè. Để hoàn thành báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học, em đã vận dụng các kiến thức được học trong quá trình học tập tại nhà trường. Mặc dù, em đã rất cố gắng để hoàn thành nghiên cứu khoa học một cách tốt nhất nhưng không tránh khỏi những thiết sót, rất mong nhận được ý kiến góp ý, nhận xét từ phía quý thầy cô. Cuối cùng em xin cảm ơn các thầy, các cô trong thời gian qua đã tạo điều kiện giúp đỡ, chỉ bảo để em có thể hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học. Em xin kính chúc các quý thầy, cô Trường Đại học Nội vụ Hà Nội lời chúc thành công tốt đẹp trong sự nghiệp đào tạo, giảng dạy và gặt hái được nhiều thành công trong sự nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn!
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan, báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học này là do chính em làm và thực hiện trong thời gian qua. Các kết quả nghiên cứu là hoàn toàn trung thực. Những tài liệu tham khảo và kết quả nghiên cứu được trích dẫn trong báo cáo đều được xác định và ghi rõ nguồn gốc.
MỤC LỤC DANH MỤC HÌNH ẢNH ............................................................................... 1 DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................. 2 DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... 3 PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 4 1. Lý do chọn đề tài................................................................................... 4 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........................................................... 5 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................ 8 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 8 5. Phường pháp nghiên cứu ...................................................................... 8 6. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................... 9 7. Đóng góp mới của đề tài ....................................................................... 9 8. Cấu trúc của đề tài............................................................................... 10 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 11 CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGƯỜI DÙNG TIN VÀ TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI ........................................................................................... 11 1.1. Những vấn đề chung về đào tạo người dùng tin ......................... 11 1.1.1. Khái niệm .................................................................................. 11 1.1.1.1. Khái niệm người dùng tin .................................................... 11 1.1.1.2. Khái niệm kiến thức thông tin ............................................. 12 1.1.1.3. Khái niệm công tác đào tạo người dùng tin ......................... 13 1.1.2. Đặc điểm của công tác đào tạo người dùng tin ......................... 15 1.1.2.1. Đối tượng đào tạo ................................................................ 15 1.1.2.2. Chủ thể đào tạo .................................................................... 15 1.1.2.3. Phương thức đào tạo ............................................................ 16 1.1.2.4. Mục đích của công tác đào tạo người dùng tin .................... 16
1.1.3. Vai trò của công tác đào tạo người dùng tin ............................. 17 1.1.4. Kỹ năng và kiến thức thông tin cần đào tạo cho người dùng tin ................................................................................................... 19 1.1.5. Các hình thức đào tạo người dùng tin ....................................... 19 1.2. Khái quát về Trường Đại học Nội vụ Hà Nội và Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ....................................... 20 1.2.1. Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ................................................ 20 1.2.1.1. Lịch sử hình thành ............................................................... 20 1.2.1.2. Cơ cấu tổ chức ..................................................................... 22 1.2.1.3. Cơ sở vật chất....................................................................... 22 1.2.2. Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ................................................................................................... 23 1.2.2.1. Vị trí và chức năng ............................................................... 23 1.2.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn ....................................................... 23 1.2.2.3. Cơ cấu tổ chức và chế độ làm việc ...................................... 25 1.3. Vai trò của công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ....................................... 26 1.3.1. Công tác đào tạo người dùng tin là thước đo đánh giá chất lượng ................................................................................................ 27 1.3.2. Công tác đào tạo người dùng tin hỗ trợ nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, nghiên cứu khoa học ...................................................... 27 1.4. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác đào tạo người dùng tin....................................................................................................... 28 1.4.1. Mức độ đáp ứng nhu cầu tin ..................................................... 28 1.4.2. Mức độ lôi cuốn bạn đọc đến thư viện: .................................... 29 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 30
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGƯỜI DÙNG TIN TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN – THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI ........................................................................................... 31 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng vào quá trình thông tin và tác động tới công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ................................................................ 31 2.1.1. Cơ sở vật chất ............................................................................ 31 2.1.2. Đội ngũ cán bộ .......................................................................... 32 2.1.3. Nguồn lực thông tin .................................................................. 33 2.1.4. Người dùng tin và nhu cầu tin................................................... 34 2.1.5. Sản phẩm và dịch vụ thông tin tại Trung tâm ........................... 36 2.1.5.1. Sản phẩm thông tin .............................................................. 36 2.1.5.2. Dịch vụ thông tin: ................................................................ 40 2.2. Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ........................................................ 43 2.2.1. Chương trình đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ............................................... 43 2.2.2. Hình thức đào tạo người dùng tin sử dụng Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ............................................... 44 2.2.2.1. Hướng dẫn người dùng tin về nội quy sử dụng Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ....................... 44 2.2.2.2. Tổ chức các buổi tập huấn sử dụng nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ..... 46 2.2.2.3. Tổ chức hội nghị, hội thảo chuyên đề.................................. 47 2.2.2.4. Tuyên truyền giới thiệu qua cổng thông tin......................... 50 2.2.2.5. Cán bộ thư viện trực tiếp trả lời những thắc mắc cụ thể của bạn đọc .............................................................................................. 51 2.2.3. Đào tạo kỹ năng thông tin cho người dùng tin ......................... 52
2.2.3.1. Kỹ năng tìm tin trên Internet................................................ 53 2.2.3.2. Phương pháp tìm tài liệu tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội .......................................................... 54 2.2.4. Năng lực đào tạo người dùng tin của cán bộ tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ....................................... 58 2.2.5. Hiệu quả của hoạt động đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ............................ 59 2.2.5.1. Đối với người dùng tin ......................................................... 59 2.2.5.2. Năng lực đào tạo của cán bộ thư viện .................................. 62 2.3. Nhận xét về công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội ....................................... 63 2.3.1. Ưu điểm..................................................................................... 63 2.3.2. Hạn chế...................................................................................... 64 2.3.3. Nguyên nhân ............................................................................. 65 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 67 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGƯỜI DÙNG TIN TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI ........................ 68 3.1. Nhóm giải pháp phát triển các yếu tố ảnh hưởng đến công tác đào tạo người dùng tin ..................................................................................... 68 3.1.1. Phát triển nguồn lực thông tin ................................................... 68 3.1.1.1. Hoàn thiện chính sách phát triển nguồn lực thông tin ......... 68 3.1.1.2. Tăng cường bổ sung tài liệu điện tử, tài liệu ngoại văn....... 69 3.1.2. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ công tác đào tạo người dùng tin ......................................................... 71 3.2. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo người dùng tin....................................................................................................... 72
3.2.1. Đa dạng hóa các hình thức trong công tác đào tạo người dùng tin ................................................................................................... 72 3.2.2. Nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ tham gia công tác đào tạo người dùng tin ......................................................................................... 74 3.2.3. Xây dựng chiến lược marketing, giới thiệu, quảng bá về hoạt động đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện ......... 76 3.3. Nhóm giải pháp phát triển người dùng tin ................................. 77 3.3.1. Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông tin ................ 77 3.3.2. Quan tâm nghiên cứu nhu cầu của người dùng tin ................... 79 3.3.3. Đẩy mạnh công tác đào tạo, hướng dẫn người dùng tin ........... 80 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 82 PHẦN KẾT LUẬN ........................................................................................ 83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 85 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 87
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1: Giao diện mục lục tra cứu trực tuyến.............................................. 38 Hình 2.2: Giao diện cổng thông tin Thư viện số............................................. 50 Hình 2.3: Video hướng dẫn sử dụng Thư viện số ........................................... 51 Hình 2.4: Giao diện đăng nhập tài khoàn thư viện số ..................................... 56 1
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Thống kê nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội tính đến năm 2022 ....................................... 33 Bảng 2.2: Đánh giá của người dùng tin về công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm ........................................................................................................ 59 Bảng 2.3: Đánh giá của bạn đọc về năng lực đào tạo của cán bộ thư viện..... 62 2
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Đánh giá của người dùng tin về hình thức đào tạo hướng dẫn về nội quy sử dụng Trung tâm ............................................................................. 45 Biểu đồ 2.2: Đánh giá của người dùng tin về hình thức đào tạo tổ chức tập huấn sử dụng nguồn lực thông tin............................................................................ 47 Biểu đồ 2.3: Đánh giá của người dùng tin về nội dung của hội nghị, hội thảo chuyên đề......................................................................................................... 49 3
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, công nghệ thông tin phát triển nhanh như vũ bão, từng phút từng giờ trôi qua số lượng thông tin ngày càng đa dạng, phòng phú, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống của mỗi chúng ta và nhu cầu thông tin của con người ngày càng cao. Hơn thế nữa, tri thức và thông tin là hai yếu tố không thể thiếu, đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh ngày nay khi cả thế giới đang hướng tới phát triển nền kinh tế tri thức. Có rất nhiều phương thức để con người có thể tiếp cận các nguồn tin phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của bản thân. Có thể nói, các cơ quan thông tin - thư viện là một trong những kênh cung cấp thông tin cho con người đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong đời sống xã hội hiện nay. Các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện giữ vai trò vô cùng quan trọng trong xã hội ngày nay, không chỉ là nơi cất giữ, lưu trữ sách mà còn là nơi cung cấp, phổ biến, trang bị kiến thức, kỹ năng thông tin đồng thời còn là nơi phục vụ cho nhu cầu học tập, giải trí và làm việc cho mọi đối tượng trong xã hội. Đặc biệt khi các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện trên thế giới cũng như trong nước ứng dụng những thành tựu của công nghệ thông tin và truyền thông đã đem lại nhiều lợi ích cho người dùng tin, tạo điều kiện cho người dùng tin có thể sử dụng, khai thác thư viện mọi lúc, mọi nơi mà không bị cản trở bởi những hạn chế của không gian và thời gian Ngày nay, các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện nói chung được coi là “cơ quan văn hóa giáo dục ngoài nhà trường” và các thư viện trường đại học nói riêng được coi là “giảng đường thứ hai” chiếm vị trí vô cùng quan trọng, thúc đẩy, hỗ trợ người dùng tin tiếp cận nhanh nhất với tri thức, chủ động tìm được thông tin phù hợp, hỗ trợ cho nhu cầu giảng dạy, học tập và nghiên cứu của họ trong môi trường dạy và học đang thay đổi mạnh mẽ, từ việc lấy người học làm trung tâm đến việc học online. 4
Công tác đào tạo người dùng tin là nhiệm vụ cơ bản, là mục tiêu mà các thư viện nói chung và thư viện trường đại học cần phải đạt được. Việc thực hiện tốt công tác đào tạo người dùng tin sẽ giúp cho các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện tiếp cận được đến đông đảo đối tượng người dùng tin cũng như giúp cho người dùng tin có thể khai thác, sử dụng hiệu quả các sản phẩm, dịch vụ, nguồn lực thông tin mà thư viện sở hữu. Từ những lý do trên cùng với mong muốn của bản thân muốn tìm hiểu sâu hơn nữa về công tác đào tạo người dùng tin cũng như nhận thấy vai trò của công tác đào tạo người dùng tin đối với mỗi cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện trong sự phát triển của xã hội ngày nay, em đã chọn đề tài “Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu khoa học của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Công tác đào tạo người dùng tin không còn là vấn đề xa lạ đối với các trung tâm TTTV, vì vậy đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về vấn đề này. Em đã tìm hiểu các bài nghiên cứu trước đây về sản phẩm thông tin tại các thư viện để tìm ra hướng tiếp cận mới mà các bài nghiên cứu trước đó các tác giả chưa tiến hành nghiên cứu. Thông qua các bài nghiên cứu đó, báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học đã học tập, vận dụng, kế thừa một số kết quả nghiên cứu để tiền hành tổng hợp, phân tích: Bài viết “Thư viện Tạ Quang Bửu với công tác đào tạo các kỹ năng cho người dùng tin” của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy trong Kỷ yếu Hội thảo ngành Thông tin - Thư viện (LIC) năm 2016, trong khuôn khổ bài viết, tác giả phân tích một số điểm mạnh, điểm yếu về nội dung và hình thức triển khai khoa học, từ đó đề xuất các giải pháp giúp hoàn thiện hơn nhằm góp phần thúc đẩy chất lượng đạo tạo của trường Đại học Bách khoa Hà Nội1. 1 Nguyễn Thị Thu Thủy (2016), “Thư viện Tạ Quang Bửu với công tác đào tạo các kỹ năng cho người dùng tin”, Kỷ yếu Hội thảo ngành Thông tin - Thư viện (LIC) 5
Bài viết “Phát triển năng lực thông tin cho người dùng tin - một cách tiếp cận để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng các sản phẩm và dịch vụ thông tin phục vụ nghiên cứu giáo dục đào tạo” của tác giả Nghiêm Xuân Huy đăng trên trang web Thư viện Học viện Tài chính ngày 29/10/2014 đã đưa ra những khái niệm về năng lực thông tin và đặc thù của việc phát triển năng lực thông tin trong các cơ quan thông tin thư viện phục vụ công tác nghiên cứu giáo dục. Từ đó trình bày mối quan hệ của việc phát triển năng lực thông tin với việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông tin tại các cơ quan thông tin thư viện phục vụ nghiên cứu giáo dục. Qua đó đề xuất hướng phát triển năng lực thông tin cho cộng đồng người dùng tin ở các cơ quan thông tin phục vụ nghiên cứu giáo dục2. Khóa luận tốt nghiệp “Tìm hiểu công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội” năm 2009 của tác giả Nguyễn Thị Tươi, Đại học Quốc gia Hà Nội đã trình bày các yếu tố tham gia vào hoạt động thông tin và công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm, đồng thời đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao kiến thức thông tin cho người dùng tin của mình3. Khóa luận tốt nghiệp “Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Hà Nội. Thực trạng và giải pháp” năm 2011 của tác giả Phạm Vũ Thủy Tiên, Đại học Quốc gia Hà Nội đã trình bày những vấn đề lý luận chung về người dùng tin, đào tạo người dùng tin, tìm hiểu những nhân tố trực tiếp tác động tới công tác đào tạo người dùng tin và những cách thức mà Trung tâm đã tiến hành nhằm nâng cao kỹ năng thông tin cho các đối tượng người dùng tin tại Trung tâm của mình; Nhận xét, đánh giá và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo người dùng tin4. 2 Nghiêm Xuân Huy (2010), “Vai trò của kiến thức thông tin đối với cán bộ nghiên cứu khoa học”, Tạp chí Thư viện Việt Nam, số 3, tr.13 – 18 3 Nguyễn Thị Tươi (2009), “Tìm hiểu công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội”, Đại học Quốc gia Hà Nội 4 Phạm Vũ Thủy Tiên (2011), “Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Hà Nội. Thực trạng và giải pháp”, Đại học Quốc gia Hà Nội 6
Khóa luận tốt nghiệp “Công tác đào tạo người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Y tế công cộng” năm 2010 của tác giả Mai Thị Yến Hoa, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã trình bày vai trò và thực trạng của công tác đào tạo người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Y tế công cộng từ đó đưa ra một số giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng công tác đào tạo người dùng tin tại Thư viện Y tế công cộng5. Khóa luận tốt nghiệp “Công tác đào tạo kỹ năng thông tin cho sinh viên tại một số thư viện đại học ở Hà Nội” năm 2011 của tác giả Trần Thị Thu Hường, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã nghiên cứu tại các thư viện trường đại học như: Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Luật Hà Nội, Đại học Y tế công cộng, Đại học Văn hóa Hà Nội. Khóa luận đã đưa ra vai trò của công tác đào tạo kỹ năng thông tin cho sinh viên cũng như nêu lên thực trọng của công tác đào tạo kỹ năng thông tin cho sinh viên tại các thư viện đại học ở Hà Nội, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường và nâng cao chất lượng công tác đào tạo kỹ năng thông tin cho sinh viên tại các thư viện đại học ở Hà Nội6. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu cũng như các bài viết trên thời gian nghiên cứu đã rất lâu nên không còn phù hợp với thời điểm áp dụng hiện tại, song mỗi đề tài, bài viết có phạm vi nghiên cứu khác nhau. Bên cạnh đó, Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội là nơi được nhiều tác giả lựa chọn làm đối tượng nghiên cứu, khai thác ở nhiều cấp độ, nhiều đề tài nghiên cứu khác nhau. Tuy nhiên, công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm là vấn đề nghiên cứu mới chưa có đề tài nào nghiên cứu, đề cập. Vì vậy, em chọn đề tài “Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu khoa học của mình. 5 Mai Thị Yến Hoa (2010), “Công tác đào tạo người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Y tế công cộng”, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội 6 Trần Thị Thu Hường (2011), “Công tác đào tạo kỹ năng thông tin cho sinh viên tại một số thư viện đại học ở Hà Nội”, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội 7
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục tiêu: Tìm hiểu thực trạng đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển, nâng cao, cải thiện chất lượng đào tạo người dùng tin tại Trung tâm. - Nhiệm vụ: + Tìm hiểu những vấn đề chung về Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội và Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. + Trình bày những vấn đề lý luận về công tác đào tạo người dùng tin. + Phân tích, đánh giá thực trạng công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. + Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Trung tâm Thông tin Thư viện của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội + Thời gian: Nghiên cứu được thực hiện trong thời gian từ 2019-2021 5. Phường pháp nghiên cứu Để có thể hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học, tác giả đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Tổng hợp, phân tích các đề tài, tài liệu nghiên cứu về vấn đề qua đó kế thừa, vận dụng nghiên cứu. - Quan sát, điều tra bằng bảng hỏi, phiếu phỏng vấn Chọn mẫu khảo sát: Do thời gian có hạn đề tài chỉ nghiên cứu đối tượng 8
thuộc nhóm người dùng tin là sinh viên đang học tập tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội (Khoa Quản lý xã hội) STT Năm học của sinh viên Số lượng 1 Sinh viên năm 1 80 2 Sinh viên năm 2 30 3 Sinh viên năm 3 20 4 Sinh viên năm 4 20 Tổng cộng 150 Việc điều tra, phỏng vấn được tiến hành theo phương pháp chọn mẫu đại diện cho nhóm đối tượng người dùng tin là sinh viên. Tổng số phiếu phát ra là 150 phiếu. Tổng số phiếu thu lại là 138 phiếu (đạt 92%), trong đó có 73 phiếu của sinh viên năm 1, 27 phiếu của sinh viên năm 2, 18 phiếu của sinh viên năm 3, 20 phiếu của sinh viên năm 4. Phiếu điều tra được gửi theo hai phương thức: trực tiếp và gián tiếp thông qua Google Form. 6. Giả thuyết nghiên cứu Công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin Thư viện của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội nếu được triển khai đồng bộ, thường xuyên sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động tại Trung tâm TTTV, thu hút được người dùng tin sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của thư viện. 7. Đóng góp mới của đề tài - Đóng góp về mặt lý luận: Đề tài góp phần làm rõ lý luận về công tác đào tạo người dùng tin, vai trò của công tác đào tạo người dùng tin với công tác giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học ở trường đại học; khảo sát, đánh giá về thực trạng công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. - Đóng góp về mặt thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của đề tài nghiên cứu 9
khoa học sẽ là tài liệu tham khảo cho cán bộ thư viện trong công tác đào tạo người dùng tin. Các giải pháp và khuyến nghị mà đề tài đưa ra có thể áp dụng thực tiễn tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng công tác đào tạo người dùng tin. 8. Cấu trúc của đề tài Báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học gồm có các phần chính như sau: phần mở đầu, phần nội dung và phần cuối là kết luận. Phần mở đầu: Trình bày lý do chọn đề tài; tổng quan tình hình nghiên cứu; mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu; đối tượng và phạm vi nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu; giả thuyết nghiên cứu; đóng góp mới của đề tài Phần nội dung: Chia làm ba chương Chương 1: Khái quát về công tác đào tạo người dùng tin và Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội Chương 2: Thực trạng công tác đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội Chương 3: Giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng đào tạo người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Phần kết luận. 10
PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGƯỜI DÙNG TIN VÀ TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI 1.1. Những vấn đề chung về đào tạo người dùng tin 1.1.1. Khái niệm 1.1.1.1. Khái niệm người dùng tin Người dùng tin là một trong bốn yếu tố cấu thành nên thư viện. Người dùng tin được coi là một bộ phận vô cùng quan trọng, không thể thiếu đối với mỗi cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện. Họ vừa là đối tượng phục vụ, vừa là người tiêu thụ các sản phẩm và dịch vụ thông tin, đồng thời họ cũng là người sản sinh ra thông tin mới, phục vụ người dùng tin cũng là phục vụ mục đích cao cả, mục đích cuối cùng của bất của một cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện nào7. Người dùng tin có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau: - Theo nghĩa thông thường là người có nhu cầu đọc và sử dụng tài liệu để thỏa mãn nhu cầu đọc của bản thân. Người dùng tin với tư cách là người tham gia hoạt động thông tin – thư viện được hiểu là người có nhu cầu đọc, đồng thời sử dụng tài liệu trong thư viện để thỏa mãn nhu cầu đọc của mình. Đó là những con người cụ thể trong xã hội, bị chi phối bởi nhiều mối quan hệ xã hội phức tạp. Tuy nhu cầu đọc chỉ thể hiện một khía cạnh quan hệ của con người, nhưng nó nằm trong hệ thống các nhu cầu của con người, vì thế đương nhiên bị chi phối bởi hệ thống các nhu cầu đó. Mỗi người trong xã hội chỉ có thể trở thành bạn đọc của cơ quan thông tin thư viện khi họ sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của các cơ quan đó để thỏa mãn nhu cầu tin của mình8. 7 Nguyễn Thị Hồng Nhung (2021), Bài giảng “Công tác người đọc và dịch vụ thư viện”, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội 8 Lê Văn Viết (2001), “Cẩm nang nghề thư viện”, Nxb. Văn hóa Thông tin, Hà Nội 11