Nội dung Text: ĐỘC CHẤT MÔI TRƯỜNG VÀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI Phương thức chất độc đi vào cơ thể
ĐỘC CHẤT MÔI TRƯỜNG VÀ
SỨC KHỎE CON NGƯỜI
Phương thức chất độc đi vào cơ thể
---------- ----------
Nhóm 4 – Lớp ĐH1KM
Hà Nội - 2013
NỘI DUNG CHÍNH
1 QUÁ TRÌNH HẤP THỤ
2 QUÁ TRÌNH PHÂN BỐ
3 QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA
QUÁ TRÌNH TÍCH TỤ
QUÁ TRÌNH ĐÀO THẢI
1. Hấp thụ
Hấp thụ là quá trình thấm qua màng tế bào
xâm nhập vào máu của các chất.
Ngoài ra sự vận chuyển của độc chất từ
máu vào trong mô cũng được gọi là sự hấp
thụ.
1. Hấp thụ
a. Hấp thụ thụ động
Độc chất có khả năng hấp thụ thụ động qua màng tế
Độcấp ất ụ thụ ốiộlng là quá trình nhỏ thụ xảy ra do
H ch th có kh đ ượng phân tử hấp hấp thụ qua
bào bao gồm:
smàng ctế lbào có ồngối ộkênh độc chất ểnhiontan trên
chênh ất nhờ các của vận chuy n ỏ có trong
• ự Độ chệch n kh đ lượng phân tửở phía trong và
màng.
nướ ngoài màng sinh học. Độc chất đi từ nơi có nồng
phía c
độ caochến tani ốtttrong độỡ.hấp. thụ qua màng nhờ
Độc chất tan t có nồng mỡth ấp
• Độc đ ất nơ tố trong m
lớp phospho lipid của màng tế bào. Các dạng ion
thường ít có khả năng đi qua màng tế bào do độ hòa
tan của chúng trong lipid thập.
1. HẤP THỤ
b. Hấấp ththụ ờ ủ
c. H p ụ nh ch các chất
d. Nội thấm bào
động
mang
Hấpấồm nhchcác p ngụmang ểucphchếdạngchuyển
Bao gthụ kiểuủ ấộ th tlàcác ti là ơ ần vận rắn theo
H p thụ ờ h đ chấ cơ
chếchếất vàobào và thấbào t các tiểu phần ở dcủa tế
c ộ vậ thchuyển các p ấụ
đơ c ch n ực trong ế chthnhờ các chất mang ạng
bỏ ngCác chdstử dukng vnăngất mang đi vào trong tế
bào. dcách ấạliênụết bào.
lằ ưới ng ống ới ch
lbào, ở đây a tế ấbào. c giải phóng và chất mang tiếp
ượng củ các ch t đượ Độc
chấtvậận chuyểphân tnơi có khác đi qua màng tế bào.
tục v n chuyển n từ ử chất
nồng độ thấp đến nơi có
nồng độ cao.
2. Hấp thụ qua da
a. Hấp thụ độc chất qua tế bào biểu bì da
Hấp thụ độc chất qua tế bào biểu bì da theo cơ
chế khuếch tán thụ động. Chất độc hấp thụ
qua da qua lớp tế bào biểu bì da qua 2 pha:
• Hấp thụ qua lớp sừng
• Hấp thụ qua lớp chân bì
+ Hấp thụ qua lớp sừng: Mang tính chọn lọc. Chỉ
cho phép những chất phân cực có khối lượng phân tử
nhỏ khuếch tán qua lớp protein và chất không phân
cực tan tốt trong mỡ khuếch tán qua lớp lipid.
+ Hấp thụ qua lớp chân bì: Không có tình chọn lọc,
phần lớn các chất có khả năng qua lớp sừng đều được
hấp thụ qua lớp chân bì.
2. Hấp thụ qua da
c. YHấp ố ảnh hưởng nới khảờn, tuyến mồ hôi, qua
b. ếu t thụ qua tuyế t bã nh năng hấp thụ qua da
ccác độc nang của lông: Chủ yếu cho các chất độc phân
ủa túi chất
c-ực có khốitlượt lí,phân họnhỏ đi các chất
Tính chấ vậng hóa tử c của qua.
- Tốc độ di chuyển độc chất
- Những vùng da khác nhau trong cơ thể
- Thay đổi yếu tốt môi trường
3. Hấp thụ qua đường hô
hấ p
a. Đối với độc chất là các chất khí và hơi
Các chất khí sau khi qua đường hô hấp tích đọng
trong đường hô hấp gây bỏng rát đường hô hấp
hoặc qua phổi đi vào máu. Khả năng hấp thụ qua
đường hô hấp vào máu phụ thuộc vào khả năng hòa
tan trong máu của độc chất.
3. Hấp thụ qua đường hô
hấ p
b. Đối với độc chất là các hạt
+ Kích thước lớn hơn 5µm, thường chỉ gây tác
động
đến đường hô hấp trên, đặc biệt là mũi họng.
+ Kích thước từ 1µm đến 5µm, có thể đến phổi và
các
mao mạch trên phổi.
+ Kích thước nhỏ hơn 1µm, có thể đến được màng
phổi và thấm qua màng đi vào hệ tuần hoàn máu.
3. Hấp thụ qua đường hô
hấ p
c. Yếu tố ảnh hưởng tới quá trình hấp
thụ
-Tính chất của độc chất
-Nồng độ chất độc trong không khí
-Thể tích hô hấp mỗi phút
-Tốc độ vận chuyển của dòng máu…
4. Hấp thụ qua đường tiêu hóa
Phần lớn độc chất qua đường tiêu hóa đi vào
cơ thể người chủ yếu là thông qua các loại
thực phẩm và nước uống bị nhiễm chất
độc.
4. Hấp thụ qua đường tiêu hóa
a. Hấp thụ độc chất qua thành ruột non
Phần lớn độc chất được đưa vào máu qua thành ruột
non
+ Độc chất không phân cực dễ tan trong mỡ và độc chất
phân cực, có kích thước phân tử nhỏ hấp thụ qua thành
ruột theo cơ chế hấp thụ thụ động.
+ Độc chất có cấu trúc gần giống với các chất dinh
dưỡng: qua hệ thống hấp thụ đặc biệt đi vào máu.
4. Hấp thụ qua đường tiêu hóa
b. Hấp thụ độc chất qua dạ dày
Dạ dày là vùng hấp thụ đáng
chú ý đặc biệt là đối với các
axit yếu. Độc chất là các axit hữu
cơ yếu khó bị ion hóa trong dịch
dạ dày (pH=2) nên dễ dàng được
hấp thụ qua thành dạ dày đi vào
máu.
II. QUÁ TRÌNH PHÂN BỐ
Các chất sau khi hấp thụ qua 3 đường: hô hấp, tiêu
hoá và da, đi vào hệ tuần hoàn máu và đuợc vận
chuyển trong tuần hoàn máu bằng nhiều cách khác
nhau:
• Hòa tan trong huyết tuơng
• Hấp thụ trên bề mặt hồng cầu hoặc gắn với thành
phần của hồng cầu và các prôtêin khác trong huyết
tương
• Bị thủy phân tạo thành dạng keo nằm trong máu.
1. Phân bố độc chất trong gan và thận
Gan và ấtận vào ganquan lận chữ đếu chất cơủ yế u
Độc chth đi là 2 cơ và th ưu giủ y ộc theo ch ch ế
trongthơ thể. động bởi các protein có khả năng cố
hấp c ụ chủ
định độc chất đặc biệt
Gan và thận có khả năng tích lũy các độc ch ất khác
nhau:
•Ở gan thường lưu giữ các độc chất có tính ưa mỡ.
•Ở thận thường lưu giữ các độc chất có tính ưa
nước.
2. Phân bố độc chất trong
xương
Các chất phân bố trong
xương thường là các chất có
ái lực với mô xương như các
cation của kim loại Ca, Ba,
St, Ra, Be và các anion như
F -.
Độc chất tích lũy trong
xương tồn lưu rất lâu và rất
khó đào thải.
3. Phân bố độc chất trong mỡ
Các mô mỡ là nơi tích giữ mạnh các hợp chất hòa tan
được trong chất béo như: các dung môi h ữu c ơ,
hợp chất hữu cơ clo,…
Độc chất tích lũy trong mỡ bằng cách hoà tan trong
mỡ hoặc liên kết với các axit béo.