Dự thảo tóm tắt Luận Án Tiến sĩ Địa lý: Nghiên cứu đánh giá cảnh quan phục vụ phát triển kinh tế và bảo tồn rừng ngập mặn khu vực Mũi Cà Mau

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> ____________________<br /> <br /> Phạm Hạnh Nguyên<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CẢNH QUAN PHỤC VỤ<br /> PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ BẢO TỒN RỪNG NGẬP MẶN<br /> KHU VỰC MŨI CÀ MAU<br /> <br /> Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường<br /> Mã số: 62 85 01 01<br /> <br /> DỰ THẢO TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> 1. GS.TS. Trƣơng Quang Hải<br /> 2. PGS.TS. Lê Kế Sơn<br /> <br /> Hà Nội, 2015<br /> <br /> Công trình này đƣợc hoàn thành tại:<br /> Khoa Địa lý<br /> Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên<br /> Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> N ờ<br /> <br /> ớn<br /> <br /> ẫn o ọ :<br /> 1. GS.TS. Tr ơn Qu n Hả<br /> 2. PGS.TS. Lê Kế Sơn<br /> <br /> P ản b ện: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> P ản b ện: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> P ản b ện: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> <br /> Luận án sẽ đ ợ bảo vệ tr ớ Hộ đồn ấp Đạ ọ Quố<br /> ấm luận án t ến<br /> sĩ ọp tạ Tr ờn Đạ ọ K o ọ Tự n ên vào ồ …… ờ ….. n ày …..<br /> t án ….. năm 2015<br /> <br /> Có t ể tìm ểu Luận án tạ :<br /> - T v ện Quố<br /> V ệt N m<br /> - Trung tâm Thông tin - T v ện, Đạ ọ Quố<br /> <br /> Hà Nộ<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> K u vự ven b ển tập trun á ệ s n t á (HST) ó á trị ự trữ s n<br /> quyển và ó năn suất s n ọ<br /> o. Cản qu n ven b ển (CQVB) ó độ n ạy<br /> ảm s n t á o và ễ bị tổn t ơn . Tron n ữn năm vừ qu<br /> ớ áp lự<br /> ủ oạt độn p át tr ển, á á trị n tế và sinh thái qu n trọn ủ á HST<br /> tự n ên ó xu ớn ảm, xun đột về lợ í<br /> ữ á n óm n ờ sử ụn có<br /> xu ớn tăn . K ôn n ữn t ế, CQVB òn bị ản<br /> ởn mạn mẽ ủ á<br /> yếu tố t ên n ên ự đo n n bão, són t ần, xó lở bờ, n ớ b ển ân .<br /> CQVB ó n uy ơ bị b ến đổ mạn mẽ tron bố ản b ến đổ í ậu ện<br /> nay. Vì vậy, để p át tr ển bền vữn<br /> u vự ven b ển v ệ n ên ứu ơ sở o<br /> ọ<br /> o sử ụn ợp lý tà n uyên và bảo vệ MT u vự này là n ệm vụ ết<br /> sứ qu n trọn .<br /> Cản qu n (CQ) ọ là bộ môn o ọ ó tín tổn ợp o, là chuyên<br /> n àn<br /> o ọ qu n trọn n ất ủ đị lý tự n ên ện đạ n ên ứu về mố<br /> qu n ệ và p ụ t uộ lẫn n u ủ á ợp p ần tự n ên ấu t àn nên á<br /> quyển Trái đất. Kết quả n ên ứu CQ là ơ sở để ả quyết tổn t ể á vấn đề<br /> lớn tron xã ộ và là một ôn ụ mạn để á n à quản lý địn<br /> ớn sử ụn<br /> lãn t ổ ợp lý. Do đó v ệ n ên ứu CQ p ụ vụ sử ợp lý tà n uyên và bảo<br /> vệ MT trở t àn xu ớn n ên ứu ện n y. Đ ều này đã đ ợ<br /> ẳn địn<br /> tron n ều ôn trìn n ên ứu sử ụn ợp lý tà n uyên và bảo vệ MT trên<br /> t ế ớ (Antrop M., 1997, Bastian O., 2000…). T ếp ận CQ là ớn n ên<br /> ứu p ù ợp n ất để t ự ện quy oạ bền vữn vì nó là tí<br /> ợp ủ á mố<br /> qu n tâm về v ệ bảo vệ tà n uyên MT, bảo tồn đ ạn s n ọ , đảm bảo s n<br /> ế nôn n ệp và p át tr ển u lị s n t á ủ á<br /> u vự ven b ển (Jala<br /> Makhzoumi và nnk, 2012). Vì vậy t ếp ận CQ ọ là ớn n ên ứu p ù<br /> ợp ả quyết n ệm vụ nêu trên.<br /> K u vự Mũ Cà M u (MCM) t uộ vùn đệm ủ V ờn quố<br /> (VQG) MCM, ồm 04 xã: Đất Mũ , V ên An, Đất Mớ và Lâm Hả . Đây là u<br /> vự ó tầm qu n trọn quố<br /> và quố tế tron PTKT và bảo tồn RNM vớ vị<br /> trí đị lý đặ t ù và HST RNM p on p ú. Tuy n ên, so vớ tr ớ đây ện tí<br /> RNM u vự MCM đã bị ảm đ rất n ều, éo t eo sự suy ảm về ất l ợn<br /> rừn và đ ạn s n ọ . Áp lự PTKT, sự<br /> t á quá mứ , t ếu ểm soát<br /> ủ on n ờ và á tá độn t êu ự ủ t ên n ên n bão, són t ần, lũ lụt,<br /> n ớ b ển ân , b ến đổ<br /> í ậu… là n ữn n uyên n ân àn đầu ây suy<br /> ảm ện tí và ất l ợn RNM. Vì vậy v ệ n ên ứu ơ sở o ọ , đề<br /> xuất á ả p áp PTKT đảm bảo s n ế ủ n ờ ân đồn t ờ bảo tồn á<br /> trị RNM là vấn đề ấp t ết.<br /> <br /> Vớ ơ sở lý luận và t ự t ễn nêu trên, n ên ứu s n lự chọn đề tà<br /> “N ên ứu đán á CQ p ụ vụ PTKT và bảo tồn rừn n ập mặn u vự<br /> Mũ Cà M u” vớ n ằm xá lập ơ sở o ọ p ụ vụ ôn tá quy oạ<br /> PTKT và bảo tồn RNM óp p ần p át tr ển bền vữn<br /> u vự MCM.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> - Mụ t êu 1: Làm rõ đ ợ đặ đ ểm, sự p ân ó và xu t ế b ến đổ m n<br /> tín quy luật ủ CQVB u vự MCM.<br /> - Mụ t êu 2: N ên ứu ơ sở o ọ<br /> o địn<br /> ớn<br /> ôn<br /> n và đề<br /> xuất á ả p áp ết ợp PTKT vớ bảo tồn RNM u vự MCM.<br /> 3. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> (1) Xây ựn ơ sở lý luận o v ệ n ên ứu ĐGCQ p ụ vụ PTKT và<br /> bảo tồn RNM tạ u vự MCM.<br /> (2) N ên ứu á n ân tố t àn tạo và đặ đ ểm ấu trú CQ, làm rõ tính<br /> đặ t ù ủ sự p ân ó CQ ủ lãn t ổ u vự MCM.<br /> (3) P ân tí<br /> ện trạn<br /> t á và xu ớn b ến đổ CQ RNM tạ khu<br /> vự MCM.<br /> (4) Đề xuất địn<br /> ớn<br /> ôn<br /> n lãn t ổ và á ả p áp PTKT và bảo<br /> tồn RNM tạ u vự MCM.<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> P ạm v ôn<br /> n: G ớ ạn tron p ần đất l ền lãn t ổ 04 xã vùn đệm<br /> VQG MCM (Đất Mớ , An V ên, Đất Mũ , Lâm Hả ) t uộ<br /> uyện Năm Căn<br /> và N ọ H ển, tỉn Cà M u đến mứ tr ều t ấp n ất về p í b ển. R n<br /> ớ<br /> đ ợ xá địn ự trên t m ảo Bản đồ đị ìn tỷ lệ 1: 25.000 o Cụ Đo đạ<br /> bản đồ, Bộ Tà n uyên và MT t ự ện năm 2003. K u vự 04 xã n ên ứu<br /> đều ó một p ần ện tí t uộ VQG MCM và PTKT ắn vớ bảo tồn RNM.<br /> V ệ lự<br /> ọn p ạm v u vự n ên ứu này p ù ợp vớ ớn n ên ứu<br /> ĐGCQ ứn ụn<br /> o một lãn t ổ đặ t ù ven b ển.<br /> P ạm v o ọ : i) T ếp ận CQ ọ làm sán tỏ t ềm năn tự n ên ủ<br /> lãn t ổ u vự MCM; ii) N ên ứu, p ân tí<br /> á n ân tố t àn tạo và đặ<br /> đ ểm ấu trú CQ, làm rõ tín đặ t ù ủ sự p ân ó CQ ủ lãn t ổ u vự<br /> MCM; iii) P ân tí<br /> ện trạn<br /> t á và xu ớn b ến đổ CQ RNM tạ khu<br /> vự MCM t eo ễn t ế s n t á và o tá độn ủ á oạt độn n ân tá và<br /> BĐKH toàn ầu; iv) Địn<br /> ớn<br /> ôn<br /> n lãn t ổ và đề xuất ả p áp PTKT<br /> và bảo tồn RNM tạ u vự MCM.<br /> 5. Những điểm mới của luận án<br /> 1) Góp p ần oàn t ện ơ sở lý luận, p ơn p áp luận n ên ứu CQ<br /> ọ áp ụn<br /> o một lãn t ổ đặ t ù ven b ển.<br /> 2) Lần đầu t ên t ếp ận CQ ọ địn<br /> ớn<br /> ôn<br /> n PTKT và bảo tồn<br /> RNM c o u vự MCM.<br /> 2<br /> <br /> 3) Đề xuất ệ t ốn ả p áp ết ợp PTKT và bảo tồn RNM u vự MCM.<br /> 6. Luận điểm bảo vệ<br /> Luận đ ểm 1: Ví trí đị lý đặ t ù, đặ tr n ủ t ủy tr ều, đị mạo - nền<br /> đị<br /> ất, ết ợp vớ oạt độn ủ on n ờ tạo r sự p ân ó đ ạn CQ<br /> u vự Mũ Cà M u. K u vự này t uộ p ụ ểu CQ RNM ven b ển n ệt đớ<br /> gió mùa không có mùa đôn lạn , ểu CQ RNM ven b ển, tron lớp CQ đồn<br /> bằn ven b ển, ồm 6 ạn CQ, 30 loạ CQ, 44 ạn CQ và 07 n óm ạn CQ.<br /> Luận đ ểm 2: Kết quả đán á tổn ợp CQ t eo ớn KTST, phân tích<br /> ện trạn sử ụn và xu ớn b ến đổ CQ tạo ơ sở o ọ cho v ệ địn<br /> ớn<br /> ôn<br /> n lãn t ổ t eo á ạn CQ, á TVCQ và đề xuất á ả<br /> pháp ết ợp PTKT và bảo tồn RNM tạ u vự MCM.<br /> 7. Cơ sở tài liệu thực hiện đề tài<br /> Luận án đ ợ t ự ện ự trên á n uồn ữ l ệu ín s u: ( ) Bản đồ<br /> đị ìn tỷ lệ 1: 25.000 và á bản đồ t àn p ần ín ồm: t ổ n ỡn , đị<br /> ất, đị mạo, bản đồ ện trạn sử ụn đất. ( ) Cá ôn trìn<br /> o ọ mn<br /> tín lý luận về ĐKTN, KT-XH, bảo tồn RNM, l ợn á ị vụ HST p ụ vụ<br /> cho PTKT và bảo tồn RNM u vự MCM. Cá đề tà o ọ , luận án và á<br /> ôn trìn n ên ứu á ó l ên qu n, bổ sun ến t ứ lý luận và t ự t ễn<br /> o đề tà . ( ) Số l ệu, văn bản, báo áo n tế - xã ộ , báo áo quy oạ sử<br /> ụn đất 04 xã u vự n ên ứu và 02 huyện Năm Căn và N ọ H ển, tỉn<br /> Cà Mau và các n ên ứu đã đ ợ ôn bố, ập n ật đến năm 2015. ( v) Kết<br /> quả n ên ứu và đ ều tr t ự đị , p ỏn vấn tạ u vự MCM ủ tá ả<br /> tron t ờ<br /> n t ự ện luận án.<br /> 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án<br /> -Ýn ĩ<br /> o ọ : Góp p ần oàn t ện ơ sở lý luận, p ơn p áp luận<br /> n ên ứu CQ ọ ứn ụn áp ụn<br /> o một lãn t ổ đặ t ù ven b ển.<br /> - Ý n ĩ t ự t ễn: Kết quả n ên ứu ủ đề tà là ơ sở o ọ p ụ vụ<br /> công tác quản lý, quy oạ PTKT và bảo tồn u RNM vự MCM.<br /> 9. Cấu trúc của luận án<br /> - N oà p ần mở đầu và ết luận, Luận án ồm 3<br /> ơn n s u:<br /> - C ơn 1: Cơ sở lý luận và p ơn p áp n ên ứu ĐGCQ p ụ vụ<br /> PTKT và bảo tồn RNM<br /> - C ơn 2: P ân tí đặ đ ểm CQ ủ<br /> u vự MCM<br /> - C ơn 3: ĐGCQ và địn<br /> ớn<br /> ôn<br /> n PTKT và bảo tồn RNM khu<br /> vự MCM.<br /> CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> ĐÁNH GIÁ CẢNH QUAN PHỤC VỤ PTKT VÀ BẢO TỒN RNM<br /> 1.1. Tổng quan nghiên cứu đánh giá CQVB phục vụ PTKT và bảo tồn<br /> RNM trên thế giới và Việt Nam<br /> 3<br /> <br />