Giá trị tiên đoán của procalcitonin trong huyết thanh và trong dịch não tủy ở bệnh nhân viêm màng não

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> GIÁ TRỊ TIÊN ĐOÁN CỦA PROCALCITONIN TRONG HUYẾT THANH<br /> VÀ TRONG DỊCH NÃO TỦY Ở BỆNH NHÂN VIÊM MÀNG NÃO<br /> Cao Thị Vân*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát nồng độ ngưỡng và giá trị chẩn đoán của Procalcitonin trong huyết thanh (PCT/HT) và<br /> trong dịch não tủy (PCT/DNT) ở bệnh nhân viêm màng não (VMN).<br /> Phương pháp: Nghiên cứu tiền cứu, phân tích cắt ngang. Thời gian từ 11-09-2009 đến 30-06-2010 tại<br /> Khoa Bệnh Nhiệt Đới - Bệnh Viện Chợ Rẫy. Nghiên cứu có 54 bệnh nhân Viêm màng não mủ và 36 bệnh nhân<br /> VMN virus.<br /> Kết quả: Trong huyết thanh: Nồng độ trung bình của PCT/HT ở nhóm VMN mủ là 5,58ng/mL và nhóm<br /> VMN virus là 0,16 ng/mL. Ở ngưỡng PCT/HT > 0,5 ng/mL: GTTĐ (+): 97,5% và GTTĐ (-): 68,6%. Ở<br /> ngưỡng PCT/HT > 0,35 ng/mL: GTTĐ (+): 97,7% và GTTĐ (-): 74,5%. Trong dịch não tủy: Nồng độ trung<br /> bình của PCT/DNT ở nhóm VMN mủ là 1,05ng/mL và nhóm VMN virus là 0,18 ng/mL. Ở ngưỡng PCT/DNT<br /> > 0,5 ng/mL: GTTĐ (+): 96,4% và GTTĐ (-): 56,5%.Ở ngưỡng PCT/DNT > 0,35 ng/mL: GTTĐ (+): 94,3% và<br /> GTTĐ (-): 61,8%.<br /> Kết luận: Nồng độ Procalcitonin trong huyết thanh có giá trị chẩn đoán phân biệt giữa Viêm màng não mủ<br /> và Viêm màng não virus.<br /> Từ khóa: Viêm màng não mủ, procalcitonin trong huyết thanh và trong dịch não tủy.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PREDICTIVE VALUE OF SERUM AND CEREBROSPINAL FLUID PROCALCITONIN LEVELS IN<br /> PATIENT WITH MENINGITIS<br /> Cao Thi Van* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 134 - 139<br /> Background: To investigate the threshold level and diagnose value of serum and cerebrospinal fluid(CSF)<br /> procalcitonin in patient with meningitis.<br /> Method: Prospective, a cross-sectional study from 09-2009 to 06-2010 at Departement of Tropical Diseases<br /> in Cho Ray Hospital. Included 54 patients with bacterial meningitis and 36 patients viral meningitis.<br /> Results: The median serum procalcitonin level in patients with bacterial meningitis was 5.58 ng/ml and in<br /> the group with viral meningitis 0.16 ng/ml. A serum procalcitonin level > 0.5 ng/ml had a positive predictive<br /> value for bacterial meningitis of 97.5% negative predictive value 68.6%. A serum procalcitonin level > 0.35<br /> ng/ml had a positive predictive value for bacterial meningitis of 97.7% negative predictive value 74.5%. The<br /> median CSF procalcitonin level in patients with bacterial meningitis was 1.05 ng/ml and in the group with viral<br /> meningitis 0.18 ng/ml. A CSF procalcitonin level > 0.5 ng/ml had a positive predictive value for bacterial<br /> meningitis of 96.4% negative predictive value 56.5%. A cerebrospinal fluid level > 0.35 ng/ml had a positive<br /> predictive value for bacterial meningitis of 94.3%, negative predictive value 61.8%.<br /> Conclusion: The serum PCT level have value for distinguishing diagnose between bacterial and viral<br /> meningitis.<br /> * Bệnh viện Thống Nhất TP.Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS. BS. Cao Thị Vân<br /> ĐT: 01687867879<br /> <br /> 134<br /> <br /> Email: caovan_475@hotmail.com<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Keywords: Serum procalcitonin, Cerebrospinal fluid(CSF) procalcitonin, Meningitis.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> <br /> Mặc dù có nhiều tiến bộ trong việc sử dụng<br /> kháng sinh điều trị, VMN mủ vẫn còn là một<br /> trong những nguyên nhân gây tỉ lệ tử vong cao,<br /> đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Chẩn<br /> đoán VMN mủ cũng như chẩn đoán chủng vi<br /> khuẩn gây bệnh vẫn còn là một thách thức cho y<br /> học do các xét nghiệm chẩn đoán trên lâm sàng<br /> ít nhạy đối với các chủng vi khuẩn gây bệnh.<br /> <br /> Bệnh nhân được chẩn đoán xác định và điều<br /> trị bệnh VMN tại khoa bệnh Nhiệt Đới, đồng<br /> thời được làm xét nghiệm PCT trong huyết<br /> thanh và trong dịch não tủy.<br /> <br /> Qua một số nghiên cứu mới đây người ta đã<br /> tìm thấy Procalcitonin (PCT) trong huyết thanh<br /> người và nồng độ PCT tăng cao trong các bệnh<br /> lý nhiễm trùng (7,10). Nhiều công trình nghiên<br /> cứu trên thế giới đã xét nghiệm nồng độ PCT để<br /> chẩn đoán sớm VMN mủ, chẩn đoán phân biệt<br /> VMN mủ với VMN virus. Các tác giả D<br /> Gendrel(5), K Reinhart(12), G D Mills (11) nhận thấy<br /> tầm quan trọng của việc xác định nồng độ PCT<br /> giúp chẩn đoán sớm VMN mủ, giúp đưa ra<br /> quyết định sử dụng kháng sinh và theo dõi đáp<br /> ứng điều trị kịp thời bệnh lý này.<br /> Các công trình nghiên cứu về nồng độ<br /> PCT/HT và PCT/DNT ở bệnh nhân VMN là<br /> người Việt nam còn rất ít, hầu như chưa có công<br /> trình nào nghiên cứu tìm ngưỡng chẩn đoán cho<br /> người Việt nam. Đề tài nghiên cứu này nhằm mục<br /> đích khảo sát nồng độ ngưỡng và giá trị chẩn đoán<br /> của PCT trong huyết thanh và PCT trong dịch não<br /> tủy ở bệnh nhân bị bệnh viêm màng não.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Khảo sát nồng độ ngưỡng của PCT trong<br /> huyết thanh và PCT trong dịch não tủy ở bệnh<br /> nhân bị viêm màng não.<br /> Khảo sát độ nhạy (ĐN), độ đặc hiệu (ĐĐH),<br /> giá trị tiên đoán (GTTĐ) của PCT trong huyết<br /> thanh và PCT trong dịch não tủy.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu tiền cứu, phân tích cắt ngang.<br /> Thời gian từ 11-09-2009 đến 30-06-2010 tại Khoa<br /> Bệnh Nhiệt Đới Bệnh Viện Chợ Rẫy.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Những bệnh nhân không được xác định là<br /> VMN.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chẩn đoán<br /> Xét nghiệm PCT trong huyết thanh và dịch<br /> não tủy được tiến hành trên test B-R-A-H-M-S<br /> PCT LIA, Đức, máy Lumat LB 9507 tại khoa Hóa<br /> Sinh Bệnh Viện Chợ Rẫy.<br /> VMN mủ được chẩn đoán theo tiêu chuẩn<br /> của Fauci AS "Harison’s principles of internal<br /> medicine” xuất bản lần thứ 17 năm 2007(4).<br /> Các phần mềm xử lý số liệu: Số liệu được xử<br /> lý bằng phần mềm thống kê thông dụng và các<br /> thuật toán sẵn có trong Excel của Microsoft<br /> Office.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc điểm lâm sàng nhóm nghiên cứu<br /> Bảng 1: Thống kê về tuổi và giới của nhóm nghiên<br /> cứu.<br /> VMN mủ<br /> SL<br /> TB<br /> Tuổi NN<br /> Tuổi LN<br /> <br /> VMN virus<br /> <br /> n<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> n<br /> <br /> Nam<br /> <br /> nữ<br /> <br /> 54<br /> 47<br /> 25<br /> 89<br /> <br /> 19<br /> 49<br /> 27<br /> 86<br /> <br /> 35<br /> 46<br /> 25<br /> 89<br /> <br /> 36<br /> 36<br /> 17<br /> 68<br /> <br /> 13<br /> 36<br /> 17<br /> 63<br /> <br /> 23<br /> 36<br /> 17<br /> 68<br /> <br /> Tuổi trung bình mắc bệnh của VMN mủ cao<br /> hơn VMN virus lần lượt là 47 tuổi và 36 tuổi.<br /> Tuổi nhỏ nhất là 17 tuổi. Tuổi lớn nhất là 89<br /> tuổi.<br /> <br /> Khảo sát giá trị ngưỡng của PCT<br /> PCT trong huyết thanh<br /> Bảng 2: Nồng độ trung bình (NĐTB) của PCT/HT ở<br /> hai nhóm nghiên cứu.<br /> Loại VMN<br /> <br /> VMN mủ (n=54)<br /> <br /> Trung bình (ng/mL)<br /> <br /> 5,58<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> VMN virus<br /> (n=36)<br /> 0,16<br /> <br /> 135<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Loại VMN<br /> <br /> VMN mủ (n=54)<br /> <br /> Nhỏ nhất (ng/mL)<br /> Lớn nhất (ng/mL)<br /> KTB (ĐTC 95%)<br /> <br /> 0,1<br /> 27<br /> 5,59 ± 1,87<br /> <br /> VMN virus<br /> (n=36)<br /> 0,005<br /> 0,5<br /> 0,16 ± 0,03<br /> <br /> Trong nhóm VMN mủ: NĐTB của PCT/HT<br /> là 5,58 ng/mL.<br /> Trong nhóm VMN virus: NĐTB của<br /> PCT/HT là 0,16 ng/mL.<br /> <br /> Đường cong ROC xác định ngưỡng nồng độ<br /> PCT/HT.<br /> <br /> Điểm cắt của nồng độ PCT/HT<br /> Bảng 4: Khảo sát giá trị lớn nhất của trị số J (bảng<br /> trích ngang của giá trị nồng độ PCT/HT từ 0,265 –<br /> 0,680 ng/mL).<br /> PCT/HT<br /> 0,265<br /> 0,280<br /> 0,300<br /> 0,345<br /> 0,385<br /> 0,410<br /> 0,435<br /> 0,470<br /> 0,575<br /> > 0,680<br /> <br /> ĐN<br /> 0,815<br /> 0,815<br /> 0,796<br /> 0,778<br /> 0,759<br /> 0,741<br /> 0,722<br /> 0,704<br /> 0,648<br /> 0,630<br /> <br /> ĐĐH<br /> 0,833<br /> 0,861<br /> 0,861<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 1,000<br /> 1,000<br /> <br /> Dương giả<br /> 0,167<br /> 0,139<br /> 0,139<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,000<br /> 0,000<br /> <br /> Giá trị J<br /> 0,648<br /> 0,676<br /> 0,657<br /> 0,750<br /> 0,731<br /> 0,713<br /> 0,744<br /> 0,676<br /> 0,648<br /> 0,630<br /> <br /> Theo bảng trích ngang giá trị của PCT/HT từ<br /> 0,265 đến 0,68ng/mL cho thấy ở nồng độ<br /> 0,345ng/mL có trị số J là 0,75 cao nhất, lúc đó<br /> ĐN 77,8%, ĐĐH 97,2%.<br /> <br /> PCT trong dịch não tủy<br /> Bảng 5: Nồng độ của PCT/DNT ở hai nhóm VMN.<br /> Loại VMN<br /> Số lượng<br /> Trung bình (ng/mL)<br /> Nhỏ nhất (ng/mL)<br /> Lớn nhất (ng/mL)<br /> <br /> VMN mủ<br /> 54<br /> 1,05<br /> 0,07<br /> 12,9<br /> <br /> VMN virus<br /> 36<br /> 0,18<br /> 0,02<br /> 0,67<br /> <br /> NĐTB của PCT/DNT ở nhóm VMN mủ cao<br /> gấp 5 lần so với nhóm VMN virus.<br /> Biểu đồ 1: Đường cong ROC của PCT/HT trong<br /> hai nhóm VMN.<br /> <br /> Đường cong ROC xác định ngưỡng nồng độ<br /> PCT/DNT<br /> <br /> Đường biểu diễn tọa độ tương ứng giữa ĐN<br /> và dương tính giả lệch lên trên và sang trái rất<br /> nhiều, chứng tỏ sự phân biệt giữa hai trạng thái<br /> VMN mủ và VMN virus rất rõ ràng theo nồng<br /> độ của PCT/HT.<br /> <br /> Diện tích dưới đường cong ROC (DTDĐC<br /> ROC)<br /> Bảng 3: Kết quả tính từ đường cong ROC.<br /> DTDĐC ROC<br /> 0,914<br /> <br /> Sai số<br /> chuẩn<br /> 0,028<br /> <br /> Xác suất DTDĐC ở ĐTC 95%<br /> 0,000<br /> <br /> 0,859 - 0,970<br /> <br /> Diện tích dưới đường cong là 0,914 hoặc<br /> 91,4% với xác suất p = 0,000.<br /> <br /> 136<br /> <br /> Biểu đồ 2: Đường cong ROC của PCT/DNT ở<br /> nhóm nghiên cứu.<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Đường cong biểu diễn ĐN và dương tính<br /> giả của PCT/DNT lệch lên trên và sang trái<br /> chứng tỏ có sự khác biệt của PCT/DNT giữa<br /> hai nhóm VMN mủ và VMN virus.<br /> <br /> Diện tích dưới đường cong ROC (DTDĐC<br /> ROC)<br /> Bảng 6: Kết quả tính từ đường cong ROC.<br /> DTDĐC<br /> <br /> Sai số<br /> chuẩn<br /> <br /> Xác xuất<br /> <br /> 0,802<br /> <br /> 0,046<br /> <br /> 0,000<br /> <br /> DTDĐC<br /> (ĐTC 95%)<br /> 0,712<br /> <br /> 0,892<br /> <br /> Diện tích dưới đường cong là 0,802 hoặc<br /> 80,2% với xác suất p = 0,000.<br /> <br /> Điểm cắt của PCT/DNT<br /> Giá trị J có trị số cao nhất của ĐN và ĐĐH<br /> theo bảng tọa độ của đường cong ROC.<br /> Bảng 7: Khảo sát trị số J (Youden index) (bảng trích<br /> ngang).<br /> Nồng độ<br /> PCT/DNT<br /> 0,2750<br /> 0,2950<br /> 0,3050<br /> 0,3300<br /> 0,3600<br /> 0,3950<br /> 0,4550<br /> 0,4950<br /> 0,5050<br /> 0,5150<br /> > 0,5350<br /> <br /> ĐN<br /> <br /> ĐĐH<br /> <br /> Dương giả<br /> <br /> Giá trị J<br /> <br /> 0,648<br /> 0,630<br /> 0,611<br /> 0,611<br /> 0,593<br /> 0,574<br /> 0,556<br /> 0,500<br /> 0,481<br /> 0,463<br /> 0,444<br /> <br /> 0,899<br /> 0,899<br /> 0,899<br /> 0,899<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> 0,972<br /> <br /> 0,111<br /> 0,111<br /> 0,111<br /> 0,111<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> 0,028<br /> <br /> 537<br /> 519<br /> 500<br /> 555<br /> 565<br /> 546<br /> 528<br /> 472<br /> 453<br /> 435<br /> 416<br /> <br /> Bảng trích ngang giá trị của nồng độ<br /> PCT/DNT từ 0,275 - 0,535 ng/mL cho thấy:<br /> Ở nồng độ 0,36 có trị số J là 0,565 cao nhất,<br /> lúc đó: ĐN 59,3%, ĐĐH 97,2%.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Từ kết quả nghiên cứu ở bảng phân bố theo<br /> tuổi và giới, cho thấy: nhóm tuổi mắc bệnh<br /> nhiều nhất cũng nằm trong nhóm tuổi mắc bệnh<br /> nhiều nhất của một số công trình nghiên cứu<br /> của các tác giả nước ngoài (1), tỷ lệ nam và nữ ở<br /> hai nhóm bệnh VMN ở cả 2 giới cũng gần tương<br /> đương nhau. Các công trình nghiên cứu trên thế<br /> giới cũng không đề cập nhiều về vấn đề này nên<br /> cũng khó ghi nhận để so sánh.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Khảo sát nồng độ PCT/HT cho thấy NĐTB<br /> của PCT/HT ở nhóm VMN mủ cao gấp 35 lần so<br /> với nhóm VMN virus. Trong nhóm VMN mủ<br /> hầu hết là có nồng độ PCT/HT lớn hơn<br /> 0,35ng/mL chiếm tỷ lệ 80%, trong khi đó ở nhóm<br /> VMN virus thì hầu như toàn bộ bệnh nhân(BN)<br /> đều có nồng độ PCT/HT nhỏ hơn 0,35ng/mL.<br /> Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p =<br /> 0,000. Điều này cho thấy PCT/HT có thể phân<br /> biệt được VMN mủ và VMN virus như nhiều<br /> nghiên cứu khác.<br /> So sánh với một số NC trong và ngoài nước<br /> D.Gendrel(5) M. Jereb(6) A.Viallon(14) Kepa<br /> L(8)L.X.Trường(9) nhận thấy: SL BN và NĐTB của<br /> PCT/HT thì tương đương nhau.<br /> <br /> Đường cong ROC xác định ngưỡng nồng độ<br /> PCT/HT<br /> Theo tác giả Park SH (2004), phần DTDĐC<br /> ROC đánh giá độ chính xác của xét nghiệm<br /> PCT/HT. Biểu đồ biễu diễn đường cong ROC<br /> của PCT/HT lệch lên trên và sang trái rất nhiều,<br /> DTDĐC là 91,4% với xác suất p = 0,000. Như vậy<br /> nồng độ của PCT/HT rất có giá trị phân biệt<br /> giữa VMN mủ và VMN virus.<br /> Điểm cắt xác định ngưỡng chẩn đoán tốt nhất<br /> cho nồng độ PCT/HT<br /> Chỉ số J có trị số cao nhất của ĐN và ĐĐH<br /> trong nghiên cứu này J = 0,750 ở ngưỡng<br /> 0,345ng/mL, tương ứng với ĐN là 77,8% và<br /> ĐĐH 97,2%. Với ngưỡng PCT/HT 0,5ng/mL thì<br /> ĐĐH cũng tương đương với ngưỡng<br /> 0,345ng/mL nhưng ĐN giảm đi khá nhiều (ĐN =<br /> 70%, ĐĐH = 97,2%). Với ĐĐH rất cao như vậy<br /> khả năng loại trừ bệnh VMN mủ là rất cần thiết<br /> giúp có hướng xử trí chính xác cho BN.<br /> Đây là vấn đề quan trọng của nghiên<br /> cứu(NC) về ngưỡng nồng độ PCT/HT ở người<br /> Việt nam(VN), cụ thể là BN miền Nam(điều trị<br /> tại Bệnh viện Chợ rẫy) chưa có NC nào xác định<br /> ngưỡng nồng độ PCT/HT trên BN VMN mủ ở<br /> VN. Mặc dù số lượng BN của NC chưa nhiều<br /> (90 BN), nhưng ngưỡng nồng độ PCT/HT đề<br /> nghị và khuyến cáo cho BN ở VN có từ NC này<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> 137<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> là 0,35ng/mL. Như vậy NC này cho ngưỡng<br /> phân biệt giữa VMN mủ và VMN virus là<br /> PCT/HT = 0,35ng/mL.<br /> Khi so sánh độ nhạy, độ đặc hiệu của NC<br /> với một số tác giả I Delévaux(2), Schwarz S, M<br /> Jereb(6), Gendrel D(5), Dubos F(3) thì nồng độ<br /> PCT/HT ở ngưỡng 0,5ng/mL trong NC của<br /> chúng tôi có ĐN, ĐĐH cao tương đương với các<br /> tác giả khác. Ở ngưỡng PCT/HT = 0,35ng/mL<br /> mặc dù thấp hơn so với các NC khác nhưng lại<br /> có được chỉ số J cao nhất, khi đó ĐN và ĐĐH<br /> cũng cao nhất, lần lượt là 77,8% và 97,2%. Vì<br /> một số hằng số sinh học ở người VN có thấp<br /> hơn các hằng số sinh học của người châu Âu, có<br /> lẽ vì vậy mà nồng độ ngưỡng PCT ở người VN<br /> thấp hơn ở người nước ngoài.<br /> Bảng 8: So sánh PCT/HT ở hai ngưỡng nồng độ<br /> 0,35 ng/mL và 0,5 ng/mL.<br /> PCT/HT<br /> > 0,35<br /> > 0,5<br /> <br /> ĐN<br /> 77,8<br /> 70,4<br /> <br /> ĐĐH<br /> 97,2<br /> 97,2<br /> <br /> GTTĐ (+)<br /> 97,7<br /> 97,5<br /> <br /> GTTĐ (-)<br /> 74,5<br /> 68,6<br /> <br /> So sánh ở hai ngưỡng nồng độ PCT/HT<br /> của nhóm VMN mủ, nhận thấy ở ngưỡng ><br /> 0,35ng/mL thì PCT có ĐN, GTTĐ dương,<br /> GTTĐ âm đều cao hơn ngưỡng > 0,5ng/mL.<br /> Như vậy, nếu chọn ngưỡng 0,5ng/mL thì<br /> trong số 54 BN VMN mủ nguy cơ sẽ bỏ sót<br /> đến 7,4% tương đương bỏ sót 4 BN (4/54 =<br /> 7,4%) không được điều trị kháng sinh(KS) kịp<br /> thời vì đó là VMN mủ. Theo Schroder J(1999),<br /> Schuetz và CS(2007) khuyến cáo: Những BN<br /> nào có nồng độ PCT/HT > 0,25ng/mL mà đang<br /> dùng KS thì nên tiếp tục dùng. Có lẽ vì khi đã<br /> được dùng KS thì nồng độ PCT không tăng<br /> lên nữa trong khi ở mức nồng độ PCT/HT ><br /> 0,25ng/mL vẫn có nguy cơ VMN mủ.<br /> Thiết nghĩ trong nghiên cứu này, mẫu được<br /> lấy tại khoa Bệnh nhiệt đới của bệnh viện Chợ<br /> Rẫy, đa số BN nhập viện thường là tuyến trước<br /> chuyển đến nên chăng nồng độ PCT/HT có thể<br /> sẽ giảm do dùng KS trước đó, vì vậy vấn đề<br /> chẩn đoán phân biệt giữa hai loại VMN sẽ gặp<br /> khó khăn hơn và điều trị cũng sẽ có nhiều phân<br /> vân hơn.Vì vậy có thể ứng dụng khuyến cáo kết<br /> <br /> 138<br /> <br /> hợp để chẩn đoán và điều trị tránh bỏ sót bệnh.<br /> Vậy ở ngưỡng khảo sát với nồng độ PCT/HT<br /> > 0,35ng/mL của nghiên cứu này có độ nhạy<br /> 77,8% và độ đặc hiệu là 97,2% là phù hợp.<br /> Tóm lại: Nồng độ PCT/HT tăng cao trong VMN<br /> mủ và ngưỡng nồng độ có giá trị chẩn đoán là<br /> PCT/HT = 0,35ng/mL.<br /> <br /> Khảo sát nồng độ của PCT/DNT ở hai nhóm<br /> VMN<br /> NĐTB của PCT/DNT ở nhóm VMN mủ cao<br /> gấp 5 lần so với NĐTB của PCT/DNT ở nhóm<br /> VMN virus (1,05ng/mL so với 0,18ng/mL). Kiểm<br /> định z-test so sánh hai trung bình của hai mẫu<br /> độc lập, cho thấy nồng độ PCT/DNT của hai<br /> nhóm VMN mủ và VMN virus khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê với p = 0,0001.<br /> Khảo sát PCT/HT cho thấy NĐTB của<br /> PCT/HT nhóm VMN mủ cao gấp 35 lần so với<br /> nhóm VMN virus (5,58ng/mL so với 0,16<br /> ng/mL). Khảo sát PCT/DNT cho thấy NĐTB của<br /> PCT/DNT nhóm VMN mủ chỉ cao gấp 5 lần so<br /> với nhóm VMN virus (1,05ng/mL so với<br /> 0,18ng/mL). Kết quả khảo sát có lẽ phần nào<br /> cũng nói lên rằng: Nồng độ PCT trong DNT có giá<br /> trị chẩn đoán phân biệt không mạnh bằng PCT trong<br /> huyết thanh.<br /> Khi so sánh nồng độ PCT trong cùng một<br /> nhóm VMN mủ hay VMN virus, nhận thấy: Ở<br /> nhóm VMN mủ: NĐTB của PCT/HT cao gấp 5<br /> lần so với NĐTB của PCT/DNT (5,58ng/mL so<br /> với 1,05ng/mL). Trong khi đó ở nhóm VMN<br /> virus thì không có sự chênh lệch NĐTB của<br /> PCT/HT và PCT/DNT (PCT/HT = 0,16ng/mL và<br /> PCT/DNT = 0,18ng/mL). Như vậy, BN VMN mủ<br /> có nồng độ PCT/HT tăng rõ hơn trong DNT và nồng<br /> độ PCT huyết thanh có lẽ tăng trước khi PCT trong<br /> dịch não tủy tăng.<br /> Trên thực tế, để chẩn đoán bệnh nhân VMN<br /> mủ hay VMN virus thường chủ yếu dựa vào kết<br /> quả phân tích DNT. Nhưng có những trường<br /> hợp có sự chồng chéo giữa các marker thường<br /> được sử dụng như glucose, protein, tế bào trong<br /> DNT đã làm cho người thầy thuốc lâm sàng rất<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br />