Giá trị tiên lượng của TNF-α, IL-1β, IL-6 và IL-10 trong sốc nhiễm khuẩn ở trẻ em

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> GIÁ TRỊ TIÊN LƯỢNG CỦA TNF-α, IL-1β, IL-6 VÀ IL-10<br /> TRONG SỐC NHIỄM KHUẨN Ở TRẺ EM<br /> Phùng Nguyễn Thế Nguyên*, Trần Diệp Tuấn*, Đoàn Thị Ngọc Diệp*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề - Mục tiêu: Sốc nhiễm khuẩn (SNK) là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại khoa săn sóc tăng<br /> cường nhi. Cytokin là các chất có vai trò rất quan trọng trong bệnh sinh của SNK. Nghiên cứu các cytokin gây<br /> viêm và kháng viêm quan trọng trong SNK này nhằm xác định giá trị của chúng trong tiên lượng bệnh nhi SNK.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu đoàn hệ tiền cứu, trên 74 trẻ SNK nhập khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh<br /> viện Nhi đồng 1 từ tháng 10/2008 đến 4/2011.<br /> Kết quả: Đa số trẻ dưới 5 tuổi (81,5%), nam chiếm 46,8%. Suy dinh dưỡng chiếm 14,9%. Hầu hết trẻ nhập<br /> viện trong tình trạng rất nặng 100% sốc mất bù, 55,4% huyết áp không đo được, rối loạn tri giác với lơ mơ và mê<br /> là 73%, 48,6% phải giúp thở hay bóp bóng lúc nhập viện, chỉ số Prism trung bình là 26,6 (10), 94,6% rối loạn<br /> chức năng đa cơ quan. Tỷ lệ tăng IL-1β là 20,3%, IL-6 là 100%, TNF-α là 47,3% và IL-10 là 95,6%. Giá trị<br /> trung bình của các cytokin này lúc nhập viện: IL-1β là 20,9 (56,1) pg/ml, IL-6 2569,2 (5836,4) pg/ml, IL-10 là<br /> 152,9 (271,7) pg/ml và TNF-α là 50,2 (73,3) pg/ml. Tất cả các cytokin này có nồng độ giảm dần trong 24 giờ theo<br /> dõi. TNF-α và IL-10 tại T24 là các cytokin liên quan đến tử vong. IL-10 tại thời điểm 24 giờ có giá trị tiên lượng<br /> tử vong với diện tích dưới đường cong ROC là 0,839 KTC 95% là 0,738-0,939. Điểm cắt phân cách giữa nhóm<br /> sống và tử vong là 21,135 pg/ml với độ nhạy là 80% và độ chuyên là 77,3%.<br /> Kết luận: IL-6 tăng trong 100% trường hợp SNK kế đến là IL-10, TNF-α và IL-1β. Các cytokin tăng cao<br /> vào thời điểm chẩn đoán, nhưng không khác biệt giữa nhóm tử vong và nhóm sống. IL-10 tại T24 liên quan với<br /> thang điểm PRISM. IL-10 và TNF-α tại thời điểm 24 giờ khác biệt giữa nhóm tử vong và nhóm sống.<br /> Từ khóa: nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn, cytokin.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> TO ASSESS THE VALUES OF TNF-α, IL-1β, IL-6 AND IL-10 FOR OUTCOME IN PEDIATRIC SEPTIS<br /> SHOCK<br /> Phung Nguyen The Nguyen, Tran Diep Tuan, Doan Thi Ngoc Diep<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 132 - 137<br /> Background – Objectives: Septic shock is the leading cause of death in Pediatric Intensive Care Unit.<br /> Cytokines are substances that play an important role in the pathogenesis of septic shock. This study of<br /> inflammatory and anti-inflammatory cytokine is important to determine their value for prognosis of pediatric<br /> septic shock.<br /> Methods: Prospective cohort study 74 septic shock cases in Intensive Care Unit and Emergency<br /> Department, Children's Hospital 1 from September 10/2008 to 4/2011.<br /> Results: Most children are under 5 years old (81.5%), 46.8% are boys. Malnutrition occupies 14.9%. Most<br /> children were admitted to hospital in very serious condition, 100% decompensated shock, 55.4% unmeasured<br /> <br /> * Bộ Môn Nhi - Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: Ths. Bs Phùng Nguyễn Thế Nguyên ĐT: 0989043858 Email: phungthenguyen@yahoo.com<br /> <br /> 132<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> blood pressure, 73% disorder of consciousness with confusion and coma, 48.6% needed to intubated at admission,<br /> PRISM II averages 26.6 (10), 94.6% multi-organ dysfunction. Increasing rate IL-1β was 20.3%, IL-6 was 100%,<br /> TNF-α was 47.3% and IL-10 was 95.6%. The average value of these cytokines at admission are IL-1β là 20.9<br /> (56.1) pg/ml, IL-6 2569.2 (5836.4) pg/ml, IL-10 152.9 (271.7) pg/ml and TNF-α 50.2 (73.3) pg/ml. Level of all<br /> these cytokines gradually decreased in 24 hour monitoring. TNF-α and IL-10 cytokines at T24 is associated with<br /> mortality. IL-10 at T24 value is worth prognosticating mortality that the under ROC curve area is 0.839 (95% CI<br /> 0.738 - 0.939). Point cut division between survival and nonsurvival groups was 21.135 pg/ml with sensitivity<br /> 80% and specificity 77.3%.<br /> Conclusion: IL-6 increased in 100% septic shock case, next was IL-10, TNF-α and IL-1β. These cytokines<br /> increased at the diagnosis point, but no difference between the survival and nonsurvival group. Increased IL-10<br /> and TNF-α at the time of 24th hour was different between the survival and nonsurvival groups.<br /> <br /> Key words: sepsis, septic shock, cytokine.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> PHƯƠNGPHÁP -ĐỐI TƯỢNGNGHIÊNCỨU<br /> <br /> Sốc nhiễm khuẩn (SNK) là nguyên nhân sốc<br /> và tử vong hàng đầu tại khoa săn sóc tăng cường<br /> nhi hiện nay. Bệnh sinh của nhiễm khuẩn huyết<br /> (NKH) và SNK là phức tạp và ngày càng được<br /> nghiên cứu nhiều. Chẩn đoán và điều trị cũng<br /> như theo dõi bệnh có rất nhiều tiến bộ và thống<br /> nhất trên thế giới và đang được áp dụng tại Việt<br /> Nam. Có rất nhiều yếu tố giúp tiên lượng, chẩn<br /> đoán và theo dõi điều trị. Nhưng không có yếu tố<br /> nào có giá trị chắc chắn. Cytokin là các chất đóng<br /> vai trò chính trong bệnh sinh của NKH. Chúng<br /> được tiết ra bởi nhiều loại tế bào và gây nên rối<br /> lọan chức năng các cơ quan trong NKH. Nhiều<br /> cytokin đã được nghiên cứu trong NKH và SNK.<br /> Các cytokin quan trọng trong bệnh sinh của SNK<br /> bao gồm IL-1, IL-6, IL-8, IL-10 và TNF-α(6). Các<br /> nghiên cứu về các cytokin này được thực hiện<br /> nhiều trên thế giới, nhất là ở người lớn. Các<br /> cytokin này tăng cao trong NKH nặng và SNK và<br /> tăng cao trong giai đoạn đầu của bệnh. Một số<br /> nghiên cứu cho rằng diễn tiến của các chất này có<br /> ý nghĩa hơn nồng độ đỉnh của chúng trong tiên<br /> lượng bệnh. Khoa Hồi sức-Cấp cứu Bệnh viện<br /> Nhi đồng 1 là trung tâm hồi sức Nhi của Miền<br /> Nam Viêt Nam. SNK là bệnh lý thường gặp tại<br /> đây và tỷ lệ tử vong còn rất cao (70,2%)(11). Nhằm<br /> tìm hiểu vai trò của cytokin trong SNK và giá trị<br /> tiên lượng tử vong của các chất này trong SNK.<br /> Chúng tôi thực hiện định lượng các cytokin quan<br /> trọng này và động học của chúng trong SNK.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Chúng tôi thực hiện đoàn hệ tiền cứu theo<br /> dõi từ khi nhập viện cho đến khi xuất viện hay<br /> tử vong.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Nhằm xác định mối liên quan của TNF-α, IL1β, IL-6 và IL-10 với tử vong trong SNK ở trẻ em.<br /> <br /> Tiêu chí chọn bệnh<br /> Tất cả trẻ nhập khoa Cấp cứu - Hồi sức Bệnh<br /> viện Nhi đồng 1 trong thời gian từ 10/2008 đến<br /> 4/2011 được chẩn đoán SNK (bao gồm rối loạn<br /> chức năng tuần hoàn và tình trạng nhiễm<br /> khuẩn). SNK: theo tiêu chuẩn về chẩn đoán SNK<br /> đã thống nhất của Hội thảo Quốc tế về NKH<br /> năm 2002(4).<br /> <br /> Tiêu chí loại trừ<br /> Loại tất cả trẻ < 2 tháng, trẻ nhiễm HIV, trẻ có<br /> bệnh tim bẩm sinh tím hay có bệnh lý bẩm sinh<br /> ảnh hưởng trên tiên lượng như bại não, bất<br /> thường bẩm sinh thần kinh cơ, nội tiết. Trẻ có rối<br /> loạn chức năng các cơ quan trước khi nhiễm<br /> khuẩn huyết như suy gan, suy thận trước đó. Trẻ<br /> được chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn và đã được<br /> điều trị tuyến trước. Trẻ tử vong trước 24 giờ<br /> theo dõi và sốc do nguyên nhân khác.<br /> <br /> 133<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Cỡ mẫu<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Tất cả trẻ SNK thỏa tiêu chuẩn chọn bệnh và<br /> loại trừ sẽ được chọn vào nghiên cứu. Dựa vào<br /> các nghiên cứu của Marks(10) ở trẻ SNK, nghiên<br /> cứu của Wortel(16) và nghiên cứu của Bùi Quốc<br /> Thắng(1), chúng tôi cần ít nhất 72 trường hợp để<br /> nghiên cứu đoán hệ có ý nghĩa.<br /> <br /> Có 74 bệnh nhi thỏa tiêu chuẩn nghiên cứu.<br /> 48,6% trẻ nam, 39,2% trẻ nhũ nhi, 45,6% trẻ tuổi<br /> từ 1 đến 5 tuổi. Tỷ lệ suy dinh dưỡng là 14,9%.<br /> 44,6% ở thành phố Hồ Chí Minh. Biểu hiện của<br /> hội chứng đáp ứng viêm hệ thống bao gồm tăng<br /> thân nhiệt 56,8%, mạch nhanh 93,2%, thở chậm,<br /> ngưng thở 48,6%. Tất cả đều có huyết áp giảm<br /> với 44,6% không đo đựơc. 94,6% rối loạn chức<br /> năng đa cơ quan và điểm PRISM II trung bình là<br /> 26,6(10).<br /> <br /> Phương pháp tiến hành<br /> Lấy 2 ml máu đông gởi khoa xét nghiệm<br /> bệnh viện Chợ Rẫy để đo cytokin nghiên cứu.<br /> Các xét nghiệm này được thực hiện tại thời điểm<br /> 0 giờ (thời điểm chẩn đoán), 6 giờ và 24 giờ sau<br /> chẩn đoán. Cytokin được đo bằng máy Evidence<br /> của hãng Randox Laboratories Ltd. Phương<br /> pháp định lượng bằng Công nghệ dàn trãi<br /> biochip (Biochip Array Technology). Kỹ thuật<br /> biochip hóa quang hoàn toàn tự động.<br /> Dữ liệu được thu thập bằng bệnh án mẫu<br /> thống nhất. Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS<br /> 18. So sánh trung bình của các biến số định<br /> lượng giữa các nhóm bằng phép kiểm Mann<br /> whitney test. So sánh tỉ lệ của các biến số định<br /> tính bằng phép kiểm Chi bình phương (χ2) có<br /> hiệu chỉnh Fisher exact test. Sự khác biệt có ý<br /> nghĩa khi p < 0,05.<br /> Chúng tôi định nghĩa rối loạn chức năng các<br /> cơ quan dựa vào Hội thảo Quốc tế về NKH năm<br /> 2002(4) và sử dụng thang điểm PRISM II của<br /> Pollack(12). Ngưỡng giá trị tăng của các cytokin<br /> theo ngưỡng giá trị tăng của bệnh viện Chợ Rẫy,<br /> gọi là tăng khi nồng độ của các cytokin đo IL-1β<br /> > 14 pg/ml, TNF-α > 11 pg/ml, IL-6> 1,23 pg/ml<br /> và IL-10 > 1,9 pg/ml.<br /> <br /> Bảng 1: Nồng độ cytokin trung bình và tỷ lệ tăng<br /> Đặc điểm<br /> IL-1β<br /> M SD)<br /> Tăng n (%)<br /> M (SD)<br /> IL-6<br /> Tăng n (%)<br /> <br /> T0<br /> 20,9 (56,1)<br /> 15 (20,3)<br /> 2569,2<br /> (5836,4)<br /> <br /> T6<br /> 6,8 (8,6)<br /> 12 (16,2)<br /> 1539,1<br /> (4169,3)<br /> <br /> 74 (100)<br /> <br /> 74 (100)<br /> <br /> T24<br /> 5,2 (10,3)<br /> 7 (9,5)<br /> 836,8<br /> (2874,4)<br /> 74 (100)<br /> <br /> M (SD)<br /> 50,2 (73,3) 22,2 (45,9) 18,5 (28,9)<br /> Tăng n (%)<br /> 35 (47,3)<br /> 34 (45,9) 29 (39,2)<br /> IL-10<br /> M (SD)<br /> 152,9 (271,7)<br /> 115,4<br /> 48,4<br /> (317,5)<br /> (73,3)<br /> Tăng n (%)<br /> 71 (95,6)<br /> 73 (98,6) 64 (86,5)<br /> <br /> TNF-α<br /> <br /> Nồng độ cytokin tính bằng pg/ml<br /> <br /> Chúng tôi có 30 trường hợp tử vong<br /> (32,6%). Chúng tôi phân tích đơn biến để so<br /> sánh khác biệt cytokin giữa nhóm sống và tử<br /> vong. Kết quả IL-1β tại 3 thời điểm không có<br /> sự khác biệt giữa nhóm sống và tử vong. IL-6,<br /> IL-10 và TNF-α tại T0 không khác biệt giữa<br /> nhóm sống và tử vong. Tuy nhiên IL-6, IL-10<br /> và TNF-α tại T6 và T24 khác biệt giữa nhóm<br /> sống và tử vong như hình sau.<br /> <br /> Hình 1: So sánh nồng độ cytokine giữa nhóm sống và tử. (Hình trụ là nhóm tử và hình tháp là nhóm sống)<br /> <br /> 134<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> Tiến hành phân tích đa biến các biến có ý<br /> nghĩa trên ghi nhận chỉ có IL-10 tại T24 liên<br /> quan đến tử vong với p = 0,006, OR =1,028,<br /> KTC 95% là 1,008-1,048 và TNF-α tại T24 liên<br /> quan đến tử vong với p = 0,015, OR =1,079,<br /> KTC 95% là 1,015-1,147.<br /> Bảng 2. Giá trị tiên lượng tử vong theo TNF-α và IL10.<br /> Cytoki<br /> n<br /> TNF-α<br /> <br /> IL-10<br /> <br /> >4,42<br /> ≤ 4,42<br /> <br /> Tử<br /> Sống<br /> n(%)<br /> n(%)<br /> 26 (50) 26 (50)<br /> 4 (18,2) 18 (81,8)<br /> <br /> 0,019<br /> <br /> >21,35<br /> ≤21,35<br /> <br /> 23 (69,7) 10 (30,3)<br /> 7 (17,1) 34 (82,9)<br /> <br /> 0,0001<br /> <br /> Giá trị<br /> <br /> P<br /> <br /> OR<br /> 95% CI<br /> 4,5<br /> (1,3415,12)<br /> 11,2<br /> (3,7-33,6)<br /> <br /> Diện tích dưới đường cong ROC của TNF-α<br /> là 0,756 KTC 95% là 0,632-0,880. Điểm cắt phân<br /> cách giữa nhóm sống và tử vong là 4,42 ng/ml<br /> với độ nhạy là 86,7% và độ chuyên là 40,9%.<br /> Diện tích dưới đường cong ROC của IL-10 là<br /> 0,839 KTC 95% là 0,738-0,939. Điểm cắt phân<br /> cách giữa nhóm sống và tử vong là 21,135 ng/ml<br /> với độ nhạy là 80% và độ chuyên là 77,3%.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> IL-1β: 20,3% tăng nồng độ IL-1β lúc chẩn<br /> đoán, sau đó số trường hợp tăng chất này giảm<br /> dần ở các thời điểm 6 giờ (16,2%) và 24 giờ<br /> (9,5%). Nồng độ trung bình cao nhất lúc chẩn<br /> đoán là 17,5 (47,5) pg/ml, giảm dần vào 6 giờ (6,8<br /> pg/ml) và 24 giờ (5,2 pg/ml). Chưa có nghiên cứu<br /> ở trẻ em về ngưỡng bình thường của chất này<br /> trong máu. Trên 97 bệnh nhân có hội chứng<br /> nhiễm khuẩn, Casey ghi nhận 37% tăng IL-1β.<br /> Nồng độ IL-1β và TNF-α có khuynh hướng tăng<br /> cao ở nhóm tử vong hơn nhóm sống. Goldies<br /> qua 146 bệnh nhân bệnh nhân có hội chứng<br /> NKH, ghi nhận 29% IL-1β tăng, cytokin này<br /> cũng không tương quan với tử vong. IL-1β trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi ở cả 3 thời điểm không<br /> liên quan đến tiên lượng.<br /> Theo Damas(2) nghiên cứu NKH ở khoa săn<br /> sóc tăng cường, tác giả đo TNF-α và IL-1β. Kết<br /> quả IL-1β chỉ tăng nhẹ ở bệnh nhân NKH và<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> không liên quan đến độ nặng và tử vong trong<br /> NKH.<br /> TNF-α: Trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> TNF-α trung bình vào thời điểm nhập viện là<br /> 50,2 (73,3) pg/ml. Trong đó nồng độ TNF-α ở<br /> nhóm tử vong là 96,5 (346,2) pg/ml và ở nhóm<br /> sống là 18,6 (28,7) pg/ml, khác biệt ở 2 nhóm<br /> không có ý nghĩa thống kê (p=0,24). Nghiên cứu<br /> của Bùi Quốc Thắng(1) năm 2002 cũng cho thấy<br /> TNF-α trung bình ở 54 trẻ SNK là 30,2 (27,2)<br /> pg/ml và ở 50 trẻ không sốc là 28 (35,6) pg/ml<br /> (p=0,71); nồng độ trung bình trên 49 trẻ tử vong<br /> là 30,7 (31,5) pg/ml và trên 58 trẻ sống là 22,8 (30)<br /> pg/ml, khác biệt có ý nghĩa thống kê p=0,0216.<br /> TNF-α là cytokin gây viêm tăng cao lúc khởi đầu<br /> NKH, khoảng 30-90 phút theo Fong Y(3) nồng độ<br /> sau đó giảm theo thời gian. Theo Florian M.<br /> Kovar(8) nồng độ đạt đỉnh sau 2 giờ tiêm nội độc<br /> tố, giảm dần sau đó và về giá trị bình thường<br /> trong 24 giờ. Do vậy thời điểm bệnh nhân nhập<br /> viện có liên quan đến nồng độ vào thời điểm ban<br /> đầu. Khác biệt giữa 2 nghiên cứu về nồng độ của<br /> chất này có thể do thời điểm nhập viện khác<br /> nhau. Nghiên cứu của Bùi Quốc Thắng trẻ bao<br /> gồm NKH, NHK nặng và SNK. Tính không<br /> đồng nhất về dân số, cũng như nhiều nghiên<br /> cứu khác ghi nhận TNF-α vào thời điểm nhập<br /> liên quan đến tử vong. Các nghiên cứu TNF-α<br /> trong NKH phần lớn ghi nhân không có sự khác<br /> về nồng độ chất này giữa nhóm tử vong và<br /> nhóm sống. Tuy nhiên khi nghiên cứu trong<br /> SNK thì kết quả có khác nhau.<br /> Nghiên cứu ở 32 trẻ nhũ nhi bị NKH, với<br /> tuổi trung bình 4 tháng, Praveen Makhija(9) đo<br /> nồng độ TNF-α và IL-6 tại thời điểm nhập viện<br /> và 48 giờ sau chẩn đoán, kết quả cho thấy nồng<br /> độ trung bình của TNF-α ở bệnh nhi SNK là 338<br /> (144) pg/ml, sau 48 giờ nồng độ chất này giảm<br /> còn 238,7 (138,7). Ở nhóm tử vong giảm TNF-α<br /> không có ý nghĩa thống kê, trong khi ở nhóm<br /> sống TNF-α giảm từ 180 (194,3) pg/ml đến 53<br /> (77) pg/ml.<br /> 59 bệnh nhân bị SNK do viêm phúc mạc ở<br /> Pháp, Florence Riches(13) đo nồng độ IL-1β, IL-6<br /> <br /> 135<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> và TNF-α từ ngày 1 đến ngày 7. Không có sự<br /> khác biệt về IL-1β, IL-6 giữa bệnh nhân sống và<br /> tử vong. Ở bệnh nhân sống có nồng độ TNF-α<br /> lúc nhập viện 565 (1325) pg/ml cao hơn bệnh<br /> nhân tử vong 94 (69) pg/ml. 35% bệnh nhân có<br /> TNF-α > 200 pg/ml sống trong khi chỉ có 6%<br /> bệnh nhân có TNF-α > 200 pg/ml tử vong.<br /> Đây là nghiên cứu duy nhất cho kết quả nồng<br /> độ chất gây viêm TNF-α thấp có tỷ lệ tử vong cao<br /> hơn, Nghiên cứu này cũng cho thấy nồng độ chất<br /> này ở ngày đầu tiên của bệnh nhân sống có giá trị<br /> cao hơn nghiên cứu của chúng tôi và các nghiên<br /> cứu khác. Lý giải vấn đề này, viêm phúc mạc là<br /> cấp cứu ngoại khoa, nếu chẩn đoán và can thiệp<br /> trể thì khả năng tử vong rất cao. Theo tác giả TNFα giúp làm khu trú tổn thương do tạo fibrin và vì<br /> vậy làm chậm sự khuếch tán của vi khuẩn.<br /> Nghiên cứu này cũng đặt ra vấn đề phải chăng ở<br /> mỗi vị trí nhiễm khuẩn có một loại cytokin<br /> chuyên biệt khác nhau.<br /> IL-6: Tất cả trẻ đều tăng IL-6 và tăng rất cao,<br /> nồng độ trung bình lúc nhập viện là 2569,2<br /> (5836,4) pg/ml (3,42 - 28913,2 pg/ml). Nghiên cứu<br /> ở 90 trẻ NKH (47 trẻ) và SNK (43 trẻ), Jos R.<br /> Fioretto nhận thấy nồng độ IL-6 ở T0 là 213,1<br /> pg/ml ở nhóm sốc và 63,21 pg/ml ở nhóm NKH,<br /> khác biệt có ý nghĩa p =0,001; tuy nhiên tại T12,<br /> không có khác biệt giữa nhóm sốc và không sốc.<br /> IL-6 liên quan đến thang điểm PRISM (p=0,001).<br /> IL-6 lúc nhập viện giúp chẩn đoán sốc và tiên<br /> lượng trẻ NKH.<br /> Nghiên cứu ở 32 trẻ nhũ nhi bị NKH, với<br /> tuổi trung bình 4 tháng, Praveen Makhija(8) đo<br /> nồng độ TNF-α và IL-6 tại thời điểm nhập viện<br /> và 48 giờ sau chẩn đoán, kết quả cho thấy vào<br /> thời điểm nhập viện nồng độ trung bình của IL-6<br /> ở 10 trẻ SNK là 435,2 (201) pg/ml và 48 giờ sau<br /> 556,8 (111,3) pg/ml, khác biệt giữa 2 giá trị này<br /> không có ý nghĩa thống kê. Không có khác biệt<br /> IL-6 giữa 2 thời điểm nhập viện và 48 giờ ở<br /> nhóm tử vong, nhưng ở nhóm sống khác biệt có<br /> ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> 136<br /> <br /> Nồng độ IL-6 ở T0 của nhóm tử vong là<br /> 3148,4 (6896,8) pg/ml cao hơn IL-6 của nhóm<br /> trẻ sống là 2174,3 (5035,5), tuy nhiên không có<br /> ý nghĩa thống kê. Kết quả tại T6 nhóm tử vong<br /> IL-6 2391,1 (5394,4) pg/ml và nhóm sống 958,2<br /> (3005,6) pg/ml và ở T24 nồng độ IL-6 ở nhóm<br /> tử vong 1899,2 (4333,7) pg/ml và ở nhóm sống<br /> 112,5 (189,1) pg/ml. Phân tích đơn biến cho<br /> thấy IL-6 tại T6 và T24 khác biệt có ý nghĩa<br /> giữa nhóm sống và nhóm tử vong. Tuy nhiên<br /> khi phân tích đa biến trong mối tương tác vơi<br /> TNF và IL-10, chúng tôi không ghi nhận sự<br /> khác biệt của IL-6 có ý nghĩa giữa nhóm sống<br /> và nhóm tử vong. Theo y văn IL-6 là cytokin<br /> được tạo sau TNF-α và IL-1 và được kích thích<br /> bởi 2 cytokin này nhưng tăng kéo dài và tồn<br /> tại lâu hơn trong máu. Theo Steve Webb(15) vai<br /> trò của IL-6 trong NKH vẫn chưa được hiểu<br /> đầy đủ, tuy nhiên có thể sự giảm nhanh nồng<br /> độ của chất này có tiên lượng tốt.<br /> IL-10: Nồng độ IL-10 trong nghiên cứu tại<br /> thời điểm nhập viện là 152,9 (271,7) pg/ml, giới<br /> hạn từ 0,66 - 1530 pg/ml nồng độ chất này giảm<br /> tại các thời điểm T6 (nồng độ trung bình là 115,4<br /> (317,5) pg/ml) và T24 (trung bình là 48,4 (73,3)<br /> pg/ml). Chúng tôi cũng ghi nhận ở nhóm tử<br /> vong giảm nồng độ chất này không khác biệt<br /> giữa các thời điểm nghiên cứu, trong khi ở nhóm<br /> sống khác biệt có ý nghĩa thống kê (p=0,024).<br /> Trên 41 bệnh nhân nhiễm não mô cầu tuổi từ<br /> 10-93, Anne K. Lehmann ghi nhận 66% tăng IL10 và nồng độ IL-10 trung bình ở những bệnh<br /> nhân bị sốc là 21.221 pg/ml (25- 64.500 pg/ml). Ở<br /> những bệnh nhân viêm màng não không sốc<br /> nồng độ trung bình của IL-10 là 119 pg/ml (01050 pg/ml) và ở những bệnh nhân NKH nồng<br /> độ trung bình là 20 pg/ml (0-60 pg/ml). Có tình<br /> trạng tăng tương ứng của IL-10 với các cytokin<br /> gây viêm bao gồm TNF-α, IL-6, IL-8. IL-10 là<br /> cytokin kháng viêm, có mối liên quan giữa<br /> cytokin kháng viêm này với mức độ tổn thương<br /> cơ quan và tình trạng viêm của bệnh nhân.<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br />