Giáo án Sinh học 10 bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

GV treo hình, nêu câu hỏi, yêu cầu HS quan sát hình nghiên cứu SGK trả lời.

? Vận chuyển thụ động là gì?

GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS quan sát hình vẽ, trả lời.

? Nguyên lí của phương thức vận chuyển thụ động là gì ?

GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS tham khảo SGK trả lời.

? Nêu các kiểu vận chuyển thụ động ?

? Tốc độ khuếch tán của các chất phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Hoạt động 1

GV chia nhóm HS, nêu yêu cầu công việc đối với HS, quan sát HS thực hiện

Câu hỏi : Trình bày khái niệm và cơ chế của phương thức vận chuyển  chủ động ?

GV đánh giá, tổng kết.

Hoạt động 2

GV nêu câu hỏi và yêu cầu công việc đối với HS.

Câu hỏi: Trình bày khái niệm và cơ chế của nhập bào và xuất bào ?

GV nhận xét, kết luận.

HS nghe câu hỏi, quan sát hình vẽ, tham khảo SGK trả lời.

HS nghiên cứu SGK trả lời.

HS nghe câu hỏi, nghiên cứu SGK trả lời.

HS thảo luận nhanh, trả lời.

HS tách nhóm theo yêu cầu của GV, tiến hành thảo luận, ghi nhận kết quả và cử đại diện lên trình bày.

Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung.

Nghe câu hỏi, tiến hành thảo luận theo yêu cầu, cử đại diện lên trình bày.

Các nhóm còn lại bổ sung.

I. Vận chuyển thụ động:

- Khái niệm: là phương thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất mà không tiêu tốn năng lượng.

   - Nguyên lí: sự khuếch tán của các chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.

    Sự khuếch tán của các phân tử qua màng sinh chất được gọi là sự thẩm thấu.

   - Các kiểu vận chuyển :

+ Khuếch tán trực tiếp qua lớp lipit kép.

+ Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng.

   - Tốc độ khuếch tán của các chất phụ thuộc vào sự chênh lệch nồng độ giữa trong và ngoài màng.

+ Môi trường ngoài ưu trương : chất tan di chuyển từ ngoài vào tế bào.

+ Môi trường ngoài đẳng trương :

+ Môi trường ngoài nhược trương : chất tan không di chuyển được vào trong tế bào.

     Phụ thuộc vào đặc tính của tế bào: kích thước, độ phân cực,…

II. Vận chuyển chủ động:

   - Khái niệm: Là phương thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao và cần tiêu tốn năng lượng.

   - Cơ chế: ATP + Prôtêin đặc chủng → prôtêin biến đổi, đưa các chất từ ngoài vào trong hoặc đẩy ra khỏi tế bào.

III. Nhập bào và xuất bào :

   - Nhập bào: Là phương thức đưa các chất vào tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất.

   - Cơ chế: gồm các bước

+ Màng tế bào lõm vào, bao lấy “mồi”.

+ Nuốt “mồi” vào bên trong.

+ Kết hợp với lizôxôm để tiêu hóa “mồi”.

   - Xuất bào: Là phương thức đưa các  chất ra khỏi tế bào theo cách ngược lại với quá trình nhập bào.