Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành phân đoạn ứng dụng nguyên lý thị trường phát triển ở trình độ cao p6', khoa học xã hội, cnxh - kh phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành phân đoạn ứng dụng nguyên lý thị trường phát triển ở trình độ cao p6
- thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o, tÝnh
chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ níc cã tÝch luü
thªm kinh nghiÖm trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ.
Nhê s¶n xuÊt, dÞch vô ph¸t triÓn, gi¸ c¶ t¬ng ®èi æn ®Þnh,
®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn
II.3. Nh÷ng ®Æc cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta
II.3.1. §Æc trng vÒ ®Þnh híng môc tiªu cña nÒn kinh tÕ
§ã lµ thùc hiÖn d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng
b»ng, d©n chñ, v¨n minh. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy tríc
hÕt ph¶i ph¸t triÓn m¹nh lùc lîng s¶n xuÊt ®éng viªn mäi
nguån lùc x· héi, ph¸t huy cao ®é tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o
cña toµn d©n, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng trong níc ®i ®«i víi
sö dông cã chän läc thµnh qu¶ vµ kinh nghiÖm quèc tÕ thóc
®Èy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nh»m sím x©y dùng c¬
së vËt chÊt kü thuËt cña c¬ chÕ x· héi ë ViÖt Nam
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta c¸c h×nh thøc
kinh tÕ vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý kinh tÕ thÞ trêng ®îc sö
dông nh mét c«ng cô ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t tíi nÒn kinh tÕ
t¨ng trëng cao, bÒn v÷ng, æn ®Þnh nh»m môc tiªu "d©n
giµu, níc m¹nh", gãp phÇn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng, søc
lùc trong x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi c¸ nh©n lµm giµu
51
- cho m×nh vµ cho toµn x· héi
§ång thêi víi viÖc khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng mÆt tÝch
cùc, nh÷ng lîi thÕ cña kinh tÕ thÞ trêng chóng ta kh¾c
phôc, ng¨n ngõa, h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc ph¸t sinh tõ
mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng; võa kÝch thÝch søc s¶n
xuÊt gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, võa b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n
d©n vµ n©ng cao ®Þa vÞ lµm chñ cña ngêi lao ®éng, vËn
dông c¸c quy luËt cña thÞ trêng ®Ó kiªn tr× thùc hiÖn c«ng
b»ng x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n phï hîp víi
tõng bíc t¨ng trëng kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn c«ng b»ng
trong ph¸t triÓn con ngêi
Ph¸t triÓn c«ng b»ng lµ sù ph¸t triÓn cho mäi tÇng líp
nh©n d©n cã ®iÒu kiÖn ®Ó tham gia vµ ®îc hëng nh÷ng
thµnh qu¶ t¬ng xøng víi søc lùc, kh¶ n¨ng vµ trÝ tuÖ cña
hä bá ra, b¶o ®¶m c¬ b¶n c¬ héi cña ngêi d©n tham gia
c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi
II.3.2. §Æc trng vÒ thÓ chÕ kinh tÕ
ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa lµ thÓ chÕ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ tù do, tù chñ kinh
doanh theo ph¸p luËt. Kinh tÕ thÞ trêng níc ta tån t¹i
nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. C¸c
52
- thµnh phÇn kinh tÕ võa c¹nh tranh, võa liªn kÕt, hîp t¸c víi
nhau nh»m ph¸t triÓn ®¹t tr×nh ®é x· héi ho¸ cao. Trong ®ã
khu vùc kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß chñ ®¹o trong mét sè
lÜnh vùc vµ mét sè kh©u quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh
®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa cña ®Êt níc.
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng,
mçi thµnh phÇn nh vËy cã xu híng ph¸t triÓn kh¸c nhau,
lîi Ých kh¸c nhau thËm chÝ ®èi lËp nhau. V× thÕ Nhµ níc
ph¶i cã biÖn ph¸p h¹n chÕ xu híng ph¸t triÓn tù ph¸t, vµ
®Þnh híng cho nã ph¸t triÓn theo x· héi chñ nghÜa
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
níc ta tån t¹i ba lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n: së h÷u toµn d©n,
së h÷u tËp thÓ vµ së h÷u t nh©n. Tõ ba h×nh thøc së h÷u ®ã
h×nh thµnh nªn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu h×nh thøc tæ
chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã kh«ng chØ ra søc ph¸t
triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u, mµ cßn
ph¶i khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc
së h÷u t nh©n ®Ó h×nh thµnh nÒn kinh tÕ thÞ trêng réng
lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u, c¸c
®¬n vÞ kinh tÕ t doanh, c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh
gi÷a trong vµ ngoµi níc, c¸c h×nh thøc ®an xen vµ th©m
53
- nhËp vµo nhau gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã thÓ tham
gia thÞ trêng víi t c¸ch chñ thÓ thÞ trêng b×nh ®¼ng
II.3.3. §Æc trng vÒ c¬ chÕ qu¶n lý
Trong qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¶i
b¶o ®¶m cho c¸c ho¹t ®éng cña thÞ trêng diÔn ra theo
nguyªn t¾c thÞ trêng, tøc lµ phï hîp víi quy luËt gi¸ trÞ,
quy luËt cung cÇu, c¹nh tranh, h¹n chÕ tèi ®a c¸c mÖnh lÖnh
hµnh chÝnh kh«ng cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, ph¶i lµm tèt kÕ
ho¹ch ho¸ ë tÇm vÜ m« vµ c¸c ho¹t ®éng ®Þnh híng cã hÖ
thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp ®Ó ®iÒu tiÕt híng dÉn thÞ
trêng theo c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m« ®· chän
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i, Nhµ níc tham
gia vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ lµ xu híng kh¸ch quan.
Nhng kh¸c víi b¶n chÊt cña Nhµ níc t s¶n, Nhµ níc ta
lµ Nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n díi sù l·nh ®¹o cña
§¶ng Céng S¶n.
NÒn kinh tÕ Êy ®¹t díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng
S¶n, díi sù qu¶n lý cña Nhµ níc X· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam nh»m h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ
trêng thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi, nh©n ®¹o mµ b¶n th©n
thÞ trêng kh«ng lµm ®îc
54
- Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh
nhÊt b¶o ®¶m ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ
thÞ trêng còng nh toµn bé sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt
níc. ®¶ng ®Þnh híng kinh tÕ thÞ trêng theo chñ nghÜa x·
héi thÓ hiÖn ë sù l·nh ®¹o, viÖc thùc hiÖn ®êng lèi chÝnh
s¸ch kinh tÕ thÞ trêng víi môc tiªu v× lîi Ých cña nh©n d©n,
v× mét x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh
Nhµ níc ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi nÒn kinh tÕ
thÞ trêng tríc hÕt vµ chñ yÕu th«ng qua c¸c biÖn ph¸p
kinh tÕ, th«ng qua chiÕn lîc kinh tÕ - x· héi, c¸c kÕ ho¹ch
trung vµ ng¾n h¹n cïng víi c¸c chÝnh s¸ch thiÕt thùc ®Ó
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
bè trÝ l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, bá, nu«i dìng vµ ph¸t triÓn c¸c
nguån lùc. Híng ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ thÞ
trêng vµo c¸c môc tiªu ®îc Nhµ níc ho¹ch ®Þnh, t¹o
m«i trêng kinh tÕ - x· héi, khung khæ ph¸p lý thuËn lîi vµ
duy tr× m«i trêng hoµ b×nh æn ®Þnh cho c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, bï ®¾p sù bÊt lùc cña thÞ trêng b»ng c¸ch
cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô c«ng céng, x©y dùng c¸c
®Þnh chÕ kinh tÕ.
II.3.4. §Æc trng vÒ quan hÖ ph©n phèi
55
- Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa thùc hiÖn chñ yÕu c¬ chÕ ph©n phèi theo lao ®éng vµ
hiÖu qu¶, ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ trÝ
tuÖ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ®iÒu
tiÕt ®Ó t¸i ph©n phèi hîp lý th«ng qua phóc lîi x· héi vµ
thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi theo ph¬ng ch©m g¾n t¨ng
trëng kinh tÕ víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi trong c¸c
giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ
NÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u t
liÖu s¶n xuÊt kh¸c nhau do ®ã cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ
vµ t¬ng øng víi mçi thµnh phÇn kinh tÕ ®ã th× sÏ cã c¸c
nguyªn t¾c vµ hÖ thèng ph©n phèi phï hîp. Cho nªn ë níc
ta cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi. §Ó ®¹t tíi c«ng b»ng trong
ph©n phèi thu nhËp, chóng ta thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc
ph©n phèi thu nhËp: ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ
hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu suÊt c«ng t¸c, ph©n phèi theo møc
®ãng gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh
doanh, ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi, trong
®ã h×nh thøc ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶
kinh tÕ lµ chñ yÕu, ®i ®«i víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp
mét c¸ch hîp lý nh»m thu hÑp kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu
- nghÌo, võa khuyÕn khÝch lao ®én, võa b¶o ®¶m nh÷ng
phóc lîi x· héi c¬ b¶n
56
- II.3.5. §Æc trng vÒ vai trß qu¶nlý cña Nhµ níc
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
®îc qu¶n lý ( Tæ chøc, híng dÉn, nu«i dìng, gi¸m s¸t
bëi Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n) b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o
cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ níc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh
nhÊt nh»m gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Muèn
vËy, ph¶i x©y dùng nhµ níc m¹nh vµ trong s¹ch, cã kh¶
n¨ng thêng xuyªn tù ®æi míi ®Ó híng nÒn kinh tÕ thÞ
trêng tíi v¨n minh, hiÖn ®¹i, kh«ng xa rêi c¸c môc tiªu
®Þnh híng ®· chän
X©y dùng vµ x¸c ®Þnh c¸c ®Æc trng nªu trªn g¾n liÒn
víi mét nhËn thøc hoµn toµn míi vÒ chñ nghÜa x· héi theo
t tëng Hå ChÝ Minh lµ " d©n giµu, níc m¹nh, tiÕn lªn
hiÖn ®¹i ®i liÒn víi d©n chñ, tù do, tiÕn bé vµ c«ng b»ng x·
héi". Trong bíc qu¸ ®é t¬ng ®èi dµi ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu
cuèi cïng ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ con ®êng duy nhÊt
chóng ta kh«ng thÓ bá qua ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
Kh¸c víi tríc ®©y trong c¬ chÕ cò th× nÒn kinh tÕ
níc ta lµ mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, kh«ng cã quan hÖ giao
lu víi bªn ngoµi, cßn hiÖn nay trong c¬ chÕ míi chóng ta
chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ më cöa héi nhËp bªn
ngoµi, tham gia vµo sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ, viÖc lµm
57
- ®ã nh»m tranh thñ nh÷ng nguån vèn vµ nh÷ng c«ng nghÖ
tiªn tiÕn cña níc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa, chóng ta sö dông c¬ chÕ thÞ trêng ®Ó kÝch thÝch s¶n
xuÊt, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng,
gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, thóc
®Èy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §ång thêi chóng ta
l·nh ®¹o, qu¶n lý nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng híng ®i lªn
chñ nghÜa x· héi ®Ó kh¾c phôc thÊt b¹i cña thÞ trêng, thùc
hiÖn c¸c môc tiªu x· héi, nh©n ®¹o mµ b¶n th©n thÞ trêng
kh«ng cã ®îc. Nhµ níc ph¶i b»ng chÝnh s¸ch, c«ng cô
qu¶n lý vÜ m« vµ tiÒm lùc kinh tÕ cña m×nh ®Ó duy tr× nh÷ng
c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ nh»m kh¾c phôc nh÷ng yÕu
kÐm cña kinh tÕ thÞ trêng
II.4. NÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay
II.4.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay
C¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®îc
tiÕp cËn ®i tõ lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn c¬ së kinh tÕ, chÕ ®é
ph©n phèi, c¬ chÕ vËn hµnh, v¨n ho¸ vµ më cöa
58
- LÊy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt theo híng
hiÖn ®¹i lµm c¬ së vËt chÊt - kü thuËt nh»m môc tiªu ®éc
lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi, d©n giµu, níc
m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh
LÊy nÒn kinh tÕ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u t liÖu
s¶n xuÊt vµ thµnh phÇn kinh tÕ lµm c¬ së kinh tÕ, trong ®ã
kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o
Dùa trªn chÕ ®é ph©n phèi ®a d¹ng bao gåm c¸c
nguyªn t¾c ph©n phèi theo kiÓu chñ nghÜa x· héi víi ph©n
phèi theo kiÓu kinh tÕ thÞ trêng. Trong ®ã lÊy ph©n phèi
theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi
th«ng qua phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi lµm chñ ®¹o
LÊy c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc lµm
c¬ chÕ vËn hµnh, nhng kh«ng ph¶i nhµ níc t s¶n mµ nhµ
níc x· héi chñ nghÜa - nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n
KÕt hîp hµi hoµ v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng víi v¨n
ho¸ hiÖn ®¹i cã chän läc. Trong ®ã lÊy v¨n ho¸ d©n téc
truyÒn thèng lµm gèc
Kh«ng dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ khÐp kÝn, mµ dùa trªn
c¬ cÊu kinh tÕ më cöa, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
59
- vµ khu vùc, nhng vÉn ph¶i ®¶m b¶o ®éc lËp chñ quyÒn,
toµn vÑn l·nh thæ
§Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë níc ta lµ: Mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng
tríc ph¸p luËt, nÒn kinh tÕ Êy lÊy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
dùa trªn së h÷u x· héi vµ së h÷u tËp thÓ lµm nÒn t¶ng, lÊy
kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o, lÊy viÖc thùc hiÖn môc tiªu
d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh lµm
môc tiªu. Muèn vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng Êy ph¶i b¶o
®¶m:
Cã t¨ng trëng kinh tÕ cao, bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh
Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi phï hîp tõng bíc
víi sù t¨ng trëng kinh tÕ
§Æt díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n, díi sù
qu¶n lý cña mét Nhµ níc thùc sù cña d©n
lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt lµm c¨n cø chñ yÕu ®Ó
ho¹ch ®Þnh c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u
lµm cho kinh tÕ Nhµ níc ph¸t triÓn tríc hÕt lµ vÒ chÊt ®Ó
n¾m vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ Nhµ níc cïng víi kinh tÕ hîp
t¸c dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng
60
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
