Giáo trình Liên hợp quốc tổ chức và hoạt động: Phần 1 - NXB Công An Nhân Dân

Chia sẻ: Bin Bin | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:111

Thêm vào BST

Báo xấu

192
lượt xem 54
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Liên hợp quốc tổ chức và hoạt động - Phần 1 có nội dung được khái quát trong 5 chương đầu (từ chương 1 đến chương 5) trình bày về: Liên hợp quốc - một tổ chức quốc tế cấp chính phủ, các cơ quan của Liên hợp quốc, vai trò của Liên hợp quốc, Liên hợp quốc và sự phát triển luật quốc tế. Cuối mỗi chương đều có phần câu hỏi hướng dẫn học tập sẽ giúp người học củng cố kiến thức một cách có hệ thống nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Liên hợp quốc tổ chức và hoạt động: Phần 1 - NXB Công An Nhân Dân

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o §¹i häc huÕ trung t©m ®µo t¹o tõ xa PGS. ts. Vâ kh¸nh vinh - ts. nguyÔn trung tÝn (§ång chñ biªn) Gi¸o tr×nh Liªn hîp quèc Tæ chøc vµ ho¹t ®éng (In lÇn thø hai, cã söa ch÷a bæ sung) Nhµ XuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n Hµ Néi - 2003 1
MỤC LỤC Ch−¬ng I: Liªn Hîp Quèc - Mét tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ .....4 I. Kh¸i niÖm tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ .............................................4 II. Thµnh lËp vµ gi¶i thÓ tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ .........................5 III. C¬ së ph¸p lý cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ...............................6 IV. ThÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ. .............................................................................................................8 V. C¸c c¬ quan cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ...................................9 VI. Th«ng qua quyÕt ®Þnh cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ..............10 VII. LÞch sö ra ®êi, môc ®Ých, nguyªn t¾c cña LHQ...............................10 VIII. HiÕn ch−¬ng LHQ - mét v¨n b¶n ph¸p lý nÒn t¶ng .....................12 C©u hái h−íng dÉn häc tËp ........................................................................14 Ch−¬ng II: C¸c c¬ quan chÝnh cña liªn hîp quèc...............................15 I. §¹i héi ®ång..........................................................................................15 II. Héi ®ång B¶o an..................................................................................17 III. Héi ®ång kinh tÕ - x· héi ..................................................................28 IV. Ban th− ký..........................................................................................29 V. Toµ ¸n quèc tÕ......................................................................................30 VI. Héi ®ång qu¶n th¸c............................................................................32 C©u hái h−íng dÉn häc tËp ........................................................................34 Ch−¬ng III: Vai trß cña Liªn Hîp Quèc trong viÖc b¶o vÖ hßa b×nh vµ ph¸t triÓn hîp t¸c kinh tÕ - x· héi.....................................................35 I. Vai trß cña LHQ trong viÖc b¶o vÖ hßa b×nh.......................................35 II. Vai trß cña LHQ trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi ....................61 C©u hái «n tËp..................................................................................................78 Ch−¬ng IV: Vai trß cña LHQ trong viÖc b¶o vÖ quyÒn con ng−êi vµ vÊn ®Ò nh©n ®¹o........................................................................................79 I. Vai trß cña liªn hîp quèc trong viÖc b¶o vÖ quyÒn con ng−êi ............79 II. Vai trß cña LHQ trong vÊn ®Ò nh©n ®¹o ...........................................90 C©u hái h−íng dÉn häc tËp ........................................................................94 Ch−¬ng V: Liªn Hîp Quèc vµ sù ph¸t triÓn luËt quèc tÕ ................95 I. §iÒu chØnh ph¸p lý c¸c tranh chÊp quèc tÕ.........................................95 II. Sù ph¸t triÓn vµ qu¸ tr×nh ph¸p ®iÓn hãa luËt quèc tÕ ....................99 2
C©u hái h−íng dÉn häc tËp ......................................................................111 Ch−¬ng VI: C¸c tæ chøc chuyªn m«n cña Liªn Hîp Quèc...............112 I. C¸c tæ chøc chuyªn m«n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, th−¬ng m¹i vµ n¨ng l−îng.....................................................................112 II. C¸c tæ chøc chuyªn m«n trong lÜnh vùc tµi chÝnh...........................125 III. C¸c tæ chøc chuyªn m«n vÒ giao th«ng vËn t¶i..............................131 IV. C¸c tæ chøc chuyªn m«n cña LHQ vÒ v¨n hãa khoa häc vµ gi¸o dôc. ................................................................................................................136 V. C¸c tæ chøc chuyªn m«n trong lÜnh vùc b−u ®iÖn ...........................140 VI. C¸c tæ chøc chuyªn m«n trong lÜnh vùc lao ®éng vµ søc kháe. .....145 VII. Tæ chøc khÝ t−îng quèc tÕ ..............................................................150 C©u hái h−íng dÉn häc tËp ......................................................................153 Phô lôc I ........................................................................................................154 Phô lôc II ......................................................................................................185 Phô lôc III.....................................................................................................191 Phô lôc IV .....................................................................................................195 3
Ch−¬ng I Liªn Hîp Quèc - Mét tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ I. Kh¸i niÖm tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ C¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ lµ mét trong c¸c h×nh thøc hîp t¸c cña c¸c quèc gia ®ãng mét vai trß to lín trong ®êi sèng quèc tÕ hiÖn nay. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ vµo cuèi thÕ kû XIX lµ kÕt qu¶ cña xu h−íng quèc tÕ hãa ®êi sèng nh©n lo¹i (Tæ chøc §iÖn tÝn quèc tÕ 1865. Tæ chøc B−u chÝnh quèc tÕ 1874). HiÖn nay trªn thÕ giíi cã kho¶ng 4000 tæ chøc quèc tÕ, trong ®ã kho¶ng 300 tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ. Trong sè c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ, Liªn hîp quèc (LHQ) ®−îc coi lµ tæ chøc lín nhÊt vµ quan träng nhÊt. ThuËt ng÷ “Tæ chøc quèc tÕ” ®−îc sö dông ®Ó ¸m chØ c¶ tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ vµ tæ chøc quèc tÕ cÊp phi chÝnh phñ. Tuy nhiªn c¬ së ph¸p lý cña viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau. C¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung sau: Thµnh viªn lµ c¸c quèc gia; T«n träng chñ quyÒn cña c¸c quèc gia thµnh viªn; cã ®iÒu −íc quèc tÕ d−íi d¹ng v¨n b¶n thµnh lËp tæ chøc (vÝ dô, HiÕn ch−¬ng LHQ): cã sù hiÖn diÖn cña c¸c c¬ quan th−êng trùc (®iÓm c¬ b¶n ®Ó ph©n biÖt víi héi nghÞ quèc tÕ). Víi c¸c ®iÓm trªn, tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc hiÓu lµ sù liªn kÕt gi÷a c¸c quèc gia, dùa trªn c¬ së ®iÒu −íc quèc tÕ nh»m ®¹t nh÷ng môc ®Ých chung nhÊt ®Þnh, cã c¸c c¬ quan th−êng trùc vµ ho¹t ®éng v× c¸c môc ®Ých chung c¸c quèc gia thµnh viªn víi ®iÒu kiÖn t«n träng chñ quyÒn cña hä. Trong khi ®ã, ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c tæ chøc quèc tÕ phi chÝnh phñ thÓ hiÖn ë chç, chóng ®−îc thµnh lËp kh«ng dùa trªn c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ mµ dùa trªn sù liªn kÕt c¸c c¸ nh©n hoÆc ph¸p nh©n (vÝ dô, Tæ chøc Ch÷ thËp ®á quèc tÕ). ë ®©y chóng t«i chñ yÕu tËp trung lµm s¸ng tá kh¸i niÖm c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ. 4
C¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc ph©n thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau c¨n cø vµo c¸c c¬ së ph©n lo¹i nhÊt ®Þnh. C¨n cø vµo sè l−îng c¸c thµnh viªn tham gia tæ chøc, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®−îc ph©n chia thµnh: tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ phæ biÕn (vÝ dô LHQ vµ c¸c tæ chøc chuyªn m«n cña nã) vµ tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ kh«ng phæ biÕn (vÝ dô, c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ë c¸c khu vùc, ch¼ng h¹n, tæ chøc §«ng Nam ¸-ASEAN). C¨n cø vµo thÈm quyÒn (lÜnh vùc ho¹t ®éng), chóng ®−îc ph©n thµnh hai lo¹i; tæ chøc chung (ho¹t ®éng cña tæ chøc liªn quan tíi c¸c lÜnh vùc, vÝ dô nh− LHQ, Tæ chøc §«ng Nam ¸) vµ tæ chøc chuyªn m«n (ho¹t ®éng cña tæ chøc liªn quan tíi mét lÜnh vùc chuyªn m«n cña ®êi sèng quèc tÕ, vÝ dô, Tæ chøc Hµng kh«ng d©n dông quèc tÕ, Tæ chøc Së h÷u trÝ tuÖ thÕ giíi, Tæ chøc DÇu löa quèc tÕ). C¨n cø vµo quyÒn h¹n, c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc chia thµnh hai lo¹i kh¸c nhau: c¸c tæ chøc mang tÝnh chÊt liªn quèc gia (môc ®Ých c¸c tæ chøc nµy lµ tæ chøc sù hîp t¸c quèc tÕ vµ quyÕt ®Þnh cña tæ chøc chØ liªn quan trùc tiÕp tíi c¸c quèc gia thµnh viªn, kh«ng liªn quan trùc tiÕp tíi c¸ nh©n vµ ph¸p nh©n cña hä(1) vµ c¸c tæ chøc mang tÝnh chÊt trªn quèc gia (môc ®Ých cña c¸c tæ chøc nµy lµ quèc tÕ hãa, do vËy quyÕt ®Þnh cña chóng cã ý nghÜa trùc tiÕp víi c¸c c¸ nh©n vµ ph¸p nh©n cña c¸c c¸ nh©n vµ ph¸p nh©n cña c¸c quèc gia thµnh viªn, vÝ dô, Liªn minh ch©u ¢u). C¨n cø vµo trËt tù kÕt n¹p thµnh viªn, c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ còng ®−îc chia lµm hai lo¹i: më (bÊt cø quèc gia nµo còng cã thÓ trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc) vµ ®ãng (c¨n cø vµo môc ®Ých, thÈm quyÒn cña tæ chøc, cã nh÷ng quèc gia kh«ng thÓ trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc). II. Thµnh lËp vµ gi¶i thÓ tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ C¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc coi lµ chñ thÓ ph¸i sinh cña luËt quèc tÕ (hay cßn ®−îc gäi lµ c«ng ph¸p quèc tÕ). Qu¸ tr×nh thµnh lËp tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc tiÕn hµnh qua ba giai ®o¹n: th«ng qua v¨n b¶n thµnh lËp; t¹o dùng c¬ së vËt chÊt cho tæ chøc; triÖu tËp c¸c c¬ quan chÝnh ®Ó b¾t ®Çu sù ho¹t ®éng thùc tÕ cña tæ chøc. Sù tho¶ thuËn ý chÝ cña c¸c quèc gia thµnh viªn vÒ thµnh lËp tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh d−íi hai ph−¬ng thøc: ®iÒu −íc (1) §a sè c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ hiÖn nay lµ lo¹i nµy, vÝ dô nh− LHQ 5
quèc tÕ; quyÕt ®Þnh cña tæ chøc quèc tÕ ®ang tån t¹i - tæ chøc quèc tÕ sinh ra tæ chøc quèc tÕ. Ph−¬ng thøc phæ biÕn nhÊt ®−îc ¸p dông lµ ký kÕt ®iÒu −íc quèc tÕ. Ph−¬ng thøc nµy th−êng ®−îc tiÕn hµnh theo c¸ch tæ chøc héi nghÞ quèc tÕ ®Ó so¹n th¶o vµ th«ng qua v¨n b¶n thµnh lËp tæ chøc. Tªn gäi cña c¸c v¨n b¶n nµy cã thÓ rÊt kh¸c nhau (vÝ dô, HiÕn ch−¬ng, quy chÕ, ®iÒu lÖ, c«ng −íc). Ngµy c¸c v¨n b¶n ®ã cã hiÖu lùc lµ ngµy thµnh lËp tæ chøc. Giai ®o¹n thø hai trong qu¸ tr×nh thµnh lËp tæ chøc lµ giai ®o¹n h×nh thµnh c¬ cÊu vËt chÊt cña tæ chøc. §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých trªn, c¸c quèc gia thµnh viªn tho¶ thuËn thµnh lËp c¸c c¬ quan hç trî chuyªn m«n. C¸c c¬ quan nµy tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau: so¹n th¶o quy chÕ cña c¸c c¬ quan chÝnh cña tæ chøc (th−êng trùc, kh«ng th−êng trùc); gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc liªn quan tíi trô së chÝnh cña tæ chøc; so¹n th¶o ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cho cuéc häp ®Çu tiªn cña c¸c c¬ quan chÝnh cña tæ chøc; chuÈn bÞ c¸c tµi liÖu vµ kiÕn nghÞ tíi tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò cña ch−¬ng tr×nh nghÞ sù. C¸c quèc gia kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ cã thÓ cö quan s¸t viªn tíi tham dù c¸c cuéc häp cña c¸c c¬ quan cña tæ chøc nÕu nh− ®iÒu ®ã ®−îc ghi nhËn trong v¨n b¶n thµnh lËp cña tæ chøc. ë mét sè tæ chøc quèc tÕ c¸c quèc gia kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cã thÓ cö mét ph¸i ®oµn quan s¸t viªn th−êng trùc (vÝ dô, Vatican vµ Thuþ SÜ cã ph¸i ®oµn nh− vËy t¹i LHQ) Sù triÖu tËp cuéc häp c¸c c¬ quan chÝnh cña tæ chøc vµ viÖc b¾t ®Çu cña chóng lµ giai ®o¹n hoµn tÊt vÊn ®Ò thµnh lËp tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ. C¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ chÊm døt mäi ho¹t ®éng cña m×nh (sù tån t¹i) khi c¸c quèc gia thµnh viªn tho¶ thuËn nh− vËy. Th«ng th−êng viÖc gi¶i thÓ c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc chÝnh thøc ho¸ b»ng mét ®iÒu −íc quèc tÕ d−íi d¹ng biªn b¶n vÒ gi¶i thÓ (VÝ dô, Tæ chøc HiÖp −íc Vacsava ®· gi¶i thÓ trªn c¬ së biªn b¶n cuéc häp cña Uû ban t− vÊn chÝnh trÞ cña tæ chøc t¹i Pra-ha ngµy 1 th¸ng 7 n¨m 1991; Héi ®ång T−¬ng trî kinh tÕ ®· ®−îc gi¶i thÓ trªn c¬ së biªn b¶n Bu-®a-pet ngµy 28 th¸ng 6 n¨m 1991. III. C¬ së ph¸p lý cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ Mét nguyªn t¾c c¬ b¶n cña luËt quèc tÕ - nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vÒ chñ quyÒn gi÷a c¸c quèc gia lµ mét nguyªn t¾c chØ ®¹o trong viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. C¸c khÝa c¹nh cña nguyªn t¾c nµy ®−îc thÓ 6
hiÖn ë ®©y lµ: v¨n b¶n thµnh lËp tæ chøc ®−îc h×nh thµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn tù nguyÖn b×nh ®¼ng cña c¸c quèc gia thµnh viªn; vÊn ®Ò t−¬ng quan gi÷a chñ quyÒn quèc gia thµnh viªn víi môc ®Ých vµ lîi Ých chung cña tæ chøc ®−îc gi¶i quyÕt trong v¨n b¶n thµnh lËp tæ chøc. Gi÷a chóng sÏ kh«ng tån t¹i bÊt kú m©u thuÉn nµo, nÕu nh− quèc gia thµnh viªn tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c cam kÕt phï hîp víi ®iÒu lÖ cña tæ chøc (v¨n b¶n thµnh lËp) vµ c¸c nguyªn t¾c ®−îc thõa nhËn chung. Trong khoa häc ph¸p lý quèc tÕ cã quan ®iÓm phæ biÕn cho r»ng c¸c quèc gia thµnh viªn khi thµnh lËp tæ chøc quèc tÕ ®· trao cho tæ chøc quèc tÕ n¨ng lùc ph¸p lý quèc tÕ vµ n¨ng lùc hµnh vi ph¸p lý quèc tÕ. Bëi vËy c¸c tæ chøc quèc tÕ cã c¸c kh¶ n¨ng sau: tham gia vµo x©y dùng vµ th«ng qua c¸c quy ph¹m luËt quèc tÕ; ®¶m b¶o tu©n thñ c¸c quy ph¹m ®ã. ChÝnh v× vËy, c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc coi lµ c¸c chñ thÓ luËt quèc tÕ. ViÖc san sÎ c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c quèc gia thµnh viªn cho tæ chøc quèc tÕ kh«ng cã nghÜa lµ tæ chøc quèc tÕ cã t− c¸ch chñ thÓ luËt quèc tÕ nh− c¸c quèc gia - chñ thÓ ®Çu tiªn, c¬ b¶n chñ yÕu cña luËt quèc tÕ. QuyÒn n¨ng chñ thÓ luËt quèc tÕ cña tæ chøc quèc tÕ hÑp h¬n so víi c¸c quèc gia. ViÖc san sÎ c¸c quyÒn vµ nghÜa vô nh− vËy ph¶i ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së hai nguyªn t¾c sau: quèc gia thµnh viªn chØ ®−îc phÐp chuyÓn trao c¸c quyÒn mµ m×nh cã (ë ®©y cã sù hiÖn diÖn cña nguyªn t¾c cæ ®iÓn cña ph¸p luËt La M· - kh«ng ai cã thÓ chuyÓn trao quyÒn cña m×nh cho ng−êi kh¸c nhiÒu h¬n anh ta cã); quèc gia thµnh viªn kh«ng thÓ chuyÓn trao mét sè quyÒn ®Æc tr−ng cho quèc gia (vÝ dô, chñ quyÒn vÒ l·nh thæ). Nh− vËy quyÒn n¨ng chñ thÓ luËt quèc tÕ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cã hai ®Æc ®iÓm: mang tÝnh chÊt môc ®Ých vµ chøc n¨ng; mang tÝnh chÊt ®iÒu −íc. TÝnh chÊt môc ®Ých vµ chøc n¨ng ®ã thÓ hiÖn ë chç, c¸c quèc gia chuyÓn trao cho tæ chøc c¸c quyÒn vµ nghÜa vô ®ñ ®Ó thùc hiÖn c¸c môc ®Ých vµ c¸c chøc n¨ng ®Æt ra (vÝ dô, LHQ ®−îc c¸c quèc gia chuyÓn trao c¸c quyÒn ®Ó duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh nh©n lo¹i, c¸c quyÒn ®ã ®−îc thÓ hiÖn râ nhÊt qua c¸c quyÒn h¹n cña Héi ®ång b¶o an). TÝnh ®iÒu −íc thÓ hiÖn ë chç, c¸c tæ chøc quèc tÕ cã quyÒn ký c¸c ®iÒu −íc trong ph¹m vi thÈm quyÒn cña m×nh. Ngoµi ra c¸c tæ chøc quèc tÕ cßn cã quyÒn: tham gia vµo quan hÖ ngo¹i giao (vÝ dô, cã c¸c ®¹i diÖn ë c¸c quèc gia; trao ®æi c¸c ®¹i diÖn víi c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c); lùa chän c¸c nh©n viªn hµnh chÝnh, kü thuËt trªn c¬ së hîp ®ång. Víi t− c¸ch lµ chñ thÓ luËt quèc tÕ, c¸c tæ chøc quèc tÕ còng ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ph¸p lý quèc tÕ trªn c¬ së luËt quèc tÕ (c¸c cam kÕt cña 7
m×nh phï hîp víi luËt quèc tÕ) vµ ph¶i bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý quèc tÕ do hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt quèc tÕ cña m×nh. Mçi mét tæ chøc quèc tÕ ®Òu cã nguån tµi chÝnh nhÊt ®Þnh ®−îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña c¸c quèc gia thµnh viªn trªn c¬ së tho¶ thuËn vµ ®−îc sö dông v× c¸c môc ®Ých chung mµ c¸c tæ chøc ®−îc c¸c quèc gia thµnh viªn giao phã trong v¨n b¶n thµnh lËp. Ngoµi ra c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ cßn ho¹t ®éng víi t− c¸ch lµ ph¸p nh©n d©n sù trªn c¬ së ph¸p luËt c¸c quèc gia. Bëi vËy c¸c tæ chøc quèc tÕ: cã quyÒn ký c¸c hîp ®ång mang tÝnh chÊt d©n sù; cã quyÒn së h÷u bÊt ®éng s¶n vµ ®éng s¶n; cã thÓ lµ nguyªn ®¬n hoÆc bÞ ®¬n tr−íc toµ ¸n d©n sù cña c¸c quèc gia. Tuy nhiªn trong vÊn ®Ò nµy, c¸c tæ chøc cÊp chÝnh phñ còng nh− c¸c quèc gia thµnh viªn cã quyÒn miÔn trõ t− ph¸p. IV. ThÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ. §Ó thùc hiÖn c¸c môc ®Ých vµ nhiÖm vô ®Æt ra c¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ cã thÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng x¸c ®Þnh ®−îc ghi nhËn râ trong v¨n b¶n thµnh lËp cña c¸c tæ chøc t−¬ng øng. ThÈm quyÒn cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ th−êng ®−îc hiÓu lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña tæ chøc. Tuy nhiªn møc ®é quyÒn h¹n ®ã l¹i phô thuéc vµo quyÒn h¹n cña tæ chøc (vÝ dô, còng trong lÜnh vùc hoµ b×nh vµ an ninh nh−ng thÈm quyÒn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ khu vùc h¹n chÕ h¬n rÊt nhiÒu so víi LHQ). Bëi vËy, viÖc x¸c ®Þnh kh¸i niÖm thÈm quyÒn mét c¸ch chuÈn x¸c kh«ng thÓ kh«ng c¨n cø vµo quyÒn h¹n cña tæ chøc. V× thÕ thÈm quyÒn cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ lµ lÜnh vùc mµ ë ®ã tæ chøc tiÕn hµnh ho¹t ®éng trªn c¬ së c¸c quyÒn h¹n ®−îc giao. Chøc n¨ng cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc hiÓu lµ c¸c ph−¬ng thøc tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc ®Ých vµ nhiÖm vô ®−îc giao trong ph¹m vi thÈm quyÒn vµ quyÒn h¹n cña m×nh. Chøc n¨ng c¬ b¶n cña tæ chøc quèc tÕ ®−îc chia thµnh ba lo¹i: chøc n¨ng ®iÒu chØnh, chøc n¨ng kiÓm tra vµ chøc n¨ng hµnh ®éng. Chøc n¨ng ®iÒu chØnh cña tæ chøc ®−îc thÓ hiÖn: khi tæ chøc ban hµnh v¨n b¶n trong néi bé tæ chøc (vÝ dô, c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c c¬ quan tæ chøc); ký kÕt c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ víi c¸c chñ thÓ kh¸c cña luËt quèc tÕ (chøc n¨ng ®iÒu chØnh bªn ngoµi). Chøc n¨ng kiÓm tra cña tæ chøc ®−îc thùc hiÖn qua viÖc cö c¸c ®oµn kiÓm tra hoÆc thu thËp th«ng tin tõ c¸c quèc gia thµnh viªn (vÝ dô, kiÓm tra viÖc 8
thùc hiÖn c¸c cam kÕt qua viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu chØnh). Chøc n¨ng hµnh ®éng ®−îc tiÕn hµnh nh»m môc ®Ých kh«i phôc l¹i c¸c quyÒn trªn c¬ së v¨n b¶n thµnh lËp, trªn c¬ së thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu chØnh vµ kÕt qu¶ thu ®−îc qua viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra ( vÝ dô, LHQ quyÕt ®Þnh ®−a lùc l−îng vò trang ®i b¶o vÖ hoµ b×nh, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p cÊm vËn). V. C¸c c¬ quan cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ C¬ quan cña tæ chøc quèc tÕ ®−îc hiÓu lµ bé phËn cÊu thµnh cña tæ chøc ®−îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së v¨n b¶n thµnh lËp hoÆc c¸c v¨n b¶n kh¸c cña tæ chøc (vÝ dô, HiÕn ch−¬ng LHQ quy ®Þnh c¬ cÊu cña LHQ gåm s¸u c¬ quan chÝnh). C¬ quan cña tæ chøc quèc tÕ cã: thÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng x¸c ®Þnh; c¬ cÊu bªn trong: trËt tù th«ng qua quyÕt ®Þnh; quy chÕ ph¸p lý. VÒ nguyªn t¾c, thÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan cña tæ chøc quèc tÕ ®−îc h×nh thµnh tõ thÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña tæ chøc. Do vËy c¸c c¬ quan cña tæ chøc cã thÓ cã thÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng kh¸c nhau nh−ng kh«ng bao giê v−ît qu¸ thÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng tæ chøc mµ chóng lµ c¸c bé phËn cÊu thµnh. C¸c c¬ quan tæ chøc quèc tÕ ®−îc ph©n chia thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau. C¨n cø vµo tÝnh chÊt thµnh viªn, c¸c c¬ quan ®ã cã c¸c lo¹i: liªn chÝnh phñ, liªn quèc héi (vÝ dô, Liªn minh ch©u ¢u), hµnh chÝnh (bao gåm nh÷ng ng−êi ho¹t ®éng víi t− c¸ch c¸ nh©n). Trong sè ®ã, c¸c c¬ quan quan träng nhÊt lµ c¸c c¬ quan mang tÝnh chÊt liªn chÝnh phñ. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh cña tæ chøc lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu cña bÊt kú tæ chøc quèc tÕ nµo. Chóng bao gåm c¸c thµnh viªn ho¹t ®éng víi t− c¸ch c¸ nh©n vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc tæ chøc. ViÖc bæ nhiÖm, tuyÓn chän c¸c viªn chøc ®ã ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn cña c¸c quèc gia thµnh viªn. C¨n cø vµo sè l−îng thµnh viªn, c¸c c¬ quan cña tæ chøc quèc tÕ gåm hai lo¹i: c¬ quan chung (gåm ®¹i diÖn cña tÊt c¶ quèc gia thµnh viªn) vµ c¬ quan cã sè l−îng h¹n chÕ (gåm ®¹i diÖn mét sè quèc gia th−êng ®−îc bÇu theo nhiÖm kú trªn c¬ së tho¶ thuËn). C¬ quan chung cña tæ chøc th−êng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quan träng nhÊt nh−: x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch chung cña tæ chøc; th«ng qua c¸c dù th¶o ®iÒu −íc vµ kiÕn nghÞ; gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ng©n s¸ch vµ tµi chÝnh; xem xÐt söa ®æi bæ sung ®iÒu lÖ; gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi thµnh viªn: kÕt n¹p, khai trõ, ®×nh chØ c¸c quyÒn vµ −u ®·i. C¬ quan cã sè l−îng h¹n chÕ th−êng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña tæ chøc. 9
VI. Th«ng qua quyÕt ®Þnh cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ C¸c quyÕt ®Þnh cña tæ chøc quèc tÕ ®−îc c¸c c¬ quan cña nã th«ng qua. QuyÕt ®Þnh cña tæ chøc chÝnh phñ lµ sù biÓu hiÖn ý chÝ chung cña c¸c quèc gia thµnh viªn. Qu¸ tr×nh th«ng qua quyÕt ®Þnh phô thuéc vµo mét lo¹t c¸c yÕu tè: quy ®Þnh trong v¨n b¶n thµnh lËp; quy chÕ vµ thµnh phÇn cña c¬ quan; bÇu kh«ng khÝ chÝnh trÞ trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn ®¹i diÖn t¹i c¸c c¬ quan ®−a ra quyÕt ®Þnh. Tr×nh tù ®−a ra quyÕt ®Þnh cña tæ chøc ®−îc tiÕn hµnh qua c¸c b−íc sau: ®−a ra s¸ng kiÕn vÒ quyÕt ®Þnh; th¶o luËn vÒ quyÕt ®Þnh t¹i c¬ quan; biÓu quyÕt th«ng qua quyÕt ®Þnh. QuyÕt ®Þnh ®−îc th«ng qua theo mét trong c¸c nguyªn t¾c sau: nhÊt trÝ hoµn toµn, qu¸ b¸n tèi thiÓu, qu¸ b¸n tèi ®a. VII. LÞch sö ra ®êi, môc ®Ých, nguyªn t¾c cña LHQ a. LÞch sö ra ®êi LHQ lµ trung t©m cña thÕ giíi trong viÖc gi÷ g×n hoµ b×nh vµ an ninh nh©n lo¹i, thóc ®Èy sù hîp t¸c kinh tÕ - x· héi gi÷a c¸c quèc gia. Sù ra ®êi cña LHQ lµ thµnh qu¶ chiÕn th¾ng cña c¸c d©n téc thuéc phe ®ång minh trong chiÕn tranh thÕ giíi thø hai. Tuy nhiªn mét trong c¸c nguyªn nh©n kh¸c dÉn tíi sù ra ®êi cña tæ chøc LHQ cã thÓ kÓ tíi lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ quèc tÕ trªn quan hÖ toµn cÇu; cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt trªn thÕ giíi. Sù kiÖn ®Çu tiªn dÉn tíi viÖc thµnh lËp LHQ lµ Tuyªn bè chung §¹i T©y D−¬ng do Tæng thèng Mü F.D.Ru-d¬-ven vµ Thñ t−íng Anh U. Síc-sin ký ngµy 14 th¸ng 8 n¨m 1941 vµ Tuyªn bè cña ChÝnh phñ Liªn X« t¹i héi nghÞ cña phe ®ång minh t¹i London ngµy 24 th¸ng 9 n¨m 1941. Trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lý chÝnh trÞ quèc tÕ ®ã ®· h×nh thµnh c¸c t− t−ëng vÒ sù cÇn thiÕt x©y dùng trËt tù thÕ giíi hoµ b×nh hîp t¸c sau chiÕn tranh. V¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ ®Çu tiªn vÒ t− t−ëng thµnh lËp mét tæ chøc quèc tÕ míi nh»m duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh nh©n lo¹i lµ Tuyªn bè chung cña ChÝnh phñ Liªn X« vµ ChÝnh phñ Ba Lan ngµy 4 th¸ng 12 n¨m 1941. Trong tuyªn bè ®ã cã nªu râ r»ng: thÕ giíi hoµ b×nh vµ c«ng b»ng chØ cã thÓ ®¶m b¶o b»ng mét tæ chøc quèc tÕ míi dùa trªn sù liªn kÕt chÆt chÏ cña c¸c quèc gia d©n chñ. 10
B−íc ®i thùc tÕ ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh thµnh lËp LHQ chÝnh lµ Tuyªn bè Matxc¬va ngµy 30 th¸ng 10 n¨m 1943 cña ®¹i diÖn bèn quèc gia lµ Liªn X«, Mü, Anh vµ Trung Quèc. Tuyªn bè nªu râ sù cÇn thiÕt vÒ thµnh lËp mét c¸ch nhanh chãng mét tæ chøc chung nh»m duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh nh©n lo¹i. Trong tuyªn bè cßn nªu râ c¸c nguyªn t¾c quan träng cña tæ chøc quèc tÕ t−¬ng lai nh−: nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vÒ chñ quyÒn gi÷a c¸c quèc gia; nguyªn t¾c tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt cña c¸c quèc gia siªu c−êng trong viÖc duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi. T¹i héi nghÞ nµy, uû ban so¹n th¶o c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi thµnh lËp mét tæ chøc quèc tÕ chung ®· ®−îc thµnh lËp. QuyÕt ®Þnh cña Héi nghÞ Matxc¬va ®· ®−îc Héi nghÞ Tª-hª-ran kh¼ng ®Þnh l¹i vµo cuèi n¨m 1943. Th¸ng 10 n¨m 1944 t¹i §um B¸c-t¬n (Mü) c¸c ®¹i diÖn cña bèn quèc gia trªn ®· th«ng qua v¨n b¶n víi tªn gäi “Nh÷ng ®Ò xuÊt s¬ bé vÒ viÖc thµnh lËp tæ chøc an ninh quèc tÕ chung”. Nh÷ng ®Ò xuÊt ®ã lµ c¬ së cho viÖc so¹n th¶o HiÕn ch−¬ng LHQ. T¹i cuéc Héi nghÞ nµy, vÊn ®Ò biÓu quyÕt th«ng qua quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång B¶o an LHQ kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt. VÊn ®Ò nµy ®· ®−îc gi¶i quyÕt t¹i héi nghÞ I-an-ta (Cr−m - Liªn X«) vµo th¸ng 2 n¨m 1945 theo nguyªn t¾c thèng nhÊt hµnh ®éng cña c¸c quèc gia siªu c−êng khi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quan träng t¹i Héi ®ång B¶o an. Nguyªn t¾c nµy sau ®ã ®· ®−îc ghi nhËn trong §iÒu 27 HiÕn ch−¬ng LHQ. T¹i cuéc héi nghÞ ®ã, vÊn ®Ò ngµy giê, ®Þa ®iÓm tæ chøc héi nghÞ thµnh lËp LHQ còng ®· ®−îc gi¶i quyÕt. Theo ®óng dù kiÕn, ngµy 25 th¸ng 4 n¨m 1945, t¹i San Phran-xit-c«, héi nghÞ vÒ thµnh lËp LHQ ®−îc triÖu tËp. Héi nghÞ ®· xem xÐt vµ th«ng qua HiÕn ch−¬ng LHQ (ngµy 26 th¸ng 6 n¨m 1945 HiÕn ch−¬ng ®−îc th«ng qua vµ theo quy ®Þnh trong ®ã ngµy 24 th¸ng 10 n¨m 1945 HiÕn ch−¬ng cã hiÖu lùc ph¸p lý). Theo quyÕt ®inh cña §¹i héi ®ång LHQ n¨m 1974, ngµy HiÕn ch−¬ng cã hiÖu lùc lµ ngµy thµnh lËp LHQ. Bëi vËy hµng n¨m cø ®Õn ngµy 24 th¸ng 10 nh©n d©n toµn thÕ giíi ®· kû niÖm träng ®¹i ngµy thµnh lËp LHQ nh− mét sù kiÖn vÜ ®¹i, tiÕn bé trong lÞch sö nh©n lo¹i tõ tr−íc tíi nay. §ã lµ sù biÓu hiÖn: cña tinh thÇn hîp t¸c, ®oµn kÕt v× sù tiÕn bé; cña tinh thÇn quyÕt t©m ®Êu tranh chèng c¸c thÕ lùc cùc ®oan hiÕu chiÕn ®e do¹ hoµ b×nh vµ nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. b. Môc ®Ých nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña LHQ HiÕn ch−¬ng LHQ ghi nhËn c¸c môc ®Ých sau: - Cñng cè hoµ b×nh vµ an ninh quèc tÕ; 11
- Ph¸t triÓn c¸c quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ quyÒn tù quyÕt cña c¸c d©n téc; - TiÕn hµnh sù hîp t¸c trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ vµ nh©n ®¹o, khuyÕn khÝch sù t«n träng c¸c quyÒn vµ tù do c¬ b¶n cña con ng−êi. §Ó ®¹t c¸c môc ®Ých ®Æt ra LHQ ho¹t ®éng trªn c¬ së nguyªn t¾c: - Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vÒ chñ quyÒn gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn; - Nguyªn t¾c ph¶i tu©n thñ cã thiÖn chÝ c¸c cam kÕt ®−îc ghi nhËn trong HiÕn ch−¬ng; - Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt tranh chÊp quèc tÕ b»ng biÖn ph¸p hoµ b×nh; - Nguyªn t¾c kh«ng ®−îc dïng vò lùc vµ ®e do¹ sö dông nã; - Nguyªn t¾c c¸c thµnh viªn LHQ ph¶i gióp ®ì vµ ñng hé ®Çy ®ñ cho LHQ trong mäi hµnh ®éng mµ nã ¸p dông theo ®óng HiÕn ch−¬ng vµ tr¸nh gióp ®ì bÊt kú quèc gia nµo bÞ LHQ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ngõa hoÆc c−ìng chÕ; - Nguyªn t¾c LHQ ®¶m b¶o ®Ó c¸c quèc gia kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn hµnh ®éng trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c ®−îc ghi nhËn trong HiÕn ch−¬ng LHQ nh»m cñng cè hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi; - Nguyªn t¾c LHQ kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña c¸c quèc gia bÊt kú. Nh− vËy trong sè c¸c nguyªn t¾c ®ã, cã mét sè nguyªn t¾c ®−îc coi lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n cña luËt quèc tÕ. ViÖc ghi nhËn c¸c nguyªn t¾c Êy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ph¸t triÓn tiÕn bé cña luËt quèc tÕ sau §¹i chiÕn thø hai. VIII. HiÕn ch−¬ng LHQ - mét v¨n b¶n ph¸p lý nÒn t¶ng Tr−íc hÕt HiÕn ch−¬ng t¹o dùng mét nÒn t¶ng ph¸p lý quèc tÕ, tÝnh ph¸p chÕ vµ sù c«ng b»ng quèc tÕ. Lµ mét ®iÒu −íc quèc tÕ phæ biÕn quan träng nhÊt. HiÕn ch−¬ng §iÒu chØnh ho¹t ®éng cña LHQ, c¸c c¬ quan cña nã vµ hµnh vi cña c¸c quèc gia thµnh viªn nh»m ®¹t c¸c môc ®Ých ®Æt ra trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c ®· nªu. HiÕn ch−¬ng LHQ lµ mét ®iÒu −íc quèc tÕ ®Æc biÖt, do vËy viÖc thay ®æi c¸c quy ®Þnh cña nã kh«ng chØ ®ông ch¹m tíi lîi Ých cña mét quèc gia hoÆc mét nhãm quèc gia mµ cã thÓ sÏ g©y ra hËu qu¶ tai h¹i cho sù nghiÖp hoµ b×nh vµ an ninh quèc tÕ. C¸c quy ®Þnh cña HiÕn ch−¬ng t¸c ®éng tíi chÝnh s¸ch cña c¸c quèc gia, tíi kÕt qu¶ ®µm ph¸n vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau trong ®êi sèng quèc tÕ, tíi néi 12
dung c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ. HiÕn ch−¬ng kh«ng chØ lµ c¬ së quan träng ®Ó hoµn thiÖn c¬ cÊu vµ ho¹t ®éng cña LHQ mµ cßn ®Þnh h−íng cho sù cñng cè hoµ b×nh thÕ giíi trong t−¬ng lai, tr¸nh khái th¶m häa cña c¸c lo¹i vò khÝ giÕt ng−êi hµng lo¹t. Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña HiÕn ch−¬ng LHQ lµ ë chç, nã kh«ng chØ lµ c¬ së cho sù cñng cè hoµ b×nh vµ an ninh quèc tÕ mµ cßn lµ nÒn t¶ng cña sù hîp t¸c trong lÜnh vùc kinh tÕ, nh©n ®¹o vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c cña ®êi sèng quèc tÕ. HiÕn ch−¬ng t¹o dùng nh÷ng nh©n tè quan träng cho mét t− duy chÝnh trÞ míi. §ã lµ viÖc c¸c quèc gia tiÕn bé trªn thÕ giíi ngµy cµng nhiÒu vµ sö dông quy chÕ biÓu quyÕt trong HiÕn ch−¬ng ®Ó quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò quan träng cña ®êi sèng quèc tÕ. 13
C©u hái h−íng dÉn häc tËp 1. ThÕ nµo lµ tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ? 2. H·y cho biÕt tr×nh tù thµnh lËp vµ gi¶i thÓ cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ? 3. C¬ së ph¸p lý cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ lµ g×? 4. ThÈm quyÒn, quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ ®−îc quy ®Þnh ra sao? 5. Tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ cã nh÷ng c¬ quan g×? 6. C¸c tæ chøc quèc tÕ cÊp chÝnh phñ th«ng qua quyÕt ®Þnh cña m×nh nh− thÕ nµo? 7. H·y cho biÕt lÞch sö ra ®êi, môc ®Ých vµ nguyªn t¾c cña LHQ? 8. T¹i sao nãi HiÕn ch−¬ng LHQ lµ v¨n b¶n ph¸p lý quan träng? 14
Ch−¬ng II C¸c c¬ quan chÝnh cña liªn hîp quèc LHQ bao gåm 6 c¬ quan chÝnh lµ: §¹i héi ®ång, Héi ®ång B¶o an, Héi ®ång Kinh tÕ-x· héi, Héi ®ång Qu¶n th¸c, Ban th− ký vµ Tßa ¸n quèc tÕ. Trong sè c¸c c¬ quan nh− vËy. §¹i héi ®ång lµ c¬ quan toµn thÓ mang tÝnh chÊt kh«ng th−êng trùc, sè cßn l¹i lµ c¸c c¬ quan th−êng trùc. Ngoµi ra, trong khu«n khæ LHQ cßn cã c¸c tæ chøc chuyªn m«n cña LHQ. Song c¸c tæ chøc nµy kh«ng ph¶i lµ c¬ quan chÝnh cña LHQ. I. §¹i héi ®ång §¹i héi ®ång bao gåm tÊt c¶ ®¹i diÖn cña c¸c quèc gia thµnh viªn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña m×nh trªn c¬ së HiÕn ch−¬ng LHQ. §¹i héi ®ång cã thÈm quyÒn th¶o luËn tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò hoÆc c¸c c«ng viÖc thuéc ph¹m vi HiÕn ch−¬ng, hoÆc thuéc quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña bÊt kú mét c¬ quan nµo cña LHQ ®−îc ghi trong HiÕn ch−¬ng trõ nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc quy ®Þnh trong §iÒu 12 cña HiÕn ch−¬ng (§iÒu 10 HiÕn ch−¬ng LHQ). VÊn ®Ò ngo¹i lÖ ®ã ®−îc x¸c ®Þnh theo §iÒu 12 HiÕn ch−¬ng nh− sau: “Khi Héi ®ång B¶o an thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng ®−îc HiÕn ch−¬ng nµy quy ®Þnh ®èi víi mét vô tranh chÊp hay mét t×nh thÕ nµo ®ã, th× §¹i héi ®ång kh«ng ®−îc ®−a ra mét kiÕn nghÞ nµo vÒ tranh chÊp hay t×nh thÕ Êy, trõ khi ®−îc Héi ®ång B¶o an yªu cÇu. Trong sè c¸c quyÒn h¹n cña Héi ®ång, quyÒn h¹n quan träng nhÊt lµ viÖc “xem xÐt c¸c nguyªn t¾c chung cña sù hîp t¸c trong c«ng cuéc cñng cè hßa b×nh vµ an ninh thÕ giíi”. Trªn c¬ së tu©n thñ §iÒu 12 HiÕn ch−¬ng, §¹i héi ®ång cã quyÒn ®−a ra khuyÕn nghÞ vÒ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó gi¶i quyÕt hßa b×nh mäi t×nh thÕ nÈy sinh bÊt kú tõ nguån gèc nµo, mµ theo sù nhËn xÐt cña §¹i héi ®ång, cã thÓ lµm ph−¬ng h¹i tíi lîi Ých chung, g©y tæn h¹i cho c¸c quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc, kÓ c¶ nh÷ng t×nh thÕ nÈy sinh do vi ph¹m nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c môc ®Ých vµ nguyªn t¾c cña LHQ (§iÒu 14 HiÕn ch−¬ng). 15
ThÈm quyÒn réng lín cña §¹i héi ®ång ®−îc ghi nhËn trong HiÕn ch−¬ng cã c¬ së hîp lý nhÊt ®Þnh. Thø nhÊt, §¹i héi ®ång lµ mét c¬ quan d©n chñ vÒ sù hîp t¸c toµn diÖn gi÷a c¸c quèc gia cã chñ quyÒn lo¹i trõ mäi sù ¸p ®Æt khi th«ng qua quyÕt ®Þnh. Thø hai, §¹i héi ®ång kh«ng ph¶i lµ “nghÞ viÖn” quèc tÕ, do vËy, nã cã thÓ th¶o luËn bÊt kú vÊn ®Ò g× liªn quan sù hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia miÔn lµ kh«ng thuéc c¸c c«ng viÖc néi bé cña chóng. Thø ba, §¹i héi ®ång kh«ng cÇn ph¶i th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh vÒ viÖc ¸p dông vò lùc (vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn riªng biÖt cña Héi ®ång B¶o an). Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ quy chÕ ph¸p lý cña §¹i héi ®ång lµ ë chç, §¹i héi ®ång lµ diÔn ®µn ®Ó tiÕn hµnh th¶o luËn th−êng kú tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò träng ®¹i cña thÕ giíi. §¹i héi ®ång tiÕn hµnh th¶o luËn th−êng xuyªn c¸c vÊn ®Ò cñng cè hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ, ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ - x· héi gi÷a c¸c quèc gia. Nh− vËy §¹i héi ®ång t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng réng lín ®Ó trao ®æi quan ®iÓm vµ ®¹t ®−îc tháa thuËn vÒ viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña céng ®ång. Trªn c¬ së ®ã, §¹i héi ®ång ®· cã vai trß to lín trong viÖc so¹n th¶o c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ phæ biÕn (C«ng −íc vÒ luËt biÓn quèc tÕ n¨m 1982, c¸c c«ng −íc vÒ quyÒn con ng−êi). Trong khu«n khæ LHQ, §¹i héi ®ång tiÕn hµnh ph¸p ®iÓn hãa luËt quèc tÕ. Cô thÓ, theo §iÒu 13 HiÕn ch−¬ng, “§¹i héi ®ång tæ chøc nghiªn cøu vµ th«ng qua nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m: a. Ph¸t triÓn sù hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc chÝnh trÞ vµ thóc ®Èy ph¸p ®iÓn hãa vµ sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña luËt quèc tÕ”. Ho¹t ®éng c¬ b¶n cña §¹i héi ®ång ®−îc tiÕn hµnh t¹i c¸c cuéc häp th−êng kú hµng n¨m, c¸c cuéc häp bÊt th−êng vµ c¸c cuéc häp ®Æc biÖt b×nh th−êng. Ngoµi ra mét khèi l−îng c«ng viÖc ®¸ng kÓ cña §¹i héi ®ång ®−îc c¸c c¬ quan phô trî cña nã ®¶m nhiÖm (cì trªn 200 c¬ quan nh− vËy). Trong c¸c cuéc häp th−êng kú cña §¹i héi ®ång, c¸c cuéc häp toµn thÓ cã ý nghÜa quan träng nhÊt. T¹i ®ã, c¸c nguyªn thñ quèc gia, chÝnh phñ, c¸c bé tr−ëng ngo¹i giao vµ c¸c vÞ l·nh ®¹o kh¸c cña ®a sè c¸c quèc gia tr×nh bµy c¸c quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau cña ®êi sèng quèc tÕ. C¸c cuéc häp toµn thÓ ®−îc tiÕn hµnh trong kho¶ng thêi gian ba tuÇn ®Çu tiªn. Ngoµi ra c¸c cuéc häp toµn thÓ, §¹i héi ®ång tiÕn hµnh ho¹t ®éng th«ng qua c¸c cuéc häp cña c¸c uû ban nh−: häp uû ban chung, häp uû ban kiÓm tra t− c¸ch ®¹i biÓu, häp cña b¶y uû ban: (gi¶i trõ vµ an ninh; chÝnh trÞ; kinh tÕ - tµi chÝnh; x· héi - nh©n ®¹o; xãa bá thuéc ®Þa; hµnh chÝnh - ng©n s¸ch; ph¸p lý). §¹i héi ®ång th«ng qua quyÕt ®Þnh trªn c¬ së mçi thµnh viªn mét phiÕu. Trong ®ã, c¸c vÊn ®Ò quan träng ®−îc th«ng qua trªn c¬ së qu¸ b¸n tèi ®a t−¬ng ®èi (2/3 sè thµnh viªn cã mÆt tham gia bá phiÕu), c¸c vÊn ®Ò kh¸c - qu¸ 16
b¸n tèi thiÓu t−¬ng ®èi (50% + 1 phiÕu cña sè thµnh viªn cã mÆt tham gia bá phiÕu). C¸c vÊn ®Ò quan träng nh−: bÇu uû viªn kh«ng th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an, c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång Kinh tÕ - x· héi, Héi ®ång Qu¶n th¸c, kÕt n¹p vµ b·i miÔn thµnh viªn, ®×nh chØ quyÒn −u ®·i cña thµnh viªn, chøc n¨ng hÖ thèng qu¶n th¸c, ng©n quü mang tÝnh chÊt ph¸p lý (cã ý nghÜa b¾t buéc thi hµnh). C¸c vÊn ®Ò kh¸c (kÓ c¶ vÊn ®Ò hßa b×nh vµ an ninh) chØ mang tÝnh chÊt khuyÕn nghÞ. II. Héi ®ång B¶o an Ho¹t ®éng cña Héi ®ång B¶o an lµ nh©n tè quan träng trong viÖc ph¸t triÓn c¸c quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia, lµ c«ng cô h÷u hiÖu chung ch−a tõng cã trong lÞch sö nh©n lo¹i vÒ viÖc b¶o vÖ hßa b×nh, ng¨n ngõa chiÕn tranh. Trong nh÷ng n¨m ho¹t ®éng cña m×nh (®Æc biÖt sau thêi kú chiÕn tranh l¹nh). Héi ®ång B¶o an ®· xem xÐt vµ gi¶i quyÕt hµng tr¨m vô tranh chÊp gi÷a c¸c quèc gia. Thùc tÕ chøng minh r»ng c«ng viÖc mµ Héi ®ång gi¶i quyÕt lµ rÊt lín (b×nh qu©n mçi ngµy tõ 1946 ®Õn 1986 Héi ®ång tiÕn hµnh häp kh«ng Ýt h¬n mét cuéc). Bëi vËy ngay trong 40 n¨m ®Çu (1945-1985), Héi ®ång ®· th«ng qua 580 nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ kh¸c nhau, trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ. NhiÒu tr−êng hîp c¸c quyÕt ®Þnh ®ã kh«ng chØ ng¨n chÆn sù ®æ m¸u vµ thiÖt h¹i to lín vÒ tÝnh m¹ng còng nh− tµi s¶n, mµ cßn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cùc kú phøc t¹p trªn thÕ giíi. C¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång B¶o an kh«ng chØ lµ c«ng cô gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, mµ cßn lµ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ thÓ hiÖn sù dung hßa ý chÝ cña c¸c quèc gia bëi v× chóng cã ý nghÜa b¾t buéc ®èi víi c¸c quèc gia (§iÒu 25 cña HiÕn ch−¬ng nªu râ, c¸c thµnh viªn LHQ ®ång ý phôc tïng vµ thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh vµ nghÞ quyÕt cña Héi ®ång B¶o an). Theo HiÕn ch−¬ng LHQ, Héi ®ång B¶o an cã quyÒn ¸p dông c¸c c«ng cô vµ c¸c ph−¬ng thøc mµ LHQ cã ®−îc, ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quan träng nh− ng¨n ngõa chiÕn tranh h¹t nh©n, h¹n chÕ ch¹y ®ua vò trang, gi¶i trõ qu©n ®éi, cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng an ninh quèc tÕ. Víi t− c¸ch lµ c¬ quan l·nh ®¹o chÝnh trÞ cña LHQ, Héi ®ång B¶o an ho¹t ®éng trªn c¬ së HiÕn ch−¬ng vµ ®¹i diÖn cho tÊt c¶ thµnh viªn cña LHQ v× lîi Ých cña sù nghiÖp hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ. Héi ®ång B¶o an lµ c¬ quan duy nhÊt trong sè c¸c c¬ quan chÝnh cña LHQ cã quyÒn h¹n th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh vÒ gi÷ g×n vµ kh«i phôc hßa b×nh vµ an 17
ninh thÕ giíi. Theo HiÕn ch−¬ng chØ cã Héi ®ång B¶o an míi cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh c¸c chiÕn dÞch qu©n sù (b»ng lùc l−îng vò trang cña LHQ). §Ó thùc hiÖn c¸c chiÕn dÞch ®ã, Héi ®ång B¶o an quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò nh−: thµnh lËp lùc l−îng vò trang; x¸c ®Þnh nhiÖm vô, chøc n¨ng, thµnh phÇn, sè l−îng, c¬ cÊu chØ huy vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn chiÕn dÞch (thêi h¹n, tµi chÝnh). Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ quy chÕ ph¸p lý cña Héi ®ång B¶o an lµ quy chÕ biÓu quyÕt th«ng qua quyÕt ®Þnh. Sù ®Æc biÖt ®ã xuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt phøc t¹p vµ ®Æc biÖt trong quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ trªn thÕ giíi, c¸c yÕu tè kh¸c vÒ mÆt lÞch sö còng nh− chÝnh trÞ. Héi ®ång B¶o an bao gåm 15 thµnh viªn (tr−íc n¨m 1963 cã 11 thµnh viªn): 5 thµnh viªn th−êng trùc v« thêi h¹n (Nga - tr−íc n¨m 1991 lµ Liªn X«, Anh, Ph¸p vµ Trung Quèc) vµ 10 thµnh viªn kh«ng th−êng trùc ®−îc bÇu theo quy ®Þnh trong HiÕn ch−¬ng). C¬ cÊu nh− vËy cña Héi ®ång B¶o an kh«ng chØ b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña Héi ®ång ®−îc tiÕn hµnh nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ mµ cßn ®¶m b¶o sù c©n b»ng th−êng xuyªn gi÷a c¸c thµnh viªn th−êng trùc vµ c¸c thµnh viªn kh«ng th−êng trùc. Trô cét cña Héi ®ång B¶o an lµ c¸c thµnh viªn th−êng trùc. ViÖc x¸c ®Þnh nhãm c¸c quèc gia lµ thµnh viªn th−êng trùc ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së mét lo¹t c¸c dÊu hiÖu nh−: vai trß trong ®êi sèng quèc tÕ, l·nh thæ, d©n c−, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - kü thuËt, tiÒm lùc qu©n sù, vai trß chèng x©m l−îc trong chiÕn tranh thÕ giíi thø hai. Quy chÕ thµnh viªn th−êng trùc ®−îc x¸c ®Þnh râ trong HiÕn ch−¬ng. Theo ®ã, c¸c uû viªn th−êng trùc cã quyÒn ngang nhau trong viÖc th¶o luËn vµ th«ng qua quyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò. Ngoµi viÖc b¶o ®¶m th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an, HiÕn ch−¬ng cßn Ên ®Þnh nguyªn t¾c nhÊt trÝ trong hµnh ®éng cña hä ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña Héi ®ång ®¹t hiÖu qu¶. Bëi møc ®é cña sù hîp t¸c gi÷a c¸c uû viªn th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ kh«ng chØ tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña Héi ®ång mµ cßn tíi t×nh h×nh chung trªn thÕ giíi (vÝ dô, trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Héi ®ång rÊt thÊp, nh−ng sau thêi kú chiÕn tranh l¹nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng Héi ®ång ®· kh¶ quan h¬n). Quy chÕ uû viªn th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c uû viªn th−êng trùc ®ãng gãp c«ng søc ®¸ng kÓ cña m×nh trong sù nghiÖp cñng cè hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ, mÆt kh¸c, ®Æt ra tr¸ch nhiÖm tr−íc hä ®èi víi sø mÖnh ®ã. C¸c uû viªn kh«ng th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an còng ®ãng gãp mét vai trß ®¸ng kÓ trong ho¹t ®éng cña Héi ®ång. C¸c uû viªn ®ã ®−îc §¹i héi 18
®ång bÇu víi nhiÖm kú hai n¨m. C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mét quèc gia cã thÓ ®−îc bÇu vµo uû viªn kh«ng th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an lµ: vÞ trÝ vµ vai trß trong viÖc gi÷ g×n hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ vµ trong viÖc ®¹t c¸c môc ®Ých kh¸c cña LHQ; sù ph©n bè theo khu vùc ®Þa lý. Do v× quy chÕ bÇu cö uû viªn kh«ng th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an rÊt phøc t¹p, do vËy, viÖc bÇu mét uû viªn ®ã th−êng ph¶i tiÕn hµnh qua nhiÒu ®ît bá phiÕu. Trong thêi gian gÇn ®©y ®· cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ trong viÖc ®Ò cö, do vËy viÖc bÇu cö ®· ®−îc tiÕn hµnh nhanh chãng h¬n. Tõ n¨m 1965, sè l−îng c¸c uû viªn kh«ng th−êng trùc tõ 6 ®−îc t¨ng lªn thµnh 10 (c¨n cø vµo sù söa ®æi c¸c kho¶n 1 vµ 2 vµ 3 §iÒu 27 cña HiÕn ch−¬ng). Sù söa ®æi ®ã còng lµm thay ®æi ®¸ng kÓ tr×nh tù th«ng qua quyÕt ®Þnh t¹i Héi ®ång B¶o an vµ ®ång thêi n©ng cao ®¸ng kÓ vai trß cña c¸c uû viªn kh«ng th−êng trùc. QuyÕt ®Þnh cña Héi ®ång B¶o an vÒ c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt thñ tôc ®−îc th«ng qua trªn c¬ së Ýt nhÊt cã 9 uû viªn nhÊt trÝ. QuyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cña Héi ®ång chØ ®−îc th«ng qua khi cã Ýt nhÊt 9 uû viªn nhÊt trÝ vµ víi ®iÒu kiÖn cã phiÕu nhÊt trÝ cña 5 uû viªn th−êng trùc. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mçi uû viªn th−êng trùc cã quyÒn phñ quyÕt (quyÒn veto). NÕu nh− tÊt c¶ 5 uû viªn th−êng trùc bá phiÕu tr¾ng (hoÆc tõ chèi biÓu quyÕt), th× khi ®ã sè phiÕu cña tÊt c¶ c¸c uû viªn kh«ng th−êng trùc sÏ ®ñ ®Ó th«ng qua quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång B¶o an vÒ c¶ nh÷ng vÊn ®Ò hßa b×nh vµ an ninh nh©n lo¹i. Theo NghÞ quyÕt §¹i héi ®ång sè 1991 ngµy 19 th¸ng 12 n¨m 1963, sè ghÕ c¸c uû viªn kh«ng th−êng trùc ®−îc ph©n bè nh− sau: 5 uû viªn tõ ch©u ¸ vµ ch©u Phi; 1 uû viªn §«ng ¢u; 2 uû viªn - ch©u Mü La tinh: 2 uû viªn T©y ¢u vµ ch©u §¹i d−¬ng. Tõ khÝa c¹nh ph¸p lý, c¸c uû viªn kh«ng th−êng trùc cña Héi ®ång B¶o an còng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña Héi ®ång. Bëi v× theo quy chÕ biÓu quyÕt cña Héi ®ång B¶o an, 7 uû viªn kh«ng th−êng trùc cã quyÒn phñ quyÕt viÖc th«ng qua bÊt kÓ quyÕt ®Þnh g× cña Héi ®ång. Theo HiÕn ch−¬ng, c¸c vÊn ®Ò vÒ thñ tôc (vÝ dô, vÒ ch−¬ng tr×nh nghÞ sù ®−îc Héi ®ång B¶o an th«ng qua trªn c¬ së Ýt nhÊt 9 uû viªn bÊt kú ®ång ý, cßn c¸c vÊn ®Ò kh¸c (vÝ dô, vÒ hßa b×nh vµ an ninh) - Ýt nhÊt 9 uû viªn th«ng qua víi ®iÒu kiÖn trong ®ã cã sù nhÊt trÝ cña 5 uû viªn th−êng trùc. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, c¸ch ghi nhËn “trong ®ã cã tÊt c¶ c¸c uû viªn th−êng trùc bá phiÕu thuËn” ®−îc gi¶i thÝch theo c¸ch thøc: viÖc uû viªn th−êng trùc bá phiÕu tr¾ng kh«ng lµm c¶n trë viÖc th«ng qua quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra, thùc tiÔn ho¹t 19
®éng cña Héi ®ång cßn kh¼ng r»ng viÖc uû viªn th−êng trùc kh«ng tham gia bá phiÕu sÏ kh«ng c¶n trë viÖc th«ng qua quyÕt ®Þnh. QuyÒn phñ quyÕt cña uû viªn th−êng trùc Héi ®ång B¶o an cßn bÞ h¹n chÕ trªn c¬ së kho¶n 3 §iÒu 27 hiÕn ch−¬ng LHQ. Theo ®ã, khi bá phiÕu vÒ c¸c nghÞ quyÕt trªn c¬ së ch−¬ng VI (gi¶i quyÕt hßa b×nh c¸c vô tranh chÊp) vµ kho¶n 3 §iÒu 52, uû viªn th−êng trùc lµ bªn tranh chÊp sÏ kh«ng ®−îc tham gia bá phiÕu. Nguyªn t¾c nhÊt trÝ hoµn toµn cña c¸c uû viªn th−êng trùc kh«ng ®−îc ¸p dông khi Héi ®ång th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt thñ tôc. §ã lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ ph−¬ng ph¸p th¶o luËn vµ th«ng qua quyÕt ®Þnh. Trong tr−êng hîp cã sù bÊt ®ång t¹i Héi ®ång B¶o an vÒ vÊn ®Ò tÝnh chÊt cña quyÕt ®Þnh (thñ tôc hay kh«ng thñ tôc), th× vÊn ®Ò ®−îc Héi ®ång B¶o an gi¶i quyÕt trªn c¬ së nhÊt trÝ hoµn toµn cña c¸c uû viªn th−êng trùc. Bëi vËy ng−êi ta gäi nguyªn t¾c phñ quyÕt cña Héi ®ång B¶o an trong c¸c tr−êng hîp nh− vËy mang tÝnh chÊt hai lÇn (phñ quyÕt cña phñ quyÕt). Trong thùc tÕ ho¹t ®éng cña Héi ®ång B¶o an, viÖc ¸p dông nguyªn t¾c phñ quyÕt hai lÇn nh− vËy rÊt Ýt (tÊt c¶ 6 lÇn). Nguyªn t¾c nhÊt trÝ hoµn toµn cña c¸c uû viªn th−êng trùc lµ mét nguyªn t¾c quan träng vµ cÇn thiÕt trong thÕ giíi ngµy nay. Nã thÓ hiÖn sù cÇn thiÕt tÝnh tíi viÖc c©n b»ng lîi Ých cña c¸c quèc gia trong c¸c vÊn ®Ò vÒ hßa b×nh vµ an ninh nh©n lo¹i. Nguyªn t¾c nµy cßn ®¶m b¶o cho sù ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cña LHQ trong thÕ giíi ®a d¹ng m©u thuÉn vµ hîp t¸c hiÖn nay. Nguyªn t¾c nhÊt trÝ hoµn toµn cña c¸c uû viªn th−êng trùc ®−îc ¸p dông trong thùc tÕ kh«ng chØ theo c¸ch thøc bá phiÕu trùc tiÕp mµ cßn trªn c¬ së nguyªn t¾c konsensuns. ViÖc ¸p dông nguyªn t¾c konsensuns nh− mét ph−¬ng thøc thùc hiÖn nguyªn t¾c nhÊt trÝ hoµn toµn cña c¸c uû viªn th−êng trùc Héi ®ång B¶o an ®−îc xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ kh¸ch quan. Quy chÕ th«ng qua quyÕt ®Þnh trªn c¬ së nguyªn t¾c konsensuns ®· ®−îc ¸p dông t¹i Héi ®ång B¶o an vÒ c¸c vô viÖc nh−: vÊn ®Ò hßa b×nh ë ®¶o SÝp n¨m 1973; vÊn ®Ò vÒ lùc l−îng vò trang cña LHQ t¹i Trung §«ng n¨m 1974; vÊn ®Ò ®×nh chØ cuéc chiÕn tranh gi÷a Iran vµ Ir¾c n¨m 1988; vÊn ®Ò kh¾c phôc c¸c hËu qu¶ cña cuéc chiÕn tranh gi÷a Ir¾c vµ C«oÐc n¨m 1991. Thùc tiÔn ho¹t ®éng cña Héi ®ång B¶o an chøng minh r»ng ngµy cµng nhiÒu c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång ®−îc th«ng qua trªn c¬ së nguyªn t¾c konsensuns (vÝ dô, tõ n¨m 1946- 1955: 36; tõ 1956 -1965: 66; tõ 1966-1975: 89; tõ 1976-1985: 101). Ngoµi viÖc th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt c−ìng chÕ thi hµnh, Héi ®ång B¶o an cßn th«ng qua c¸c v¨n b¶n mang tÝnh chÊt khuyÕn nghÞ. C¸c 20