intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:177

Thêm vào BST
Báo xấu
24
lượt xem 15
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 của Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư trình bày những nội dung về: Chương 1 - Nghề luật sư và luật sư; Chương 2 - Hành nghề luật sư; Chương 3 - Tổ chức hành nghề và tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư: Phần 1

  1. LUẬT SƯ VÀ ĐẠO ĐỨC NGHỀ LUẬT SƯ
  2. Mã số: TPG/K - 21 - 03 1394-2021/CXBIPH/01-132/TP
  3. LUẬT SƯ VÀ ĐẠO ĐỨC NGHỀ LUẬT SƯ (Tái bản lần thứ nhất) NHAØ XUAÁT BAÛN TÖ PHAÙP HAØ NOÄI - 2021
  4. Học viện Tư pháp CHỦ BIÊN TS. Ngô Thị Ngọc Vân ThS. Tống Thị Thanh Thanh TẬP THỂ TÁC GIẢ TS. Lê Mai Anh Chương 1 TS. Nguyễn Xuân Thu Chương 1 TS. Đoàn Trung Kiên Chương 2 TS. Ngô Hoàng Oanh Chương 2 TS. LS. Phan Trung Hoài Chương 2, 4 TS. Ngô Thị Ngọc Vân Chương 4 ThS. LS. Lê Đăng Tùng Chương 6 LS. Trần Văn An Chương 5 ThS. Nguyễn Hữu Ước Chương 3 ThS. Tống Thị Thanh Thanh Chương 3, 5 TS. LS. Chu Thị Trang Vân Chương 7 ThS. LS. Diệp Hoài Nam Chương 8 ThS. Phạm Quỳnh Lan Chương 7, 8 5
  5. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH (Theo Quyết định số 1880/QĐ-HVTP ngày 11/11/2020 của Giám đốc Học viện Tư pháp) Chủ tịch Hội đồng: PGS.TS. NGUYỄN MINH HẰNG Trưởng Khoa Đào tạo Luật sư, Học viện Tư pháp Ủy viên Phản biện 1: LS. HOÀNG VĂN HƯỚNG Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội Ủy viên Phản biện 2: LS. CHU MẠNH CƯỜNG Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội Ủy viên: TS. LÊ THỊ THÚY NGA Trưởng Khoa Đào tạo chung nguồn Thẩm phán, Kiểm sát viên, Luật sư, Học viện Tư pháp Ủy viên Thư ký: ThS. ĐỖ THỊ THU HẰNG Phó Trưởng Phòng Quản lý khoa học và Trị sự, Tạp chí Nghề luật, Học viện Tư pháp 6
  6. Học viện Tư pháp LỜI GIỚI THIỆU Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư được biên soạn và xuất bản dùng cho chương trình đào tạo nghề luật sư - Phần đào tạo kỹ năng cơ bản của Học viện Tư pháp. Giáo trình được xây dựng trên nguyên tắc: (i) Nội dung bảo đảm chuẩn kiến thức, kỹ năng, phẩm chất đạo đức, chuẩn đầu ra của chương trình khung do Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành và chương trình môn học Luật sư và đạo đức nghề luật sư do Giám đốc Học viện Tư pháp ban hành; (ii) Tiếp cận nội dung nghiên cứu từ góc độ kỹ năng nghề nghiệp đặc thù của luật sư. Nhằm xây dựng nguồn học liệu cho phần đào tạo cơ bản nêu trên, Học viện Tư pháp đã rà soát các giáo trình, tài liệu hiện có và biên soạn bổ sung các giáo trình, tài liệu mới. Với học liệu môn học Luật sư và đạo đức nghề luật sư, kết quả rà soát cho thấy các nội dung đặc thù liên quan tới Bộ Quy tắc Đạo đức và Ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam được Hội đồng luật sư toàn quốc ban hành theo Quyết định số 201/QĐ-HĐLSTQ ngày 13/12/2019, thay thế Quy tắc Đạo đức và Ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam năm 2011 chưa được đề cập cụ thể trong các tài liệu hiện hành. Bộ Quy tắc đạo đức được ban hành và có hiệu lực vào ngày 13/12/2019, cùng với Quy chế giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý kỷ luật ban hành kèm theo Quyết định số 203/QĐ-HĐLSTQ ngày 19/12/2019 của Hội đồng luật sư toàn quốc là hai văn bản nội bộ rất quan trọng, có thể ví như một văn bản thuộc về luật nội dung và một văn bản thuộc về luật hình thức trong nội bộ nghề luật sư, làm công cụ giữ gìn các giá trị chuẩn mực nghề nghiệp của đội ngũ luật sư trước xã hội và đồng thời là căn cứ để áp dụng xử lý các hành vi vi phạm trong nội bộ tổ chức luật sư. Những nội dung này cần được luận giải, phân tích để làm rõ sự cần thiết phải quy định các quy tắc đạo đức nghề nghiệp luật sư, việc thực hiện các quy tắc đó như thế nào cũng như những điều cần tránh trong quá trình hành nghề để không vi phạm các quy tắc đạo đức... Bên cạnh đó, Giáo trình tiếp tục chi tiết hóa đặc trưng, bản chất nghề nghiệp luật sư, một nghề có những đặc 7
  7. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư thù riêng biệt về vị trí, vai trò, chức năng và cách thức mà nó tồn tại, phát triển trong xã hội. Những giá trị cốt lõi của nghề luật sư, những cơ hội và thách thức nghề nghiệp sẽ được làm rõ, sứ mệnh nghề nghiệp, tư cách pháp lý, chức năng xã hội, năng lực, phẩm chất, tố chất của luật sư trong hoạt động nghề nghiệp; khơi dậy, lan tỏa tinh thần nghĩa hiệp, niềm đam mê và khát vọng cống hiến cho công lý, công bằng xã hội đối với những người đã lựa chọn sẽ vững bước trên con đường hành nghề luật sư. Với mong muốn hoàn thiện hơn nữa học liệu phục vụ hoạt động đào tạo nghề luật sư, đặc biệt là sự đổi mới trong phương pháp tiếp cận, truyền tải nội dung chuyên môn của giáo trình, Học viện Tư pháp tổ chức biên soạn Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư (Tái bản lần thứ nhất). Tập thể tác giả hy vọng Giáo trình sẽ là tài liệu học tập hữu ích cho học viên lớp đào tạo nghề luật sư nói riêng và học viên của Học viện Tư pháp nói chung. Đồng thời, đây cũng là tài liệu tham khảo có giá trị cho các luật sư trong quá trình hành nghề. Mặc dù tập thể tác giả đã có rất nhiều cố gắng song do những nguyên nhân chủ quan và khách quan, Giáo trình khó tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Chúng tôi mong nhận được ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các luật sư, các giảng viên, những người quan tâm đến nghề luật và học viên để Giáo trình ngày càng hoàn thiện. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc! Hà Nội, tháng 5 năm 2021 HỌC VIỆN TƯ PHÁP 8
  8. Học viện Tư pháp DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BLTTDS Bộ luật Tố tụng dân sự BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình sự CQNN Cơ quan nhà nước CQTHTT Cơ quan tiến hành tố tụng LĐLSVN Liên đoàn luật sư Việt Nam LLS Luật Luật sư LS Luật sư NLS Nghề luật sư TAND Tòa án nhân dân TANDTC Tòa án nhân dân tối cao TCHNLS Tổ chức hành nghề luật sư TNHH Trách nhiệm hữu hạn VKSNDTC Viện kiểm sát nhân dân tối cao 9
  9. Học viện Tư pháp Chương 1 NGHỀ LUẬT SƯ VÀ LUẬT SƯ 1. Nghề luật sư 1.1. Khái niệm nghề luật sư Theo cách hiểu chung nhất, “nghề” là một lĩnh vực hoạt động lao động, trong đó con người vận dụng các tri thức, kỹ năng qua đào tạo, trau dồi, trải nghiệm và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn để tạo ra những sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ có tính vật chất hay tinh thần phục vụ nhu cầu xã hội. Tương đồng với cách hiểu này, nghề luật là một dạng nghề nghiệp trong xã hội. Nghề luật bao gồm những loại hình nghề nghiệp cụ thể, liên quan đến pháp luật, có mục đích, chức năng, phạm vi, đối tượng, công cụ, phương tiện, chủ thể hoạt động nghề nghiệp cụ thể1. • Nghề luật là nghề nghiệp liên quan đến pháp luật, nhằm thực thi sứ mệnh tuân thủ, bảo vệ sự thượng tôn pháp luật, bảo vệ sự độc lập tư pháp, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, tổ chức, cá nhân (theo nghĩa rộng). • Nghề luật là nghề nghiệp gắn với chức danh tư pháp theo quy định pháp luật Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực tư pháp, có sứ mệnh thực thi và bảo vệ sự thượng tôn pháp luật, bảo vệ công lý, bảo vệ sự độc lập tư pháp, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, tổ chức, cá nhân trên cơ sở quy định pháp luật, quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp (theo nghĩa hẹp). 1 Học viện Tư pháp, Đạo đức nghề luật, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2011, tham khảo Chương 1 (Nghề luật), từ tr. 17 đến tr. 26. 11
  10. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư Nghề luật là nghề nghiệp “đặc thù” trong xã hội. Đối tượng tác động của hoạt động nghề luật là con người, tổ chức và nhà nước. Sự tác động này mang tính đa chiều. Mặt tích cực là bảo vệ và bảo đảm cho quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể được thực thi đúng pháp luật, tôn trọng công lý, lẽ công bằng. Do có đặc thù gắn với “số phận” con người nên nghề luật ẩn chứa những nguy cơ gây tổn hại cho lợi ích vật chất, tinh thần của các chủ thể trong quan hệ pháp luật từ các quyết định tố tụng hoặc các dịch vụ pháp lý mà người hành nghề luật mang lại. Chính vì thế, nghề luật đòi hỏi người hành nghề vừa phải có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, am hiểu sâu rộng về chính trị - kinh tế - xã hội - pháp luật, thành thạo về kỹ năng làm việc, vừa phải có phẩm chất, tố chất phù hợp với nghề và tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc đạo đức - ứng xử nghề nghiệp. Trong nghề luật có những nhóm nghề mà người hành nghề phải được nhà nước bổ nhiệm theo những chức danh tư pháp như người hành nghề Thẩm phán, Kiểm sát viên, Chấp hành viên, hoặc phải có chức danh bổ trợ tư pháp, như người hành nghề LS, công chứng... phù hợp với vị trí của từng loại hình công việc liên quan đến pháp luật. Pháp luật Việt Nam cũng như nhiều quốc gia đều có quy định không cho phép một người kiêm nhiệm đồng thời hai chức danh tư pháp khác nhau thuộc nghề luật. Xuất phát từ sứ mệnh, chức năng, nhiệm vụ của từng chức danh tư pháp, nghề luật được phân biệt thành hai nhóm: (1) Nghề luật thuộc hệ thống cơ quan tư pháp, thực thi quyền lực tư pháp nhà nước; (2) Nghề luật ngoài hệ thống cơ quan tư pháp nhà nước, hành nghề theo phương thức tự do. Nghề luật sư (NLS) thuộc nhóm ngoài cơ quan tư pháp và hành nghề tự do. NLS trong môi trường nhà nước pháp quyền chịu sự tác động sâu sắc của hệ thống chính trị - kinh tế - xã hội của từng quốc gia ở mỗi thời kỳ. Tại Việt Nam, xã hội biết đến sự tồn tại độc lập của NLS nhiều hơn từ sau năm 1945. Qua gần tám thập niên, NLS tại Việt Nam có sự phát triển lớn mạnh toàn diện cả về quy mô, chất lượng và vai trò đóng góp 12
  11. Học viện Tư pháp ngày càng quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước; góp phần tạo ra sự thay đổi tích cực của công cuộc cải cách tư pháp; tạo lập niềm tin của người dân vào công lý; thúc đẩy và tạo động lực phát triển thị trường dịch vụ pháp lý tại Việt Nam, đáp ứng nhu cầu xã hội và hội nhập quốc tế. NLS là một trong số nghề luật mà tổ chức hành nghề và LS hành nghề cung cấp dịch vụ pháp lý cho khách hàng một cách độc lập và chuyên nghiệp. 1.2. Đặc điểm nghề luật sư 1.2.1. Đặc điểm chung * Mục đích nghề nghiệp CÂU HỎI PHÙ HỢP VỚI MỤC ĐÍCH NGHỀ NGHIỆP LS? Trở thành Trở thành LS Trở thành LS Trở thành Trở thành LS LS để cứu/ để kiếm tiền/ để có công LS để để được làm bảo vệ con trở nên giàu danh/ được trở thành một nghề cao người? có? nổi tiếng? người lãnh quý trong xã đạo? hội? Câu trả lời trước hết tùy thuộc vào mục tiêu nghề nghiệp riêng của từng cá nhân nhưng vẫn phải tôn trọng mục đích chung của NLS là bảo đảm thực thi chức năng và sứ mệnh nghề nghiệp theo quy định pháp luật về LS, quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp LS.1 * Chức năng nghề nghiệp Chức năng nghề nghiệp LS là phạm vi, giới hạn, nội dung công việc phù hợp với vị trí nghề nghiệp LS. Chức năng nghề nghiệp LS là tổng thể gắn bó của các phương diện hoạt động giúp cho việc phân biệt NLS với nhóm nghề luật khác. 1 Điều 2, 22 LLS năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2012). Quy tắc 1 (Sứ mệnh của luật sư) Bộ Quy tắc Đạo đức và Ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam năm 2019. 13
  12. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư CÂU HỎI PHÙ HỢP VỀ CHỨC NĂNG NGHỀ NGHIỆP LS? Chức năng Chức năng Chức năng hướng dẫn phản biện trợ giúp LS hướng dẫn ai? LS phản biện ai? LS trợ giúp ai? LS hướng dẫn về điều gì? LS phản biện về LS trợ giúp những gì điều gì? Kết quả của cho xã hội? phản biện? LS hướng dẫn như thế nào? LS phản biện như LS trợ giúp như thế nào? thế nào? Hướng dẫn có thuộc Phản biện có phải Tại sao LS lại phải nghĩa vụ, trách nhiệm nghĩa vụ, trách nhiệm trợ giúp? của LS? của LS? LS có phải chịu trách Kết quả trợ giúp của LS nhiệm pháp lý về việc là gì? hướng dẫn sai, không hướng dẫn? Tổng hợp các câu trả lời cho những câu hỏi nêu trên giúp hình dung tổng thể về hoạt động nghề nghiệp LS. Đây cũng là một trong số căn cứ mà người lựa chọn NLS tự soi chiếu để đánh giá khả năng và mức độ thích hợp của cá nhân về sự lựa chọn NLS làm con đường phát triển sự nghiệp cá nhân. Với tư cách của chủ thể cung cấp dịch vụ pháp lý trong quan hệ giao dịch giữa cá nhân LS với khách hàng thì hoạt động hướng dẫn, phản biện và trợ giúp được xác định là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của bên cung cấp dịch vụ pháp lý cho khách hàng. Đó là hoạt động hướng dẫn của LS đối với khách hàng về quy định pháp luật cần viện dẫn, sử dụng và tuân thủ; về trình tự, thủ tục, cách thức ứng xử đúng đắn với pháp luật, với cơ quan, tổ chức, nhà nước và các chủ thể liên quan để mang lại hiệu quả tối ưu cho việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân chủ thể pháp luật. Song song với hoạt động hướng dẫn, LS cung cấp cho khách hàng ý kiến tư vấn (được hiểu là kết quả của sự nghiên cứu, phân tích, phản biện độc lập của LS) để có phương án có lợi/tốt nhất cho khách hàng. Quá trình hướng dẫn, tư vấn này chính là vừa thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng 14
  13. Học viện Tư pháp dịch vụ pháp lý, vừa là sự trợ giúp hiệu quả, cần thiết thuộc trách nhiệm nghề nghiệp LS. Với tư cách là một nghề độc lập trong xã hội, chức năng hướng dẫn, phản biện và trợ giúp của NLS có những tương đồng nhất định với chức năng xã hội của LS.1 Đối với nghề nghiệp, các chức năng này được phản ánh, thể hiện và chứng minh vai trò, hiệu quả hoạt động thực tiễn mà giới LS đóng góp cho xã hội. Giá trị thực sự của NLS một phần chính là ở năng lực phản biện để xây dựng, phát triển hệ thống pháp luật quốc gia thông qua việc cung cấp các góc tiếp cận đa chiều cho những cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động ban hành, thực thi, tuân thủ pháp luật. Vai trò hướng dẫn của NLS giúp cách hiểu và hành xử của người dân tuân thủ đúng quy định, trình tự, thủ tục pháp lý khi tiếp cận công lý và hệ thống pháp luật quốc gia, để bảo đảm mọi người dân trong xã hội được thụ hưởng quyền con người, quyền công dân trong điều kiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cùng với hai chức năng hướng dẫn và phản biện, chức năng trợ giúp về pháp lý là sự chia sẻ từ nghề nghiệp và những người làm NLS đối với phần trách nhiệm của nhà nước phải bảo vệ an toàn, an ninh cho người dân trong vận hành và thực thi quyền lực nhà nước ở các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp. * Đối tượng nghề nghiệp LS NLS hướng tới cá nhân, tổ chức, kể cả nhà nước để đáp ứng nhu cầu bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ pháp luật. * Công cụ hành nghề LS Công cụ chính của NLS là hệ thống pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam; công lý; lẽ công bằng; hệ thống quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp LS Việt Nam. Ngoài pháp luật và những nguồn điều chỉnh đặc thù của hoạt động tư pháp2, hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của LS còn cần 1 Điều 3 LLS năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2012). 2 Nguồn điều chỉnh hoạt động cung cấp dịch vụ pháp lý LS là pháp luật theo nghĩa rộng, bao gồm pháp luật quốc tế, pháp luật quốc gia; tập quán pháp; công lý, lẽ công bằng; Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp. Bên cạnh đó, hoạt động nghề nghiệp của LS còn phải tuân thủ nội quy, quy chế của tổ chức xã hội - nghề nghiệp, nơi có chức năng quản lý nội bộ hoạt động hành nghề của LS. 15
  14. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư đến công cụ lý trí là “tư duy pháp lý”1, công cụ chuyên môn đặc thù của nghề luật nói chung và NLS nói riêng. Tư duy pháp lý là quá trình, phương pháp, kỹ năng tư duy về tri thức chuyên môn, xã hội và pháp luật nhằm tìm ra và xây dựng những giải pháp cụ thể để giải quyết vấn đề/tình huống/vụ việc phát sinh trong các quan hệ của chủ thể pháp luật. Liên quan đến hoạt động NLS, tư duy pháp lý vừa có đặc thù của tư duy nghề nghiệp chuyên nghiệp về pháp luật, vừa là kết quả của hoạt động tư duy đỉnh cao trong xử lý, giải quyết các công việc thuộc phạm vi, lĩnh vực nghề nghiệp của LS, tuân thủ đầy đủ những quy luật cơ bản của nhận thức luận và tư duy logic hình thức, như quy luật đồng nhất, quy luật không mâu thuẫn, quy luật triệt tam và quy luật lý do đầy đủ.2 * Chủ thể hoạt động nghề nghiệp LS Ở Việt Nam, LS được quan niệm là một dạng chức danh bổ trợ tư pháp dành cho những người đủ tiêu chuẩn, điều kiện hành nghề; các tổ chức hành nghề cần đáp ứng đủ điều kiện thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật về TCHNLS tại Việt Nam, quy chế riêng của tổ chức xã hội nghề nghiệp LS và quy chế tổ chức, hoạt động của từng tổ chức hành nghề. 1.2.2. Đặc thù của nghề luật sư * Lĩnh vực và phạm vi của hoạt động nghề nghiệp LS Đáp ứng nhu cầu khách quan của sự phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, phạm vi, loại hình dịch vụ pháp lý LS tại Việt Nam hiện nay được mở rộng, bao trùm nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội - pháp luật và với các đối tượng khách hàng đa dạng, phong phú. Dịch vụ pháp lý LS là dịch vụ đặc thù so với các loại hình hàng hóa dịch vụ khác. “Hàng hóa” (hay còn gọi là sản phẩm dịch vụ) trong hoạt động giao dịch cung cấp dịch vụ pháp lý của LS là “chất xám” - kết quả hoạt động tư duy trí tuệ về pháp lý của LS cung cấp cho khách hàng. Đó là các phương án tư vấn/bảo 1 Nguyễn Ngọc Bích, Tư duy pháp lý của luật sư, Nxb. Trẻ, 2015, tr. 15. “Tư duy pháp lý là cách thức suy nghĩ của luật sư để tìm ra giải pháp cho một vụ tranh chấp phù hợp với luật lệ”. 2 Phạm Đình Nghiệm, Nhập môn Logic học, Nxb. Đại học Quốc gia, Tp. HCM, 2008, tr. 35-42. 16
  15. Học viện Tư pháp vệ/trợ giúp pháp lý từ LS đối với khách hàng theo thỏa thuận hợp đồng hoặc cam kết trợ giúp pháp lý của LS. Tính chất đặc thù này được quy ước bởi tính chất dịch vụ; tư cách pháp lý của LS với khách hàng trong quan hệ giao dịch dân sự - thương mại theo sự điều chỉnh của pháp luật về LS và pháp luật liên quan; chức năng xã hội và sứ mệnh nghề nghiệp LS. NLS tích hợp song hành hai phương diện hoạt động nghề nghiệp: (1) Quan hệ pháp luật dân sự - thương mại giữa bên cung cấp dịch vụ pháp lý và bên sử dụng dịch vụ pháp lý; (2) Chức năng xã hội và sứ mệnh nghề nghiệp trong cung cấp dịch vụ pháp lý. Một mặt, NLS phải tuân theo sự điều tiết của quy luật thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, sứ mệnh nghề nghiệp ràng buộc người hành nghề LS có sự hỗ trợ pháp lý cho cá nhân, tổ chức, pháp nhân khi những chủ thể đó có vấn đề liên quan đến pháp luật. Hiện nay, tại Việt Nam, hoạt động nghề nghiệp LS diễn ra ở các phương diện hoạt động cơ bản sau: Thứ nhất, hoạt động tranh tụng. Với lĩnh vực hoạt động này, NLS có hai tư cách: (i) Hỗ trợ/trợ giúp/bảo vệ cá nhân, tổ chức trong quá trình thực hiện quyền tiếp cận công lý, một trong số quyền con người cơ bản - quyền công dân trong điều kiện nhà nước pháp quyền; (ii) góp phần bảo vệ lợi ích chung của xã hội, sự thượng tôn của pháp luật, công lý và lẽ công bằng. Trong hoạt động thực thi quyền lực tư pháp của nhà nước, sự tham gia của LS là yêu cầu bắt buộc đối với vận hành cơ chế tranh tụng trong hệ thống tố tụng nhà nước. “Vai trò kép” của NLS được thể hiện ở nghĩa vụ, trách nhiệm góp phần bảo vệ quyền hiến định của công dân trước pháp luật (quyền được xét xử công khai, đúng pháp luật bởi Tòa án có thẩm quyền) và phản biện xã hội để góp phần phòng ngừa việc xâm phạm lợi ích hợp pháp của các chủ thể pháp luật trong hoạt động chức năng của CQNN nói chung, cơ quan tư pháp nói riêng. Thứ hai, hoạt động cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý, đại diện ngoài tố tụng và các dịch vụ khác. Đây đều là các hoạt động xuất phát từ chức năng và nhiệm vụ thuộc nghề nghiệp LS. Các hoạt động này vừa giúp giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp, vướng mắc về pháp luật của cá nhân, tổ chức, pháp nhân, vừa góp phần giữ gìn trật tự, an ninh xã hội. Giá trị xã hội - nghề nghiệp của các hoạt động tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng và dịch vụ hợp pháp khác phản ánh những cống hiến mang tính 17
  16. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư cộng đồng to lớn mà NLS đã đóng góp cho công cuộc xây dựng đất nước, cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế. * Vị trí độc lập của NLS Độc lập là một thuộc tính và đặc trưng cơ bản của NLS, tồn tại trong thể chế pháp lý nghề nghiệp với ý nghĩa vừa là yêu cầu, vừa là nguyên tắc định hình bản chất NLS và được cụ thể hóa ở sứ mệnh bảo vệ sự độc lập tư pháp. Lý do NLS cần có sự độc lập xuất phát từ bản chất, đặc trưng của các nhóm nghề luật. Mọi sự việc xảy ra trong xã hội thông qua sự điều chỉnh trực tiếp của ý chí nhà nước đều được “khái quát hóa” trong điều luật, đạo luật và việc giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp, vụ việc phát sinh trong các quan hệ xã hội phải dựa trên những khuôn khổ pháp lý có tính khái quát cao này. Khi xây dựng, ban hành luật, các chủ thể có thẩm quyền đã phân tích các dữ kiện để tổng hợp lại trong điều luật hay bộ luật. Chủ thể áp dụng, sử dụng và thi hành pháp luật phải trên cơ sở những điều luật đã được khái quát hóa đó để nhận diện, phân tích trở lại, nhằm bảo đảm có thể áp dụng đúng cho từng trường hợp. Xét về logic hình thức thì mối quan hệ giữa quy định pháp luật với thực tiễn phát sinh trong xã hội “dường như” không tương đồng, bởi khó có thể tìm thấy ngay sự giải đáp cụ thể trong một điều luật cho từng tình huống cụ thể xảy ra trong thực tiễn. Vì vậy, trong “không gian pháp lý” hữu hạn của pháp luật, sự độc lập là điều kiện căn bản để người hành nghề LS có thể tự do tư duy, tự do sáng tạo, tự do đưa ra quyết định trong việc lựa chọn những phương án phù hợp và tốt nhất cho yêu cầu của khách hàng. Việc không bị lệ thuộc, không bị áp lực, bị chi phối, bị dẫn dắt bởi tác động vật chất, tinh thần từ bên ngoài là điều kiện căn bản để người hành nghề LS “giải mã” thành công tình tiết, sự kiện, nội dung của mỗi tình huống, sự việc đã xảy ra trong thực tiễn mà đã được thể chế hóa trong quá trình làm luật. Đây là mối quan hệ biện chứng giữa hoạt động xây dựng pháp luật và hoạt động thực thi, áp dụng pháp luật trong thực tiễn, mà chỉ có người hành nghề luật và NLS với chuyên môn pháp luật đã được đào tạo và trải nghiệm từ thực tiễn mới có năng lực “bóc tách” thực tiễn khỏi pháp luật, rồi dùng chính kết quả này để giải quyết vấn đề của thực tiễn theo đề nghị của khách hàng. 18
  17. Học viện Tư pháp Từ đây, tính độc lập của NLS luôn cần phải nhận thức rằng, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng thực chất là bảo vệ lẽ phải trên cơ sở những quy định pháp luật, công lý, đạo lý và đạo đức xã hội. Để đạt được điều đó, người làm nghề phải biết và phải hành nghề với trọn vẹn tinh thần độc lập. Quyền lực có sức mạnh cao nhất chi phối, điều tiết sự vận hành và phát triển NLS là tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng công lý, bảo đảm sự bình đẳng và lẽ công bằng. Quyền lực này được thực thi trong hoạt động nghề nghiệp LS không dẫn đến phủ nhận, loại bỏ hệ thống quyền lực nhà nước, mà ngược trở lại, làm cho quyền lực đó được tôn trọng và bảo đảm thực hiện. Trong thực tiễn, hoạt động của nghề nghiệp LS chỉ có thể góp phần vào việc để Tòa án tuyên một bản án đúng pháp luật, công bằng, thấu tình, đạt lý. Khi vị trí của NLS giữ được sự độc lập trước hệ thống các cơ quan và người tiến hành tố tụng thì đó cũng chính là tạo giá trị gia tăng cho phán quyết hợp pháp của Tòa án và có ý nghĩa bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa. Vậy nên khi LS làm tròn chức phận của mình với đầy đủ tinh thần độc lập trước mọi chủ thể liên quan thì những đóng góp này thể hiện rõ sự nhân văn trong hoạt động nghề nghiệp, điều mà xã hội luôn đặt niềm tin ở nghề này. Đây chính là nhận thức cơ bản về sự độc lập của NLS trong điều kiện nhà nước pháp quyền. Tính độc lập của NLS còn được thể hiện ở phương thức hành nghề. Đặc tính tự do của NLS là điểm cơ bản phân biệt nghề này với một số nhóm nghề khác thuộc nghề luật (nghề nghiệp xét xử của Thẩm phán, nghề nghiệp của Công tố viên, nghề nghiệp của chức danh thi hành án dân sự...). Sự độc lập của NLS được khẳng định trên các phương diện: (1) Vị trí độc lập tương đối của NLS trong mối quan hệ với cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động tư pháp và bổ trợ tư pháp; (2) Địa vị pháp lý độc lập của LS trong quan hệ giao dịch cung cấp dịch vụ pháp lý với khách hàng; (3) Tư cách độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ trong quan hệ với đồng nghiệp, tổ chức hành nghề, tổ chức xã hội - nghề nghiệp LS; (4) Sự độc lập của chính LS không để bị chi phối bởi nhu cầu vật chất, tinh thần không chính đáng của bản thân trong khi giải quyết yêu cầu của khách hàng. Sự độc lập này được bảo đảm thực hiện bởi quy định pháp luật về quyền, nghĩa vụ và quy chế trách nhiệm nghề nghiệp của LS, TCHNLS, 19
  18. Giáo trình Luật sư và đạo đức nghề luật sư quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp LS Việt Nam. Cùng với chức năng phản biện và vị trí pháp lý độc lập về tư pháp, NLS tồn tại trong xã hội có ý nghĩa góp phần phòng, chống nguy cơ lạm quyền, làm sai lệch sự khách quan trong quá trình giải quyết các vụ việc của cơ quan tư pháp, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các chủ thể pháp luật trên cơ sở quy định pháp luật, công lý, lẽ công bằng và đạo đức xã hội. * Tính chuyên nghiệp của NLS Thuộc tính chuyên nghiệp của NLS là sự kết hợp đồng thời của hai cơ chế truyền thống và phi truyền thống. Từ góc nhìn truyền thống thì NLS là nghề nghiệp độc lập, đặc thù trong xã hội nên người hành nghề và tổ chức hành nghề phải đáp ứng đúng, đủ và đạt yêu cầu chặt chẽ các quy định pháp luật. Cụ thể, người muốn được hành nghề phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện, nguyên tắc và yêu cầu về năng lực, phẩm chất, chuyên môn nghiệp vụ cùng các kỹ năng làm việc phù hợp. Còn các tổ chức hành nghề phải tuân thủ các quy định của pháp luật LS và pháp luật liên quan khi tham gia hoạt động ở thị trường dịch vụ pháp lý LS. Pháp luật Việt Nam ghi nhận quyền cung cấp dịch vụ pháp lý có thù lao và ràng buộc trách nhiệm pháp lý của LS về chất lượng dịch vụ cung cấp cho thị trường và người sử dụng dịch vụ. Đây là một trong số cơ sở về sự chuyên nghiệp của NLS. Góc nhìn phi truyền thống (quản trị hiện đại), có thể đánh giá tính chất chuyên nghiệp của cá nhân, TCHNLS ở năng lực, hiệu quả quản trị hoạt động hành nghề, dù theo phương thức hành nghề cá nhân hay trong khuôn khổ tổ chức. Đối với cá nhân, tính chuyên nghiệp của người hành nghề dựa trên tiêu chí đáp ứng khung năng lực của người hành nghề LS và kỹ năng làm việc ở thế kỷ XXI. Khung năng lực LS là hệ thống cụ thể hóa các hành vi/hoạt động nghề nghiệp cần thiết đối với năng lực nghề nghiệp ở các cấp bậc khác nhau áp dụng cho vị trí nghề nghiệp LS. NLS hiện nay vẫn dựa trên khung năng lực nghề nghiệp của “Mô hình năng lực KSA” theo đó, Knowledge - Kiến thức mà LS được đào tạo, tự nghiên cứu hoặc tích lũy từ thực tế; Skills - Kỹ năng, là khả năng xử lý công việc thực tế thông qua các kỹ năng nghề nghiệp và làm việc của LS đã được rèn luyện, trải nghiệm, trau dồi và tích lũy thành kinh 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2