Giáo trình máy thu hình: 1: Phần 1 - Cao đẳng nghề Đắk Lắk

-0-<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU<br /> Giáo trình Máy thu hình 1 được xây dựng và biên soạn trên cơ sở chương<br /> trình khung đào tạo nghề “Mô đun 20: Máy thu hình 1 ”, đã được Bộ Lao động –<br /> Thương binh và Xã hội phê duyệt.<br /> Trên cơ sở phân tích nghề và phân tích công việc (theo phương pháp<br /> DACUM) Giáo viên biên soạn đề cương theo nội dung giáo án được soạn.<br /> Trong quá trình biên soạn giáo viên đã nhận được sự tham gia góp ý tích<br /> cực của các đồng chí giáo viên chuyên môn nghề “Điện tử dân dụng”.<br /> Giáo trình “Máy thu hình 1” được biên soạn theo các nguyên tắc: tính định<br /> hướng thị trường lao động; tính hệ thống và khoa học; tính ổn định và linh hoạt;<br /> cập nhật theo cấu tạo các máy thu hình mới, phổ biến trên thị trường Việt Nam.<br /> Song do điều kiện về thời gian, mặt khác đây là lần đầu biên soạn giáo trình<br /> dựa trên năng lực thực hiện, nên không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất<br /> mong nhận được những ý kiến đóng góp để giáo trình “Máy thu hình 1” được hoàn<br /> thiện hơn, đáp ứng được yêu cầu của thực tế học sinh học nghề.<br /> Giáo viên rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến góp ý của Hội đồng thẩm<br /> định nhà trường, các thầy giáo cô giáo trong khoa và tổ Điện tử để giáo trình được<br /> bổ sung, hoàn chỉnh hơn nữa.<br /> Xin chân trọng cảm ơn!<br /> <br /> -1-<br /> <br /> CHƯƠNG TRÌNH MÔ ĐUN ĐÀO TẠO MÁY THU HÌNH I<br /> Mã số mô đun : MĐ21<br /> Thời gian của mô đun : 198h; (Lý thuyết : 45h ; Thực hành: 153h)<br /> VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔ ĐUN :<br /> - Vị trí của mô đun : Mô đun được bố trí sau khi học sinh học xong các môđun/ môn học Kỹ thuật mạch điện tử I, II, Hệ thống âm thanh; Máy<br /> CASSETTE; Máy RADIO và Máy CD/VCD.<br /> - Tính chất của mô đun : Là mô đun chuyên môn nghề bắt buộc<br /> II. MỤC TIÊU MÔ ĐUN :<br /> Học xong môn học này học viên có khả năng:<br /> - Phân tích được sơ đồ nguyên lý của các máy thu hình.<br /> - Trình bày được nguyên lý làm việc của máy thu hình.<br /> - Trình bày được nguyên lý làm việc của các mạch nguồn ổn áp xung, mạch vi<br /> xử lý, mạch điện khối quét ngang, khối quét dọc, mạch bảo vệ, khối chọn<br /> kênh, khối trung tần hình và khuếch đại, mạch giao tiếp TV/AV của máy thu<br /> hình<br /> - Chẩn đoán, sửa chữa được các hiện tượng hư hỏng của các mạch điện nêu<br /> trên trong máy thu hình.<br /> III. NỘI DUNG MÔ ĐUN :<br /> 1.Nội dung tổng quát và phân phối thời gian:<br /> Thời gian<br /> Số<br /> Tên các bài trong mô đun<br /> Tổng<br /> Lý<br /> Thực Kiểm<br /> TT<br /> số thuyết hành tra*<br /> 1. Sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của máy thu<br /> 5<br /> 03<br /> 02<br /> 00<br /> hình<br /> 2. Tiêu chuẩn của các hệ truyền hình & các hệ màu<br /> 4<br /> 03<br /> 01<br /> 00<br /> 3. Mạch điện nguồn ổn áp xung<br /> 25<br /> 05<br /> 19<br /> 01<br /> 4. Mạch điện khối vi xử lý<br /> 30<br /> 05<br /> 24<br /> 01<br /> 5. Mạch điện khối quyét ngang<br /> 30<br /> 05<br /> 24<br /> 01<br /> 6. Mạch điện khối quyét dọc<br /> 30<br /> 05<br /> 24<br /> 01<br /> 7. Mạch bảo vệ<br /> 20<br /> 05<br /> 14<br /> 01<br /> 8. Mạch điện khối chọn kênh<br /> 20<br /> 05<br /> 14<br /> 01<br /> 9. Mạch điện khối trung tần hình và khuếch đại<br /> 10<br /> 05<br /> 04<br /> 01<br /> hình<br /> 10. Mạch giao tiếp TV/AV<br /> 24<br /> 04<br /> 20<br /> 00<br /> Cộng:<br /> 198<br /> 45<br /> 146<br /> 7<br /> *<br /> Ghi chú: Thời gian kiểm tra được tích hợp giữa lý thuyết với thực hành được tính vào<br /> giờ thực hành.<br /> I.<br /> <br /> -2-<br /> <br /> -3-<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> BÀI 1. SƠ ĐỒ KHỐI VÀ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC .................................................... 6<br /> 1. Nguyên lý hoạt động của máy thu hình ........................................................................................... 6<br /> 1.1. Nguyên lý hoạt động của máy thu hình đen trắng ........................................................................... 6<br /> 1.2. Nguyên lý hoạt động của máy thu hình màu. ................................................................................. 11<br /> 2. Cấu tạo sơ đồ khối, chức năng nhiệm vụ và nguyên lý hoạt động của các khối. ....................... 17<br /> 2.1. Sơ đồ khối và nguyên lý hoạt động của các khối trong máy thu hình đen trắng. ................... 17<br /> <br /> BÀI 2: TIÊU CHUẨN CỦA CÁC HỆ TRUYỀN HÌNH VÀ CÁC HỆ MÀU............... 23<br /> 1. Tiêu chuẩn các hệ truyền hình ....................................................................................................... 23<br /> 1.1 Số dòng quét trong mỗi hình ........................................................................................................ 23<br /> 1.2. Số hình quét trong một giây: ....................................................................................................... 23<br /> 1.3. Các dòng được quét xen kẽ: ........................................................................................................ 23<br /> 1.4. Tần số quét ngang (dòng): ........................................................................................................... 24<br /> 1.5. Tần số quét dọc (mành): ............................................................................................................... 24<br /> 1.6. Phương pháp điều chế tín hiệu hình: ......................................................................................... 24<br /> 1.7. Tín hiệu âm thanh:...................................................................................................................... 24<br /> 1.8. Độ rộng băng tần chung của kênh truyền hình là: ........................................................................ 24<br /> 2. Thông số kỹ thuật của các hệ truyền hình màu cơ bản ............................................................... 25<br /> 3. So sánh sự giống và khác nhau giữa các hệ truyền hình màu. .................................................... 25<br /> 3.1. So sánh sóng mang màu phụ ......................................................................................................... 25<br /> 3.2. Dải thông của tín hiệu màu tổng hợp ............................................................................................ 25<br /> 3.3. Phương thức điều chế sóng mang màu. ......................................................................................... 26<br /> 4. Xác định tín hiệu truyền hình màu tương thích cho máy thu hình màu trong thực tế. ........... 26<br /> <br /> BÀI 3: MẠCH ĐIỆN NGUỒN ỔN ÁP XUNG ............................................................ 27<br /> 1. Ảnh hưởng của việc thay đổi tần số, độ rộng của xung đến điện áp cấp cho tải. ..................... 27<br /> 2. Các phương pháp tạo xung ngắt mở căn bản .............................................................................. 28<br /> 2.1. Giữ nguyên tần số, thay đổi bộ rộng xung .................................................................................... 28<br /> 2.2. Giữ nguyên độ rộng xung, thay đổi tần số ngắt mở ...................................................................... 28<br /> 2.3. Các dạng nguồn ổn áp dùng xung ngắt mở cơ bản ....................................................................... 28<br /> 2.4. Mạch bảo vệ .................................................................................................................................. 32<br /> 3. Các dạng khống chế dùng xung ngắt mở ..................................................................................... 33<br /> 3.1. Khống chế ngắt mở bằng Rơle .................................................................................................... 33<br /> 3.2. Mạch Standby đóng mở nguồn cấp cho các khối H.osc, H.drive, H.out ........................................ 34<br /> 3.3. Mạch standby khống chế xung ngắt mở điều khiển transistor Switching. .................................... 35<br /> 4. Các nguyên nhân và hiện tượng thường hư hỏng trong mạch nguồn ổn áp dùng xung ngắt mở ......... 38<br /> 5. Phương pháp kiểm tra, sửa chữa mạch nguồn ổn áp dùng xung ngắt mở .......................................... 38<br /> <br /> BÀI 4: MẠCH ĐIỆN KHỐI VI XỬ LÝ ....................................................................... 40<br /> 1.Sơ đồ khối và nguyên tắc hoạt động của mạch điện khối vi xử lý................................................ 40<br /> 1.1. Sơ đồ khối...................................................................................................................................... 40<br /> 1.2. Nhiệm vụ của các khối. ................................................................................................................. 40<br /> 2. Các lệnh điều khiển ở đầu vào và đầu ra của mạch vi xử lý ....................................................... 40<br /> 3. Nguyên lý hoạt động của mạch vi xử lý có đầu ra điều khiển bằng điện áp ...................................... 41<br /> 4. Nguyên lý hoạt động của mạch vi xử lý điều khiển bằng DATA/CLOCK ........................................ 42<br /> 5. Hiện tượng, nguyên nhân và những hư hỏng chính của mạch điện vi xử lý .............................. 42<br /> 6. Phương pháp kiểm tra và sửa chữa .............................................................................................. 43<br /> 6.1. Kiểm tra nguồn cung cấp cho IC VXL ............................................................................................ 43<br /> 6.2. Kiểm tra dao động tạo xung nhịp..................................................................................................... 43<br /> 6.3. Kiểm tra hệ thống phím lệnh ........................................................................................................... 43<br /> 6.4. Kiểm tra tín hiệu điều khiển xa ...................................................................................................... 43<br /> 6.5. Kiểm IC nhớ .................................................................................................................................. 43<br /> <br /> -4-<br /> <br /> BÀI 5: MẠCH ĐIỆN KHỐI QUÉT NGANG .............................................................. 45<br /> 1. Sơ đồ khối của mạch điện quét ngang trong máy thu hình màu ................................................ 45<br /> 2. Chức năng, nhiệm vụ và nguyên lý làm việc của các khối .......................................................... 45<br /> 2.1. Khối quét dòng. ............................................................................................................................. 45<br /> 3. Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng và phương pháp kiểm tra, sửa chữa trong mạch điện khối<br /> quét ngang ................................................................................................................................................ 55<br /> <br /> BÀI 6: MẠCH ĐIỆN KHỐI QUÉT DỌC .................................................................... 58<br /> 1. Sơ đồ khối, chức năng, nhiệm vụ và nguyên lý làm việc của các khối trong mạch điện quét<br /> dọc của máy thu hình màu ...................................................................................................................... 58<br /> 1.1. Nhiệm vụ, sơ đồ khối ..................................................................................................................... 58<br /> 2. Một số mạch dao động dọc và tạo xung răng cưa ....................................................................... 59<br /> 2.1. Mạch dao động dọc dạng RC ........................................................................................................ 59<br /> 2.2. Mạch tạo sóng răng cưa ............................................................................................................... 60<br /> 2.3. Mạch dao động dọc dùng thạch anh ............................................................................................. 60<br /> 3. Mạch khuếch đại công suất dọc .................................................................................................... 61<br /> 3.1. Mạch KĐCS mành dùng transistor ............................................................................................... 61<br /> 3.2. Phân tích mạch KĐCS dọc dùng IC AN 5515............................................................................... 61<br /> 4. Hiện tượng, nguyên nhân và phương pháp kiểm tra sửa chữa những hư hỏng của mạch điện quét dọc ........... 63<br /> <br /> BÀI 7. MẠCH BẢO VỆ ................................................................................................. 66<br /> 1. Các loại mạch bảo vệ dùng trong máy thu hình màu: trong máy thu hình màu có các loại mạch bảo vệ sau: .... 66<br /> 2. Các nguyên tắc tác động của các mạch điện bảo vệ trong máy thu hình màu.......................... 66<br /> 2.1. Mạch bảo vệ quá dòng nguồn sơ cấp ........................................................................................... 66<br /> 2.2. Mạch bảo vệ trên phần nguồn thứ cấp .......................................................................................... 66<br /> 2.3. Mạch bảo vệ quá dòng tác động vào khối VXL ............................................................................ 67<br /> 3. Một số mạch bảo vệ thụng dụng .................................................................................................. 68<br /> 3.1. Mạch bảo vệ khoá nguồn trên một số Tivi .................................................................................... 68<br /> 3.2. Mạch bảo vệ Tivi SANYO 16AC 41N ............................................................................................ 69<br /> 4. Hiện tượng, nguyên nhân và phương pháp sửa chữa những hư hỏng của mạch bảo vệ ......... 69<br /> <br /> BÀI 8. MẠCH ĐIỆN KHỐI CHỌN KÊNH ................................................................. 71<br /> 1. Sơ đồ khối của khối chọn kênh ..................................................................................................... 71<br /> 1.1. Mạch chọn kênh ............................................................................................................................ 71<br /> 1.2. Mạch tự động điều chỉnh hệ số khuyếch đại (AGC) - Mạch xoá đường hồi (BLK) .................... 74<br /> 2. Các phương pháp điều hưởng để có tín hiệu trung tần có tần số cố định ....................................... 76<br /> 3. Cấu trúc tổng quát của một hộp kênh.......................................................................................... 77<br /> 3.1. Hộp kênh được điều khiển bằng mức điện áp (Tuner dạng1) ....................................................... 77<br /> 3.2. Hộp kênh được điều khiển bởi dữ liệu, xung nhịp: ........................................................................ 77<br /> 4. Các phương pháp tạo ra các mức điện áp BL, BH, BU điều khiển tuner chỉnh trước. . 78<br /> 4.1. Phương pháp tạo điện áp BL, BH, BU, BT trên các máy có tuner chỉnh trước dạng rơle. ............ 78<br /> 4.2. Phương pháp tạo các mức BL, BH, BU, BT bằng vi xử lý ............................................................. 79<br /> 4.3. Phương pháp tạo các mức áp bằng các Tranzito .......................................................................... 79<br /> 4.4. Hiện tượng và các nguyên nhân hư hỏng của khối chọn kênh ....................................................... 80<br /> 5. Sửa chữa khối chọn kênh............................................................................................................... 82<br /> <br /> BÀI 9. MẠCH ĐIỆN KHỐI TRUNG TẦN HÌNH VÀ KHUẾCH ĐẠI HÌNH ............... 83<br /> 1. Nhiệm vụ và sơ đồ khối của mạch khuếch đại trung tần hình và tách sóng hình. ................... 83<br /> 1.1. Nhiệm vụ ....................................................................................................................................... 83<br /> 1.2. Sơ đồ khối...................................................................................................................................... 83<br /> 1.3. Nhiệm vụ của khối ......................................................................................................................... 83<br /> 2. Mạch lọc trung tần hình và khuếch đại trung tần hình .............................................................. 84<br /> 2.1. Đặc tuyến tần số ............................................................................................................................ 84<br /> 2.2. Tạo đặc tuyến tần số trung tần dùng bộ lọc tập trung .................................................................. 84<br /> 2.3. Tạo đặc tuyến tần số trung tần hình dùng bộ lọc sau ..................................................................... 84<br /> <br />