Giáo trình Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp (Nghề: Cắt gọt kim loại - Trình độ: Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Cần Thơ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình "Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp (Nghề: Cắt gọt kim loại - Trình độ: Cao đẳng)" được biên soạn với mục tiêu giúp sinh viên trình bày được các phương pháp tiện có gá lắp phức tạp; nhân biết được các dạng sai hỏng và nguyên nhân đề phòng khi tiện chi tiết gá lắp phức tạp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp (Nghề: Cắt gọt kim loại - Trình độ: Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Cần Thơ

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 1
LỜI GIỚI THIỆU Giáo trình Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp là mô đun của nghề Cắt Gọt Kim Loại trên cơ sở chương trình đào tạo chất lượng cao đã Xây Dựng và ban hành năm 2021của Trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ dành cho nghề Cắt Gọt Kim Loại hệ Cao Đẳng . Giáo trình được biên soạn làm tài liệu học tập, giảng dạy nên giáo trình đã được xây dựng ở mức độ đơn giản và dễ hiểu, trong mỗi bài học đều có thí dụ và bài tập tương ứng để áp dụng và làm sáng tỏ phần lý thuyết. Khi biên soạn, nhóm biên soạn đã dựa trên kinh nghiệm thực tế giảng dạy, thiết bị thực hành của trường, tham khảo đồng nghiệp, tham khảo các giáo trình hiện có và cập nhật những kiến thức mới có liên quan để phù hợp với nội dung chương trình đào tạo và phù hợp với mục tiêu đào tạo, nội dung được biên soạn gắn với nhu cầu thực tế. Giáo trình được biên soạn căn cứ theo Thông tư 03/2017/TT-BLĐTBXH ngày 01 tháng 3 năm 2017 của Bộ lao động thương binh và xã hội về việc “Quy định về quy trình xây dựng, thẩm định và ban hành chương trình; tổ chức biên soạn, lựa chọn, thẩm định giáo trình đào tạo trình độ trung cấp, trình độ cao đẳng”. Dựa trên kinh nghiệm và kiến thức giảng dạy của các giáo viên trong khoa. Giáo trình được biên soạn có tính khoa học, có tính logic phù hợp với trình độ tiếp thu của học sinh sinh viên làm tài liệu cho học sinh sinh viên học tập tại trường cũng như tài liệu sau này cho học sinh sinh viên trong công việc khi cần thiết. Mặc dù đã cố gắng tổ chức biên soạn để đáp ứng được mục tiêu đào tạo nhưng không tránh khỏi những sai sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy, cô giáo, bạn đọc để nhóm biên soạn sẽ điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện hơn. Cần Thơ, ngày tháng năm 2021 Tham gia biên soạn 1. Trần Quân Em 2. Lê Hoàng Lộc 2
MỤC LỤC trang TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................ 1 LỜI GIỚI THIỆU ............................................................................................................ 2 GIÁOTRÌNH MÔ ĐUN ................................................................................................. 4 TIỆN TRỤ DÀI KÉM CỨNG VỮNG DÙNG GIÁ ĐỠ DI ĐỘNG .............................. 9 1.Yêu cầu kỹ thuật của trụ dài ......................................................................................... 9 2.Công dụng và cách sử dụng giá đỡ di động ................................................................. 9 2.1.Công dụng ................................................................................................................. 9 2.2.Cách sử dụng ............................................................................................................. 9 3. Phương pháp tiện trụ dài dùng giá đỡ di động .......................................................... 10 4.Xác định các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục .................................. 11 5.Hướng dẫn thực hành ................................................................................................. 12 TIỆN TRỤ DÀI KÉM CỨNG VỮNG DÙNG GIÁ ĐỠ CỐ ĐỊNH ............................ 16 1. Công dụng và cách sử dụng giá đỡ cố định .............................................................. 16 2.Các bước tiện trục kém cứng vững dùng giá đỡ cố định ........................................... 17 3.Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục ................................................. 18 4.Hướng dẫn thực hành ................................................................................................. 19 Bài 3.TIỆN CHI TIẾT GÁ LẮP TRÊN KE ................................................................. 23 1. Các yêu cầu kỹ thuật của chi tiết gá trên ke gá ......................................................... 23 2. Phương pháp tiện chi tiết gá trên ke gá ..................................................................... 23 2.1. Phạm vi ứng dụng .................................................................................................. 23 2.2. Phương pháp gá ke trên mâm phẳng ..................................................................... 23 2.3. Gá phôi trên ke gá .................................................................................................. 25 3. Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục ................................................ 28 4. Các bước tiến hành tiện chi tiết gối đỡ theo bản vẽ .................................................. 29 4.1. Chuẩn bị máy, vật tư, dụng cụ, thiết bị .................................................................. 29 4.2. Vạch dấu ................................................................................................................. 29 4.3. Lắp đồ gá lên máy .................................................................................................. 29 4.4. Gá phôi ................................................................................................................... 30 4.5. Gá dao .................................................................................................................... 30 4.6. Chọn chế độ cắt (v, t s)........................................................................................... 30 4.7. Tiện thô................................................................................................................... 30 4.8. Tiện tinh ................................................................................................................. 30 4.9. Kiểm tra .................................................................................................................. 30 5. Hướng dẫn thực hành ............................................................................................... 30 Tài liệu tham khảo ......................................................................................................... 35 3
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN Tên mô đun: TIỆN CHI TIẾT CÓ GÁ LẮP PHỨC TẠP Mã mô đun: MĐ 26 I. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun - Vị trí: Mô đun Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp được bố trí sau khi học sinh đã học các môn đun : MĐ21: Tiện trụ ngắn, tiện trụ dài, MĐ25 Tiện lệch tâm, tiện định hình - Tính chất: Là mô đun chuyên môn nghề thuộc mô đun đào tạo nghề bắt buộc. Là mô đun tạo điều kiện cho học sinh làm quen với các loại đồ gá trên máy tiện - Là mô-đun đào tạo kỹ năng nâng cao của nghề cắt gọt kim loại. II. Mục tiêu - Kiến thức - Trình bày được các phương pháp tiện có gá lắp phức tạp. - Nhân biết được các dạng sai hỏng và bguyeen nhan đề phòng khi tiện chi tiết gá lắp phức tạp - Kỹ năng 4
- Gá lắp được phôi trên giá đỡ đi động, cố định, trên ke có cân bằng máy, trên xa dao đạt yêu cầu. - Vận hành thành thạo máy tiện đúng quy trình, quy phạm để tiện trục dài kém cứng vững dùng giá đỡ di động, tiện trục dài kém cứng vững dùng giá đỡ cố định, tiện chi tiết gá trên ke, tiện chi tiết gá xa dao đạt cấp chính xác 8-10, độ nhám cấp 4-5, đạt yêu cầu kỹ thuật, đúng thời gian và an toàn. - Xác định được các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm - Rèn luyện, uốn nắn ngay từ đầu để hình thành thói quen, tác phong công nghiệp. III. Nội dung mô đun Thời gian Tổng Lý Thực số thuyết hành, thí STT Tên các bài trong mô đun Kiểm nghiệm, tra thảo luận, bài tập 1 Bài 1: Tiện trụ dài kém cứng vững dùng 15 5 9 1 giá đỡ di động 1.Yêu cầu kỹ thuật của trụ dài 1 2.Công dụng và cách sử dụng giá đỡ di 1 động 2.1 .Công dụng 2.2.Cách sử dụng 3. Phương pháp tiện trụ dài dùng giá đỡ 2 di động 4.Xác định các dạng sai hỏng, nguyên 1 nhân và cách khắc phục 5.Hướng dẫn thực hành 9 Bài 2: Tiện trụ dài kém cứng vững dùng 15 5 9 1 2 giá đỡ cố định 1. Công dụng và cách sử dụng giá đỡ cố 1.5 định 2.Các bước tiện trục kém cứng vững 2 dùng giá đỡ cố định 3.Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và 1.5 cách khắc phục 4.Hướng dẫn thực hành 9 3 Bài 3: Tiện chi tiết gá trên ke 15 5 10 1. Các yêu cầu kỹ thuật của chi tiết gá 1 trên ke gá 2. Phương pháp tiện chi tiết gá trên ke gá 1 2.1. Phạm vi ứng dụng 2.2. Phương pháp gá ke trên mâm phẳng 2.3. Gá phôi trên ke gá 3. Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và 1 5
cách khắc phục 4. Các bước tiến hành tiện chi tiết gối đỡ 2 theo bản vẽ 4.1. Chuẩn bị máy, vật tư, dụng cụ, thiết bị 4.2. Vạch dấu 4.3. Lắp đồ gá lên máy 4.4. Gá phôi 4.5. Gá dao 4.6. Chọn chế độ cắt (v, t s) 4.7. Tiện thô 4.8. Tiện tinh 4.9. Kiểm tra 5. Hướng dẫn thực hành 10 Cộng 45 15 28 2 IV .Điều kiện thực hiện mô đun 1.Phòng học chuyên môn hóa/ nhà xưởng: phòng học tích hợp lý thuyết, thực hành 2.Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu, TV, máy tính, bảng phấn 3.Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: giáo trình, giáo án, tài liệu tham khảo, thiết bị, vật tư thực tập. 4.Các điều kiện khác: các phiếu đánh giá dành cho người học V. Nội dung và phương pháp đánh giá Nội dung - Kiến thức - Trình bày được các nguyên lý cấu tạo, công dụng và điều chỉnh được giá đỡ di động và cố định - Trình bày được đặc điểm của trục kém cứng vững - Chỉ ra được các phương pháp rà gá chi tiết kém cứng vững - Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật khi tiện trụ dài kém cứng vững trên máy tiện vạn năng - Kỹ năng - Lập đươc quy trình hợp lý cho từng chi tiết kém cứng vững khi gia công trên máy tiện vạn năng - Lựa chọn được dụng cụ cắt, dụng cụ kiểm tra, dụng cụ gá phù hợp. - Gá lắp phôi đúng trình tự, đảo bảo độ cứng vững trong quá trình tiện - Vận hành thành thạo máy tiện vạn năng khi tiện trụ dài kém cứng vững đúng qui trình qui phạm -Năng lực tự chủ và trách nhiệm + Rèn luyện tính cẩn trọng trong từng thao tác, thái độ học tập nghiêm túc. Phương pháp - Kiến thức: Kiểm tra, đánh giá bằng nhiều hình thức: Trắc nghiệm, vấn đáp, tự luận. - Kỹ năng: Đánh giá thông qua thao tác của mỗi sinh viên sau quá trình được thực tập đồng thời kết hợp với các bài kiểm tra kết thúc mô đun. 6
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện, uốn nắn ngay từ đầu để hình thành thói quen, tác phong công nghiệp. VI .Hướng dẫn thực hiện mô đun 1. Phạm vi áp dụng mô đun Chương trình mô đun này được sử dụng để giảng dạy cho trình độ Cao đẳng nghề. 2. Hướng dẫn về phương pháp giảng dạy, học tập mô đun - Đối với giáo viên, giảng viên: + Trước khi giảng dạy, giáo viên cần căn cứ vào nội dung của từng bài học để chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy. + Nên áp dụng phương pháp đàm thoại để sinh viên ghi nhớ kỹ hơn. + Khi hướng dẫn các bài thực hành... Giáo viên hướng dẫn, thao tác mẫu và sửa sai tại chổ cho sinh viên. - Đối với người học: + Xem trước nội dung kiến thức để tiếp thu tốt hơn + Thực hiện đàm thoại với giáo viên để tăng khả năng tiếp thu và nhớ bài + Thường xuyên luyện tập các nội dung ở xưởng trong giờ thực hành - Thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn. Nội dung chính của mô đun Ghi chú: Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp được học sau khi hoàn thành các môn học cơ sở, kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động, nhập nghề, nguội cơ bản, tiện cơ bản, tiện trụ dài không dùng giá đỡ, tiện lỗ, tiện côn, tiện ren tam giác, tiện ren truyền chuyển động, tiện định hình. Mọi học sinh đã học và đạt kết quả chấp nhận được đối với các bài kiểm tra đánh giá và thi kết thúc như đã đặt ra trong chương trình đào tạo. Những học sinh đã qua kiểm tra và thi mà không đạt yêu cầu phải học lại những phần chưa đạt ngay và phải đạt điểm chuẩn mới được cấp chứng chỉ hoàn thành mô đun và học tiếp các mô đun/ môn học tiếp theo để được cấp bằng trình độ lành nghề. Các hình thức học tập chính trong mô đun A. Học trên lớp - Các phương pháp tiện mặt trục kém cứng vững có dùng giá đỡ cố định và giá đỡ di động, tiện chi tiết lệch tâm - Các phương pháp kiểm tra độ đồng tâm, độ côn, độ lệch tâm của các chi tiết lệch tâm - Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháop khắc phục - Các biện pháp an toàn khi gia công B. Thảo luận nhóm - Xác định các kích thước của chi tiết gá lắp phức tạp - Xác định được các phương pháp gá lắp - Lập trình tự các bước tiện trục kém cứng vững, chi tiết lệch tâm và kiểm tra kỹ thuật đối với chi tiết - Các biện pháp an toàn trong khi tiện với gá lắp phức tạp C. Thực hành -Xem trình diển mẫu: Quan sát từng thao tác mẫu của giáo viên, quan sát các thao tác của bạn -Học sinh làm thử, nhận xét, và đánh giá sau khi học sinh được chọn làm thử -Thực hành tiện theo phiếu hướng dẫn 7
a. Chuẩn bị công việc b. Chuẩn bị vị trí làm việc c. Thực hiện theo quy trình d. Thực hiện các biện pháp an toàn Các kiến thức và hình vẽ liên quan đến các loại đồ gá và phụ tùng hỗ trợ, kích thước của trục kém cứng vững, chi tiết lệch tâm, các loại dụng cụ cắt, chế độ cắt, đánh giá chất lượng bề mặt gia công, phương pháp gia công. Yêu cầu về đánh giá hoàn thành mô đun Kiến thức Nội dung đánh giá - Trình bày được đặc điểm của trục kém cứng vững, chi tiết lệch tâm. - Trình bày đầy đủ công dụng, cấu tạo và cách sử dụng giá đỡ di động, giá đỡ cố định. - Chỉ ra được các phương pháp rà gá và kẹp chặt khi tiện chi tiết lệch tâm - Chỉ ra được các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục khi tiện trụ dài, chi tiết lệch tâm. Phương pháp đánh giá Đánh giá kết quả qua câu hỏi miệng, bài kiểm tra viết với câu tự luận và trắc nghiệm Kỹ năng Nội dung đánh giá - Lập được quy trình hợp lý cho từng chi tiết - Gá lắp phôi đúng trình tự, đảm bảo độ cứng vững trong quá trình tiện - Sử dụng và bảo quản các loại dụng cụ đo, kiểm đúng kỹ thuật - Tiện trục dài, chi tiết lệch tâm đúng quy trình, đạt yêu cầu kỹ thuật, thời gian và an toàn Phương pháp đánh giá Được đánh giá bằng quan sát kèm bảng kiểm . Thái độ Nội dung đánh giá - Tính nghiêm túc trong học tập - Có trách nhiệm với dụng cụ, thiết bị - Tuân thủ quy trình và đề phòng tai nạn - Chấp hành đúng giờ giấc học tập - Có tinh thần tập thể Phương pháp đánh giá Được đánh giá bằng quan sát với chất lượng sản phẩm 8
BÀI 1.TIỆN TRỤ DÀI KÉM CỨNG VỮNG DÙNG GIÁ ĐỠ DI ĐỘNG Mã bài MĐ 26-01 Giới thiệu Tiện chi tiết có gá lắp phức tạp là một công việc thường gặp như trục máy… Do nội dung khá đơn giản nên trong bài này chúng ta kết hợp tìm hiểu các yếu tố của bề mặt trụ. Khi thực hiện bài thực hành có thể lồng ghép thành một bước của công việc khác vì công việc này khá đơn giản Mục tiêu - Trình bày cấu tạo, công dụng và điều chỉnh được giá đỡ di động. - Tiện trục kém cứng vững đúng quy trình, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, thời gian và an toàn. Nội dung 1. Yêu cầu kỹ thuật của trục dài 2. Công dụng và cách sử dụng giá đỡ di động 3. Phương pháp tiện trụ dài dùng giá đỡ di động 4. Xác định các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục 5. Các bước tiến hành 1.Yêu cầu kỹ thuật của trụ dài - Đảm bảo chính xác kích thước - Có đường sinh thẳng - Độ trụ (không có hình côn, hình tang trống, hình yên ngựa) - Độ tròn: Mọi mặt cắt vuông góc với đường tâm đều có độ tròn xoay (không bị ô van, không bị góc cạnh) - Độ đồng tâm: tâm của mọi mặt cắt vuông góc với đường tâm đều nằm trên một đường thẳng - Độ nhám bề mặt 2.Công dụng và cách sử dụng giá đỡ di động 2.1.Công dụng Giá đỡ di động dùng khi tiện tinh và tiện ren trên phôi dạng trục kém cứng vững có tiết diện không đổi, có thể đạt cấp chính xác 8 ÷ 7, độ nhám Ra = 2,5 ÷ 1,25 µm. Nếu chiều dài phôi lớn hơn 12 lần đường kính của nó mà chỉ gá trên hai mũi tâm gia công rất khó khăn vì độ cứng vững chịu lực theo hướng ngang rất nhỏ, khi cắt gọt trục bị đẩy, kích thước phần giữa trục bị lớn (dạng tang trống), nếu sử dụng tốc độ quay của phôi lớn sẽ gây rung động (có tiếng kêu lách cách) thậm chí chi tiết có thể văng ra ngoài. Muốn khắc phục các hiện tượng trên ta phải dùng giá đỡ kèm theo nhằm bảo đảm trục không bị uốn trong quá trình gia công. 2.2.Cách sử dụng Giá đỡ di động (hình 1.1) được lắp trên bàn xe dao và cùng dịch chuyển theo đường dẫn hướng của băng máy dọc chi tiết gia công. Giá đỡ di động có: Thân giá đỡ 2 được bắt chặt trên bàn xe dao 7 bằng bu lông 6, có hai hoặc ba vấu đỡ 3 để đỡ phôi 1. Vít 4' và 4'' dùng để điều chỉnh các vấu đỡ 3, vít hãm 5 dùng để cố định vị trí vấu đỡ 3. 9
4' 4' 5 2 5 3 1 1 1 1 '' 4 6 6 7 7 Hình 1.1 Giá đỡ di động 1- Phôi. 2- Thân giá đỡ. 3- Vấu đỡ. 4- Vít điều chỉnh vấu đỡ. 5- Vít hãm vấu đỡ. 6- Bu lông bắt chặt giá đỡ và bàn xe dao. 7- Bàn xe dao Các vấu của giá đỡ làm bằng vật liệu dễ mài mòn như đồng thau đảm bảo cho bề mặt đã gia công không bị hư hỏng. Mặt các vấu phải bôi dầu mỡ thường xuyên. Khi cắt gọt với tốc độ cao bề mặt các vấu nhanh mài mòn và bị nóng lên. Nhiều khi bị mắc kẹt vấu và phôi. Để khắc phục tình trạng này người ta dùng giá đỡ có vấu là ổ lăn. Khi tiện trụ dài kém cứng vững dùng giá đỡ phải có tay nghề vững. Mỗi lần điều chỉnh từng vấu không đều có thể làm uốn trục dẫn đến kích thước đường kính trục không đều trên suốt chiều dài. 3. Phương pháp tiện trụ dài dùng giá đỡ di động 5 3 4'' 1 Dao Hình 1.2. Sơ đồ tiện trục kém cứng vững dùng giá đỡ di động Khi tiện trục trơn kém cứng vững giá đỡ di động được lắp lên mặt trên của bàn xe dao bằng bu lông 6 (hình 1.1) hoặc ở một số máy lắp bên hông trái của bàn xe dao. Lùi các vấu đỡ 3 ra khỏi tâm phôi bằng cách vặn các vít điều chỉnh 4'; 4''. Phôi 1 sau khi đã được tiện mặt đầu, khoan lỗ tâm và tiện thô xong gá lên hai mũi tâm (hoặc gá một đầu trên mâm cặp một đầu trên mũi tâm sau). Điều chỉnh các vít 4' và4'' sao cho các vấu đỡ 3 được lắp trong thân giá đỡ 2 đỡ phôi đảm bảo quay nhẹ mà không bị đẩy cong do tác động của lực cắt gọt. Sau đó hãm các vấu đỡ 3 bằng các vít hãm 5 (giá đỡ di động có thể có hai hoặc ba vấu đỡ 3). Để giảm lực hướng kính (lực này luôn có hướng đẩy cong phôi) dùng dao tiện ngoài có góc nghiêng chính lớn ϕ1= 600 ÷700, tốt nhất là dùng góc ϕ1= 900 vì như vậy lực hướng kính gần như bằng không. Khi tiện tinh nên gá dao phía sau giá đỡ (theo 10
hướng đi tới của giá đỡ), khi tiên thô nên gá dao trước giá đỡ để tránh các vấu đỡ cọ xát hoặc va vấp trên mặt thô của phôi. Hình 1.3: Độ sai lệch về hình dáng của mặt trụ. a) Mặt côn; b) Mặt tang trống;c) Mặt yên ngựa;d) Hình ôvan, đ) hình nhiều cạnh. 4.Xác định các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục Các dạng sai Nguyên nhân Cách khắc phục hỏng Kích thước - Đo sai - Đo chính xác khi cắt thử sai - Sử dụng mặt số không chính - Khử hết độ rơ khi sử dụng xác khi điều chỉnh kích thước mặt số - Gá cữ chặn không chắc chắn - Gá cữ chặn không chắc chắn - Phôi bị xê dịch - Dùng cữ chặn lắp trong lỗ côn trục chính Bề mặt chi - Lượng dư thiếu - Kiểm tra phôi tiết có phần - Khoan lỗ tâm bị lệch - Khoan lỗ tâm chính xác không cắt gọt - Gá phôi bị đảo - Rà gá đảm bảo độ đảo nhỏ nhất Bị tang trống - Phôi bị uốn do lực hướng kính đẩy dao - Dùng dao cóc góc nghiêng - Phần giữa băng máy bị mòn chính 900, giảm chiều sâu làm dao thấp hơn tâm vật gia cắt và bước tiến công - Cạo sữa lại băng máy - Dùng giá đỡ hỗ trợ 11
Bị côn - Hai mũi tâm bị lệch - Mũi tâm sau bị lệch theo - Dao bị mòn hướng ngang, các mặt côn - Bàn trượt ngang bị rơ lắp ghép bị bẩn hoặc bị vết - Dao gá không chắc va đập - Gá dao thấp hơn tâm vật gia - Điều chỉnh độ rơ của bàn công trượt ngang - Gá dao chắc chắn và đúng tâm Đường sinh - Mũi tâm trước bị lệch do lau không thẳng không sạch - Lau sạch mũi tâm và lỗ côn - Trục chính bị đảo do ổ đỡ bị trục chính mòn hoặc đai ốc điều chỉnh bị - Điều chỉnh ổ đỡ trục chính long - Mài sữa lại dao, xiết vít bắt - Dao bị hút vào vật gia công dao - chắc chắn - Do góc thoát lớn quá - Gá dao không chắc Độ nhám - Dao mòn -Mài sửa lại dao không đạt - Bước tiến dao và chiều sâu -Giảm bước tiến dao, chiều sâu cắt lớn cắt - Điều chỉnh giá đỡ không đúng -Điều chỉnh giá đỡ chắc chắn, các vấu đỡ ôm phôi không quá chặt hoặc quá lỏng 5.Hướng dẫn thực hành Yêu cầu kỹ thuật bài tập - Độ không đồng tâm giữa các đoạn trụ và ren < 0,05 mm - Sai lệch giới hạn các kích thước còn lại cho phép ±0,1 mm - Độ nhám của các bề mặt còn lại Rz=40 φm Lập trình tự các bước tiến hành gia công Các bước thực hiện Nội dung Hướng dẫn 1. Đọc bản vẽ 12
2. Tiện mặt đầu, khoan tâm -Gá phôi lên mâm cặp ba vấu tự định tâm -Gá dao đầu cong, mũi khoan tâm Φ4 mm -Tiện mặt đầu đạt chiều dài chi tiết và khoan lỗ tâm hai đầu trục 3. Kiểm tra sự trùng tâm giữa mũi tâm ụ -Lắp hai mũi tâm lên máy trước và mũi tâm ụ sau -Kiểm tra độ đồng tâm và điều chỉnh nếu cần 4. Lắp giá đỡ di động lên bàn xe dao, gá -Giá đỡ di động được lắp lên mặt phôi, gá dao trên của bàn xe dao bằng bu lông 6 hoặc ở một số máy lắp bên hông phải của bàn xe dao. Lùi các vấu đỡ 3 ra khỏi tâm máy bằng cách vặn các vít điều chỉnh 4'; 4''. Cặp tốc vào phôi, gá phôi 1 lên hai mũi tâm. Sau đó hãm các vấu đỡ 3 bằng các vít hãm 5 sao cho các mặt vấu cách xa mặt trục. -Gá dao tiện ngoài có góc nghiêng chính ϕ=700 ÷900 đúng tâm 5. Tiện trụ đầu thứ nhất -Điều chỉnh ntrục chính = 300÷350 vòng/ phút. -Tiện trụ ngoài một đoạn khoảng 60 mm 6. Tiện trục -Gá phôi trở đầu -Tiện trụ ngoài một đoạn khoảng 4' 40 mm. Lùi dao ngang và di chuyển 5 xe dao đưa vấu đỡ tiếp xúc với mặt 3 trụ vừa tiện. Điều chỉnh các vít 4' và 4'' 4'' sao cho các vấu đỡ 3 tiếp xúc với mặt phôi đảm bảo phôi quay nhẹ mà 1 không bị đẩy cong. Hãm vấu đỡ bằng vít hãm 5. Dùng tay quay nhẹ Dao phôi để kiểm tra độ tiếp xúc của vấu đỡ với mặt phôi, vô mỡ công nghiệp vào các vị trí tiếp xúc của các vấu đỡ để giảm ma sát. Tiếp đó là quay tay quay bàn trượt dọc đưa dao lên trước vấu khoảng 5mm để khi cắt gọt dao sẽ dọn đường tránh cho các vấu khỏi bị vấp trong quá trình di chuyển. 13
-Khởi động trục chính quay, tiện tiếp đoạn còn lại đến lúc đạt yêu cầu. Chú ý: -Quay nhẹ phôi bằng tay sau khi điều chỉnh vấu đỡ để kiểm tra độ tiếp xác của vấu đỡ với mặt phôi, cảm nhận không bị bó chặt mới khởi động trục chính. -Nghe tiêng kêu lách cách do phôi va đập vào mặt vấu đỡ, phải dừng máy giảm ngay tốc độ trục chính và điều chỉnh lại vấu cho sít nhẹ mặt phôi. 7. Kiểm tra -Dùng đồng hồ so kiểm tra và điều chỉnh độ không trụ. -Dùng thước cặp hoặc pan me kiểm tra đường kính. - Làm vệ sinh công nghiệp Trọng tâm cần chú ý trong bài - Phương pháp tiện trụ dài kém cứng vững sử dụng luynet di động. - Trình tự các bước tiến hành trên máy tiện vạn năng. - Chú ý phương pháp gá lắp luynet di động, phương pháp điều chỉnh máy. - Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh khi tiện trụ dài kém cứng vững khi sử dụng luynet di động. Câu hỏi bài tập Yêu cầu kỹ thuật bài tập - Độ không đồng tâm trục < 0,04 mm - Sai lệch giới hạn kích thước trục cho phép ±0,1 mm - Độ nhám của các bề mặt còn lại Rz=40 φm Lập qui trình gia công chi tiết Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập bài Về kiến thức: - Xác định được các cấu tạo của gá đỡ di động khi tiện trục dài kém cứng vững. - Trình bày cách lắp giá đỡ di động, gá phôi và điều chỉnh vấu đỡ - Phân tích các dạng sai hỏng, cách khắc phục 14
Về kỹ năng: - Biết cách gá gá đỡ di động trên máy tiện vạn năng - Sử dụng thành thạo các loại gá đỡ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Nghiêm túc, tích cực trong học tập Phương pháp đánh giá - Về kiến thức: Được đánh giá bằng hình thức theo qui chế hiện hành như: kiểm tra viết, trắc nghiệm,viết báo cáo, bài tập nhóm, vấn đáp - Về kỹ năng: Đánh giá phương pháp thực hành bài tập tại xương - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: tỉ mỉ. Sáng tạo trong công việc 15
BÀI 2.TIỆN TRỤ DÀI KÉM CỨNG VỮNG DÙNG GIÁ ĐỠ CỐ ĐỊNH Mã bài MĐ26-02 Giới thiệu Tiện trục dài kém cứng vững dùng gá đỡ cố định là một công việc thường gặp như cốt máy, láp máy v v... Do nội dung khá phức tạp nên trong bài này chúng ta kết hợp tìm hiểu các yếu tố của bề mặt trụ của chi tiết , Khi thực hiện bài thực hành có thể lồng ghép thành một bước của công việc khác vì công việc này khá phức tạp Mục tiêu - Trình bày đầy đủ công dụng và cách sử dụng giá đỡ cố định. - Tiện trục kém cứng vững, tiện mặt đầu đạt yêu cầu kỹ thuật, thời gian và an toàn. Nội dung -Công dụng và cách sử dụng giá đỡ cố định -Phương pháp tiện trục kém cứng vững dùng giá đỡ cố định -Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục -Các bước tiến hành 1. Công dụng và cách sử dụng giá đỡ cố định Giá đỡ cố định dùng để đỡ trục dài, kém cứng vững (hình 2.1a), gia công ống hoặc gia công mặt đầu (hình 2.1b), khoan tâm... a) b) Hình 2.1. Gia công trục kém cứng vững có dùng giá đỡ cố định a- Phôi gá trên hai mũi tâm và giá đỡ cố định để gia công mặt ngoài. b- Phôi gá trên mâm cặp và giá đỡ cố định để tiện mặt đầu 16
4'' 3 9 5 8 1 1 4'' 4''' ' 2 10 7 6 Hình 2.2. Giá đỡ cố định 1- Phôi. 2- Thân giá đỡ. 3- Vấu đỡ. 4- Vít điều chỉnh vấu đỡ. 5- Vít hãm vấu đỡ. 6- Tấm kẹp. 7- Bu lông kẹp chặt giá đỡ với băng máy. 8- Vít hãm nắp trên của giá đỡ. 9- Nắp trên của giá đỡ. 10. Thân máy Giá đỡ cố định (hình 2.2). Gồm thân giá đỡ 2 được kẹp chặt cố định trên băng máy 10 bằng tấm kẹp 6 và bu lông 7, ba vít 4', 4'', 4''' điều chỉnh ba vấu đỡ 3; vít 8 hãm chặt nắp giá đỡ 9 với thân giá đỡ 2. Các vấu thường có dạng côn bằng lắp với đầu vít điều chỉnh 4. Vật liệu làm vấu đỡ thường làm bằng đồng hoặc thép. Khi cắt gọt với tốc độ cao bề mặt các ổ lăn Hình 2.3 Giá đỡ lắp vấu đỡ bằng ổ lăn vấu nhanh mài mòn và bị nóng lên, nhiều khi bị mắc kẹt vấu và phôi. Để khắc phục tình trạng này người ta dùng giá đỡ có vấu là ổ lăn (hình 2.4). 2.Các bước tiện trục kém cứng vững dùng giá đỡ cố định Khi tiện trục kếm cứng vững gá trục trên hai mũi tâm cặp tốc, tiện tròn đều một rãnh dài hơn chiều dày vấu đỡ (để lượng dư để tiện tinh) ở vị trí cần đỡ đảm bảo trơn nhẳn để đặt vấu đỡ (hình 2.4a). Lắp giá đỡ cố định lên băng máy và điều chỉnh các vấu đỡ tì sát mặt đáy rãnh, hãm các vấu đỡ lại (không xiết quá chặt hoặc quá lỏng). Sau đó tiện đoạn từ ụ sau đến sát giá đỡ (hình 2.4b )và gá phôi trở đầu (hình 2.4c) tiện đầu thứ hai (hình 2.4d). 17
Hình 2.4 Trình tự các bước tiện trục dài có dùng giá đỡ cố định Chú ý - Xiết chặt vít 8 ( hình 2.2) để kẹp chặt nắp trên 9 và thân giá đỡ 2 trước khi điều chỉnh các vấu đỡ 4. - Nên điều chỉnh hai vấu đỡ dưới 4'', 4''' tì vào phôi trước, dùng đồng hồ so kiểm tra và điều chỉnh độ đảo xong mới chỉnh tiếp vấu đỡ 4' tì tiếp vào phôi. Kiểm tra lại độ tròn bằng đồng hồ so và hãm cố định các vấu đỡ bằng các vít hãm 5. - Luôn đảm bảo mặt vấu đỡ có dầu mỡ bôi trơn. - Có những trường hợp cần thiết có thể sử dụng đồng thời nhiều giá đỡ cố định hoặc giá đỡ cố định kèm giá đỡ di động. 3.Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và cách khắc phục Các dạng sai Nguyên Cách khắc phục hỏng nhân Kích thước sai -Đo chính xác khi cắt thử -Khử hết độ rơ khi sử dụng mặt số -Gá cữ chặn chắc chắn -Dùng cữ chặn lắp trong lỗ côn trục chính Bề mặt chi tiết -Kiểm tra phôi có phần không -Khoan lỗ tâm chính xác cắt gọt -Rà gá đảm bảo độ đảo nhỏ nhất Bị tang trống -Dùng dao có góc nghiêng chính 900, giảm chiều sâu cắt và bước tiến -Cạo sữa lại băng máy Dùng giá đỡ hỗ trợ 18
Bị côn -Mũi tâm sau bị lệch theo hướng ngang, các mặt côn lắp ghép bị bẩn hoặc bị vết va đập -Điều chỉnh độ rơ của bàn trượt ngang -Gá dao chắc chắn và đúng tâm Bị ô van -Lau sạch mũi tâm và lỗ côn trục chính -Điều chỉnh ổ đỡ trục chính Bị hình yên -Mài sữa lại dao, xiết vít bắt dao - chắc ngựa chắn Độ nhám không -Mài sửa lại dao đạt -Giảm bước tiến dao, chiều sâu cắt 4.Hướng dẫn thực hành Yêu cầu kỹ thuật bài tập -Độ không đồng tâm trục < 0,05 mm -Sai lệch giới hạn kích thước trục cho phép ±0,1 mm -Độ nhám của các bề mặt còn lại Rz=40 φm Lập các bước tiến hành gia công chi tiết 1. Đọc bản vẽ -Xác định được tất cả yêu cầu kỹ thuật của chi tiết -Chuyển hoá các ký hiệu thành các kích thước gia công tương ứng 2. Chuẩn bị -Sắp xếp nơi làm việc gọn gàng, ngăn nắp - Thép Ф25 x 503. và thuận tiện - Dụng cụ cắt – gá – đo…. -Phôi đủ lượng dư gia công - Máy tiện vạn năng……. -Đủ các loại dao cắt cần thiết; dụng cụ cầm tay; thước cặp, pan me; đồng hồ so; com pa đo ngoài; đồ gá, trang bị bảo hộ lao động. -Dầu bôi trơn ngang mức quy định -Tình trạng thiết bị làm việc tốt, an toàn 19
3. Gá phôi trên 2 mũi tâm - Xác định vị trí đường tâm phôi trùng với đường tâm máy 3. Gá dao tiện ngoài -Gá dao ngang tâm máy -Đầu dao nhô ra khỏi giá dao một khoảng bằng 1,5 chiều cao của thân dao 4. Tiện rãnh -Điều chỉnh ntrục chính -Vị trí của rãnh để đặt vấu giá đỡ cách mặt đầu ở 1/2 hoặc 1/3 chiều dài trục phía ụ động -Dùng dao sắc, chiều sâu cắt mỏng đề phòng cong và hỏng phôi -Mặt rãnh hình trụ tròn đều khi tiện lớp kim loại nhỏ nhất, độ nhám cấp 6, bề rộng rãnh > vấu tỳ 6- 8 mm -Độ không trụ