Hành vi dự phòng nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật ở người canh tác chè xã La Bằng, Đại Từ, Thái Nguyên

Nguyễn Quang Mạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 89(01/2): 267 – 272<br /> <br /> HÀNH VI DỰ PHÒNG NHIỄM HÓA CHẤT BẢO VỆ THỰC VẬT<br /> Ở NGƯỜI CANH TÁC CHÈ XÃ LA BẰNG, ĐẠI TỪ, THÁI NGUYÊN<br /> Nguyễn Quang Mạnh, Trần Thế Hoàng<br /> Trường Đại học Y Dược – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kiến thức, thái độ và hành vi dự phòng nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật<br /> (HCBVTV); các yếu tố liên quan đến hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV của người canh tác chè.<br /> Thiết kế: Nghiên cứu mô tả cắt ngang 400 người canh tác chè về hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV tại<br /> xã La Bằng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.<br /> Kết quả: Tỷ lệ người canh tác chè có kiến thức mức độ tốt, khá, trung bình là 9,8%; 24,8% và 65,5%.<br /> Thái độ tốt, khá, trung bình là 19,0%; 72,2% và 8,8%. Thực hiện hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV<br /> tốt, khá, trung bình là 27,0%; 32,8% và 40,2%. Rửa bình thuốc sau phun tại sông/suối/ao/hồ 55,0%; vứt<br /> bao bì, dụng cụ đựng HCBVTV bừa bãi 32,3%; thu hoạch chè sau phun không đảm bảo thời gian<br /> 63,8%; không được nghe truyền thông giáo dục sức khỏe 65,2%; số người dân mong muốn nghe truyền<br /> thông 97,2%. Có sự liên quan có ý nghĩa thống kê giữa hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV với: đặc<br /> điểm dân tộc; trình độ học vấn; kiến thức; thái độ và truyền thông dự phòng nhiễm HCBVTV.<br /> Khuyến nghị:Cần tăng cường tần suất truyền thông giáo dục sức khỏe cho người canh tác chè; cộng<br /> đồng cần quy hoạch và xây dựng một nơi xử lý vỏ bao bì đựng HCBVTV tập trung.<br /> Từ khóa: Kiến thức, thái độ, hành vi dự phòng, canh tác chè<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Sử dụng HCBVTV đối với cây chè có tác<br /> dụng phòng ngừa sâu bệnh, giúp tăng năng<br /> suất, sản lượng nhưng khi lạm dụng hoặc sử<br /> dụng không đúng cách sẽ ảnh hưởng trực tiếp<br /> tới sức khỏe người canh tác chè và ảnh hưởng<br /> lớn tới sức khỏe người tiêu dùng. Các nghiên<br /> cứu đã chỉ ra rằng, những người canh tác chè<br /> khi sử dụng HCBVTV thường có các dấu<br /> hiệu nhiễm độc như hoa mắt, chóng mặt và<br /> đau đầu (78,4%; 77,9% và 73,1%); người<br /> canh tác chè còn bị mắc một số bệnh như<br /> bệnh mũi họng (86,9%); bệnh về mắt<br /> (84,8%); cơ xương khớp (63,7%); tâm thần<br /> kinh (51,1%) và da liễu (40,1%) [0].<br /> Có nhiều nguyên nhân gây nhiễm HCBVTV,<br /> tuy nhiên nguyên nhân chính gây nhiễm<br /> HCBVTV là do người canh tác không mang<br /> trang bị phòng hộ (89,5%); thuốc dính vào da<br /> khi pha chế (75,5%); do bình phun bị rò rỉ<br /> (35,0%); phun không đúng kỹ thuật (54,7%);<br /> phun với liều lượng cao hơn mức khuyến cáo[0].<br /> Xã La Bằng là một xã miền núi thuộc huyện<br /> Đại Từ tỉnh Thái Nguyên với tổng số dân<br /> <br /> 3767 người trong đó có 40% là người dân tộc<br /> thiểu số. Tổng diện tích của xã là 12,2 km2<br /> với diện tích trồng chè toàn xã là 328ha, phát<br /> triển cây chè là thế mạnh kinh tế của xã.<br /> Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá kiến thức,<br /> thái độ, hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV và<br /> mô tả một số yếu tố liên quan đến hành vi dự<br /> phòng nhiễm HCBVTV ở người canh tác chè<br /> xã La Bằng.<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu: người canh tác chè<br /> có tham gia một hoặc nhiều hoạt động canh<br /> tác chè; thời gian canh tác chè từ 1 năm trở<br /> lên và là chủ hộ gia đình.<br /> Địa điểm nghiên cứu: xã La Bằng, huyện Đại<br /> Từ, tỉnh Thái Nguyên.<br /> Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 02 năm<br /> 2011 đến tháng 11 năm 2011<br /> Phương pháp nghiên cứu: phương pháp<br /> nghiên cứu mô tả; thiết kế cắt ngang, kết hợp<br /> định tính với định lượng.<br /> Cỡ mẫu nghiên cứu: theo công thức:<br /> <br /> *<br /> <br /> n = Z12−α / 2 .<br /> <br /> p.q<br /> e2<br /> 267<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Quang Mạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> n: cỡ mẫu nghiên cứu, chọn p = 0,54; theo<br /> nghiên cứu của Nguyễn Tuấn Khanh [0] tỷ lệ<br /> người sử dụng găng tay trong quá trình canh<br /> tác chè là 54,0%. Thay vào công thức tính<br /> được cỡ mẫu tối thiểu sẽ là 382, lấy thêm 5%<br /> chống sai số, làm tròn 400.<br /> Cách chọn mẫu nghiên cứu: xã nghiên cứu:<br /> chọn chủ đích xã La Bằng; chọn đối tượng<br /> nghiên cứu: sử dụng phương pháp chọn mẫu<br /> ngẫu nhiên đơn.<br /> Các chỉ số nghiên cứu: (i) Các đặc điểm của<br /> đối tượng nghiên cứu: tuổi; giới; dân tộc;<br /> trình độ học vấn và số năm canh tác chè. (ii)<br /> Mức độ kiến thức, thái độ; hành vi của người<br /> canh tác chè: tốt; khá và trung bình. (iii) Mối<br /> liên quan giữa hành vi dự phòng nhiễm<br /> HCBVTV và các biến: giới; dân tộc; trình độ<br /> học vấn; số năm canh tác chè; kiến thức; thái<br /> độ và truyền thông giáo dục sức khỏe.<br /> Phân tích và xử lý số liệu: Các câu hỏi đo<br /> lường kiến thức, thái độ và hành vi được cho<br /> điểm và được phân loại ở 3 mức độ theo phân<br /> loại của Bloom [0] như sau: < 60% Trung<br /> bình; 60 – 79% Khá; ≥ 80% Tốt. Sau khi thu<br /> thập, số liệu được làm sạch ngay tại cộng<br /> đồng và các biến số nghiên được tiến hành<br /> kiểm định phân phối chuẩn. Số liệu được<br /> nhập bằng phần mềm quản lý số liệu Epidata<br /> 3.1 và xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0 theo<br /> các thuật toán thống kê.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Nhóm tuổi của đối tượng tham gia nghiên cứu<br /> từ 30 – 39 và 40 – 49 chiếm tỷ lệ 26,8% và<br /> 26,0%. Tỷ lệ nam và nữ của đối tượng nghiên<br /> tương đương nhau (49,8% và 50,2%). Tỷ lệ<br /> người canh tác chè dân tộc Kinh (52,8%) cao<br /> hơn tỷ lệ người canh tác chè dân tộc thiểu số<br /> (47,2%). Phần lớn đối tượng tham gia nghiên<br /> cứu có trình độ tiểu học là 50,2%; số không<br /> biết đọc biết viết chiếm 7,3%; mù chữ chiếm<br /> 1,0% và trung học phổ thông trở lên chiếm<br /> 12,0%. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi<br /> không giống với kết quả nghiên cứu của K’<br /> Vởi, Đỗ Văn Dũng [0] khi tỷ lệ người có học<br /> vấn dưới trung học cơ sở chỉ có 11%, trung<br /> học cơ sở là 43% và trung học phổ thông trở<br /> lên là 46%.<br /> <br /> 89(01/2): 267 – 272<br /> <br /> Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên<br /> cứu (n = 400)<br /> Biến số<br /> Tuổi (năm)<br /> < 20<br /> 20 – 29<br /> 30 – 39<br /> 40 – 49<br /> 50 – 59<br /> ≥ 60<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Dân tộc<br /> Kinh<br /> Nùng<br /> Khác<br /> Trình độ học vấn<br /> Mù chữ<br /> Biết đọc biết viết<br /> Tiểu học<br /> Trung học cơ sở<br /> Trung học phổ thông trở lên<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 9<br /> 63<br /> 107<br /> 104<br /> 87<br /> 30<br /> <br /> 2,2<br /> 15,8<br /> 26,8<br /> 26,0<br /> 21,7<br /> 7,5<br /> <br /> 199<br /> 201<br /> <br /> 49,8<br /> 50,2<br /> <br /> 211<br /> 151<br /> 38<br /> <br /> 52,8<br /> 37,8<br /> 9,4<br /> <br /> 4<br /> 29<br /> 201<br /> 118<br /> 48<br /> <br /> 1,0<br /> 7,3<br /> 50,2<br /> 29,5<br /> 12,0<br /> <br /> Bảng 2. Thời gian canh tác và thu hoạch chè sau<br /> phun hóa chất bảo vệ thực vật (n = 400)<br /> Thời gian<br /> Thời gian canh tác<br /> < 5 năm<br /> 5 – 10 năm<br /> > 10 năm<br /> Thu hoạch sau phun<br /> < 2 tuần<br /> ≥ 2 tuần<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 21<br /> 112<br /> 267<br /> <br /> 5,2<br /> 28,0<br /> 66,8<br /> <br /> 255<br /> 145<br /> <br /> 63,8<br /> 36,2<br /> <br /> Phần lớn đối tượng nghiên cứu có thời gian<br /> canh tác chè hơn 10 năm (66,8%); kết quả<br /> này tương đương với kết quả nghiên cứu của<br /> tác giả Larkin L. Strong khi có 62,5% người<br /> dân có thời gian tiếp xúc với HCBVTV trên<br /> 10 năm [0]. Phần lớn người canh tác chè thu<br /> hoạch chè khi chưa đảm bảo thời gian sau<br /> phun (63,8%), đây là một yếu tố không chỉ<br /> gây ảnh hưởng tới sức khỏe người canh tác<br /> chè mà còn ảnh hưởng tới sức khỏe người<br /> tiêu dùng.<br /> <br /> 268<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Quang Mạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 89(01/2): 267 – 272<br /> <br /> Bảng 3. Kiến thức của người canh tác chè (n = 400)<br /> Kiến thức<br /> Ảnh hưởng HCBVTV<br /> Đường lây nhiễm<br /> Biện pháp dự phòng<br /> Chung<br /> <br /> Tốt<br /> n (%)<br /> 48 (9,4)<br /> 48 (12,0)<br /> 65 (16,2)<br /> 39 (9,8)<br /> <br /> Mức độ<br /> Khá<br /> n (%)<br /> 75 (18,8)<br /> 127 (31,8)<br /> 153 (38,2)<br /> 99 (24,8)<br /> <br /> Trung bình<br /> n (%)<br /> 287 (71,8)<br /> 225 (56,2)<br /> 182 (45,6)<br /> 262 (65,5)<br /> <br /> Bảng 4. Thái độ của người canh tác chè (n = 400)<br /> Nhận thức<br /> Yếu tố nguy cơ<br /> Hậu quả<br /> Lợi ích<br /> Yếu tố rào cản<br /> Chung<br /> <br /> Tốt<br /> n (%)<br /> 258 (64,6)<br /> 159 (39,8)<br /> 118 (29,4)<br /> 55 (13,8)<br /> 76 (19,0)<br /> <br /> Tỷ lệ người canh tác chè có kiến thức chung<br /> mức độ tốt chiếm 9,8%; trung bình chiếm<br /> 65,5%; cá biệt có những trường hợp có hiểu<br /> biết sai về HCBVTV. Qua thảo luận nhóm,<br /> ông Nông Văn P cho biết: “Riêng cái cây chè<br /> này, phải có nhiều thuốc thì mới tốt được, nếu<br /> không phun liên tục sâu ăn là không bán được<br /> ngay, có người còn bảo là nếu không có<br /> HCBVTV thì lá chè không xanh được mà sau<br /> này nước chè cũng không ngon”. Kiến thức<br /> về dự phòng nhiễm HCBVTV thấp dẫn đến<br /> những sai lầm về thái độ và việc thực hiện các<br /> hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV của người<br /> canh tác chè.<br /> Người canh tác chè có nhận thức tốt về các<br /> yếu tố nguy cơ gây nhiễm HCBVTV chiếm<br /> 64,6%; nhận thức tốt về hậu quả (39,8%); về<br /> lợi ích (29,4%); các yếu tố cản trở (13,8%).<br /> Đây chính là yếu tố gây khó khăn trong việc<br /> thay đổi hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV ở<br /> người canh tác chè. Theo tác giả Larkin L.<br /> Strong [0] cũng cho thấy tỷ lệ người có nhận<br /> thức tốt về lợi ích chiếm 96,9% nhưng số<br /> người có nhận thức tốt về rào cản chỉ chiếm<br /> 37,2%. Trong thảo luận nhóm, Bà Nguyễn<br /> Thị L nói: “Nói chung là bà con đủ tiền mua<br /> quần áo bảo hộ lao động, nhưng mà bà con<br /> không mặc vì vướng, nóng và khó chịu chứ<br /> không phải hiếm hay không có tiền mua”<br /> <br /> Mức độ<br /> Khá<br /> Trung bình<br /> n (%)<br /> n (%)<br /> 110 (27,4)<br /> 32 (8,0)<br /> 214 (53,5)<br /> 27 (6,7)<br /> 258 (64,6)<br /> 24 (6,0)<br /> 110 (27,4)<br /> 235 (58,8)<br /> 289 (72,2)<br /> 35 (8,8)<br /> Bảng 5. Hành vi phun hóa chất bảo vệ thực vật và<br /> xử lý dụng cụ sau phun<br /> Biến số<br /> Phun thuốc sâu (n = 400)<br /> Có<br /> Không<br /> Nơi<br /> rửa<br /> bình<br /> phun<br /> HCBVTV (n = 371)<br /> Vườn chè<br /> Suối, ao hồ, rãnh nước<br /> Không rửa<br /> Xử lý bao bì đựng HCBVTV<br /> (n = 400)<br /> Đốt<br /> Chôn<br /> Hủy theo hướng dẫn<br /> Vứt bừa bãi<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 371<br /> 29<br /> <br /> 92,8<br /> 7,2<br /> <br /> 154<br /> 204<br /> 13<br /> <br /> 41,5<br /> 55,0<br /> 3,5<br /> <br /> 135<br /> 50<br /> 86<br /> 129<br /> <br /> 33,8<br /> 12,5<br /> 21,5<br /> 32,2<br /> <br /> Hầu hết người canh tác chè tham gia hoạt<br /> động phun HCBVTV (92,8%). Người canh<br /> tác chè rửa bình thuốc sau phun tại sông, suối,<br /> ao, hồ chiếm 55,0%; vứt bao bì, dụng cụ đựng<br /> HCBVTV sau phun bừa bãi 32,3% . Trong<br /> thảo luận nhóm với người dân, bà người dân<br /> cho biết: “Đem ra suối hoặc ra mương rửa<br /> luôn, như thế vừa tiện vừa đỡ mất thời gian,<br /> xúc nước vài cái là sạch ngay thôi mà”; “Ở<br /> đây bà con cứ vứt ra rãnh, mương, suối, bãi<br /> chè hay nơi nào tiện thì vứt. Cái nào đẹp thì<br /> giữ lại tận dụng làm dụng cụ chứa nước hoặc<br /> đựng cái gì đó”. Kết quả nghiên cứu của<br /> chúng tôi cao hơn kết quả nghiên cứu của<br /> tác giả Nguyễn Tuấn Khanh khi có 21,8%<br /> người canh tác chè vứt chai lọ lung tung<br /> hoặc dùng lại [0].<br /> 269<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Quang Mạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 89(01/2): 267 – 272<br /> <br /> Bảng 6. Hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV ở người canh tác chè<br /> Hành vi<br /> Đeo kính mắt<br /> Sử dụng khẩu trang<br /> Sử dụng găng tay<br /> Sử dụng mũ nón bảo hộ<br /> Sử dụng quần áo bảo hộ<br /> Tắm rửa sau canh tác chè<br /> Ăn uống trong khi canh tác chè<br /> <br /> Không bao giờ<br /> (n, %)<br /> 146 (36,5)<br /> 18 (4,5)<br /> 44 (11,0)<br /> 14 (3,5)<br /> 34 (8,5)<br /> 25 (6,3)<br /> 274 (68,5)<br /> <br /> Người canh tác chè thường xuyên đeo kính<br /> mắt khi canh tác chè 10,2%; đeo khẩu trang<br /> 69,5%; kết quả nghiên cứu của chúng tôi<br /> cũng tương đương kết quả nghiên cứu của các<br /> tác giả Nguyễn Thị Hà và Hoàng Hải [0], [0].<br /> Thường xuyên sử dụng găng tay 42,2%;<br /> thường xuyên sử dụng mũ nón 72,0%; thường<br /> xuyên sử dụng quần áo bảo hộ lao động<br /> 42,5%; thường xuyên tắm sau khi canh tác<br /> chè 55,2%; thường xuyên ăn uống, hút thuốc<br /> trong khi canh tác chè 2,8%.<br /> Bảng 7. Mức độ hành vi dự phòng nhiễm<br /> HCBVTV ở người canh tác chè (n = 400)<br /> Mức độ<br /> Tốt<br /> Khá<br /> Trung bình<br /> <br /> n<br /> 108<br /> 131<br /> 161<br /> <br /> %<br /> 27,0<br /> 32,8<br /> 40,2<br /> <br /> Tỷ lệ người canh tác chè thực hiện hành vi dự<br /> phòng nhiễm HCBVTV ở mức độ tốt chiếm<br /> 27,0%; mức độ khá và trung bình chiếm<br /> 32,8% và 40,2%. Kết quả nghiên cứu của<br /> chúng tôi tương đương kết quả nghiên cứu<br /> của tác giả Bùi Ngọc Linh, Trần Khánh Long<br /> khi những người có thực hành đúng về các<br /> hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV chiếm<br /> 24,9% [0].<br /> Tỷ lệ người canh tác chè không được nghe<br /> truyền thông giáo dục sức khỏe 65,2%; nghe<br /> từ cán bộ khuyến nông 54,1%; nghe từ cán bộ<br /> y tế 2,9%. Số người canh tác chè mong muốn<br /> nghe truyền thông về dự phòng nhiễm<br /> HCBVTV chiếm tỷ lệ rất cao (97,2%); mong<br /> muốn nghe truyền thông về tác hại và cách<br /> phòng nhiễm HCBVTV (66,8% và 73,2%).<br /> <br /> Hiếm khi<br /> (n, %)<br /> 127 (31,8)<br /> 26 (6,5)<br /> 56 (14,0)<br /> 44 (11,0)<br /> 66 (16,5)<br /> 53 (13,3)<br /> 68 (17,0)<br /> <br /> Không thường<br /> xuyên (n, %)<br /> 86 (21,5)<br /> 78 (19,5)<br /> 131 (32,8)<br /> 54 (13,5)<br /> 130 (32,5)<br /> 101 (25,2)<br /> 47 (11,7)<br /> <br /> Thường xuyên<br /> (n, %)<br /> 41 (10,2)<br /> 278 (69,5)<br /> 169 (42,2)<br /> 288 (72,0)<br /> 170 (42,5)<br /> 221 (55,2)<br /> 11 (2,8)<br /> <br /> Bảng 8. Đặc điểm truyền thông giáo dục sức khỏe<br /> (n = 400)<br /> Đặc điểm<br /> n<br /> %<br /> Truyền thông giáo dục sức khỏe<br /> Được nghe<br /> 139<br /> 34,8<br /> Không được nghe<br /> 261<br /> 65,2<br /> Nguồn truyền thông<br /> Đài/tivi<br /> 39<br /> 28,1<br /> Báo<br /> 8<br /> 5,8<br /> Tờ rơi<br /> 12<br /> 8,6<br /> CBYT/YTTB<br /> 4<br /> 2,9<br /> Cán bộ khuyến nông<br /> 77<br /> 55,4<br /> Người bán hóa chất<br /> 44<br /> 11,0<br /> Lãnh đạo thôn<br /> 15<br /> 10,8<br /> Nhu cầu truyền thông<br /> Cần thiết nghe<br /> 389<br /> 97,2<br /> Không cần thiết nghe<br /> 11<br /> 2,8<br /> Cách sử dụng<br /> 262<br /> 65,5<br /> Tác hại<br /> 267<br /> 66,8<br /> Phòng nhiễm<br /> 293<br /> 73,2<br /> Xử trí khi nhiễm<br /> 192<br /> 48,0<br /> <br /> Hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV của<br /> người canh tác chè không liên quan đặc điểm<br /> giới của người canh tác chè (p > 0,05). Kết<br /> quả này cũng tương tự kết quả nghiên cứu của<br /> một số tác giả khác [0], [0]. Không có sự liên<br /> quan có ý nghĩa thống kê giữa hành vi dự<br /> phòng nhiễm HCBVTV với thời gian canh tác<br /> chè của người dân (p > 0,05).<br /> Có sự liên quan giữa hành vi dự phòng nhiễm<br /> HCBVTV với đặc điểm dân tộc và trình độ<br /> học vấn của người canh tác chè; những người<br /> dân tộc kinh, những người có trình độ học vấn<br /> trên tiểu học thì thực hiện các hành vi dự<br /> phòng nhiễm HCBVTV mức độ tốt cao hơn.<br /> Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với<br /> <br /> 270<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Quang Mạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> p < 0,05. Hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV<br /> có liên quan với kiến thức, thái độ và truyền<br /> thông giáo dục sức khỏe của người canh tác<br /> chè (p < 0,05). Kết quả nghiên cứu này cũng<br /> tương tự kết quả nghiên cứu của các tác giả<br /> khác [0], [0], [0]. Đây là yếu tố chứng tỏ rằng<br /> muốn thay đổi hành vi dự phòng nhiễm<br /> HCBVTV của người canh tác chè thì việc tiến<br /> hành truyền thông giáo dục sức khỏe cho<br /> người canh tác chè là việc rất cần thiết.<br /> KẾT LUẬN<br /> Tỷ lệ người canh tác chè có kiến thức mức độ<br /> tốt, khá và trung bình là 9,8%; 24,8% và<br /> 65,5%. Nhận thức tốt, khá và trung bình là<br /> 19,0%; 72,2% và 8,8%. Thực hiện hành vi dự<br /> phòng nhiễm HCBVTV ở mức độ tốt, khá và<br /> <br /> 89(01/2): 267 – 272<br /> <br /> trung bình là 27,0%; 32,8% và 40,2%; rửa<br /> bình thuốc sau phun tại sông/suối/ao/hồ<br /> 55,0%; vứt bao bì, dụng cụ đựng HCBVTV<br /> bừa bãi 32,3%; thu hoạch chè sau phun không<br /> đảm bảo thời gian 63,8%.<br /> Tỷ lệ người canh tác chè không được nghe<br /> truyền thông giáo dục sức khỏe 65,2%; mong<br /> muốn nghe truyền thông 97,2%. Không có sự<br /> liên quan có ý nghĩa thống kê giữa hành vi dự<br /> phòng nhiễm HCBVTV với các đặc điểm giới<br /> và thời gian canh tác của người canh tác chè.<br /> Có sự liên quan có ý nghĩa thống kê giữa<br /> hành vi dự phòng nhiễm HCBVTV với: đặc<br /> điểm dân tộc; trình độ học vấn; kiến thức; thái<br /> độ và truyền thông dự phòng nhiễm<br /> HCBVTV.<br /> <br /> Bảng 9. Mối liên quan giữa hành vi dự phòng nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật với các đặc điểm của đối<br /> tượng nghiên cứu (n = 400)<br /> Đặc điểm<br /> <br /> Tốt n (%)<br /> <br /> Hành vi<br /> Khá n (%)<br /> <br /> Trung bình n (%)<br /> <br /> 0,077<br /> <br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> 59 (29,6)<br /> 49 (24,4)<br /> <br /> 71 (35,7)<br /> 60 (29,9)<br /> <br /> 69 (34,7)<br /> 92 (45,8)<br /> <br /> Dân tộc<br /> Kinh<br /> Thiểu số<br /> <br /> 65 (30,8)<br /> 43 (22,8)<br /> <br /> 74 (35,1)<br /> 57 (30,2)<br /> <br /> 72 (34,1)<br /> 89 (47,0)<br /> <br /> Trình độ học vấn<br /> ≤ Tiểu học<br /> > Tiểu học<br /> <br /> 0,026<br /> <br /> 0,032<br /> 52 (22,2)<br /> 56 (33,7)<br /> <br /> 84 (35,9)<br /> 47 (28,3)<br /> <br /> 98 (41,9)<br /> 63 (38,0)<br /> 0,714<br /> <br /> Thời gian canh tác<br /> < 5 năm<br /> 5 – 10 năm<br /> > 10 năm<br /> Kiến thức<br /> Tốt<br /> Khá<br /> Trung bình<br /> Thái độ<br /> Tốt<br /> Khá<br /> Trung bình<br /> Nghe truyền thông<br /> Được nghe<br /> Không được nghe<br /> <br /> p<br /> <br /> 3 (14,3)<br /> 31 (27,7)<br /> 74 (27,7)<br /> <br /> 9 (42,9)<br /> 37 (33,0)<br /> 85 (31,8)<br /> <br /> 9 (42,9)<br /> 44 (39,3)<br /> 108 (40,4)<br /> 0,001<br /> <br /> 18 (46,2)<br /> 36 (36,4)<br /> 54 (20,6)<br /> <br /> 13 (33,3)<br /> 32 (32,3)<br /> 86 (32,8)<br /> <br /> 8 (20,5)<br /> 31(31,3)<br /> 122 (46,6)<br /> 0,0001<br /> <br /> 51 (67,1)<br /> 50 (17,3)<br /> 7 (20,0)<br /> <br /> 17 (22,4)<br /> 104 (36,0)<br /> 10 (28,6)<br /> <br /> 8 (10,5)<br /> 135 (46,7)<br /> 18 (51,4)<br /> <br /> 49 (35,3)<br /> 59 (22,6)<br /> <br /> 49 (35,3)<br /> 82 (31,4)<br /> <br /> 41(29,5)<br /> 120 (46,0)<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 271<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />