Kết quả bước đầu gây tắc động mạch phế quản điều trị ung thư phế quản không tế bào nhỏ

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013<br /> <br /> KẾT QUẢ BƢỚC ĐẦU GÂY TẮC ĐỘNG MẠCH PHẾ QUẢN<br /> ĐIỀU TRỊ UNG THƢ PHẾ QUẢN KHÔNG TẾ BÀO NHỎ<br /> Tạ Bá Thắng*; Nguyễn Huy Lực*; Đỗ Quyết*<br /> TÓM TẮT<br /> Đánh giá kết quả điều trị gây tắc động mạch phế quản (ĐMPQ) trên 69 bệnh nhân (BN), gồm: 39<br /> BN được chẩn đoán ung thư phổi (UTP), chụp và gây tắc ĐMPQ bằng máy chụp kỹ thuật số xóa nền<br /> và 30 BN UTP không tế bào nhỏ được điều trị hóa chất, điều trị tại Bệnh viện 103 từ 8 - 2009 đến 5 2011. Theo dõi BN sau điều trị 3 tháng. Kết quả: điểm thể trạng đều tăng và tăng nhiều sau tháng 1,<br /> 2 so với nhóm điều trị hóa chất (p < 0,05). Các triệu chứng ho, ho máu, đau ngực đều giảm rõ rệt<br /> sau điều trị 1, 2, 3 tháng và tỷ lệ ho máu giảm nhiều hơn so với điều trị hóa chất (2,5% so với 6,6%)<br /> (p < 0,05). Tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn trên X quang sau 1, 2, 3 tháng là 15,3%; 15,3%; 12,8%. Tỷ lệ<br /> đáp ứng một phần và ổn định đều cao hơn nhóm điều trị hóa chất. Tỷ lệ BN tiến triển không khác<br /> biệt so với nhóm điều trị hóa chất (p > 0,05). Tỷ lệ các biến chứng sau gây tắc ĐMPQ là 51,2%,<br /> gồm: đau ngực 30,7%, sốt 10,2%. Kết luận: điều trị gây tắc ĐMPQ ở BN UTP không tế bào nhỏ giai<br /> đoạn muộn bước đầu đạt kết quả khả quan.<br /> * Từ khóa: Ung thư phổi không tế bào nhỏ; Gây tắc động mạch phế quản.<br /> <br /> Initial results of bronchial artery EMBOLIZATION FOR<br /> TREATMENT OF non-small cell LUNG CANCER<br /> SUMMARY<br /> 39 patients with non-small cell lung cancer were treated at Deparment of Tuberculosis and Lung<br /> Disease, 103 Hospital from August 2009 to May 2011. Bronchial artery angiography and<br /> embolization were performed by Seldinger’s technique on digital subtraction angiography. Control<br /> group: 30 patients with non-small cell lung cancer were treated chemotherapy. Monitoring of patients<br /> after 3 months. Results: patients’ ECOG performance status scores markedly increased after the first<br /> and second month and increased more than control group (p < 0.05). Cough, hemophtysis, chest<br /> pain in NSCLC group significantly reduced after treatment and the rate of hemophtysis reduced more<br /> than group with chemotherapy (2.5% vs. 6.6%) (p < 0.05). The rate of complete response in X-ray<br /> after 1, 2, 3 months was 15.3%, 15.3%, 12.8% respectively. The rate of partial response and stable<br /> disease were higher than control group. The rate of progresive disease was not different compared<br /> with control group (p > 0.05). The rate of complications of bronchial artery embolization was 51.2%,<br /> including chest pain (30.7%), fever (10.2%). Bronchial artery embolization for treatment of patients<br /> with non-small cell lung cancer in unresectable stages has potential results.<br /> * Key words: Non-small cell lung cancer; Bronchial artery embolization.<br /> * Bệnh viện 103<br /> ** Học viện Quân y<br /> Ng-êi ph¶n håi (Corresponding): Tạ Bá Thắng (tabathang@yahoo.com.vn)<br /> Ngày nhận bài: 26/7/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 19/9/2013<br /> Ngày bài báo được đăng: 24/9/2013<br /> <br /> 95<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Ung thư phổi nguyên phát là bệnh có tỷ<br /> lệ mắc cao và đang gia tăng trên thế giới<br /> [8]. Trong những năm gần đây, nhiều tiến<br /> bộ trong điều trị UTP như phẫu thuật nội<br /> soi, điều trị hóa chất với các thuốc thế hệ<br /> mới, điều trị đích phân tử... đã giúp cải thiện<br /> đáng kể thời gian sống thêm cho BN [9].<br /> Tuy nhiên, UTP hiện vẫn là loại ung thư có<br /> tiên lượng xấu nhất với đặc điểm bệnh tiến<br /> triển nhanh, tỷ lệ tử vong cao. Quá trình tạo<br /> mạch của khối u là một trong những yếu tố<br /> quan trọng quyết định sự phát triển, xâm<br /> lấn và di căn của UTP. Cơ chế tạo mạch<br /> trong ung thư nói chung và UTP nói riêng<br /> hiện đang được tập trung nghiên cứu nhiều.<br /> Quá trình này liên quan chặt chẽ đến các<br /> yếu tố kích thích quá trình tạo mạch, đột<br /> biến gen ức chế khối u như p53... [7, 9].<br /> ĐMPQ là một trong những nguồn nuôi<br /> dưỡng chủ yếu của khối u. Nhiều nghiên<br /> cứu cho thấy trong UTP có sự thay đổi hình<br /> thái ĐMPQ như giãn cuống, thân và tăng<br /> sinh mao mạch ngoại vi. Những biến đổi<br /> hình thái ĐMPQ cũng có mối liên quan với<br /> các yếu tố kích thích tạo mạch và khả năng<br /> di căn xa, tiên lượng xấu ở BN UTP.<br /> Phương pháp điều trị kháng tạo mạch và<br /> can thiệp mạch đã được phát triển trong<br /> những năm gần đây và là phương pháp<br /> điều trị có hiệu quả, tiềm năng đối với UTP<br /> [9, 10]. Ở nước ta, tỷ lệ BN UTP được phát<br /> hiện ở giai đoạn muộn còn cao, do vậy hạn<br /> chế rất nhiều đến khả năng chỉ định phẫu<br /> thuật và sử dụng các phương pháp điều trị<br /> khác (hóa chất, tia xạ) [1, 2]. Gây tắc ĐMPQ<br /> là kỹ thuật ít can thiệp, an toàn [6, 7]. Do<br /> vậy, mục tiêu nghiên cứu của đề tài là:<br /> Đánh giá kết quả bước đầu gây tắc ĐMPQ<br /> điều trị UTP không tế bào nhỏ.<br /> <br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tƣợng nghiên cứu.<br /> 69 BN được chẩn đoán xác định UTP<br /> không tế bào nhỏ, điều trị nội trú tại Khoa<br /> Lao và Bệnh phổi, Bệnh viện 103, từ tháng<br /> 8 - 2009 đến 5 - 2011. BN được chia thành<br /> 2 nhóm:<br /> - Nhóm I: 39 BN không đồng ý điều trị<br /> hóa chất, xạ trị và tự nguyện chấp nhận<br /> chụp và gây tắc ĐMPQ.<br /> - Nhóm II: 30 BN được điều trị hóa chất,<br /> không chụp và gây tắc ĐMPQ.<br /> * Tiêu chuẩn chọn BN: BN được chẩn<br /> đoán xác định UTP không tế bào nhỏ dựa<br /> vào chẩn đoán mô bệnh và đều ở giai đoạn<br /> IIIB và IV. Loại trừ BN UTP tế bào nhỏ, có<br /> chống chỉ định với chụp và gây tắc ĐMPQ<br /> (sốt, suy hô hấp, suy tim nặng...), BN sống<br /> thêm < 3 tháng sau điều trị.<br /> 2. Phƣơng pháp nghiên cứu.<br /> BN được khám lâm sàng, làm các xét<br /> nghiệm thường quy (công thức máu, sinh<br /> hóa máu...), chụp X quang phổi chuẩn và<br /> cắt lớp vi tính, nội soi phế quản - sinh thiết<br /> hoặc sinh thiết phổi qua thành ngực lấy<br /> bệnh phẩm chẩn đoán mô bệnh. Xét<br /> nghiệm mô bệnh tại Khoa Giải phẫu bệnh,<br /> Bệnh viện 103. Phân loại mô bệnh theo<br /> WHO (1986). Phân loại giai đoạn bệnh<br /> TNM theo WHO (1997). Đánh giá thang<br /> điểm toàn trạng theo ECOG - PS (Eastern<br /> cooperative oncology group - Perfomance<br /> status) (1982), chia 5 mức độ từ 0 - 4.<br /> Chụp ĐMPQ dựa trên kỹ thuật chụp<br /> mạch qua da của Seldinger trên máy chụp<br /> mạch một bình diện Integris Allura (hãng<br /> Philips, CHLB Đức) tại Khoa Chẩn đoán<br /> Hình ảnh, Bệnh viện 103: chọc động mạch<br /> đùi, luồn catheter Cobra chụp ĐMPQ bằng<br /> dung dịch cản quang Telebrex32. Phân tích<br /> và đánh giá những thay đổi hình thái ĐMPQ<br /> bệnh lý theo Rémy J (1980).<br /> <br /> 97<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013<br /> Gây tắc chọn lọc ĐMPQ phân bố vào<br /> khối u: sau khi lựa chọn ĐPMQ gây tắc, tiến<br /> hành gây tắc đầu ngoại vi trước bằng hạt<br /> polyvinyl (Contour) kích thước 350 m<br /> (hãng Boston Scientific Cork Ltd, Hoa Kỳ),<br /> sau đó gây tắc đầu trung tâm bằng Spongel<br /> (hãng Johnson, Hoa Kỳ).<br /> Phương pháp điều trị hóa chất: phác đồ<br /> điều trị gồm gemcitabine (gemzar), liều<br /> 1.200 mg/m2 diện tích cơ thể truyền tĩnh<br /> mạch ngày 1, 8; kết hợp với cisplatin, liều<br /> 75/m2 truyền tĩnh mạch ngày 1; lặp lại chu<br /> kỳ mới sau 21 ngày với 6 chu kỳ.<br /> Đánh giá đáp ứng điều trị sau 1, 2 và 3<br /> tháng:<br /> + Đáp ứng trên lâm sàng: thay đổi các<br /> triệu chứng toàn thân (thang điểm toàn<br /> trạng), ho, ho máu, đau ngực, khó thở, tắc<br /> nghẽn đường thở (ran rít khu trú).<br /> + Đánh giá đáp ứng điều trị trên X quang<br /> theo tiêu chuẩn của ECOG (1982): đáp ứng<br /> hoàn toàn: BN hết các triệu chứng lâm<br /> sàng, khối u xoá hết trên X quang phổi sau<br /> ít nhất 4 tuần; đáp ứng một phần: giảm ≥<br /> 50% kích thước khối u sau ít nhất 4 tuần,<br /> không có tổn thương mới; bệnh ổn định:<br /> giảm < 50% hoặc tăng < 25% kích thước<br /> khối u; bệnh tiến triển: khối u tăng ≥ 25%<br /> kích thước hoặc có tổn thương mới.<br /> + Đánh giá tác dụng không mong muốn<br /> của hóa trị theo ECOG (1982) gồm 5 mức<br /> độ (từ 0 - IV).<br /> + Đánh giá các biến chứng sau gây tắc<br /> ĐMPQ: theo dõi các triệu chứng lâm sàng<br /> như sốt, đau ngực sau gây tắc ĐMPQ.<br /> * Xử lý số liệu: theo chương trình SPSS<br /> 11.5.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ<br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> Bảng 1: Tuổi và giới của BN nghiên cứu.<br /> GIỚI (n)<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> TUỔI<br /> <br /> TỔNG<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> II<br /> <br /> I<br /> <br /> II<br /> <br /> < 40<br /> <br /> 01<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 3<br /> <br /> 40 - 59<br /> <br /> 12<br /> <br /> 8<br /> <br /> 05<br /> <br /> 1<br /> <br /> 26<br /> <br /> 60 - 70<br /> <br /> 11<br /> <br /> 9<br /> <br /> 01<br /> <br /> 2<br /> <br /> 23<br /> <br /> > 70<br /> <br /> 06<br /> <br /> 7<br /> <br /> 03<br /> <br /> 1<br /> <br /> 17<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 30<br /> <br /> 26<br /> <br /> 9<br /> <br /> 5<br /> <br /> 69<br /> <br /> X ± SD<br /> <br /> 62,20 ±<br /> <br /> 58,4 ±<br /> <br /> 10,09<br /> <br /> 6,57<br /> <br /> 61,67 ±<br /> 11,64<br /> <br /> 62,78 ±<br /> 8,34<br /> <br /> Ở cả 2 nhóm BN, gặp nhiều ở độ tuổi từ<br /> 40 - 70 (40 BN = 57,9%), nam chiếm đa số<br /> (56 BN 81,1%), tỷ lệ nam/nữ là 3,7/1. Như<br /> vậy, BN gặp chủ yếu ở độ tuổi trung niên và<br /> nam giới, kết quả này tương tự nhiều<br /> nghiên cứu trong và ngoài nước [1, 2]. Hiện<br /> nay, tỷ lệ mắc UTP có xu hướng tăng lên ở<br /> nữ, nguyên nhân do sự thay đổi về mức độ<br /> phơi nhiễm các yếu tố nguy cơ, đặc biệt là<br /> hút thuốc lá.<br /> Bảng 2: Giai đoạn và týp mô bệnh.<br /> NHÓM<br /> <br /> NHÓM I<br /> <br /> NHÓM II<br /> <br /> Giai đoạn:<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> IIIB<br /> <br /> 36<br /> <br /> 92,3<br /> <br /> 27<br /> <br /> 90<br /> <br /> IV<br /> <br /> 3<br /> <br /> 7,7<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10<br /> <br /> Ung thư biểu mô<br /> (UTBM) tế bào vảy<br /> <br /> 12<br /> <br /> 30,7<br /> <br /> 7<br /> <br /> 23,3<br /> <br /> UTBM tuyến<br /> <br /> 20<br /> <br /> 51,2<br /> <br /> 18<br /> <br /> 60<br /> <br /> UTBM tế bào lớn<br /> <br /> 7<br /> <br /> 18,1<br /> <br /> 5<br /> <br /> 16,4<br /> <br /> Týp mô bệnh:<br /> <br /> Ở cả 2 nhóm BN, giai đoạn IIIB chiếm đa<br /> số (92,3% và 90%), týp UTBM tuyến gặp<br /> nhiều nhất (51,2% và 60%), tiếp đến là týp<br /> UTBM tế bào vảy, thấp nhất là týp UTBM tế<br /> bào lớn (16,4% và 18,1%). Yang P và CS<br /> (2005) nghiên cứu trên 5.628 BN UTP từ<br /> 1997 - 2003 thấy UTBM tuyến chiếm 45,3%,<br /> <br /> 98<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013<br /> UTBM tế bào vảy 23,7%, UTBM tế bào lớn<br /> 2,8%, u carcinoid 2,8%. Funakoshi Y và CS<br /> (2008) nghiên cứu trên 4.556 BN UTP tại<br /> Nhật Bản cũng ghi nhận UTBM tuyến chiếm<br /> 52,7%, UTBM tế bào vảy chiếm 32,3% [7].<br /> <br /> Kết quả của chúng tôi, UTBM tuyến gặp<br /> nhiều nhất, phù hợp với nhiều nghiên cứu<br /> trên thế giới cũng thấy xu hướng đang gia<br /> tăng của týp UTBM tuyến trong UTP.<br /> <br /> Bảng 3: Đáp ứng lâm sàng ở các BN nghiên cứu.<br /> THAY ĐỔI<br /> TRIỆU CHỨNG<br /> Điểm thể trạng<br /> <br /> BẮT ĐẦU ĐIỀU TRỊ<br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> SAU 1 THÁNG<br /> Nhóm I<br /> <br /> SAU 2 THÁNG<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> 3,14 ± 0,24 3,05 ± 0,67 2,34 ± 0,16 2,35 ± 0,54<br /> <br /> SAU 3 THÁNG<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> 2,44 ± 0,26 2,65 ± 0,45 2,56 ± 0,15 2,56 ± 0,64<br /> <br /> Ho<br /> <br /> 25<br /> <br /> 24<br /> <br /> 12<br /> <br /> 13<br /> <br /> 10<br /> <br /> 12<br /> <br /> 11<br /> <br /> 8<br /> <br /> Ho máu<br /> <br /> 26<br /> <br /> 22<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Đau ngực<br /> <br /> 36<br /> <br /> 26<br /> <br /> 10<br /> <br /> 8<br /> <br /> 9<br /> <br /> 8<br /> <br /> 6<br /> <br /> 6<br /> <br /> Khó thở<br /> <br /> 10<br /> <br /> 8<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> Ở nhóm I, sau gây tắc ĐMPQ, điểm thể<br /> trạng đều tăng, nhưng sau 1, 2 tháng tăng<br /> nhiều và có sự khác biệt rõ rệt so với trước<br /> điều trị và so với nhóm II (p < 0,05). Các<br /> triệu chứng ho, ho máu, đau ngực đều giảm<br /> rõ rệt sau 1, 2, 3 tháng điều trị, nhưng ho<br /> máu ở nhóm I giảm nhiều hơn so với nhóm<br /> II rõ rệt (2,5% so với 6,6%) (p < 0,05). Như<br /> vậy, sau gây tắc ĐMPQ, thể trạng BN đều<br /> được cải thiện và giảm các triệu chứng lâm<br /> sàng, đặc biệt ở tháng thứ nhất. Triệu<br /> chứng ho máu và đau ngực ở BN được gây<br /> tắc ĐMPQ cải thiện rõ rệt nhất (p < 0,01).<br /> Kết quả này cũng phù hợp với Đồng Khắc<br /> <br /> Hưng và CS (2011) đánh giá kết quả điều<br /> trị ho máu ở BN UTP thấy hiệu quả cầm<br /> máu tức thì 100% và tỷ lệ ho máu tái phát<br /> sau 6 tháng gặp 9,1% [4]. Swanson KL và<br /> CS (2002) thực hiện gây tắc mạch trên 54<br /> BN UTP có ho máu, hiệu quả cầm máu tức<br /> thì đạt 98%. Hayakawa K và CS (1992) gặp<br /> 42% trường hợp UTP có ho máu tái phát<br /> sau gây tắc ĐMPQ. So với nhóm điều trị<br /> hóa chất, nhóm gây tắc ĐMPQ có ưu thế<br /> hơn về cải thiện thể trạng, giảm ho máu.<br /> Điều này có lợi cho BN UTP giai đoạn<br /> muộn, bởi ở giai đoạn này, BN thường kết<br /> hợp với suy mòn, suy kiệt.<br /> <br /> Bảng 4: Đáp ứng trên X quang ở BN nghiên cứu.<br /> ĐÁP ỨNG<br /> X QUANG<br /> <br /> SAU 1 THÁNG<br /> <br /> SAU 2 THÁNG<br /> <br /> SAU 3 THÁNG<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Đáp ứng hoàn toàn<br /> <br /> 6 (15,3%)<br /> <br /> 7 (23,3%)<br /> <br /> 6 (15,3%)<br /> <br /> 7 (23,3%)<br /> <br /> 5 (12,8%)<br /> <br /> 6 (20%)<br /> <br /> Đáp ứng một phần<br /> <br /> 17 (43,5%)<br /> <br /> 11 (36,6%)<br /> <br /> 13 (33,3%)<br /> <br /> 9 (30%)<br /> <br /> 11 (28,2%)<br /> <br /> 7 (23,3%)<br /> <br /> Ổn định<br /> <br /> 10 (25,6%)<br /> <br /> 7 (23,3%)<br /> <br /> 13 (33,3%)<br /> <br /> 9 (30%)<br /> <br /> 16 (41,0%)<br /> <br /> 11 (36,6%)<br /> <br /> Tiến triển<br /> <br /> 6 (15,3%)<br /> <br /> 5 (16,6%)<br /> <br /> 7 (17,9%)<br /> <br /> 5 (16,6%)<br /> <br /> 8 (20,5%)<br /> <br /> 6 (20%)<br /> <br /> Sau 1, 2, 3 tháng gây tắc ĐMPQ, đáp<br /> ứng hoàn toàn trên X quang ở nhóm I gặp<br /> tỷ lệ tương ứng 15,3%; 15,3%; 12,8%, đều<br /> <br /> thấp hơn so với nhóm II (p < 0,05). Tỷ lệ BN<br /> nhóm I đáp ứng một phần và ổn định đều<br /> cao hơn nhóm II sau 1, 2, 3 tháng điều trị,<br /> <br /> 99<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013<br /> nhưng khác biệt rõ rệt nhất ở tháng thứ 3 (p<br /> < 0,05). Tỷ lệ BN tiến triển ở nhóm I sau 1,<br /> 2, 3 tháng điều trị gặp tương ứng 15,3%;<br /> 17,9%; 20% và không khác biệt so với<br /> nhóm II (p > 0,05). Kết quả cho thấy điều trị<br /> gây tắc ĐMPQ tương tự như điều trị hóa<br /> chất. Đồng Khắc Hưng và CS (2011) nghiên<br /> cứu hình thái ĐMPQ ở BN UTP thấy 100%<br /> tăng sinh mạch ngoại vi [4]. Lê Tuấn Anh và<br /> cs (2011) nghiên cứu đặc điểm tạo mạch ở<br /> UTP thấy 72,3% BN có mật độ vi mạch khối<br /> u cao và nồng độ trung bình VEGF huyết<br /> thanh 181,8 ± 82,9 pg/ml, cao hơn nhóm<br /> người bình thường rõ rệt (p < 0,01) [3].<br /> Mineo TC (2004) [9] nghiên cứu mật độ vi<br /> mạch ở BN UTP thấy giá trị trung bình mật<br /> độ vi mạch khối u là 84,6 (57 - 108). Như<br /> vậy, có hiện tượng tăng sinh ĐMPQ rõ rệt<br /> trong UTP. Điều này cũng là nguyên nhân<br /> chính để lý giải đáp ứng điều trị của gây tắc<br /> ĐMPQ ở BN UTP.<br /> * Tai biến, biến chứng của gây tắc ĐMPQ<br /> ở nhóm I:<br /> Sốt: 4 BN (10,2%), đau ngực: 12 BN<br /> (30,7%), sốt + đau ngực: 4 BN (10,2%).<br /> Tỷ lệ chung gặp các biến chứng sau gây<br /> tắc ĐMPQ là 51,2%, trong đó, đau ngực<br /> đơn thuần gặp nhiều nhất, sốt đơn thuần<br /> hay sốt kết hợp với đau ngực gặp 10,2%.<br /> Các biến chứng này đều hết trung bình sau<br /> 2 ngày với biện pháp điều trị thông thường.<br /> Theo nhiều nghiên cứu nước ngoài, đau<br /> ngực là biến chứng hay gặp nhất sau gây<br /> tắc ĐMPQ (21 - 98%), nguyên nhân do<br /> thiếu máu tại chỗ sau tắc mạch, giảm dần<br /> và hết sau 3 ngày [6, 7]. Chúng tôi không<br /> gặp các biến chứng nặng và nguy hiểm<br /> như tắc mạch khác (tắc động mạch nuôi tủy<br /> sống, thực quản, quai động mạch chủ...).<br /> Nói chung, gây tắc ĐMPQ là kỹ thuật can<br /> thiệp nhẹ và an toàn.<br /> Bảng 5: Mức độ nhiễm độc của hóa chất<br /> ở nhóm II.<br /> <br /> MỨC ĐỘ<br /> <br /> SAU 1 THÁNG<br /> <br /> SAU 2 THÁNG<br /> <br /> SAU 3 THÁNG<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> I<br /> <br /> 6<br /> <br /> 20<br /> <br /> 8<br /> <br /> 26,6<br /> <br /> 9<br /> <br /> 30<br /> <br /> II<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10<br /> <br /> III<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3,3<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10<br /> <br /> IV<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3,3<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 10<br /> <br /> 33,3<br /> <br /> 15<br /> <br /> 50<br /> <br /> 17<br /> <br /> 56,6<br /> <br /> Tỷ lệ nhiễm độc trung bình ở nhóm II<br /> 46,6% (33,3 - 56,6%) và tăng dần theo thời<br /> gian (cao nhất ở tháng thứ 3). Ở cả tháng<br /> 1, 2 và 3, nhiễm độc nhẹ (mức độ I) gặp<br /> nhiều nhất (20 - 30%), các mức độ khác<br /> gặp tỷ lệ thấp hơn và xấp xỉ nhau. Ardizzoni<br /> A và CS (2007) gặp tỷ lệ biến chứng sau<br /> điều trị hóa chất ở UTP từ 12 - 53%, trong<br /> đó, mức độ nhiễm độc III, IV khoảng 12%<br /> [5]. Tỷ lệ các biến chứng phụ thuộc vào<br /> phác đồ và thể trạng của BN, nhưng các<br /> biến chứng sau điều trị hóa chất vẫn là mối<br /> lo ngại cho thầy thuốc và BN.<br /> KẾT LUẬN<br /> Nghiên cứu kết quả gây tắc ĐMPQ ở 39<br /> BN UTP không tế bào nhỏ giai đoạn IIIB, IV,<br /> bước đầu chúng tôi nhận thấy:<br /> - Điểm thể trạng đều tăng và tăng nhiều<br /> sau tháng 1, 2 so với nhóm điều trị hóa chất<br /> (p < 0,05). Các triệu chứng ho, ho máu, đau<br /> ngực đều giảm rõ rệt sau điều trị 1, 2, 3 tháng<br /> và tỷ lệ ho máu giảm nhiều hơn so với điều<br /> trị hóa chất (2,5% so với 6,6%) (p < 0,05).<br /> - Đáp ứng hoàn toàn trên X quang gặp<br /> tỷ lệ tương ứng sau 1, 2, 3 tháng là 15,3%;<br /> 15,3%; 12,8%. Tỷ lệ BN đáp ứng một phần<br /> và ổn định đều cao hơn nhóm điều trị hóa<br /> chất. Tỷ lệ BN tiến triển không khác biệt so<br /> với nhóm điều trị hóa chất (p > 0,05).<br /> - Tỷ lệ các biến chứng sau gây tắc<br /> ĐMPQ là 51,2%, trong đó đau ngực đơn<br /> thuần gặp nhiều nhất (30,7%), sốt đơn<br /> thuần hay sốt kết hợp với đau ngực gặp 10,2%.<br /> <br /> 101<br /> <br />