Khảo sát kết quả thi kỹ thuật điều dưỡng của sinh viên trường Cao đẳng Y Tế Trà Vinh giai đoạn 2015–2018

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT KẾT QUẢ THI KỸ THUẬT ĐIỀU DƯỠNG<br /> CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ TRÀ VINH<br /> GIAI ĐOẠN 2015 – 2018<br /> Vũ Thị Đào*, Trần Thị Hồng Phương**, Lê Văn Biên**<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát những thiếu sót hoặc những sai sót của sinh viên khi thực hiện các bước của quy trình<br /> kỹ thuật điều dưỡng.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu, phân tích trên bảng kiểm quy trình kỹ thuật điều dưỡng tại<br /> trường Cao đẳng Y tế Trà Vinh.<br /> Kết quả: Trong 12 quy trình kỹ thuật trong môn học điều dưỡng cơ sở 1, 2 đã xác định trong chương trình<br /> đào tạo ngành Điều dưỡng trình độ cao đẳng. Sự thiếu sót xuất hiện ở các tất cả các quy trình tiêm thuốc, truyền<br /> dịch, cấp cứu ngưng tim ngưng thở, thay băng rửa vết thương.<br /> Kết luận: Khi hướng dẫn thực hiện bước kỹ thuật cho sinh viên cần tạo điểm nhấn để gây chú ý cho người<br /> học. Hình thành thói quen khi thực tập trên mô hình cũng giống như đang làm trên người bệnh thực tế để nâng<br /> cao ý thức tôn trọng, cẩn thận, chính xác khi làm kỹ thuật<br /> Từ khóa : sự thiếu sót, kỹ thuật điều dưỡng<br /> ABSTRACT<br /> EXAM RESULT ABOUT NURSING SKILLS AND TECHNIQUES OF STUDENTS AT TRA VINH<br /> MEDICAL COLLEGE 2015-2018<br /> Vu Thi Dao, Tran Thi Hong Phuong, Le Van Bien<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 5 - 2019: 79 – 83<br /> Objective: To the determine of errors and omission of standard nursing practice amongstudents.<br /> Methods: A retrospective study at Tra Vinh medical college.<br /> Results: Among 12 nursing procedure; the omission shown in injection procedure, CPR procedure and<br /> sterile dressing change procedure.<br /> Conclusions: Teachers should emphasizes what students should learn. Promoting self-awareness in<br /> students to improve nursing practice. .<br /> Keywords: errors, nursing procedure<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ngoại và hộ sinh khoa phụ sản bệnh viện đa<br /> khoa huyện Đan Phượng từ 03/5/2017 đến<br /> Thực hành trong đào tạo y học nói chung<br /> 31/7/2017” có 25% kỹ thuật thực hành thay<br /> và điều dưỡng nói riêng, đóng vai trò quyết<br /> băng chuẩn bị dụng cụ chứa dung dịch khử<br /> định trong việc hình thành, phát triển những<br /> khuẩn không đúng. Nghiên cứu của Lê Thị<br /> kỹ năng và thái độ nghề nghiệp của sinh viên.<br /> Bình về “khảo sát về kỹ thuật thực hành của<br /> Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Hoan về<br /> điều dưỡng viên khi chăm sóc bệnh nhân và<br /> “đánh giá thực trạng thực hành quy trình thay<br /> các yếu tố ảnh hưởng”(4) thì khi thực hiện kỹ<br /> băng vết thương sau mổ của Điều dưỡng khoa<br /> thuật trên người bệnh có 9,1% được đánh giá<br /> *Trường Đại học Trà Vinh **Trường Cao đẳng Y tế Trà Vinh<br /> Tác giả liên lạc: ThS.ĐD. Vũ Thị Đào ĐT: 0984446879 Email: vtdao@tvu.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 79<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019<br /> <br /> là kém, có 84% được đánh giá khá. Nghiên cứu + Thực hiện bước đúng nhưng chưa an toàn<br /> của Barker KN et al về “quan sát một số lỗi là 1 điểm.<br /> trong sử dụng thuốc tại 36 cơ sở chăm sóc sức + Không thực hiện bước là 0 điểm.<br /> khỏe” có 43% là sai thời gian, 17% sai liều(1). - Cách cho điểm những thiếu sót khi thực<br /> Đánh giá về kỹ thuật điều dưỡng tại phòng kỹ hiện bước quy trình kỹ thuật như sau<br /> thuật như thế nào thì còn rất hạn chế và đặc + Cho 1 điểm nếu thực hiện bước quy trình<br /> biệt là tại trường cao đẳng y tế Trà Vinh chưa nhưng chưa an toàn.<br /> có khảo sát, đánh giá tổng hợp nào. Trong qúa<br /> + Cho 2 điểm nếu không thực hiện bước quy<br /> trình thực hiện kỹ thuật có những bước thiếu<br /> trình.<br /> sót, sai sót như rửa tay, sát trùng, vô trùng,<br /> đuổi khí, quan sát sắc diện người bệnh trên KẾT QUẢ<br /> từng bảng kiểm riêng lẻ, đó là trên quan sát và Nghiên cứu trên 333 bảng kiểm của 12 quy<br /> chưa có thống kê cụ thể để xem tỷ lệ là bao trình kỹ thuật điều dưỡng cơ sở 1,2(1,2,6,7)<br /> nhiêu và mức độ như thế nào Thiếu sót khi thực hiện quy trình kỹ thuật<br /> Mục tiêu nghiên cứu Bảng 1. Quy trình kỹ thuật lấy dấu hiệu sinh tồn<br /> Khảo sát những thiếu sót hoặc những sai sót (với 17 bảng kiểm và mỗi bảng kiểm có 37 bước)<br /> của sinh viên khi thực hiện các bước của quy Số điểm<br /> Bước Nội dung Tỷ lệ<br /> thiếu sót<br /> trình kỹ thuật điều dưỡng trong quá trình thực<br /> Túi đựng đồ dơ hoặc bồn hạt<br /> hành kỹ thuật điều dưỡng. 1 13/34 38,24%<br /> đậu<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU 17 Chọn vị trí bắt mạch 10/34 29,41%<br /> Đặt một tay ĐD cầm tay<br /> Thiết kế nghiên cứu người bệnh như đang đếm<br /> 21 11/34 32,35%<br /> mạch và để tay người bệnh<br /> Nghiên cứu hồi cứu trên bảng kiểm quy lên ngang bụng<br /> trình kỹ thuật điều dưỡng theo chương trình đào Mở ốc vít từ từ và lắng nghe<br /> tạo tại trường Cao đẳng Y tế Trà Vinh tiếng đập đầu tiên đó là<br /> huyết áp tâm thu và tiếp tục<br /> Đối tượng nghiên cứu 29 xả hơi đến khi không còn 10/34 29,41%<br /> nghe tiếng đập nữa hoặc<br /> Tiêu chuẩn chọn thay đổi âm sắc đó là huyết<br /> Bảng kiểm quy trình kỹ thuật Điều dưỡng áp tâm trương<br /> môn học điều dưỡng cơ bản 1, 2 trong chương Tỉ lệ thiếu sót ở các bước 1, 17, 21, 29 lần lượt<br /> trình đào tạo ngành Điều dưỡng trình độ cao là 38,24%; 29,41%; 32,35% và 29,41% (Bảng 1).<br /> đẳng đã được chấm bởi giảng viên chấm thi thực Bảng 2. Quy trình kỹ thuật tiêm bắp (với 35 bảng<br /> hành kết thúc môn học có ký tên từ năm 2015 kiểm và mỗi bảng kiểm có 26 bước)<br /> đến năm 2018. Số điểm<br /> Bước Nội dung Tỷ lệ<br /> thiếu sót<br /> Tiêu chuẩn loại trừ 15 Rút thuốc 19/70 27,14%<br /> Bảng kiểm quy trình kỹ thuật bị rách, mất Để bệnh nhân nằm tư thế<br /> 17 23/70 32,86%<br /> chữ, nhìn, đọc không được và không thuộc giai thuận tiện, bộc lộ vùng tiêm<br /> Sát khuẩn tay điều dưỡng,<br /> đoạn 2015 - 2018. sát khuẩn vị trí tiêm từ trong<br /> 19 17/70 24,29%<br /> Thu thập và xử lý dữ liệu ra ngoài theo hình xoắn ốc<br /> để da khô<br /> Trong bảng kiểm chuẩn có mức độ đạt cho Rút nòng bơm tiêm nếu<br /> các bước quy trình kỹ thuật có 03 mức điểm là 0; không có máu từ từ bơm<br /> thuốc và luôn quan sát sắc<br /> 1; 2: 22 23/70 32,86%<br /> mặt bệnh nhân, khi hết<br /> + Thực hiện bước quy trình đúng hoàn toàn thuốc rút kim nhanh, sát<br /> khuẩn lại vị trí tiêm<br /> và an toàn là 2 điểm.<br /> <br /> <br /> 80 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Sự thiếu sót khi để BN nằm tư thế thuận tiện nhân ngưng thở ngưng tim trong quá trình<br /> chiếm 32,86% và cũng là tỉ lệ thiếu sót khi không thống kê trên bảng kiểm là 26,67% (Bảng 5).<br /> rút nòng bơm tiêm nếu không có máu từ từ bơm Bảng 6. Quy trình kỹ thuật sơ cứu gãy xương đùi<br /> thuốc (Bảng 2). (với 24 bảng kiểm và mỗi bảng kiểm có 22 bước)<br /> Bảng 3. Quy trình kỹ thuật truyền dịch (với 54 bảng Bước Nội dung<br /> Số điểm<br /> Tỷ lệ<br /> thiếu sót<br /> kiểm và mỗi bảng kiểm có 31 bước)<br /> 8 Băng sơ cứu vết thương 12/48 23,81%<br /> Số điểm<br /> Bước Nội dung Tỷ lệ 14 Cột dây trên ổ gãy 14/48 29,17%<br /> thiếu sót<br /> Treo chai dịch lên trụ treo, cho Cột dây ngang ngực,<br /> dịch chảy 1/2– 2/3 bầu đếm giọt, 16 ngang hông, dưới gối, 20/48 41,67%<br /> 19 tiến hành đuổi hết khí trong dây 40/108 37,08% dưới cẳng chân<br /> truyền vào bồn hạt đậu, khoá lại, Băng cố định ở cổ chân<br /> 17 16/48 38,09%<br /> để kim an toàn bằng băng<br /> Tay căng da dưới vùng truyền, Thống kê cho thấy ở các bước 14 tỷ lệ thiếu<br /> tay cầm kim luồn kim vào tĩnh<br /> 23 o o 38/108 35,19% sót là 29,17%; 23,81% cho thấy sự thiếu sót xảy ra<br /> mạch, đâm kim chếch 30 – 40<br /> so với mặt da vào tĩnh mạch ở bước băng sơ cứu vết thương (Bảng 6).<br /> Cố định đốc kim, che gạc vô<br /> 26 khuẩn vào vùng truyền, bỏ gối, 35/108 32,41%<br /> Sai sót thi thực hiện quy trình kỹ thuật<br /> dây garô, tháo găng tay Bảng 7. Quy trình kỹ thuật tiêm tĩnh mạch<br /> Khi còn 10 ml dịch thì ngừng Số điểm<br /> 29 truyền, rút kim, đặt gòn cồn băng 35/108 32,41% Bước Nội dung Tỷ lệ<br /> sai sót<br /> lại<br /> Để bơm tiêm thẳng đứng đổi<br /> 20 18/54 33,33%<br /> Thống kê bảng kiểm cho thấy có đến 37,08% khí ra khỏi bơm tiêm<br /> thiếu sót ở bước 10 và 32,41% sự thiếu sót trong Rút nòng bơm tiêm nếu không<br /> 22 có máu từ từ bơm thuốc và luôn 18/54 33,33%<br /> bước cố định đốc kim, che gạc vô khuẩn vào quan sát sắc mặt người bệnh<br /> vùng truyền (Bảng 3). Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sai sót<br /> Bảng 4. Quy trình kỹ thuật thay băng rửa vết trong kỹ thuật tiêm tĩnh mạch xảy ra ở bước 22 –<br /> thương thường (với 60 bảng kiểm và mỗi bảng kiểm rút nòng bơm tiêm nếu không có máu từ từ bơm<br /> có 33 bước) thuốc và luôn quan sát sắc mặt người bệnh với<br /> Số điểm tỷ lệ 33,33% (Bảng 7).<br /> Bước Nội dung Tỷ lệ<br /> thiếu sót<br /> Mang găng hoặc kìm sạch Bảng 8. Quy trình kỹ thuật băng tách ngón tay và<br /> 20 43/120 35,83%<br /> tháo băng dơ gãy xương đùi<br /> Dùng kìm vô khuẩn rửa vết Số điểm<br /> 24 53/120 44,17% Bước Nội dung Tỷ lệ<br /> thương đúng kỹ thuật sai sót<br /> Bỏ kìm sau khi rửa vào thau Kiểm tra tuần hoàn ở đầu<br /> 28 31/120 25,83% 10 6/54 11,11%<br /> chứa dung dịch sát khuẩn chi sau khi băng<br /> 31 Giúp bệnh nhân tiện nghi 35/120 29,17% Phòng chống sốc cho<br /> Tỷ lệ thiếu sót ở bước dùng kìm vô khuẩn 7 người bệnh(gãy xương 8/72 11,11%<br /> đùi)<br /> rửa vết thương là 44,17% (Bảng 4).<br /> BÀN LUẬN<br /> Bảng 5. Quy trình kỹ thuật cấp cứu ngưng tim - ngưng<br /> thở (với 30 bảng kiểm và mỗi bảng kiểm có 16 bước) Thiếu sót khi thực hiện quy trình kỹ thuật<br /> Bước Nội dung<br /> Số điểm<br /> Tỷ lệ<br /> Chọn vị trí bắt mạch không đúng. Đây là tỷ<br /> thiếu sót<br /> lệ cao vì vị trí bắt mạch quyết định đến độ chính<br /> 4 Xác định nạn nhân ngưng thở 16/60 26,67%<br /> ngưng tim xác về kết quả. Xả khí và xác định huyết áp tối<br /> 8 Quỳ ngang đầu nạn nhân để thồi ngạt 19/60 31,67% đa và tối thiểu làm chưa tốt đây là do kỹ năng<br /> 9 Quỳ ngang ngực nạn nhân để ép 17/60 28,33% từng sinh viên. Khi xác định huyết áp khi thực<br /> tim hiện kỹ thuật xả hơi nhanh quá hay chậm quá<br /> Sự thiếu sót trong các bước xác định nạn cũng làm cho kết quả không chính xác. Xả khí<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 81<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019<br /> <br /> phải liên tục và đều thì mới cho kết quả đúng. Sai sót khi thực hiện quy trình kỹ thuật<br /> Thao tác đếm nhịp thở cầm tay người bệnh như Trong tuyền dịch còn một bước quan trọng<br /> đang bắt mạch là để làm cho người bệnh không nữa là quá trình theo dõi khi truyền dịch để<br /> biết đang đếm nhịp thở vì nếu làm không tốt phòng chống tai biến cho người bệnh như sốc,<br /> người bệnh có thể biết và điều tiết nhịp thở của phù mạch, không để khí vào lòng mạch khi hết<br /> họ làm sai kết quả mong muốn của người đấm dịch. Nhưng kết quả khảo sát cho thấy sai sót<br /> nhịp thở (32,35%). chiếm 39,51% một tỷ lệ cao. Nếu trên người bệnh<br /> Bước rút thuốc phải đảm bảo an toàn, vô thì những sai sót trên sẽ gây nguy hiểm cho<br /> trùng chiếm 44,44% một tỷ lệ thấp hơn kết quả người bệnh.<br /> của Nguyễn Thị Như Tú(5) đã nghiên cứu tỷ lệ Với sai sót khi khảo sát chiếm đến 11,11%<br /> tiêm an toàn ở tỉnh Bình Định về tiếp xúc phơi trong quy trình băng tách ngón ở bước kiểm tra<br /> nhiễm khi tiêm là 52,4% trên lâm sàng. Nghiên tuần hoàn chi sau khi băng là vô cùng quan<br /> cứu của Nurcan Uysal về tiêm bắp trong trọng vì nếu băng chặt quá hoặc bị chèn ép do<br /> những năm 2007 – 2009 lần lượt là 21,3%, trong quá trình băng không được phát hiện kịp<br /> 18,9% và 45,3%(5). thời sẽ dẫn đến hoại tử ngón chi và nếu xảy ra<br /> Vô trùng khi thay băng rửa vết thương là rất thì khó hồi phục hoặc phải cất bỏ chi hoại tử.<br /> quan trọng vì nếu đảm bảo công tác vô trùng vết Qua kết quả khảo sát sai sót về phòng<br /> thương nhanh khỏi và không để lại sẹo xấu và chống sốc trong khi sơ cứu gãy xương đùi là<br /> giảm được chi phí điều trị cho người bệnh 11,11% vì gãy xương đùi là một chấn thương<br /> nhưng kết quả khảo sát cho thấy có đến 35,83% lớn gây mất nhiều máu và đặc biệt có thể sốc<br /> mang găng hoặc dùng kìm tháo băng dơ không dẫn đến tử vong nếu phòng chống sốc cho nạn<br /> làm tốt khâu vô trùng. nhân không tốt.<br /> Gãy xương đùi là một chấn thương lớn có KẾT LUẬN<br /> thể gây sốc và tử vong nếu sơ cứu không kịp<br /> Qua kết quả nghiên cứu cho thấy sự thiếu<br /> thời và đúng cách. Việc sơ cứu vết thương nếu<br /> sót hoặc sai sót có thể là do sinh viên chưa xem<br /> có gãy hở là rất quan trọng tránh mất máu và phòng thực hành tại trường như ở bệnh viện và<br /> nhiễm trùng vết thương của người bệnh. Bước trên mô hình không phải là bệnh nhân.<br /> còn thiếu sót sơ cứu vết thương trước khi cố<br /> Vì vậy, khi hướng dẫn thực hiện bước kỹ<br /> định bằng nẹp là 23,81%. Cố định đầu xương<br /> thuật cho sinh viên cần tạo điểm nhấn để gây<br /> gãy để tránh tổn thương mạch máu, dây thần chú ý cho người học bằng cách nhấn mạnh<br /> kinh, dây chằng, cơ và các tổ chức xung quanh bước đó.<br /> nơi tổn thương thì cần phải làm thật chính xác<br /> Kết thúc mỗi kỹ thuật nhắc lại những bước<br /> nhưng thiếu sót chiếm tới 41,67% trong việc cột<br /> quan trọng trong quy trình kỹ thuật đó mà<br /> dây cố định nẹp.<br /> sinh viên hay thiếu sót hoặc sai sót để sinh<br /> Ngưng tim – ngưng thở là tình trạng cơ thể viên ghi nhớ.<br /> chết lâm sàng về mặt dấu hiệu sống như tim tạm Hình thành thói quen khi thực tập trên mô<br /> thời ngưng, không còn lưu thông khí, cơ thể mất hình cũng giống như đang làm trên người bệnh<br /> hoàn toàn liên hệ với môi trường sống. Về xác thực tế thì mới có ý thức tôn trọng, cẩn thận,<br /> định nạn nhân có đúng là ngưng tim – ngưng chính xác khi làm kỹ thuật.<br /> thở hay không thì mới tiến hành nhưng bước xác<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> định ngưng tim – ngưng thở còn thiếu sót chiếm<br /> 1. Barker KN, Flynn EA, Pepper GA, Bates DW, Mikeal RL (2002).<br /> 26,67% thực hiện chưa tốt. Tư thế ép tim còn “Medication errors observed in 36 health care facilities”. Arch<br /> thiếu sót 31,67%. Intern Med, 162(16):1897 – 903.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 82 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 2. Bộ Y tế (2010). Hướng dẫn thực hành 55 kỹ thuật điều dưỡng cơ 6. Trường Cao đẳng Y tế Trà Vinh (2011). Chương trình đào tạo<br /> bản tập 2. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, pp.58 – 80; 111 – 124; cao đẳng điều dưỡng chính quy tại trường Cao đẳng Y tế Trà<br /> 200 – 249; 321 – 339; 351 - 372. Vinh. Tài liệu đào tạo nội bộ, pp.61 - 65.<br /> 3. Bộ Y tế(2010). Hướng dẫn thực hành 55 kỹ thuật điều dưỡng cơ 7. Trường Cao đẳng Y tế Trà Vinh (2016). Chương trình đào tạo<br /> bản tập 1. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, pp.79 – 86; 116 - 136; cao đẳng điều dưỡng chính quy tại trường Cao đẳng Y tế Trà<br /> 301 - 313. Vinh. Tài liệu đào tạo nội bộ, pp.65 - 68.<br /> 4. Lê Thị Bình (2013). “Khảo sát về kỹ thuật thực hành của Điều 8. Uysal N (2016). “Improvement of nursing students' learning<br /> dưỡng viên khi chăm sóc bệnh nhân và các yếu tố ảnh hưởng”. outcomes through scenario-based skills training”. Rev Lat Am<br /> Tạp chí Y học Thực hành, 10:123 - 128. Enfermagem, 24:e2790.<br /> 5. Nguyễn Thị Như Tú (2001). “Tần suất tiêm an toàn và hiệu quả<br /> tác động của tiêm an toàn tại Bình Định”. Kỷ yếu các đề tài<br /> Ngày nhận bài báo: 30/07/2019<br /> nghiên cứu khoa học Điều dưỡng toàn quốc lần thứ nhất, pp.42<br /> – 46. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 30/08/2019<br /> Ngày bài báo được đăng: 10/10/2019<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 83<br />