Khảo sát mối quan hệ giữa sự hình thành bão và chỉ số tiềm năng hình thành xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực Biển Đông

VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 91-101<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Original Article<br /> Investigate the relationship between Storm Formation and<br /> Tropical Cyclone Genesis Potential Index in the Vietnam<br /> East Sea<br /> Nguyen Manh Linh1, Jack Katzfey2, John McGregor2, Nguyen Kim Chi2,<br /> Pham Quang Nam3, Tran Quang Duc3, Phạm Thanh Ha3, Hoang Danh Huy3,<br /> Nguyen Van Hiep4, Phan Van Tan3*<br /> 1<br /> National Centre for Hydro-Meteorological Forecasting, Vietnam Meteorological Hydrological<br /> Administration, 62 Nguyen Chi Thanh, Hanoi, Vietnam<br /> 2<br /> CSIRO, Australia, 107-121 Station St, Aspendale VIC 3195, Australia<br /> 3<br /> VNU University of Science, 334 Nguyen Trai, Thanh Xuan, Hanoi, Vietnam<br /> 4<br /> Institute of Geophysics, Vietnam Academy of Science and Technology,<br /> 18 Hoang Quoc Viet, Hanoi, Vietnam<br /> <br /> Received 17 April 2019<br /> Revised 3 June 2019; Accepted 16 June 2019<br /> <br /> <br /> Abstract: In this paper, the relationship between Tropical Cyclone (TC) Genesis Potential Index<br /> (GPI) and the number of TC (NTC) associated with ENSO over the Vietnam East Sea (VES) was<br /> investigated. Observed TC data of the Regional Specialized Meteorological Center (RSMC) Tokyo<br /> Typhoon Center and ERA Interim reanalysis data for the period 1985-2015 were used. The results<br /> show a good agreement between GPI and NTC over the VES with the correlation coefficient is 0.84.<br /> There were more TCs formed over the VES during La Nina years and less TCs during El Nino years.<br /> There were positive anomalies of GPI, environmental factors (relative humidity, sea surface<br /> temperature, absolute vorticity, potential intensity)over the region where the highest densityof TCs<br /> genesis locatedduring La Nina years while there were negative anomalies found during El Nino<br /> years. Relative humidity has the largest contribution to the positive difference GPI between La Nina<br /> years and El Nino years, the less contribution comes from the potential intensity, absolute vorticity,<br /> and wind shear.<br /> Keywords: GPI, Tropical Cyclone Genesis, ENSO, Vietnam East Sea.*<br /> <br /> ________<br /> *<br /> Corresponding author.<br /> E-mail address: phanvantan@hus.edu.vn<br /> https://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.4383<br /> 91<br />  VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 91-101<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Khảo sát mối quan hệ giữa sự hình thành bão và chỉ số tiềm<br /> năng hình thành xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực Biển Đông<br /> Nguyễn Mạnh Linh1, Jack Katzfey2, John McGregor2, Nguyen Kim Chi2,<br /> Phạm Quang Nam3, Trần Quang Đức3, Phạm Thanh Hà3, Hoàng Danh Huy3,<br /> Nguyễn Văn Hiệp4, Phan Văn Tân3,**<br /> <br /> 1<br /> Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn,<br /> 62 Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội, Việt Nam<br /> 2<br /> CSIRO, Australia, 107-121 Station St, Aspendale VIC 3195, Australia<br /> 3<br /> Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội, Việt Nam<br /> 4<br /> Viện Vật lý Địa cầu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 18 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội, Việt Nam<br /> Nhận ngày 17 tháng 4 năm 2019<br /> Chỉnh sửa ngày 3 tháng 6 năm 2019; Chấp nhận đăng ngày 16 tháng 6 năm 2019<br /> <br /> <br /> Tóm tắt: Trong nghiên cứu này mối liên hệ giữa chỉ số tiềm năng hình thành (GPI) và sự hình thành<br /> bão trên khu vực biển Đông cũng như vai trò của ENSO đã được khảo sát. Dữ liệu được sử dụng là<br /> bão quan trắc từ trung tâm cảnh báo bão RSMC Typhoon Center và số liệu tái phân tích<br /> ERA_Interim của Trung tâm Dự báo thời tiết hạn vừa Châu Âu giai đoạn 1985-2015. Kết quả cho<br /> thấy GPI và số lượng bão hình thành trung bình tháng trên khu vực có sự liên hệ chặt chẽ với với<br /> nhau, với hệ số tương quan cao (0.84). Số lượng bão hình thành trong năm La Nina cao hơn so với<br /> năm El Nino, dị thường GPI và các nhân tố môi trường (độ ẩm tương đối, nhiệt độ mặt nước biển,<br /> xoáy tuyệt đối, cường độ tiềm năng) trong năm La Nina dương và có tâm dương lớn phù hợp với<br /> phân bố bão tập trung trong năm La Nina. Dị thường GPI và các nhân tố môi trường có xu thế âm<br /> trong năm El Nino. Độ ẩm tương đối có đóng góp lớn nhất đến độ lệch GPI dương giữa năm La Nina và<br /> El Nino, tiếp đến là tốc độ tiềm năng trong khi đóng góp ít nhất là xoáy tuyệt đối và độ đứt gió.<br /> Từ khóa: GPI, sự hình thành bão, ENSO, Biển Đông.<br /> <br /> <br /> 1. Mở đầu hoàn lưu qui mô lớn (nhân tố môi trường) [1].<br /> Năm 2004, Emanuel và Nolan [1] đã đưa ra chỉ<br /> Sự hình thành và phát triển của bão (áp thấp số tiềm năng hình thành đối với bão khi sử dụng<br /> nhiệt đới) chịu ảnh hưởng rất lớn bởi các nhân tố kết hợp các nhân tố môi trường qui mô lớn. Theo<br /> ________<br /> *<br /> Corresponding author.<br /> E-mail address: phanvantan@hus.edu.vn<br /> https://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.4383<br /> 92<br />  N.M. Linh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 91-101 93<br /> <br /> <br /> đó, các nhân tố được sử dụng bao gồm xoáy tuyệt 2. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu<br /> đối, độ ẩm tương đối, độ đứt gió thẳng đứng và<br /> cường độ tiềm năng. Emanuel (2007) [2, 3] đã GPI được đưa ra bởi Emanuel và Nolan<br /> nghiên cứu sự ảnh hưởng của các nhân tố này tới (2004) [3] có dạng như sau:<br /> sự hình thành bão trong mối liên hệ với ENSO