Khảo sát tương quan giữa huyết áp ngoại biên và huyết áp trung tâm ở bệnh nhân tăng huyết áp đang được theo dõi tại phòng khám

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT TƯƠNG QUAN GIỮA HUYẾT ÁP NGOẠI BIÊN<br /> VÀ HUYẾT ÁP TRUNG TÂM Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP<br /> ĐANG ĐƯỢC THEO DÕI TẠI PHÒNG KHÁM<br /> Nguyễn Thế Quyền*, Nguyễn Văn Trí*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Huyết áp (HA) động mạch trung tâm đóng vai trò quan trọng tuy nhiên HA trung tâm hiện<br /> vẫn còn mới mẻ và chưa được ứng dụng nhiều trong thực hành lâm sàng do sự phức tạp trong tiếp cận đo đạc.<br /> Thiết bị Agedio K520 được thiết kế và chuẩn hóa về độ tin cậy trong đo đạc gián tiếp HA trung tâm và vận tốc<br /> sóng mạch đã cho thấy có vai trò trong đánh giá về sự cứng mạch trong thực hành lâm sàng.<br /> Mục tiêu: Nhằm khảo sát sự khác biệt giữa HA ngoại biên và HA trung tâm trên bệnh nhân (BN) tăng<br /> huyết áp (THA) đang được điều trị.<br /> Phương pháp: Cắt ngang, tiến cứu tất cả BN THA đang được điều trị tại phòng khám của 17 bệnh viện và<br /> trung tâm tim mạch trên cả nước.<br /> Kết quả: Vận tốc sóng mạch được đo gián tiếp qua thiết bị cho thấy mức độ tương quan rất chặt so với tuổi<br /> (r = 0,897) và trị số vận tốc sóng mạch trung bình ở người cao tuổi cũng cao hơn hẳn so với người trẻ (11 m/giây<br /> so với 7,6 m/giây). Ngay cả khi người cao tuổi kiểm soát tốt HA tâm thu (HATT) ngoại biên (117,2 mmHg) thì<br /> HATT trung tâm vẫn chưa đạt mục tiêu điều trị (131,5 mmHg), đặc biệt hơn, vận tốc sóng mạch vẫn ở mức cao<br /> (10,8 m/giây) và không có khác biệt nhiều so với nhóm người cao tuổi chưa kiểm soát tốt HA (11,2 m/giây).<br /> Kết luận: Nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò của HA trung tâm không thể được thay thế bởi HA ngoại biên<br /> trong điều trị THA trên người cao tuổi bởi sự phản ánh không chính xác của HA ngoại biên lên tình trạng cứng<br /> mạch – vốn là một yếu tố cốt lõi góp phần không nhỏ trong quá trình sinh bệnh và kết cục lâm sàng trên BN THA<br /> cao tuổi. Sử dụng thuốc có chứng cứ làm giảm vận tốc sóng mạch và HA trung tâm là một ứng dụng thực tế cho<br /> bệnh nhân THA đặc biệt trên người cao tuổi.<br /> Từ khóa: THA - Tăng huyết áp. HATT - Huyết áp tâm thu. HATTr - Huyết áp tâm trương<br /> ABSTRACT<br /> ESTIMATING THE COLLERATION BETWEEN PERIPHERAL BLOOD PRESSURE AND CENTRAL<br /> BLOOD PRESSURE IN HYPERTENSIVE PATIENTS IN HOSPITAL CLINICS<br /> Nguyen The Quyen, Nguyen Van Tri<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 173 - 178<br /> <br /> Introduction: Despite playing a crucial role, central arterial blood pressure currently considers as a new<br /> method and is not commonly applied in clinical practice due to difficulties in approach. Agedio K520 device which<br /> was designed and validated in indirectly measuring central blood pressure and pulse wave velocity demonstrated<br /> certain roles in estimating arterial stiffness in clinical application.<br /> Aim: Estimating the difference between peripheral blood pressure and central blood pressure in hypertensive<br /> patients currently under treatment.<br /> Method: Cross-sectional, prospective study in all hypertensive patients currently under treatment in clinics<br /> <br /> * Bộ môn Lão khoa – Đại học Y Dược TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Thế Quyền ĐT: 01217334546 Email: quyendr0809@gmail.com<br /> Chuyên Đề Nội Khoa 173<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> of 17 hospitals and cardiology centers throughout the country.<br /> Results: Pulse wave velocity indirectly measured by the device showed a very high colleration with age (r =<br /> 0.897) and the mean pulse wave velocity was significantly higher in the elderly than in the young (11 m/sec<br /> versus 7.6 m/sec). Even when peripheral systolic blood pressure of the elderly was in control (117.2 mmHg), their<br /> central systolic blood pressure was beyond the target (131.5 mmHg). Especially, their pulse wave velocity was<br /> higher than the upper limit normal (10.8 m/sec) and quite equivelent to that of the uncontrolled hypertensive<br /> elderly group (11.2 m/sec).<br /> Conclusions: The study emphasized the irreplaceable role of central blood pressure in hypertensive treatment<br /> in the elderly due to the aberrant expression of peripheral blood pressure on the arterial stiffness which was<br /> considered one of the core factors in pathogenesis and clinical outcomes of hypertension in the elderly. Using<br /> drugs which had evidence of decreasing pulse wave velocity and central blood pressure was a practial application<br /> in the elderly with hypertension.<br /> Key words: CBP - Central blood pressure. PWV - Pulse wave velocity<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ một thiết bị đã được chứng minh về độ tin cậy<br /> trong đánh giá những thông số này. Do đó,<br /> Trong vài năm gần đây, mối quan tâm về nghiên cứu này được thực hiện nhằm quan sát<br /> chức năng động mạch đã gia tăng đáng kể bởi những khác biệt về HA ngoại biên so với HA<br /> ngày càng có nhiều chứng cứ cho thấy sự thay trung tâm được đo gián tiếp qua thiết bị trên<br /> đổi chức năng động mạch có liên quan đến gia bệnh nhân tăng HA đang được điều trị.<br /> tăng nguy cơ tim mạch và sự hình thành của<br /> mảng xơ vữa. Điều này đã được ủng hộ bởi Hội Mục tiêu nghiên cứu<br /> Tăng HA Châu Âu và công nhận rằng sự cứng Xác định tỷ lệ bệnh nhân THA kiểm soát<br /> thành động mạch nên được xem xét như một được HA ngoại biên đang được điều trị tại<br /> yếu tố nguy cơ tim mạch nếu có thể(3). Vận tốc phòng khám.<br /> sóng mạch là vận tốc lan truyền của sóng áp lực Xác định mối tương quan giữa HA ngoại biên<br /> dọc theo thành động mạch chủ và các động và HA trung tâm ở nhóm bệnh nhân đã kiểm soát<br /> mạch lớn trong suốt chu chuyển tim. Vận tốc tốt và chưa kiểm soát tốt HA ngoại biên.<br /> sóng mạch là tiêu chuẩn vàng đánh giá sự cứng PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> mạch. Vận tốc sóng mạch động mạch chủ tiên<br /> lượng biến cố tim mạch ngay cả trên các đối Phương pháp nghiên cứu<br /> tượng có nguy cơ trung bình hoặc thấp. HA trên Cắt ngang, tiến cứu.<br /> hệ thống động mạch khác nhau do sự khác biệt Đối tượng nghiên cứu<br /> của tình trạng cứng mạch và tác động của sóng Bệnh nhân THA đang được điều trị tại phòng<br /> phản hồi, hơn nữa, HA trung tâm mới gây tác khám của 17 bệnh viện và trung tâm tim mạch<br /> động trực tiếp trên cơ quan đích chứ không phải trên cả nước từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2016.<br /> HA ngoại biên, do đó, HA trung tâm được xem<br /> Cỡ mẫu nghiên cứu<br /> như một trong những phương pháp gián tiếp<br /> đánh giá sự cứng mạch ngoài đánh giá trực tiếp Tất cả bệnh nhân THA đang được điều trị tại<br /> bằng vận tốc sóng mạch. Chứng cứ ủng hộ HA phòng khám trong suốt thời gian nghiên cứu.<br /> trung tâm là một yếu tố dự đoán nguy cơ tim KẾT QUẢ<br /> mạch mạnh hơn HA ngoại biên ngày càng rõ Có tổng cộng 610 bệnh nhân tham gia<br /> ràng. Nhiều thiết bị đã được phát triển nhằm nghiên cứu.<br /> đánh giá gián tiếp HA trung tâm và vận tốc sóng Tỉ lệ nam nữ có THA là gần như tương<br /> mạch không xâm lấn trong đó Agedio K520 là đương. Về tình trạng kiểm soát HA, nhìn chung<br /> <br /> <br /> 174 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BN trong nghiên cứu kiểm soát tốt HA ngoại Bảng 3: So sánh giữa người trẻ và người cao tuổi<br /> biên cả tâm thu lẫn tâm trương trong khi đó với Biến số<br /> Tuổi < 60 Tuổi ≥ 60<br /> p<br /> mục tiêu 130/90 mmHg thì dân số nghiên cứu n = 246 n = 364<br /> Tuổi 47,9 ± 9,4 71,7 ± 7,8 < 0,001<br /> chưa kiểm soát tốt HATT trung tâm. Vận tốc<br /> Nam 143 (58,1) 146 (40,1)<br /> sóng mạch cũng nằm trong giới hạn cho phép (< Giới n (%) 0,905<br /> Nữ 103 (41,9) 218 (59,9)<br /> 10 m/giây) trong nhóm nghiên cứu. HATT ngoại 129,3 ± 20,0 131,5 ± 19,8<br /> < 0,001<br /> biên (mmHg)<br /> Nhìn chung, HATT ở nhóm người cao tuổi<br /> HATTr ngoại 94,1 ± 16,4 89,5 ± 14,5<br /> cao hơn HATT ở người trẻ cả về chỉ số ngoại < 0,001<br /> biên (mmHg)<br /> biên lẫn trung tâm, trong khi HATTr cho điều HATT trung 140,9 ± 22,6 146,1 ± 22,4<br /> < 0,001<br /> tâm (mmHg)<br /> thấy ngược lại. Người cao tuổi có vận tốc sóng<br /> HATTr trung 92,4 ± 16,1 87,7 ± 14,2<br /> mạch cao (> 10 m/giây) cho thấy sự cứng mạch < 0,001<br /> tâm (mmHg)<br /> đóng vai trò quan trọng. Vận tốc sóng 7,6 ± 1,3 11,0 ± 1,6<br />