Khoa học và trồng và chăm sóc rừng - Phần 4

Chia sẻ: Dweferhyj Gerhrtdjhtyd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cơ sở của phương châm kinh doanh lâm nghiệp là phát triển bền vững, phạm trù lâm nghiệp hiện đại về ý nghĩa truyền thống đã có những nền móng lâu dài. Lâm nghiệp hiện đại là một nghề cơ sở quna trọng của nền kinh tế quốc dân lại là một sự nghiệp công ích quan hệ với môi trường sinh thái. Lâm nghiệp phải gánh vác hai nhiệm vụ nặng nề là ưu hóa môi trường và xúc tiến phát triển. Phát triển lâm nghiệp đang đối mặt vơi những nhu cầu nhiều mặt của xã hội , kinh tế và sinh thái....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoa học và trồng và chăm sóc rừng - Phần 4

31 cho nã tr¸nh d-îc nh÷ng « nhiÔm, bao gåm « nhiÔm kh«ng khÝ, ch¸y rõng, s©u vµ bÖnh h¹i, ®Î gi÷u ®-îc mäi gi¸ trÞ cña chóng.” Boyle ( Mü) ®Þnh nghÜa lµ: “Mét kinh doanh rõng võa tho¶ m·n nhu cÇu ng-êi thÕ hÖ hiÖn t¹i võa kh«ng uy hiÕp kÕt cÊu n¨ng lùc tho¶ m·n nhu cÇu cña ng-êi thÕ hÖ sau, nghÜa lµ kh«ng chØ bÒn v÷ng vÒ n¨ng lùc tiÒm t¹i sinh th¸i, ®ång thêi cßn ph¶i bÒn v÷ng vÒ s¶n phÈm vµ phôc vô lÊy rõng lµm c¬ së mµ chóng ta vµ x· héi chóng ta cÇn”. Thø tr-ëng Bé L©m nghiÖp Cana®a Maini còng ph¸t triÓn ®Þnh nghÜa bÒn v÷ng nh- sau: “ Ph¸t triÓn bÒn v÷ng gi¸ trÞ ®Êt rõng vµ c¸c lo¹i m«i tr-êng, bao gåm b¶o vÖ søc s¶n xuÊt ®Êt rõng vµ kh¶ n¨ng t¸i sinh cña rõng tÝnh ®a d¹ng loµi v©t vµ hÖ sinh th¸i cña hÖ sinh th¸i rõng kh«ng bÞ tæn h¹i ®Õn møc kh«ng thÓ tiÕp thu ®-îc”. C¬ së cña ph-¬ng ch©m kinh doanh l©m nghiÖp lµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ph¹m trï l©m nghiÖp hiÖn ®¹i vÒ ý nghÜa truyÒn thèng ®· cã nh÷ng nÒn mãng l©u dµi. L©m nghiÖp hiÖn ®¹i lµ mét nghÒ c¬ së quna träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n l¹i lµ mét sù nghiÖp c«ng Ých quan hÖ víi m«i tr-êng sinh th¸i. L©m nghiÖp ph¶i g¸nh v¸c hai nhiÖm vô nÆng nÒ lµ -u hãa m«i tr-êng vµ xóc tiÕn ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn l©m nghiÖp ®ang ®èi mÆt v¬i nh÷ng nhu cÇu nhiÒu mÆt cña x· héi , kinh tÕ vµ sinh th¸i. Tr-íc hÕt l©m nghiÖp lµ mét ngµnh s¶n xuÊt ph¶i h-íng vÒ kinh tÕ quèc d©n vµ cuéc sèng nh©n d©n cung cÊp gç vµ s¶n phÈm ngoµi gç, nã ®i t×m viÖc t¨ng cña c¶i vËt chÊt vµ n©ng cao lîi Ých kinh tÕ, nh-ng , do sù biÕn ®æi ph-¬ng thøc sèng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña nh©n d©n, ®èi víi c«ng Ých cña rõng ph¶i t×m c¸ch t¨ng tr-ëng nhanh, rõng kinh doanh ë gãc ®é du lÞch vui ch¬i vµ m«i tr-êng mü häc trë thµnh mét trµo l-u kh«ng thÓ thay ®æi ®-îc. Cho nªn s¶n xuÊt vËt chÊt rõng vµ b¶o vÖ m«i tr-êng sèng ph¶i nhÊt trÝ víi nhau, trong qu¸ tr×nh lîi dông rõng võa kh«ng lµm tæn h¹i tÝnh hoµn chØnh cña hÖ sinh th¸i, mµ ng-îc l¹i, ph¶i d-íi tiÒn ®Ò ®ã ph¶i ®i t×m mét nÒn s¶n xuÊt gç vµ l©m s¸n ngoµi gç thu ®-îc hiÖu Ých kinh tÕ lín nhÊt. §ång thêi, lîi dông ®Çy ®ñ tÝnh ®a d¹ng, tÝnh phøc t¹p vµ chøc n¨ng to lín cña loµi vµ kÕt cÊu c©y rõng, tÝch cùc ph¸t huy ®Çy ®ñ c¶i thiÖn m«i tr-êng sinh th¸i vµ phôc vô cho chøc n¨ng x· héi. M« h×nh kinh doanh l©m nghiÖp hiÖn ®¹i c¸c n-íc trªn thÕ giíi kh«ng hoµn toµn nh- nhau. Kinh doanh l©m nghiÖp c¸c n-íc ph¸t triÓn cã 3 m« h×nh: Mét lµ m« h×nh kinh doanh nhÊt thÓ ho¸ c«ng Ých kinh tÕ, sinh th¸i, x· héi cña rõng. M« h×nh lo¹i nµy lÊy n-íc §øc lµm ®¹i biÓu. Nh÷ng n-íc nµy tµi nguyªn rõng rÊt phong phó, ®· cã nh÷ng kinh nghiÖm l©u dµi vÒ lîi dông l©u bÒn rõng lÊy gç lµm trung t©m. Sau ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø 2 ®· x¸c lËp ®-îc môc tiªu chiÕn l-îc song trïng: s¶n xuÊt gç vµ phôc vô hiÖu Ých x· héi, lÊy viÖc khai th¸c gç lµm bé phËn tæ thµnh quan träng trong kinh doanh l©m nghiÖp. ThËp kû 70 cña thÕ kû 20 ®· thùc hiÖn m« h×nh kinh doanh nhÊt thÓ ho¸ 3 hiÖu Ých kinh tÕ, x· héi vµ sinh th¸i. Nh÷ng n¨m 80 ®Õn nay b¾t ®Çu h-íng vÒ quü ®¹o “ l©m nghiÖp cËn tù nhiªn”; ph-¬ng ch©m míi cña l©m nghiÖp lµ: l©m nghiÖp ph¶i chuyÓn biÕn môc tiªu th«ng qua tù nhiªn h-íng vÒ sinh th¸i; yªu Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
32 cÇu t¨ng c-êng tÝnh æn ®Þnh , tÝnh ®a d¹ng tù nhiªn cña rõng, yªu cÇu v× lîi dông ®a môc ®Ých cña rõng mµ b¶o ®¶m kh¶ n¨ng tù nhiªn, yªu cÇu xóc tiÕn lîi dông kinh tÕ tµi nguyªn. C¸c n-íc Trung ¢u ®· coi “l©m nghiÖp cËn tù nhiªn” lµm cuéc c¸ch m¹ng l©m nghiÖp lÇn thø 2. Hä kh«i phôc rõng tù nhiªn, b¶o vÖ vµ x©y dùng hÖ sinh th¸i æn ®Þnh ®Ó thùc hµnh mét m« h×nh kinh doanh l©m nghiÖp nhÊt thÓ ho¸ 3 hiÖu Ých. “L©m nghiÖp cËn tù nhiªn” ®· lµm cho c¸c n-íc Ch©u ¢u c¶m thÊy høng thó. Hai lµ m« h×nh lîi dông chñ ®¹o ®a hiÖu Ých. M« h×nh kinh doanh nµy lµ lÊy lý luËn ph©n c«ng l©m nghiÖp vµ lý luËn ®a hiÖu Ých ®Ó chØ ®¹o vµ ph©n lo¹i kinh doanh, nh-ng nghiªng nÆng vÒ ph¸t huy mét hiÖu Ých vµ h×nh thøc kinh doanh nµo ®ã. §èi víi khu vùc kh¸c nhau, l©m phÇn kh¸c nhau, loµi c©y kh¸c nhau cã chøc n¨ng chñ ®¹o ®ét xuÊt vµ chøc n¨ng phô kh¸c nhau, lÊy ph¸t huy hiÖu Ých ®a d¹ng rõng lµm tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña x· héi. Ph¸p, Niuziland,¸o, Liªn x« cò ®i theo m« h×nh kinh doanh nµy vµ thu ®-îc nh÷ng thµnh qña râ rÖt. Ba lµ m« h×nh kinh doanh tæng hîp ®a hiÖu Ých rõng. Lµ m« h×nh n»m gi÷a 2 m« h×nh trªn, ®Æc ®iÓm cña nã lµ lÊy lîi dông l©u bÒn rõng ®Ó chØ ®¹o, ph¸t huy ®Çy ®ñ ®a hiÖu Ých cña rõng, thùc hiÖn kinh doanh tæng hîp. C¸c n-íc Thuþ §iÓn, Mü,NhËt B¶n thuéc vÒ m« h×nh nµy. C¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn l¹i thùc hiÖn m« h×nh kinh doanh kÕt cÊu ®a nguyªn ho¸ l©m nghiÖp. HiÖn nay c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn dang ë vµo thêi kú chuyÓn biÕn c«ng nghiÖp ho¸, ®ang ®èi mÆt víi nh÷ng vÊn ®Ò chung lµ d©n sè nhiÒu, kinh tÕ kh«ng ph¸t triÓn, nguån n¨ng l-îng thiÕu,khai hoang huû diÖt rõng, tµi nguyªn rõng kh«ng ngõng gi¶m xuèng, kÕt cÊu tiªu thô gç kh«ng hîp lý, c«ng nghÖ gia c«ng chÕ biÕn l©m s¶n kh«ng ph¸t triÓn mµ nhµ n-íc l¹i yªu cÇu nhiÒu mÆt kinh tÕ, x· héi, sinh th¸i ®èi víi rõng, cho nªn nhiÒu n-íc ph¶i ¸p dông m« h×nh kÕt cÊu ®a nguyªn. N-íc ta lµ mét n-íc ®ang ph¸t triÓn, tµi nguyen rõng nghÌo, tµi nguyen chiÕm tû lÖ ®µu ng-êi Ýt, lîi dông khai th¸c l©u dµi, kÕt cÊu c¸ckhu rõng nguyªn thñy vµ rõng trång ®· cã nh÷ng biÕn ®æi lín, m«i tr-êng sinh th¸i bÞ xÊu ho¸ ë møc dé kh¸c nhau; trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®ßi hái nhiÒu gç, kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c ph¶i nhËp khÈu gç ®Ó bæ sung sù thiÕu hôt gç, nÒn kinh tÕ x· héi nhiÒu khu rõng cßn l¹c hËu, lÊy rõng lµ nguån sèng vµ nguån kinh tÕ cña hä, l-îng tiªu hao vµ ph¸ ho¹i rõng qu¸ lín lµm cho viÖc kh«i phôc tµi nguyªn rõng khã thùc hiÖn, nhÊt lµ nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¾c nghiÖt. §èi mÆt víi t×nh h×nh ®ã nh÷ng n¨m 80 nhµ n-íc ®· ®Ò ra nguyªn t¾c “lîi dông sinh th¸i” rõng. N¨m 1991 Bé L©m nghiÖp ®· ®Ò ra chÝnh s¸ch s¶n xuÊt lµ: l©m nghiÖp lµ mét ngµnh s¶n xuÊt tæng hîp vµ sù nghiÖp c«ng Ých thùc hiÖn ch¨m sãc, b¶o vÖ, qu¶n lý, khai th¸c, lîi dông tµi nguyªn rõng, ph¸t huy ®Çy ®ñ hiÖu Ých kinh tÐ, hiÖu Ých sinh th¸i vµ hiÖu Ých x· héi, g¸nh v¸c mét nhiÖm vô quan träng trong qu¶n lý ®Êt n-íc, gi÷ g×n vµ c¶i thiÖn m«i tr-êng sinh th¸i cung cÊp l©m s¶n phÈm vµ ph¸t triÓn vïng nói, kinh tÕ n«ng th«n lµ mét trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt c¬ së cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. N¨m 1994 nhµ n-íc ®· x¸c ®Þnh chøc n¨ng ngµnh l©m Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
33 nghiÖp lµ: phô tr¸ch m«i tr-êng sinh th¸i l©m nghiÖp x©y dùng qu¶n lý sù nghiÖp vµ qu¶n lý s¶n xuÊt l©m nghiÖp, thùc hiÖn chøc n¨ng chÊp ph¸p hµnh chÝnh l©m nghiÖp. Nªu ra gi÷a thÕ kû 21 thùc hiÖn môc tiªu phÊn ®Êu theo 2 hÖ thèng ( lµ hÖ sinh th¸i hoµn chØnh vµ s¶n xuÊt l©m nghiÖp t-¬ng ®èi ph¸t triÓn).Nghi· lµ c¨n cø vµo hiÖn tr¹ng kinh tÕ quèc d©n vµ l©m nghiÖp ®Ó lµm thÕ nµo cho tµi nguyªn rõng cã h¹n tho¶ m·n ®-îc nhu cÇu kinh tÕ cña x· héi vÒ gç vµ s¶n phÈm rõng, c¶i thiÖn nhu cÇu cña quÇn chóng vÒ m«i tr-êng sinh th¸i vµ sù nghiÖp du lÞch, ®Ò ra ph-¬ng ch©m “ph©n lo¹i kinh doanh” rõng ®Ó gi¶m bít ®i ®Õn cÊm chØ khai th¸c rõng tù nhiªn, trång rõng phßng hé trªn quy m« lín, ph¸t triÓn rõng mäc nhanh t¨ng s¶n. 1.1.2. Ph©n chia lo¹i rõng. C¨n cø vµo ban bè “ph¸p luËt rõng” n¨m 1984 vµ söa dæi n¨m 1998, rõng Trung Quèc ®-îc chia ra 5 lo¹i: rõng phßng hé, rõng lÊy gç, rõng kinh tÕ, rõng cñi vµ rõng ®Æc dông. (1).Rõng phßng hé. Rõng phßng hé lµ nh÷ng rõng lÊy viÖc ph¸t huy hiÖu Ých phßng hé nh- chèng c¸t bay, phßng hé n«ng nghiÖp phßng hé ch¨n nu«i, gi÷ nguån n-íc, b¶o vÖ ®Êt vµ n-íc…lµm môc ®Ých. Theo nh÷ng ®èi t-îng phßng hé kh¸c nhau l¹i chia ra rïng phßng hé dång ruäng, rõng phßng hé n«ng tr-êng ch¨n nu«i, rõng phßng hé bê biÓn, rõng phßng hé ®-êng, rõng phßng giã cè ®Þnh c¸t, rõng nu«i d-ìng nguån n-íc, rõng chèng xãi mßn ®Êt. c¸c lo¹i rõng ph¶i ®-îc x©y dùng theo nguyªn t¾c theo tõng vïng, v× bÞ h¹i mµ phßng mµ tiÕn hµnh phèi chÐ hîp lý, h×nh hµnh mét hÖ thèng rõung phßng hé ®Î ph¸t huy cã hiÖu qu¶ t¸c dông phßng hé. (2). Rõng lÊy gç. Rõng lÊy gç lµ rõng lÊy s¶n xuÊt gç, bao gåm c¶ tre nøa lµm môc ®Ých chñ yÕu. Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt, dêi sèng nhan d©n cµng ®-îc n©ng cao, viÖc dïng gç cµng nµgy cµng réng r·i, l-îng gç ngµy mét lín. HiÑn nay tµi nguyen rõng chóng ta kh«ng ®ñ, m©u thuÉn cung vµ cÇu cµng gay g¾t, do nguyªn nh©n h¹n chÕ vÌ thùc lùc kinh tÕ vµ thÞ tr-êng quèc tÕ trång rõng lÊy gç lµ con ®-êng chñ yÕu gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy, trång rõng lÊy gç lµ nhiÖm vô c¬ b¶n nhÊt cña ng-êi lµm c«ng t¸c trång vµ ch¨m sãc rõng. Rõng lÊy gç cã thÓ theo nhu cÇu sö dông vµ quy c¸ch kh¸c nhau , tiÕn thªm mét b-íc ph©n chia ra rõng lÊy gç th«ng th-êng vµ rõng lÊy gç chuyªn dïng. Nãi chung rõng lÊy gç lµ rõng gç lín, trong s¶n xuÊt bªn c¹nh rõng gç lín cßn cÇn rõng gç nhá vµ rõng cñi míi tho¶ m·n nhu cÇu nhiÒu mÆt cña s¶n xuÊt. Mét sè vïng x-ëng, khu má cÇn c¸c lo¹i gç chuyªn dïng, nh÷ng khu vùc l©n cËn ph¶i tiÕn hµnh trång rõng chuyªn dông , nh- rõng gç sîi giÊy ( t¹o bét giÊy), gç chèng lß ( rõng gç má). Theo yªu cÇu c«ng nghÖ chän c¸c loµi c©y thÝch hîp vµ quy c¸ch gç, ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt trång vµ ch¨m sãc t-¬ng øng, n©ng cao s¶n l-îng ,chÊt l-îng vµ tû lÖ lîi dông gç. GÇn ®©y ngµnh L©m NghiÖp Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
34 c¸c L©m tr-êng ®· nhÊn m¹nh xu h-íng ch¨m sãc ph¸t triÓn h-íng dïng gç chuyªn dïng, ®ã còng lµ xu thÕ sù nghiÖp trång rõng c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®èi víi yªu cÇu ch¨m sãc rõng gç lµ: mäc nhanh, chÊt l-îng tèt, s¶n phÈm phong phó, ®Þnh h-íng, hiÖu qu¶ cao vµ æn ®Þnh. Mét phÇn ®iÒu kiÖn lËp ®Þa tèt, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt tËp chung ®Ó trång rõng lÊy gç, cÇn ph¶i ®¹t c¸c chØ tiªu mäc nhanh s¶n l-îng rõng phong phó, nh÷ng rõng nh- vËy gäi lµ rõng gç mäc nhanh s¶n l-îng cao. Ph¸t triÓn rõng gç mäc nhanh s¶n l-îng cao lµ biÖn ph¸p chñ yÕu gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ gç. Sau khi thùc thi c«ng tr×nh b¶o vÖ rõng tù nhiªn, biÖn ph¸p nµy cµng trë nªn quan träng. (3). Rõng kinh tÕ. Rõng kinh tÕ lµ ngoµi lÊy gç ra c¸c s¶n phÈm rõng kh¸c lµ chñ yÕu. Trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn n-íc ta cã h¬n 200 loµi c©y vµ nhiÒu loµi cã thÓ cã c¸c ph-¬ng thøc kinh doanh s¶n phÈm cña nã bao gåm c¸c qu¶ c¸c chÕ phÈm, thøc ¨n, gia vÞ, cao su, nhùa c©y, thuéc da, thuèc cã kho¶ng h¬n 1000 loµi. C¸c s¶n phÈm rõng kinh tÕ phôc vô cho c«ng n«ng y d-îc lµ nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu quan träng. Rõng kinh tÕ cã chu kú ng¾n hiÖu qu¶ cao thÝch nghi víi xu thÕ kinh doanh n«ng hé, trong ®iÒu chØnh kÕt cÊu nghÒ nghiÖp n«ng th«n miÒn nói cã thÓ triÓn khai c¸c loµi kinh doanh ®a d¹ng, cã thÓ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt th-¬ng nghiÖp n«ng th«n. Mét sè vïng n-íc ta kinh doanh rõng kinh tÕ cã qu¸ tr×nh lÞch sö l©u ®êi vµ kinh nghiÖm phong phó nh- trång c¸c lo¹i c©y: TrÈu, ãc Chã, §ç Träng, S¬n, Håi, QuÕ…MÊy n¨m nay viÖc x©y dùng rõng kinh tÕ ®· trë thµnh ®iÓm nãng vµ chiÕm mét tû lÖ lín h¬n. (4). Rõng lÊy cñi. Rõng cñi lµ rõng s¶n xuÊt chÊt ®èt. Gç cñi lµ nguån nguyªn liÖu, nguån n¨ng l-îng xa x-a nhÊt cña nh©n lo¹i, lÞch sö kinh doanh còng ®· cã l©u ®êi. C¸c n-íc trªn thÕ giíi tiªu phÝ chÊt ®èt b»ng gç rÊt lín nh-ng nguån n¨ng l-îng cña n«ng th«n lµ tµi nguyªn gç cñi ®ang thiÕu trÇm träng. Tiªu hao gç cñi ®· lµm mÊt mét nöa tµi nguyªn rõng thÕ giíi. Do thiÕu nguån gç cñi cuéc sèng cña ®«ng ®¶o c«ng chóng rÊt khã kh¨n, khai th¸c rõng qu¸ møc cã n¬i ph¶i ®µo c¶ gèc, c¹o c¶ vá lÊy c¶ r¬m r¹ vµ ph©n tr©u bß lµm nhiªn liÖu g©y ra mét hËu qu¶ ®Õn sinh th¸i ®Õn sù ph¸t triÓn n«ng th«n. MÆc dï hiÖn nay nhiÒu gia ®×nh ®· dïng ®iÖn, than, khÝ thiªn nhiªn vµ dÇu ®èt nh-ng do nhiÒu khu vùc giao th«ng bÊt tiÖn, kinh tÕ l¹c hËu gç cñi vÉn lµ nguån n¨ng l-îng sèng kh«ng thÓ thay thÕ ®-îc. §ång thêi gç cñi cßn ®Ó cho c¸c xÝ nghiÖp, th«n b¶n, thÞ trÊn s¶n xuÊt g¹ch ngãi, lµm ®-êng, sÊy thuèc, chÕ biÕn chÌ, nÊu r-îu, Ðp dÇu vµ còng lµ nguån nhiªn liÖu kh«ng thÓ thiÕu ®-îc. Do tµi nguyªn phi sinh vËt cã h¹n vµ kh«ng thÓ t¸i sinh c¸c chÊt kho¸ng trªn thÕ giíi ngµy cµng thiÕu trÇm träng l¹i thªm sù khèng chÕ cña nÒn kinh tÕ ®· kh«ng thÓ tho¶ m·n ®-îc nguån nhiªn liÖu ngµy cµng t¨ng nguån n¨ng l-îng sinh vËt ®-îc nhiÒu ng-êi quan t©m. Sau ®¹i héi m«i tr-êng vµ ph¸t triÓn cña Liªn Hîp Quèc n¨m 1992, tiÕt kiÖm nguån Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
35 n¨ng l-îng n©ng cao tû lÖ lîi dông nguån n¨ng l-îng t×m mäi kh¶ n¨ng sö dông nguån n¨ng l-îng s¹ch cã lîi cho viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng x· héi. T¨ng tèc ph¸t triÓn rõng lÊy cñi phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn thÕ giíi, phï hîp víi nguyªn t¾c môc tiªu x©y dùng n-íc ta vµ ®· ®-a vµo “kÕ ho¹ch hµnh ®éng L©m NghiÖp thÕ kû 21”. Nh÷ng khu rõng trång chuyªn dïng ®Ó lîi dông n¨ng l-îng th× gäi lµ rõng nguyªn liÖu n¨ng l-îng nã so víi rõng gç cñi cao h¬n mét bËc, ph¶i ¸p dông biÖn ph¸p kinh doanh tËp chung vµ khoa häc kü thuËt cao míi thu ®-îc s¶n l-îng cao. Mü vµ Cana®a vÒ mÆt nµy ®· lµm nh÷ng thÝ nghiÖm lín cuèi cïng ®· chuyÓn sinh vËt rõng thµnh c¸c chÊt ®èt d¹ng n-íc hoÆc d¹ng h¬i. Brazin, Philippin ®· dïng rõng nguån n¨ng l-îng ®Ó lµm nguån n¨ng l-îng cung cÊp cho ph¸t ®iÖn vµ c«ng nghiÖp. (5). Rõng ®Æc dông. Rõng ®Æc dông lµ rõng lÊy quèc phßng b¶o vÖ m«i tr-êng thùc nghiÖm ho¸ häc vµ c¸c s¶n phÈm sinh s¶n cña s¶n xuÊt ®Ó lµm môc ®Ých chñ yÕu, bao gåm rõng quèc phßng, rõng thùc nghiÖm, rõng c©y mÑ, rõng phong c¶nh, rõng b¶o vÖ m«i tr-êng, rõng di tÝch cæ hoÆc kû niÖm c¸ch m¹ng. VÒ mÆt ch¨m sãc rõng ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm sö dông cô thÓ mµ ¸p dông nh÷ng kü thuËt t-¬ng øng. Chóng ta chØ nãi râ thªm vÒ rõng quèc phßng rõng b¶o vÖ m«i tr-êng vµ rõng phong c¶nh. Rõng quèc phßng lµ rõng th«ng qua ho¹t ®éng cña con ng-êi lµm cho rõng cã mét kÕt cÊu ®Æc biÖt ®Ó phôc vô cho môc ®Ých quèc phßng. Rõng quèc phßng th-êng trong mét ®Þa m¹o rÊt phøc t¹p t¨ng c-êng kh¶ n¨ng Èn nÊp vµ di chuyÓn, nã ph¶i cã nh÷ng nguån thùc phÈm, d-îc liÖu, gç dïng cho qu©n sù; rõng ph¶i cã hÖ thèng sinh th¸i phøc t¹p ph¶i cã t¸c dông tiªu trõ ®éc h¹i vµ vò khÝ vi trïng ho¸ häc, rõng ph¶i cã n¬i Èn nÊp b¶o vÖ lËp c¸c x-ëng qu©n ®éi, c¸c bÖnh viÖn thêi chiÕn c¸c c«ng tr×nh qu©n sù ngÇm vµ ®Þa ®¹o. Rõng b¶o vÖ m«i tr-êng vµ rõng phong c¶nh ph¶i v× môc ®Ých b¶o vÖ m«i tr-êng lµm s¹ch kh«ng khÝ lµm ®Ñp m«i tr-êng sèng cña con ng-êi t¨ng c-êng søc khoÎ. B¶o vÖ m«i tr-êng vµ phong c¶nh ph¶i kÕt hîp víi nhau nh-ng do ®Þa ®iÓm kh¸c nhau mµ cã nh÷ng thiªn lÖch, n¬i d©n c- ®«ng ®óc « nhiÔm m«i tr-êng nghiªm träng th× nghiªng vÒ b¶o vÖ m«i tr-êng, nh÷ng khu phong c¶nh ®iÒu d-ìng ngo¹i « thµnh phè n©ng cao m«i tr-êng nghØ ng¬i du lÞch th× nghiªng nÆng vÒ trång rõng phong c¶nh. VÊn ®Ò ch¨m sãc vµ kinh doanh rõng b¶o vÖ m«i tr-êng vµ rõng phong c¶nh chiÕm mét ®Þa vÞ cµng ngµy cµng quan träng trong c«ng t¸c L©m NghiÖp cña nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi mét mÆt ®Ó lo¹i trõ « nhiÔm kh«ng khÝ trong c¸c khu c«ng nghiÖp ph¸t triÓn mét mÆt ®Ó kh«ng ngõng ®¸p øng nhu cÇu nghØ ng¬i du lÞch cña nh©n d©n thµnh phè vµ ngo¹i «. (6). C©y vïng ven. C¸c c©y ven ®-êng ven s«ng ven lµng ven nhµ mäc thµnh hµng hoÆc mäc linh tinh nã kh«ng ph¶i thµnh rõng nh-ng cã mét ®Þa vÞ rÊt quan träng trong c«ng t¸c L©m NghiÖp t-¬ng ®-¬ng víi mét lo¹i rõng. C©y Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
36 vïng ven võa cã chøc n¨ng s¶n xuÊt phßng hé vµ lµm ®Ñp c¶nh quan võa chiÕm mét kh«ng gian kh¸ lín cã ¸nh s¸ng ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn ®Êt ph©n kh¸ tèt, cho nªn tiÒm lùc s¶n xuÊt cña c©y vïng ven rÊt lín. Ng-êi ta tÝnh r»ng trång 2 hµng c©y 2 bªn ®-êng dµi 1km t-¬ng ®-¬ng cíi s¶n l-îng cña 1ha rõng. Nh÷ng khu ®ång b»ng sau khi ®· lµm ruéng hoÆc thuû lîi ho¸ cã thÓ thùc hiÖn mét m¹ng l-íi rõng b¶o vÖ ®ång ruéng t¨ng thªm s¶n l-îng gç -u ho¸ ®iÒu kiÖn m«i tr-êng vµ c¶i thiÖn cuéc sèng nh©n d©n. CÇn chØ râ r»ng viÖc ph©n chia lo¹i rõng cã mét tÝnh t-¬ng ®èi nhÊt ®Þnh. Chøc n¨ng chñ yÕu cña rõng lµ c¨n cø ®Ó chia lo¹i rõng mµ chøc n¨ng cña mäi lo¹i rõng kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn vÝ dô rõng phßng hé ph¸t huy hiÖu Ých phßng hé lµ chñ yÕu nh-ng ®ång thêi còng cã nh÷ng l-îng gç nhÊt ®Þnh phôc vô cho s¶n xuÊt cßn cã mét gi¸ trÞ tham quan th-ëng thøc vµ rõng lÊy gç lµ rõng ch¨m sãc theo môc ®Ých chñ yÕu lµ lÊy gç nh-ng ®· lµ mét quÇn x· rõng th× quÇn x· ®ã ph¶i cã c©y cao to c¶i thiÖn ®-îc m«i tr-êng sinh th¸i ph¸t huy ®-îc hiÖu Ých phßng hé. Rõng kinh tÕ th× lÊy qu¶ vµ s¶n phÈm ngoµi gç lµ chñ yÕu nh-ng ph¶i cã t¸c dông phßng hé nhÊt ®Þnh vµ thËm chÝ cã thÓ më mét ®iÓm tham quan du lÞch. Cho nªn khi x¸c ®Þnh mét lo¹i rõng th× ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn chøc n¨ng 1.2.Quy ho¹ch lo¹i rõng. chñ yÕu cña nã. 1.2.1. Mèi quan hÖ gi÷a ph©n vïng L©m nghiÖp vµ quy ho¹ch lo¹i rõng. (1)TÝnh chÊt vµ ý nghÜa cña ph©n vïng L©m nghiÖp Ph©n vïng L©m nghiÖp lµ c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña L©m nghhiÖp trªn c¬ së nghiªn cøu ®iÒu kiÖn tù nhiªn kinh tÕ vµ kü thuËt ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt L©m nghiÖp, dùa vµo c¸c khu vùc ®Êt kh¸c nhau ®Ó ph©n chia. Sù ph©n chia ph¶i dùa vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi vµ hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt L©m nghiÖp, nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i, th¨m dß quy m« s¶n xuÊt L©m nghiÖp cho phÐp vµ tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh bè côc. VÒ tÝnh chÊt ph©n vïng L©m nghiÖp hiÖn nay cã nhiÒu chç kh«ng ®Þnh h×nh, mäi ng-êi cã quan ®iÓm cã c¸ch nh×n kh¸c nhau. Cã ng-êi cho r»ng nã thuéc vÒ tÝnh chÊt nghiªn cøu khoa häc, lÞch sö ph©n vïng L©m nghiÖp cña n-íc ta cßn ng¾n nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ kü thuËt cßn thiÕu c¬ së. Ph©n vïng L©m nghiÖp l¹i thuéc vÒ mét bé phËn cña ph©n vïng N«ng nghiÖp tæng hîp; nghiªn cøu vÊn ®Ò më réng c¸c khu vùc cho nªn nghiªn cøu chiÕn l-îc ph¸t triÓn quy ho¹ch ph©n vïng lµ mét vÊn ®Ò ch-a hoµn thiÖn. Còng cã ng-êi cho r»ng quy ho¹ch L©m nghiÖp thuéc vÒ c«ng t¸c c¬ së x©y dùng L©m nghiÖp võa cã tÝnh chÊt chiÕn l-îc vµ c«ng t¸c c¬ së quy ho¹ch L©m nghiÖp vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt L©m nghiÖp. VÊn ®Ò ph©n vïng tù nhiªn còng cã 2 ý kiÕn: mét ý kiÕn cho r»ng ph©n vïng L©m nghiÖp lµ ph©n vïng tù nhiªn nã gÇn víi ph©n lo¹i lËp ®Þa mµ ph©n lo¹i lËp ®Þa lµ chñ yÕu dùa vµo sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn; Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
37 mét ý kiÕn kh¸c cho r»ng ph©n vïng L©m nghiÖp lµ ph©n vïng s¶n xuÊt phôc vô cho bè côc hîp lý cña s¶n xuÊt L©m nghiÖp cho nªn nã kh«ng thÓ lµ ph©n vïng tù nhiªn . Ph©n vïng L©m nghiÖp lµ mét ph©n vïng tæng hîp bao gåm ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi. C¨n cø vµo lý gi¶i ®ã, Ph©n vïng L©m nghiÖp ngoµi viÖc c¨n cø ph©n lo¹i ®iÒu kiÖn tù nhiªn cßn ph¶i c¨n cø vµo d©n sè giao th«ng kÕt cÊu nghÒ, møc ®é kinh doanh vµ yªu cÇu ph¸t triÓn L©m nghiÖp ®Ó ph©n chia. Ph©n vïng L©m nghiÖp cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng. Thø nhÊt lµ ®iÒu chØnh ®-îc nhu cÇu mèi quan hÖ c¸c ngµnh kinh tÕ tù nhiªn. L©m nghiÖp lµ mét bé phËn tæ thµnh quan träng cña ngµnh kinh tÕ quèc d©n, hiÖn nay sù ph¸t triÓn x· héi ®· ®Ò ra mét yªu cÇu tiªu chuÈn cao vµ nhiÒu mÆt ®èi víi L©m nghiÖp. L©m nghiÖp hiÖn ®¹i ph¶i thèng nhÊt tõng b-íc vÒ x©y dùng hiÖn ®¹i ho¸ x· héi chñ nghÜa ph¶i ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i, giao th«ng vËn t¶i, nghÒ khai th¸c má, b¶o vÖ m«i tr-êng t¨ng nhanh x©y dùng L©m nghiÖp t¨ng thªm nguån tµi nguyªn rõng n©ng cao ®é che phñ cña rõng c¶i thiÖn chøc n¨ng m«i tr-êng sinh th¸i. Nh÷ng nhiÖm vô ®ã ngµy cµng nÆng nÒ. Thø hai lµ do s¶n xuÊt L©m nghiÖp cã ®Æc ®iÓm khu vùc rÊt m¹nh ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®Æc tÝnh sinh vËt häc sinh th¸i häc cña loµi c©y ®Ó ph¸t triÓn L©m nghiÖp. Thø ba lµ ph¶i gióp cho c¸c bé phËn l·nh ®¹o ph¶i chän ®Êt trång thÝch hîp chØ ®¹o ph©n lo¹i tæ chøc s¶n xuÊt chÝnh x¸c ph¶i qu¸n triÖt tèt h¬n chÝnh s¸ch ph-¬ng tr©m L©m nghiÖp, t¨ng nhanh x©y dùng L©m nghiÖp, gióp cho l·nh ®¹o thùc hiÖn thuyÕt s¸ch theo khoa häc. Quy ho¹ch L©m nghiÖp lµ mét biÖn ph¸p chØ ®¹o s¶n xuÊt L©m nghiÖp theo mét nguyªn t¾c ®Êt nµo c©y Êy lµ c«ng t¸c c¬ së kü thuËt hiÖn ®¹i ho¸ L©m nghiÖp cña nÒn s¶n xuÊt L©m nghiÖp ph¸t triÓn. (2)Nguyªn t¾c vµ c¨n cø ph©n vïng L©m nghiÖp. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph©n vïng L©m nghiÖp lµ lÊy ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, nhu cÇu ph¸t triÓn x· héi ®èi víi L©m nghiÖp mµ tiÕn hµnh ph©n vïng L©m nghiÖp. Yªu cÇu ph©n vïng L©m nghiÖp ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ thµnh qu¶ thùc tÕ kh¸ch quan vµ quy luËt kh¸ch quan g©y t¸c dông xóc tiÕn ph¸t triÓn s¶n xuÊt L©m nghiÖp. §Ó ph¶n ¸nh bè côc s¶n xuÊt L©m nghiÖp trong ph©n vïng ph¶i tu©n thñ mét nguyªn t¾c nèi liÒn c¸c khu vùc. Nh÷ng c¨n cø ph©n vïng L©m nghiÖp bao gåm 2 ®iÒu: mét lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, hai lµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi vµ nhu cÇu ph¸t triÓn x· héi. §ã lµ v× ph©n vïng L©m nghiÖp ph¶i yªu cÇu xem xÐt ®Çu tiªn nh-ng do b¶n chÊt cña s¶n xuÊt L©m nghiÖp lµ trång c©y b¶n th©n sÏ gÆp ph¶i nh÷ng khèng chÕ nghiªm kh¾c cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn cho nªn ph©n vïng L©m nghiÖp cô thÓ th-êng tr-íc hÕt ph¶i xem xÐt ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Æc biÖt lµ ph©n bè vµ sinh tr-ëng c©y rõng chÞu ¶nh h-ëng rÊt lín c¸c nh©n tè khÝ hËu, ®Þa m¹o, ®Þa chÊt, thuû v¨n, thæ nh-ìng, thùc b×, sau ®ã ph¶i thèng nhÊt víi yªu cÇu ph¸t triÓn x· héi. Khi ph©n vïng L©m nghiÖp toµn Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
38 quèc tr-íc hÕt ph¶i xem xÐt nh©n tè nhiÖt l-îng vµ nh©n tè n-íc sau ®ã míi ph©n theo ®Þa m¹o thæ nh-ìng vµ thùc b×. (3)Mèi quan hÖ gi÷a ph©n vïng L©m nghiÖp vµ quy ho¹ch L©m nghiÖp. Ph©n vïng L©m nghiÖp vµ quy ho¹ch L©m nghiÖp cïng thuéc vÒ mét hÖ thèng nhËn thøc ph¶n ¸nh thÕ giíi kh¸ch quan vµ phôc vô cho L©m nghiÖp, hai c¸i ®ã võa liªn hÖ víi nhau võa cã sù kh¸c nhau. Ph©n vïng L©m nghiÖp lµ nghiªn cøu quy luËt kh¸ch quan sù kh¸c nhau vµ sù t-¬ng tù nhau vÒ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng vïng kh¸c nhau ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÜ m« vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Ph©n vïng chñ yÕ lµ thuéc tÝnh tù nhiªn thÓ hiÖn mèi quan hÖ c¸c quÇn x· tù nhiªn trong hÖ sinh th¸i. Ph©n vïng ph¶i dùa vµo c¸c nh©n tè æn ®Þnh cña tù nhiªn vµ c¸c nh©n tè x· héi nh- khÝ hËu ®Êt ®ai… §èi víi nh÷ng nh©n tè biÕn ®æi th× Ýt xem xÐt h¬n, khi nghiªn cøu ph©n vïng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt L©m nghiÖp chñ yÕu lµ ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh h-íng cho nªn th-êng lµ cã tÝnh æn ®Þnh t-¬ng ®èi. Nh-ng quy ho¹ch l¹i c¨n cø vµo quy luËt ph¸t triÓn cña sù vËt vµ ®Þnh ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn thùc, nh÷ng biÖn ph¸p t-¬ng ®èi cô thÓ thÓ hiÖn ®Æc tr-ng diÔn biÕn cña mét quÇn x· sinh vËt cô thÓ. §èi víi quy luËt ph¸t triÓn s¶n xuÊt, môc tiªu b-íc ®i vµ biÖn ph¸p ®-îc ph¶n ¸nh mét c¸ch hÖ thèng tËp trung vµo viÖc s¾p xÕp tèc ®é vµ thêi gian ph¸t triÓn cã thÓ dùa vµo nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n vµ tiÒn vèn lao ®éng vµ nhiÒu nh©n tè ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh. TÝnh biÕn ®æi cã thÓ lín. Cã thÓ bao qu¸t nhËn thÊy r»ng ph©n vïng lµ c¬ së vµ c¨n cø cña quy ho¹ch, quy ho¹ch lµ ®i s©u vµo ph©n vïng lµ thµnh qu¶ quan träng øng dông viÖc ph©n vïng ®Ó chØ ®¹o s¶n xuÊt L©m nghiÖp. Ph©n vïng lµ th«ng qua quy ho¹ch ®Ó thùc thi vµ kiÓm nghiÖm quy ho¹ch. Cho nªn kh«ng cã ph©n vïng th× quy ho¹ch kh«ng cã c¬ së; kh«ng cã quy ho¹ch th× ph©n vïng còng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®-îc. (4)Quy ho¹ch lo¹i rõng. C«ng t¸c trång rõng lµ kh©u chñ yÕu cña s¶n xuÊt L©m nghiÖp cho nªn ph©n vïng trång rõng ph¶i thèng nhÊt víi ph©n vïng L©m nghiÖp. Th«ng qua ph©n vïng L©m nghiÖp thèng nhÊt ®ã ®Ó ®¹t ®-îc nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu vïng trång rõng. Nh÷ng vïng trong ph©n vïng L©m nghiÖp dï lµ vïng cÊp 1 hay vïng cÊp 2 trong thùc tÕ lµ nh÷ng ph¹m vi rÊt lín ph¶i tiÕn hµnh ph©n theo lo¹i rõng, ph¶i ®Æt tªn c¸c cÊp ph©n vïng L©m nghiÖp ®ã ®Ó cã thÓ cã nhËn thøc chÝnh x¸c. Cã nghÜa lµ ph©n vïng L©m nghiÖp trong ph¹m vi lín ®· x¸c ®Þnh lo¹i rõng. C¸c ®Þa ph-¬ng cã thÓ dùa vµo khung ph©n vïng L©m nghiÖp kÕt hîp víi thùc tÕ cô thÓ cña ®Þa ph-¬ng m×nh mµ tiÕn hµnh quy ho¹ch lo¹i rõng. §iÒu ®¸ng chó ý lµ lo¹i rõng trong ph©n vïng L©m nghiÖp lµ khung lo¹i rõng ph¹m vi lín lµ mét “chuyªn chñ” vµ mét “hÖ thèng” cho phÐp trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh phèi hîp lo¹i rõng chñ yÕu vµ lo¹i rõng kh¸c. VÝ dô trong c¸c vïng rõng phßng hé bao gåm c¸c khu rõng: phßng hé nguån n-íc, phßng hé ®ång ruéng, phßng hé ven biÓn… cã thÓ kÕt hîp mét sè l-îng nhÊt ®Þnh Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
39 rõng kinh tÕ, rõng lÊy cñi,… Nh÷ng rõng nh- vËy bæ xung cho nhau, nh- vËy míi cã thÓ tho¶ m·n ®-îc nhu cÇu nhiÒu mÆt cña ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc ®èi víi L©m nghiÖp b¶o ®¶m viÖc quy ho¹ch ®-îc thùc thi 1.2.2 Quy ho¹ch lo¹i rõng trong sù ph¸t triÓn l©m nghiÖp huyÖn tØnh. Ph©n vïng l©m nghiÖp lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu nhÊt ®Ó quy ho¹ch ph¸t triÓn L©m nghiÖp. Quy ho¹ch ph¸t triÓn L©m nghiÖp cña huyÖn tØnh lµ quy ho¹ch c¬ b¶n nhÊt, quy ho¹ch lo¹i rõng lµ quy ho¹ch chñ yÕu nhÊt trong quy ho¹ch L©m nghiÖp. Quy ho¹ch ph¸t triÓn L©m nghiÖp phÇn lín cho ta nh÷ng bµi häc chñ yÕu lµ th-êng kh«ng râ rµng, thiÕu luËn chøng, kh«ng phï hîp thùc tÕ, thiÕu ®iÒu tra nghiªn cøu, thiÕu khoa häc vµ tÝnh kh¶ thi. Sau khi ph©n vïng cã nh÷ng tµi liÖu lîi dông vµ th«ng qua luËn chøng viÕt quy ho¹ch ph¸t triÓn thiÕt thùc kh¶ thi. Trong ph©n vïng ®· tæng kÕt ®-îc kinh nghiÖm s¶n xuÊt x¸c ®Þnh ®-îc ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn bè côc lo¹i rõng t-¬ng øng, x¸c ®Þnh -u thÕ tµi nguyªn tù nhiªn trong quy ho¹ch lµ môc tiªu chñ yÕu ®Ó x©y dùng L©m nghiÖp vµ c¸c h¹ng môc chñ yÕu trong c¸c lo¹i rõng. Trong ph©n vïng tiÒm lùc t¨ng s¶n cña luËn chøng cx¸c ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p then chèt ®Ó ph¸t triÓn c¸c lo¹i rõng trong s¶n xuÊt L©m nghiÖp vµ c¸c h¹ng môc khai th¸c tõng b-íc. Quy ho¹ch lo¹i rõng trong quy ho¹ch ph¸t triÓn L©m nghiÖp huyÖn tØnh ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh c¸c cÇu nèi quy ho¹ch víi ®iÒu tra thùc tÕ. Trong quy ho¹ch L©m nghiÖp ®ang tiÕn hµnh ®iÒu chñ yÕu nhÊt lµ ph¶i x¸c ®Þnh cho ®-îc lo¹i rõng ®Ó ph¸t triÓn L©m nghiÖp. Quy ho¹ch lo¹i rõng trong thùc tÕ lµ ®iÒu tra nghiªn cøu tµi nguyªn trong L©m nghiÖp, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, t×nh h×nh kinh tÕ x· héi vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn lo¹i rõng vµ x©y dùng L©m nghiÖp tr-íc ®©y, x¸c ®Þnh môc tiªu phÊn ®Êu vµ ph¸t triÓn vµ b¶n ®å x©y dùng viÔn c¶nh. Khi quy ho¹ch lo¹i rõng ph¶i xuÊt ph¸t tõ x©y dùng l©u dµi cña L©m nghiÖp tr-íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc môc tiªu phÊn ®Êu l©u dµi cña khu vùc ®ã. nghÜa lµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ lîi Ých tæng thÓ cña x©y dùng ®Êt n-íc, ph¶i xuÊt ph¸t tõ hiÖu Ých sinh th¸i vµ hiÖu Ých kinh tÕ ph¸t huy ®-îc -u thÕ tù nhiªn kÕt hîp víi nhu cÇu s¶n xuÊt c¸c mÆt l©m n«ng ch¨n nu«i. Thø nhÊt lµ dùa vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ dùa vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ph¶i xem xÐt ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai cña ®Þa ph-¬ng, thÝch øng ®Ó sinh tr-ëng c©y, kh¶ n¨ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®èi víi sù ph¸t triÓn c¸c lo¹i rõng. Thø hai ph¶i kÕt hîp lîi Ých chung cña nhµ n-íc vµ nhu cÇu cña nh©n d©n ®Þa ph-¬ng, vÝ dô vïng T©y B¾c ®iÒu kiÖn sinh th¸i yÕu th× trång rõng phßng hé lµ chÝnh nh-ng ë nh÷ng vïng kinh tÕ ph¸t triÓn th× ph¶i xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cña nh©n d©n ®Þa ph-¬ng, rõng kinh tÕ ph¶i chiÕm mét tû träng nhÊt ®Þnh. Nh÷ng vïng cã -u thÕ vÒ n-íc, nhiÖt ®é th× trång rõng gç cao s¶n lµ chÝnh ®ång thêi ph¶i trång rõng phßng hé trªn mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh. Thø ba lµ ph¶i lu«n lu«n lîi dông kÕt qu¶ tr-íc ®©y cña ®Þa ph-¬ng trong ph©n vïng tæng hîp n«ng nghiÖp quy ho¹ch vÒ ruéng ®Êt vµ ph©n vïng L©m nghiÖp, tæng kÕt kinh nghiÖm rót Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
40 ra nh÷ng bµi häc lµm cho viÖc x©y dùng ph©n vïng lo¹i rõng cã c¬ së khoa häc vµ kh¶ thi. Quy ho¹ch L©m nghiÖp lÊy huyÖn tØnh lµm ®¬n vÞ, môc ®Ých chñ yÕu lµ v× nh÷ng quyÕt s¸ch ph¸t triÓn L©m nghiÖp c¸c cÊp l·nh ®¹o, v× kÕ ho¹ch trång rõng, s¾p xÕp viÖc s¶n xuÊt c©y con ®Çu t- cho L©m nghiÖp. Néi dung quy ho¹ch bao gåm ®iÒu tra ®Êt vµ tµi nguyªn rõng tiÕn hµnh lîi dông ®Êt vµ ph©n vïng, v¹ch ra mét môc tiªu vµ ph-¬ng h-íng chiÕn l-îc ph¸t triÓn L©m nghiÖp. Quy ho¹ch lo¹i rõng lµ mét c¨n cø vÒ tû lÖ lo¹i rõng vµ bè côc lo¹i rõng lµ c¬ së ®Æt nÒn mãng chän lo¹i c©y trång. Quy ho¹ch lo¹i rõng vµ chän lo¹i c©y trång lµ mét ph-¬ng tr©m thiÕt kÕ quy ho¹ch lo¹i rõng vµ ph-¬ng h-íng thùc thi theo nguyªn t¾c ®ang ®-îc kiÓm tra. Th-íc ®o cña quy ho¹ch lo¹i rõng lµ ®a nguyªn, quy ho¹ch lo¹i rõng cÊp huyÖn ph¶i ®Õn ®-îc cÊp x·, quy ho¹ch lo¹i rõng cÊp tØnh ph¶i ®Õn L©m tr-êng; néi dung ph©n vïng lo¹i rõng lµ dùa trªn c¸c ®iÒu tra tµi nguyªn rõng tiÕn hµnh ph©n chia lo¹i lËp ®Þa d-a ra nh÷ng thiÕt kÕ c¸c lo¹i trång rõng vµ lo¹i kinh doanh rõng hiÖn cã, dùa vµo nh÷ng lo¹i h×nh ®ã mµ v¹ch ra c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trång rõng cña c¸c lo¹i rõng. 1.2.3 Quy ho¹ch lo¹i rõng ®¬n nguyªn c¶nh quan. TÝnh ®a d¹ng c¶nh quan ®· trë thµnh mét lÜnh vùc quan träng cña sinh th¸i häc hiÖn ®¹i. TÝnh ®a d¹ng c¶nh quan cßn gäi lµ tÝnh ®a d¹ng hÖ sinh th¸i nã lµ tÝnh ®a d¹ng cña qu¸ tr×nh n¬i ë cña sinh quyÓn, quÇn x· sinh vËt vµ sinh th¸i. TÝnh ®a d¹ng di truyÒn vµ tÝnh ®a d¹ng loµi ®· t¹o thµnh tÝnh ®a d¹ng sinh vËt. C¸c ®éng vËt, thùc vËt, vi sinh vËt vµ c¸c m«i tr-êng vËt lý cña hÖ sinh th¸i cã quan hÖ víi nhau t¹o thµnh mét c¬ së ph¸t triÓn bÒn v÷ng chØ cã sù sèng chung cña nhiÒu loµi hÖ sinh th¸i míi cã thÓ ®¶m b¶o ®-îc tÝnh ®a d¹ng loµi vµ tÝnh ®a d¹ng di truyÒn. ChØ cã ®a d¹ng hÖ sinh th¸i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn t-¬ng øng cña lËp ®Þa míi lµm cho søc s¶n xuÊt tæng thÓ c¶nh quan ®¹t ®-îc møc cao nhÊt b¶o ®¶m cho sù ph¸t huy b×nh th-êng cña chøc n¨ng c¶nh quan, b¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh cña c¶nh quan ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh. Rõng ®ång chÊt trªn diÖn tÝch lín rÊt dÔ bÞ s©u bÖnh h¹i, bµi häc ®ã chóng ta rÊt nhiÒu vµ rÊt s©u s¾c nh- s©u ®ôc th©n, xÐn tãc ®· huû diÖt hµng lo¹t rõng vµ nh÷ng rõng kh¸c nhau xen kÏ nhau trong kh«ng gian cã thÓ gi¶m ®-îc xu thÕ bÊt lîi ®ã. ThËp kû 70 cña thÕ kû 20 mäi ng-êi ®· dïng thuËt ng÷ quy ho¹ch c¶nh quan. Quy ho¹ch c¶nh quan nhÊn m¹nh kh«ng chØ lîi dông hîp lý ®Êt mµ cßn ph¶i xem xÐt mèi quan hÖ kÕt cÊu vÒ chøc n¨ng gi÷a c¸c lo¹i ®Êt. Lo¹i rõng kh¸c nhau ph©n bè ®¬n nguyªn trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý kh¸c nhau trong thùc tÕ l¹i h×nh thµnh c¸c ®¸m cã ý nghÜa c¶nh quan. Do c¶nh quan lµ thÓ xen kÏ cña ®Êt, trong ®ã ¸nh s¸ng nhiÖt ®é, n-íc dinh d-ìng vµ kh«ng khÝ ®-îc tiÕp thu vµ ph©n phèi vµ thµnh phÇn sinh vËt ®Òu ®-îc ph©n bè trªn vïng nhÊt ®Þnh ®· h×nh thµnh tÝnh kh¸c chÊt cña Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)