Khóa luận tốt nghiệp: Thực trạng sản xuất, kinh doanh của trang trại hộ gia đình ông Lê Tài Chất ở xã Thanh Mỹ - Huyện Thanh Chương - Tỉnh Nghệ An

Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Nguyễn Thị Thanh Bình<br /> <br /> PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐÊ<br /> Ngay từ những năm đầu của công cuộc đổi mới thì Đảng và Nhà nước<br /> ta đã có chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần trong đó<br /> <br /> uế<br /> <br /> đặc biệt là việc thừa nhận Hộ gia đình là một đơn vị kinh tế tự chủ, có quyền<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trước pháp luật. Việc giao đất cho<br /> <br /> các hộ gia đình sử dụng ổn định và lâu dài kết hợp với việc mở rộng các hoạt<br /> động tín dụng nông thôn, tăng cường công tác khuyến nông, lâm ngư nghiệp<br /> đã tạo ra được sức mạnh mới trong sự phát triển nông nghiệp nông thôn, đưa<br /> <br /> h<br /> <br /> nước ta từ một nước nghèo đói, luôn trong tình trạng thiếu lương thực trở<br /> <br /> in<br /> <br /> thành một trong 3 nước xuất khâu hàng đầu về các mặt hàng nông sản.<br /> <br /> cK<br /> <br /> Tuy nhiên khi bước vào công cuộc Công nghiệp hoá - hiện đại hóa<br /> nông nghiệp nông thôn thì mô hình kinh tế hộ đã bộc lộ một số yếu kém như:<br /> <br /> họ<br /> <br /> quy mô nhỏ bé, khả năng sản xuất hàng hóa kém, ít có điều kiện để áp dụng<br /> khoa học kỹ thuật, năng suất lao động thấp, chưa tạo được phân công lao<br /> động sâu rộng và mạnh mẽ trong nông nghiệp và nông thôn… Thực trạng này<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> đòi hỏi khách quan phải hình thành nên một mô hình sản xuất nông nghiệp<br /> kiểu mới phù hợp với mô hình phát triển của bản thân nền nông nghiệp cũng<br /> như của toàn bộ nền kinh tế.<br /> <br /> ng<br /> <br /> Ở Việt Nam thì kinh tế trang trại đã manh nha hình thành từ những năm<br /> <br /> ườ<br /> <br /> 1975 ở Miền Nam nhưng chỉ thực sự phát triển mạnh vào những năm gần<br /> đây. Có thể xem việc thực hiện chỉ thị 100 của của Ban Bí thư TW (khóa V)<br /> <br /> Tr<br /> <br /> và nghị quyết 10 của Bộ Chính trị (Khóa VI) đã đặt nền móng cho sự ra đời<br /> của kinh tế trang trại. Sau nghị quyết TW V (khóa VI 1993) và đặc biệt là luật<br /> đất đai ra đời năm 1993 đã khiến nền kinh tế trang trại thực sự có những<br /> chuyển biến tích cực và phát triển ngày càng đa dạng cả về chiều rộng lẫn<br /> chiều sâu.<br /> <br /> SVTH: Phạm Hồng Mỹ<br /> <br /> 1<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Nguyễn Thị Thanh Bình<br /> <br /> Theo đó, kinh tế trang trại là hình thức sản xuất hàng hóa trong nông<br /> nghiệp nông thôn, chủ yếu dựa vào hộ gia đình nhằm mở rộng quy mô, nâng<br /> cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản<br /> và trồng rừng. Gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông - lâm -<br /> <br /> uế<br /> <br /> ngư nghiệp. Tuy còn khá mới mẻ nhưng kinh tế trang trại qua thực tế phát<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> triển đang dần chứng tỏ tính ưu việt hơn hẳn so với kinh tế hộ nông dân. Kinh<br /> tế trang trại phát huy mọi nỗ lực, tích cực đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp,<br /> góp phần đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao tỷ suất hàng hóa nông sản và<br /> tạo được nhiều hàng hóa phục vụ tiêu dùng trong nước và hướng ra xuất khẩu.<br /> <br /> h<br /> <br /> Phát triển kinh tế trang trại góp phần sử dụng hiệu quả đất đai, vốn, kỹ thuật,<br /> <br /> in<br /> <br /> kinh nghiệm quản lý, đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và<br /> <br /> cK<br /> <br /> thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi cũng như cơ cấu kinh tế ở<br /> nhiều địa phương. Kinh tế trang trại hình thành giúp khai thác diện tích đất<br /> trống đồi trọc, đất hoang thành những vùng tập trung để sản xuất hàng hóa<br /> <br /> họ<br /> <br /> nông sản, lâm nghiệp và nuôi trồng thủy sản, tạo việc làm, tăng thu nhập,<br /> khuyến khích làm giàu và góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> nghèo ở nước ta.<br /> <br /> Qua thực tế tìm hiểu cũng như trên cơ sở lý luận thì trong công cuộc<br /> đổi mới về phát triển kinh tế xã hội nói chung và phát triển kinh tế trang trại<br /> <br /> ng<br /> <br /> nói riêng thì kinh tế trang trại đã dần phát huy được vai trò to lớn và quan<br /> <br /> ườ<br /> <br /> trọng trong công cuộc CNH-HĐH nông nghiệp nông thôn. Tuy nhiên loại<br /> hình kinh tế này cũng không tránh khỏi những hạn chế, yếu kém trong quá<br /> <br /> Tr<br /> <br /> trình phát triển. Cụ thể là:<br /> Quy mô sản xuất, quy trình sản xuất còn nhỏ lẻ, chưa tạo ra được lượng<br /> <br /> hàng hóa tập trung với số lượng lớn, chưa đưa những tiến bộ khoa học kỹ<br /> thuật vào sản xuất, khả năng cạnh tranh trên thị trường còn hạn chế.<br /> Trình độ tổ chức quản lý của các chủ trang trại còn hạn chế đặc biệt<br /> trong tổ chức, quản lý sử dụng vốn, phân công lao động chưa hiệu quả…<br /> SVTH: Phạm Hồng Mỹ<br /> <br /> 2<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Nguyễn Thị Thanh Bình<br /> <br /> Nhà nước đang còn thiếu chính sách thiết thực để hướng dẫn, giúp đỡ<br /> các trang trại phát triển đúng hướng, một phần cũng là do sự chậm trễ trong<br /> việc ban hành các chính sách như giao đất, thuế, lao động…ảnh hưởng trực<br /> tiếp đến công cuộc phát triển kinh tế trang trại ở nước ta.<br /> <br /> uế<br /> <br /> Xuất phát từ tình hình trên, tôi chọn đề tài “Thực trạng sản xuất, kinh<br /> doanh của trang trại hộ gia đình ông Lê Tài Chất ở xã Thanh Mỹ - Huyện<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> Thanh Chương - Tỉnh Nghệ An” để làm khóa luận tốt nghiệp của mình.<br /> Mục đích của đề tài:<br /> <br /> Trên cơ sở nghiên cứu sự ảnh hưởng của các nhân tố vốn, lao động, đất<br /> <br /> h<br /> <br /> đai… đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của mô hình trang trại về mặt định<br /> <br /> in<br /> <br /> tính và định lượng, đề tài nhằm đánh giá đúng thực trạng cũng như đưa ra<br /> <br /> cK<br /> <br /> những giải pháp thiết thực nhất nhằm góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất<br /> kinh doanh cho trang trại ông Lê Tài Chất nói riêng và các trang trại trong địa<br /> phương nói riêng.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng một số phương pháp sau:<br /> - Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> - Phương pháp phân tích kinh tế.<br /> - Phương pháp thống kê, thu thập số liệu.<br /> - Phương pháp phân tích tổng hợp.<br /> <br /> ng<br /> <br /> - Phương pháp điều tra, phỏng vấn trực tiếp.<br /> - Các phương pháp nghiên cứu khác.<br /> <br /> ườ<br /> <br /> Giới hạn nghiên cứu của đề tài:<br /> - Thời gian nghiên cứu: thu thập số liệu về tình hình kinh tế xã hội của<br /> <br /> Tr<br /> <br /> Xã Thanh Mỹ qua 3 năm (2009-2011), tình hình trang trại ông Lê Tài Chất<br /> qua 2 năm (2010-2011).<br /> - Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu tình hình sản xuất kinh doanh của<br /> <br /> trang trại ông Lê Tài Chất.<br /> - Nội dung nghiên cứu: Đánh giá các nguồn lực sản xuất, thực trạng sản<br /> xuất kinh doanh của trang trại ông Chất qua 2 năm (2010 - 2011).<br /> SVTH: Phạm Hồng Mỹ<br /> <br /> 3<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Nguyễn Thị Thanh Bình<br /> <br /> PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> CHƯƠNG I<br /> TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> uế<br /> <br /> 1.1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> 1.1.1. Cơ sở lý luận<br /> 1.1.1.1. Khái niệm về trang trại và kinh tế trang trại<br /> <br /> Lịch sử đã cho thấy hình thức trang trại trong sản xuất nông nghiệp đã<br /> xuất hiện trong chế độ chiếm hữu nô lệ, qua chế độ phong kiến và phát triển<br /> <br /> h<br /> <br /> cho đến ngày nay. Tuy nhiên với mỗi hình thái kinh tế xã hội thì có một<br /> <br /> in<br /> <br /> phương thức sản xuất nhất định và ở mỗi phương thức đó có nhiều hình thức<br /> <br /> cK<br /> <br /> sản xuất khác nhau, dù vậy trong đó đều có sự lựa chọn hình thức sản xuất<br /> theo kiểu trang trại và quy mô sản xuất, mức độ trao đổi hàng hóa của trang<br /> trại khác nhau phụ thuộc vào sự phát triển của thị trường.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Đối với Việt Nam thì trang trại có từ thời phong kiến tồn tại dưới các<br /> hình thức thái ấp, điền trang và dần có bước phát triển mạnh cả về quy mô và<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> trình độ khi chủ nghĩa Tư bản du nhập vào Việt Nam với hình thức dồn điền<br /> đổi thửa. Trong những năm trở lại đây, kinh tế trang trại đã có những bước<br /> phát triển mạnh mẽ và cùng với sự phát triển mạnh mẽ này, các nghiên cứu,<br /> <br /> ng<br /> <br /> các định nghĩa về trang trại và kinh tế trang trại dần được hoàn thiện và đi đến<br /> thống nhất. Theo đó Nghị quyết số 03/2000/NQ-CP ngày 02/02/2000 của<br /> <br /> ườ<br /> <br /> chính phủ đã thống nhất nhận thức về trang trại và kinh tế trang trại như sau:<br /> <br /> Tr<br /> <br /> Trang trại là hình thức tổ chức sản xuất cơ sở trong nông, lâm, ngư<br /> <br /> nghiệp có mục đích chủ yếu là sản xuất hàng hóa; tư liệu sản xuất thuộc<br /> quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng của chủ thể độc lập, sản xuất được tiến<br /> hành trên quy mô ruộng đất và các yếu tố sản xuất được tập trung tương đối<br /> lớn, với cách thức tổ chức quản lý tiến bộ và trình độ kỹ thuật cao, hoạt động<br /> tự chủ và luôn gắn với thị trường.<br /> SVTH: Phạm Hồng Mỹ<br /> <br /> 4<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Nguyễn Thị Thanh Bình<br /> <br /> Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất hàng hóa trong nông<br /> nghiệp nông thôn, chủ yếu dựa vào hộ gia đình nhằm mở rộng quy mô và nâng<br /> cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản,<br /> trồng rừng. Gắn sản xuất, chế biến với với tiêu thụ nông, lâm, thủy sản.<br /> <br /> uế<br /> <br /> Kinh tế trang trại là sản phẩm tất yếu của quá trình công nghiệp hóa,<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> quá trình này đòi hỏi nông nghiệp phải có một loại hình tổ chức sản xuất có<br /> <br /> tính quy mô và tính chuyên môn hóa cao, tạo ra được một lượng sản phẩm<br /> hàng hóa cần thiết đáp ứng thường xuyên cho nhu cầu của thị trường.<br /> <br /> 1.1.1.2. Căn cứ để xác định trang trại<br /> <br /> h<br /> <br /> Như vậy có thể xem trang trại là thời kỳ sơ khai của kinh tế trang trại.<br /> <br /> in<br /> <br /> Thông tư liên tịch Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, tổng cục<br /> <br /> cK<br /> <br /> thống kê số 62/2000/TTLT/BNN-TCTK ngày 23/6/2000 và Thông tư sửa đổi<br /> bổ sung số 74/2000/TTBNN đã có những hướng dẫn tiêu chí để xác định kinh<br /> tế trang trại. Theo Thông tư này thì mục đích của kinh tế trang trại là sản xuất<br /> <br /> họ<br /> <br /> nông, lâm, thủy sản hàng hóa với quy mô lớn, mức độ tập trung hàng hóa,<br /> chuyên môn hóa và các điều kiện yếu tố sản xuất vượt trội hơn hẳn so với<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> kinh tế hộ, thể hiện ở quy mô sản xuất như: đất đai, vốn, lao động, đầu gia<br /> súc, giá trị nông, lâm, thủy sản hàng hóa, kinh nghiệm và trình độ quản lý,<br /> khả năng áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật… Cụ thể như sau:<br /> <br /> ng<br /> <br /> - Mục đích sản xuất của trang trại là sản xuất nông, lâm, thủy sản hàng<br /> <br /> ườ<br /> <br /> hóa với quy mô lớn.<br /> - Mức độ tập trung hóa và chuyên môn hóa các điều kiện và yếu tố sản<br /> <br /> Tr<br /> <br /> xuất cao hơn hẳn so với sản xuất của nông hộ.<br /> - Chủ trang trại có kiến thức và kinh nghiệm trực tiếp điều hành sản<br /> <br /> xuất, biết áp dụng khoa học kỹ thuật, sử dụng lao động gia đình lẫn lao động<br /> thuê ngoài, có thu nhập vượt trội so với kinh tế hộ.<br /> Tiêu chí để xác định kinh tế trang trại<br /> Thứ nhất: giá trị sản lượng hàng hóa, dịch vụ bình quân 1 năm:<br /> SVTH: Phạm Hồng Mỹ<br /> <br /> 5<br /> <br />