Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Từ láy trong thơ Hồ Xuân Hương

Chia sẻ: Tiêu Sở Hà | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Từ láy trong thơ Hồ Xuân Hương được thực hiện với mục tiêu nhằm tìm hiểu thêm về tác giả, khám phá những nét độc đáo trong nghệ thuật dùng từ trong thơ Hồ Xuân Hương. Qua đó có thể khẳng định được giá trị nội dung và nghệ thuật trong thơ bà và qua việc nghiên cứu này người viết có thể trang bị cho mình vốn kiến thức trong việc nghiên cứu. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Từ láy trong thơ Hồ Xuân Hương

wmmm TRUONG Dfil HOC VO TRUONG TOfiN KHOA KHOA HOC CO BAN KHOA LUAN TOT NGHIEP CHUYEN NGANH VAN HOC TlTLAY TRONG THO HO XUAN HlTONG Giang vien hiring dan: Sinh vien thyc hien: BUI THI TAM TRAN KIM ClTCfNG t)(il HOC VO TRUdHQTOfiH Hau Giang, thdng 06 nam 2012
LOI CAM ON eg®so Thai gian hoc a giang duang Dai hoc doi vai nguai viet do la mot trai nghiem Ian lao, nguai viet hoc tap rat nhieu kien thuc bo ich. Gia day, khoanh khac dugc ngoi nghe thay co giang bai van con dong lai trong tarn tri cua nguai viet, nhung gia phut ay hanh phuc biet bao!. Nhung nhung khoanh khac ay mai mai van la ki niem, tham thoat bon nam Dai hoc da het, nguai viet sap phai xa truang, xa thay co va bao ban be thuang men, nhin lai thai gian qua tren giang duang Dai hoc, nguai viet khong tranh khoi sir boi hoi trong long, nhung nguai viet cang tham thia han moi dieu, khi nguai viet bat tay vao lam luan van tot nghiep. Den day nguai viet mai thau hieu han va tham thia han khi trai qua rat nhieu kho khan va vat va de hoan thanh tot bai luan van cua minh. Trong thai gian do, nguai viet nhan dugc rat nhieu sir giup do tu thay co, ban be va nguai than. Nhan day nguai viet xin gui lai cam an den tat ca nhung nguai da giup dd nguai viet trong thai gian qua. Nguai viet xin gui lai cam an den Ban giam hieu truang Dai hoc Vo Truang Toan cung vai quy thay co khoa Ngu van da tao dieu kien tot cho nguai viet hoc tap de nang cao them kien thuc cua minh. Ngoai ra, nguai viet xin gui lai cam an den gia dinh, ban be da luon khich le, dong vien nguai viet trong suot thai gian lam luan van. Dieu nay da tao cho nguai viet co them nghi lire de hoan thanh luan van. Dae biet nguai viet xin kinh gui den co Bui Thi Tarn lai cam an chan thanh va sau sac nhat. Trong thai gian qua, co khong ngai kho khan da tan tinh giup do, huang dan nguai viet rat nhieu trong suot qua trinh nghien cuu, de nguai viet co the hoan thanh luan van tot nghiep cua minh. Trong suot thai gian nghien cuu, nguai viet da co gang rat nhieu nhung do kien thuc con han hep va co phan han che ve thai gian, nen nguai viet khong tranh khoi nhung thieu sot. Nguai viet kinh mong nhan dugc sir chi dan va nhung dong gop quy bau tu quy thay co, ban be nham de luan van dugc hoan thien han. Sinh vien thirc hien Tran Kim Cuang
LOI CAM DOAN Og®fcD Toi xin cam doan rang de tai nay la do chinh toi thuc hien, cac so lieu thu thap va ket quaphan tich trong de tai la trung thuc, de tai khong trung vai bat cu de tai nghien cuu khoa hoc nao. Sinh vien thirc hien Tran Kim Cuang
PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP {Giang vien hu&ng dan) 1. GlANG VIEN HlTCfNG DAN: Bui Thi Tarn 2. SINH VIEN THlTC HIEN: Tran Kim Cuang MSSV: 0856010002 KHOA: 1 TEN DE TAI: Tu lay trong tha Ho Xudn Huong NHAN XET CUA GIANG VIEN HI/CXNG DAN 1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep: 1.1. Chuyen can: 1.2. Thai do: 1.3. Khac: 2. Danh gia luan van: 2.1. Dat van de (theo 5 buac): 2.2. Noi dung chinh: in
2.3. Chu thich, thu muc: 2.4. Hinh thuc trinh bay: .... 2.4.1. Dung lugng (trang): 2.4.2. Khuon kh6: 2.4.3. In an: 2.4.4. Trinh bay: 2.4.5. Chinh ta, ngu phap: 3. Danh gia, xep loai: Danh gia: Xep loai: ., ngay thdng nam Giang vien huang dan (Ki va ghi ro ho ten) IV
TOM TAT LUAN VAN C20EO MOfDAU 1. Li do chon de tai: Trong van hoc giai doan nua cuoi the ki XVIII, nua dau the ki XIX, H6 Xuan Huong la nha tho nu co ca tinh manh me va co kha nang dung tu trong sang tac rat doc dao, dac biet la tu lay. Trong sang tac ba su dung rat nhieu tu lay, chung co kha nang ggi thanh, ggi hinh, ggi cam cao. Ba su dung lop tu lay nay nham noi len tarn tu, tinh cam, len an, da kich vao xa hoi phong kien duang thai. Vi the, tu lay trong tha ba tao nen sue hap dan cho doc gia. Nguai viet chon de tai Tu lay trong tha Ho Xuan Huang, nguai viet mong muon gop them nhan dinh ve nha tho noi tieng nay. 2. Lich su* van de: Tu lay la van de ma nhung nha nghien cuu luon quan tarn. Co rat nhieu cong trinh nghien cuu cua nhieu nha ngon ngu khac nhau. Sau day nguai viet xin neu mot so cong trinh nghien cuu cua mot so tac gia tieu bieu ve tu lay: • Theo Hoang Van Hanh, trong cuon Tie lay trong tieng Viet, Nxb Khoa hoc xa hoi, 2008. • Theo Do Huu Chau, trong cuon Tie vung ngu nghia tieng Viet, Nxb Giao due, 1981. • Theo Nguyen Thien Giap, trong cuon Tie vung hoc tieng Viet, Nxb Giao due Viet Nam, 2010. * Theo co Nguyen Thi Thu Thuy, trong cuon Giao trinh Tie vung hoc tieng Viet, Truang DH Can Tho, 2008. • Theo Nguyen Huu Quynh, trong cuon Ngu phap tieng Viet, Nxb Tu dien Bach khoa, Ha Noi, 2007. • Theo Nguyen Tai Can, trong cuon Ngiephdp tieng Viet, Nxb, DH va THCN, Ha Noi, 1981. Trong nen van hoc Viet Nam giai doan nua cuoi the ki XVIII, nua dau the ki XIX, Ho Xuan Huong la nha tho noi tieng, ba rat co tai trong sang tac thi ca, lai tha cua ba co nhieu mau sac khac nhau, dac biet la nghe thuat dung tu cua ba trong tha. Vi th£ van de ve tho Ho Xuan Huong hay nhung van de ve cuoc doi cua ba da tao nen su thu hut doi vai nhieu nha nghien cuu. Nguai viet xin trich dan mot vai nhan dinh cua mot so tac gia tieu bieu de thay rang van de ve nha tho Ho Xuan Huang van la de tai hap dan cho den ngay nay.
• Trong cuon Tac gia tac phdm trong nha truang Ho Xuan Huang, nha tho Xuan Dieu nhan xet ve tho cua nha tho Ho Xuan Huong nhu sau: "Tha Xuan Huang cu nom na, binh dan, tu nhien, lai cie trong veo, khong gai, doc cu thodi mai, de thuoc, nhung cdu doi nhau thi can chinh gia gian den ai cungphdi sa, ma van nhu lai noi thuang". [8; tr.68] • Con Le Thu Yen, trong cuon Ho Xuan Huang trong cam hung tha nguai dai sau, tac gia nhan xet ve ngon ngu tho cua Ho Xuan Huong that hay "Rieng chit, rieng hoa Xuan Huang sac nhu dnh kiem, nhon nhu guam dao, nong nan nhu hai tha, diu dang nhu nhip song vo mien man ". [13; tr.7]. • Trong qua trinh nghien cuu va giang day van hoc, co Nguyen Thi Thanh Lam, trong cuon Giao trinh van hoc Viet Nam nua cuoi the ki XVIII, nua dau the ki XIX, co nhan xet ve tai nang cua nha tha Ho Xuan Huong nhu sau: 'Xuan Huang con la nha tha co biet tai su dung tie lay - lap tie giau sue bieu dat. Ngon ngie tha ba rat sac sdo the hien tdm trang rat dat, trao phung dd kich rat sau sac ". [6; tr.47] • Con doi vai Le Tri Vien, trong cuon Den vai tha Ho Xuan Huang, ong nhan manh: "Dac biet nhdt la nhung diep tie, tie lap lay. Co loai thong thuang: cheo leo, xanh ri, do loet, lun phun, lat leo, dam dia... Co loai la lung: mom mom, horn horn horn, toen hoen, da dom...Tu lap lay la dac diem rieng cua tieng Viet. Xuan Huang khai thdc no thanh mot dac diem cua rieng minh lam cho tha co ddng ddp tai tinh, tinh nghich va doc dao ". [9; tr.65] 3. Muc dich nghien cihi Khi chon de tai Tie lay trong tha Ho Xuan Huang, mot mat nguai viet co the tim hieu them ve tac gia, kham pha nhung net doc dao trong nghe thuat dung tu trong tho Ho Xuan Huong. Qua do co the khang dinh dugc gia tri noi dung va nghe thuat trong tho ba va qua viec nghien cuu nay ngudi viet co the trang bi cho minh v6n kien thuc trong viec nghien cuu. 4. Pham vi nghien ciru Nguai viet nghien cuu Tie lay trong tha Ho Xuan Huang. Vai pham vi nghien cuu nay nguai viet dim vao cuon Tha Ho Xuan Huang do Nguyen Cu chiu trach nhien xuat ban. Ngudi viet chi nghien cuu phan tho chu Nom cua ba. Tren co so do ngudi viet tim hieu ve "Van de su dung tie lay trong tha Ho Xuan Huang" va "Muc dich su dung tie lay trong tha Ho Xuan Huang ". 5. Phircmg phap nghien cu*u + Thu nhdt la phuong phap he thong: Suu tarn, tong hop tai lieu co lien quan din de tai. Tu do cong viec nghien cuu co he thong va nghien cuu khi danh gia van de. + Thu hai la phuong phap thong ke phan loai: Sap xep, thong ke phan loai cac vi
tu lay trong tha Ho Xuan Huang. Tu do toi co ca sa de nhin nhan, danh gia mot each khoa hgc ve Tie lay trong thaHo Xuan Huang. + Cuoi cung la phuong phap so sanh doi chieu: Nh&m de nhin thay dugc su doc dao va tai nang cua Ho Xuan Huang. => Tat ca cac phuong phap dugc su dung tong hgp cung phan tich chung minh lam ro van de. Chumig 1. MOT SO VAN DE VE TU* LAY 1.1. CAC QUAN NIEM VE TlT LAY 1.1.1. Theo Hoang Van Hanh: "Lay la su hoaphoi ve dm va ve nghia, ma diep va doila nhimg quy tac, hay la nhimg hinh thai the hien hoaphoi do". [5; tr.30]. 1.1.2. Theo Do Huu Chau: "Tie lay la nhung tie duac cdu tao theo phuong thuc lay, do la phuong thuc lap lai todn bo hay bo phan hinh thuc dm tiet (voi thanh dieu giie nguyen hay bien doi theo quy tdc bien thanh tiec la quy tac thanh dieu bien doi theo hai nhom: nhom cao: thanh hoi, thanh sac, thanh ngang va nhom thap: thanh huyen, thanh nga, thanh nang - cua mot hinh vi hay don vi co nghia ". [2;tr.34]. 1.1.4. Theo nguyen Thien Giap: "Ngie lay dm la nhung don vi dugc hinh thanh do su lap lai hoan todn haysu lap lai co kem theo su bien doi ngu dm nao do cua tie da co. Chung viea co su hai hoa ve ngie dm, viea co gia tri ggi cam, ggi td ". [4;tr.86]. 1.1.3. Theo co Nguyen Thi Thu Thuy: "Tie lay la nhung tie gom nhieu tieng, cac tieng duac ghep lai dua tren quan he ngu dm co tdc dung tao nghia". [12; tr.20] 1.2. PHAN LOAI TlT LAY 1.2.1. Theo Hoang Van Hanh: Khi phan loai tu lay, ong phan loai theo nhieu buac: "O buac thie nhdt cua su phan loai tie lay tieng Viet nen lay "so bde trong qua trinh cdu tao tie lay" lam tieu chi. Trong truang hop nay chung ta se co tie lay bde mot hay tielay don va tielay bde hai hay tielay kep (tuong ieng voi tie lay ba va tie lay tu) ". [5;tr. 43]; "Buac thie hai cua suphdn loai, lay miec do tdc dong cua co che lay vao tieng goc hay muc do diep trong quan he giua cac tieng a tie lay lam can cie. Voi tieu chi nay,chung ta se co tie lay hoan todn". [5; tr. 43]; "O buac thie ba trong su phan loai, nen lay "tinh chat diep hoac doi khuon van" lam can cie. Nhu vdy chung ta se co bon kieu tie lay: Tie lay hoan todn, diep van; Tie lay hoan vn
todn, doi van; Tie lay bophan, diep van; Tie lay bgphan, doi van". [5; tr. 44] 1.2.2. Theo Do Huu Chau: Khi phan loai tu lay, Do Huu Chau dua vao ba tieu chi: - "So Ian tdc dong cua phuong thuc lay". [2; tr.34] - "Dephan chia tie lay doi truoc hit dua vao cdi duac give lai trong dm tiet cua hinh vi co so". [2; tr. 35] - "Tieu chi trdt tu truoc sau cua hinh vi co so so voi hinh vi lay ket hop voi tieu chi su khac nhau cua cdi bi thay doi". [2; tr. 36] Can cu vao cac tieu chi tren ong chia tu lay thanh ba loai: Tu lay doi (tu lay hai am tiet), tir lay ba am tiet va tu lay bon am tiet va trong moi loai co nhung kieu lay nho han. 1.2.3. Theo co Nguyen Thi Thu Thuy: Co dua vao viec ket hgp tieu chi so lugng tieng vai cac bo phan giong nhau trong tir, co chia tu lay thanh ba loai Ian do la: Tir lay doi, tir lay ba va tir lay tu. Cach phan loai nay cua co Thuy gan giong vai each phan loai cua tac gia Do Huu Chau. Chinh each phan loai de hieu nay giup chung ta sap xep cac tu lay theo so lugng am tiet se de dang han va no gan giong vai each suy nghl dan gian han. 1.2.4. Theo nguyen Thien Giap: Ong dua vao quy luat hoa phoi ngu am, ong chia tu lay thanh ba loai do la: Lay doi, lay ba va lay bon. Tom lai, tu lay la tu gom co nhieu tieng va cac tieng do ket hgp vai nhau dua tren quan he ngu am co tac dung tao nghia. Dua vao so lugng tieng va cac bo phan giong nhau trong tu thi ta co the chia tu lay ra thanh ba loai: Tie lay doi, tie lay ba va tie lay tu. Trong tu lay doi, dua vao cac phan giong nhau cua tu lay ta co: Tie lay bo phan va tie lay hoan todn. 1.3. TAC DUNG CUA TU* LAY 1.3.1. Tu* lay co tac dung goi thanh: cac tieng dugc hinh thanh do mo phong am thanh cua sir vat, hien tugng trong thuc te. Vi du: gdu gdu, dung dung, vi vu... Trong tac pham van chuang, tu lay ggi thanh giup cho doc gia thau hieu han ve y nghia cau van, cau tha. 1.3.2. Tu* lay co tac dung goi hinh, goi cam & Tielay co tdc dung goi hinh: la lap tu lay co the ggi len hinh anh cua sir vat, hien tugng trong cugc song Nhung tu lay nay khi ket hgp vai dong tu, danh tu thi chung the hien chinh xac hanh dong va hinh anh cua su vat do. Con trong tac pham van chuang, tu lay ggi hinh lam cho cau tha, cau van tra nen co duang net "Thi trung hieu hga ". Vlll
# Tie lay co tdc dung goicam: Nhung tu lay ggi cam ggi len phuong dien cam xuc va tarn trang cuatac gia. Tu nhung tu lay ggi cam nay nguai doc hinh dung ro han sac thai bieu cam cua nguai noi, nguai viet. Trong tac pham van chuang tu lay ggi cam co gia tri rat cao, chung giup cho doc gia hieu sau sac nhung van de tac gia muon noi den. Chuang 2. VAN DE Stf DUNG TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 2.1. Gl6l THIEU SO LlTOC VE TAC GIA VA TAC PHAM 2.1.1. Ve tac gia: Theo mot so thong tin gan day thi Ho Xuan Huang la con ong Ho Phi Dien a lang Quynh Doi (Nghe An), tuc Ho Xuan Huang co nguon goc xu Nghe. Me cua Ho Xuan Huang la nguai con gai hg Ha, lay le ong Ho Phi Dien, que 6 Hai Duong. Cha mat sam nen Xuan Huang a vai me, cugc song cung khong den noi kho khan nen Ho Xuan Huang co the di nhieu nai. Ho Xuan Huang kha am hieu ve canh tri, cong viec va sinh hoat cua con nguai thon que. Sinh thai, Ho Xuan Huang languai song rat ca tinh, ban linh, manh me. Trong sang tac Ho Xuan Huang luon dung ra de benh vuc cho nguai phu nu, len an xa hoi. Suot doi Ho Xuan Huang luon co khat khao dugc song hanh phuc. 2.1.2. Ve tac pham: Ho Xuan Huang sang tac chu yeu bang chu Nom, chu yeu la trong Xuan Huong thi tap, day la tap tha Nom Duang luat xuat sac cua nen van hoc dan toe. Ngoai ra nguai ta mai phat hien ra tap Luu Huong Ky mang but danh cua nu si do ong Tran Thanh Mai phat hien vao nam 1964 g6m 24 bai tha chu Han va 28 bai tha Nom. Day la tap tha tinh cua nu thi si, vai mot nghe thuat dieu luyen, nha tha viet ve tam sir va moi tinh cua minh doi vai nhung nguai ban trai. 2.2. TIT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG Qua qua trinh khao sat Tie lay trong thoHo Xuan Huong nguai viet da rut ra so lieu sau day: Bang 2.1: Bang thong ke tu* lay trong tho" cua Ho Xuan Huong Lay doi Lay ba Lay tu long so Lay hoan toan Lay bo phan Lay am Lay van 39 95 32 2 0 168 23,21% 56,54% 19,04% 1,21% 0% 100% IX
2.2.1. Tir lay doi Bang 2.2: Bang thong ke tu lay doi trong tho* cua Ho Xuan Huong Tie lay hoan todn Tie lay bg phan Tong so Tie lay dm Tie lay van 39 95 32 166 23,49% 57,22% 19,29% 100% + Tu lay doi dugc su dung de noi len tam sir cua tac gia + Tu lay doi dugc sir dung de len tieng benh vuc cho than phan nguai phu nu dong thai len an xa hoi phong kien duang thai. + Tu lay doi dugc su dung de phe phan tang lap thong tri trong xa hoi phong kien duang thai. + Tu lay doi con dugc nha tha su dung de mieu ta thien nhien 2.2.2. Tu* lay ba trong tho* Ho Xuan Huang Tu lay ba trong tha Ho Xuan Huang rat it dugc su dung nhung chung van co gia tri ggi hinh rat cao. + Tu lay ba cung nham muc dich mieu ta thien nhien, de phe phan xa hoi. Trong qua trinh khao sat tu lay trong tha Ho Xuan Huang, nguai viet hau nhu khong thay nha tha su dung tir lay tu. Tu su khao sat tren, nguai viet dua ra mot so nhan xet nhu sau: - Tu lay dugc dung trong tha cua nha tha Ho Xuan Huang nhSm de the hien noi long co dan cua ban than, the hien khat vgng dugc yeu - Tu lay dugc nha tha su dung co su sang tao doc dao nhu: horn horn horn, mom mom, lorn lorn... - Khi khao sat Tie lay trong tho Ho Xuan Huong, nguai viet con nhan thay ba su dung tu lay ggi thanh, tu lay ggi hinh va tu lay ggi cam rat nhieu. - Tir lay dugc dat a nhieu vi tri khac nhau trong dong tha. + Tir lay dugc dat a dau dong tha + Tu lay con dugc su dung a vi tri giua dong tha + Tu lay con dugc su dung 6 cuoi dong tha
Chuang 3. MUC DICH Sff DUNG TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 3.1. TIT LAY DlTOC SU" DUNG DE THE HIEN KHAT VONG DlTOC YEU 3.1.1. Tinh yeu doi lua: Tam hon cua nha tha Ho Xuan Huang luon dat dao cam xuc yeu thuang, luon khat khao harm phuc trong tinh yeu doi lua bai ba gap nhieu bat hanh trong cugc song gia dinh. Ba da trai qua cugc song khong co nhieu hanh phuc, ma lai song trong xa hoi phong kien khong may may quan tam nhieu den than phan nguai phu nu. 6m n6i bat hanh trong cugc doi, nha tha Ho Xuan Huang luon khat khao co mot cugc song hanh phuc, mot tinh yeu lua doi trgn ven. Noi niem ay nhu la mach nuac ngam luon tuon chay trong tam hon nha tha Ho Xuan Huang. "Qua cau nho nho miing trdu hoi Nay cua Xuan Huong mai quit roi Cophdi duyen nhau thi tham lai Dieng xanh nhu la bac nhu voi" (Mai trdu) 3.1.2. Tinh yeu binh dang, cong bSng: Ba khong chap nhan dinh kien hep hoi ma le giao phong kien rang buoc nguai phu ntr. Ho Xuan Huang cam nhan dugc su thieu cong bang trong xa hoi ba da len tieng dau tranh cho quyen lai cua nguai phu nu trong xa hoi. "Ca ni cho nen hoa d& dang, Noi niem changco biet chang chdngl Duyen thien chua thay nho ddu dgc, Phan liiu sao da nay net ngang. (Khong chong ma chiea) 3.2. TIT LAY DlTOC sir DUNG de the hien tam trang bat man DOI VCfl XA H0I PHONG KIEN 3.2.1. Len an xa hoi phong kien, benh vuc ngudi phu nu Nha tha Ho Xuan Huang da dua vao tha tat ca nhung noi niem rieng tu, noi dau kho ma nguai phu nu phai ganh chiu. Lam than phan phu nu phai man theo le giao phong kien, nha tha khong chap nhan canh song bo buoc do, ba da len an manh me vao xa hoi phong kien nham de benh vuc cho nguai phu nu. "Canh khuya vang vang trong canh don, Tro cdi hong nhan voi nuac non. Chen ruou huong dua say lai tinh, Vang trang bong xi khuyit chua tronl XI
Xien ngang mat dat reu tieng dam, Dam toac chdn mayda may hon. Ngdn noi xuan di, xuan lai lai, Manh tinh san se ticon con!" (Tutinh 3) 3.2.2. Da kich vao ca xa hoi phong kien Nha tha Ho Xuan Huang chung kien tat canhung van de xau xatrong xa hoi phong kien, ba khong chap nhan nhung ten vua quan dao due gia, luon cho minh la due cao vgng trgng, nhung chang ra gi chi biet ham me tun sac, nhung ten hgc tro dot nat ma hay khoe tai, huenh hoang. Nha tha da da kich manh me vao tat ca nhung van de do bang nhung lai cay dang qua lap tir lay ggi hinh rat cao. Ngoai viec mia mai xa hoi phong kien duang thai, mia mai tang lap thong tri khong ra gi, nha tha Ho Xuan Huang con da b'ch vao nhung ong su tu hanh a chon cua thien nhung lai la nhirng ong su dom. "Kheo kheo di dau lii ngdn ngo? Lai day cho chi day lam tho Ong non ngiea noc chdm hoa riea, De con buon sienghutgiau thua" (Lu ngdn ngo) 3.2.3. Noi dau ve than phan lam le va su da dang Nha tha Ho Xuan Huang da tham thia xot xa cua than phan lam le, thau hieu noi dau khi tinh yeu dang da, de chuyen tai het nhung noi dau xot ay nha tha da rat tinh te trong viec su dung tu ngu, dac biet la tir lay ggi cam, chung da noi ho nhirng noi niem cua nguai phu nu trong cugc song day day nhung noi kho va niem xot xa trien mien trong canh song le mgn va chiu canh da dang trong tinh yeu doi lua. "Ke dap chdn bong ke lanh lung, Chem cha cdi kiip lay chong chung. Nam thi muoi hoa chang hay cho, Mot thdng doi Ian co cung khong. Co dam an xoi, xoi lai ham, Cam banglam muon, muon khong cong. Than nay vi biit duang nay nhi, Tha truoc thoi danh o vdyxong. " (Lam le) xn
KET LUAN 1. Ket luan - Ho Xuan Huang lanha tha co ca tinh vanhieu sang tao trong sang tac. - Nha tha Ho Xuan Huang da van dung tir lay trong sang tac cua minh mot each co hieu qua, bai chung co gia tri ggi thanh, ggi hinh, ggi cam rat cao. + Ba co each dung nhung tir lay sang tao duang nhu: hom hdm hom, mom mom, lorn lorn... chinh each sang tao nay da tao dugc phong each rat rieng. + Nhung tu lay trong tha cua batao dugc sir hap dan doi vai nguai doc. + Ba dung tu lay de giai bay noi niem rieng tu, de cam thong va benh vuc phu nu, chong lai the lire thong tri trong xa hoi phong kien duang thai. 2. Du kien huang nghien cuu tiep theo cua de tai - Cau true cau tha trong tha Ho Xuan Huang - Ngu phap trong tha Ho Xuan Huang - Bien phap tu tu trong tha Ho Xuan Huang... xin
MUC LUC mo dau 1 1. Li do chon de tai 1 2. Ljch suvan de 1 2.1. Nhiengy kien ve ngon ngie 1 2.2. Nhiengy kien ve tdc pham Ho Xuan Huong 2 3. Muc dich nghien cuu 7 4. Pham vi nghien cuu 7 5. Phuang phap nghien cuu 7 Chuang 1: MOT SO VAN DE VE TlT LAY 9 1.1. CAC QUAN NIEM VE TlT LAY 9 1.1.1. Theo Hoang Van Hanh 9 1.1.2. Theo Do Huu Chau 9 1.1.3. Theo co Nguyen Thi Thu Thuy 10 1.1.4. Theo Nguyen Thien Giap 10 1.2. PHAN LOAI TlT LAY 10 1.2.1. Theo Hoang Van Hanh 10 1.2.2. Theo Do Huu Chau 13 1.2.3. Theo co Nguyen Thi Thu Thuy 15 1.2.4. Theo Nguyen Thien Giap 17 1.3. TAC DUNG CUA TlT LAY 20 1.3.1. Tulay co tac dung goi thanh 20 1.3.2. Tu* lay co tac dung goi hinh, goi cam 21 Chuang 2: VAN DE SU" DUNG TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 25 2.1. Gltfl THIEU SO LlTOC VE TAC GIA VA TAC PHAM 25 2.1.1. Vai net ve nu thi si Ho Xuan Huang 25 2.1.2. Vai net ve tac pham 25 2.2. TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 27 2.2.1. Tulay doi trong tha Ho Xuan Huang 31 2.2.2. Tu lay ba trong tha Ho Xuan Huang 40 xiv
Chirang 3: MUC DICH SU* DUNG TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 43 3.1. TlT LAY DlTOC SlT DUNG DE THE HIEN KHAT VONG DlTOC YEU 43 3.1.1. Tinh yeu doi lua 43 3.1.2. Tinh yeu binh dang, cong bang 46 3.2. TlT LAY DlTOC SU* DUNG DE THE HIEN TAM TRANG BAT MAN DOI VCfl XA H0I PHONG KIEN 49 3.2.1. Len an xa hoi phong kien, benh vuc phu nu 49 3.2.2. Da kich vao ca xa hoi phong kien 52 3.2.3. Noi dau ve than phan lam le va su da dang 54 KET LUAN 59 1. Ket luan 59 2. Dukien huang nghien cuu sap toi cua de tai 60 TAl LIEU THAM KHAO BANG PHU LUC TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG xv
DE ClTONG TONG QUAT OS®BO mcjdAu 1. Li do chon de tai 2. Lich su* van de 2.1. Nhiengy kien ve ngon ngie 2.2. Nhiengy kien ve tdc pham Ho Xuan Hucrng 3. Muc dich nghien cihi 4. Pham vi nghien cihi 5. Phuang phap nghien ciiu CHlTONG 1 MOT SO VAN DE VE TlT LAY 1.1. CAC QUAN NIEM VE TlT LAY 1.1.1. Theo Hoang Van Hanh 1.1.2. Theo Do Huu Chau 1.1.3. Theo co Nguyen Th| Thu Thuy 1.1.4. Theo Nguyen Thien Giap 1.2. PHAN LOAI TlT LAY 1.2.1. Theo Hoang Van Hanh 1.2.2. Theo Do Huu Chau 1.2.3. Theo co Nguyen Thi Thu Thuy 1.2.4. Theo Nguyen Thien Giap 1.3. TAC DUNG CUA TlT LAY 1.3.1. Tu" lay co tac dung goi thanh 1.3.2. Tu lay co tac dung goi hinh, goi cam CHlTONG 2 VAN DE SU* DUNG TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 2.1. Gl6l THIEU SO LlTOC VE TAC GlA VA TAC PHAM 2.1.1. Vai net ve nu thi si Ho Xuan Huang 2.1.2. Vai net ve tac pham 2.2. TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG xvi
2.2.1. Tu lay doi trong tha Ho Xuan Huang 2.2.2. Tu lay ba trong tha Ho Xuan Huang CHlTONG 3 MUC DICH SlT DUNG TlT LAY TRONG THO HO XUAN HlTONG 3.1. TlT LAY DlTOC SLT DUNG DE THE HIEN KHAT VONG DlTOC YEU 3.1.1. Tinh yeu doi lua 3.1.2. Tinh yeu binh dang, cong bang 3.2. TlT LAY DlTOC StJf DUNG DE THE HIEN TAM TRANG BAT • • • • MAN DOI V6>I XA HOI PHONG KIEN 3.2.1. Len an xa hoi phong kien, benh vuc phu nu 3.2.2. Da kich vao ca xa hoi phong kien 3.3.3. Noi dau ve than phan lam le va su da dang KET LUAN 1. Ket luan 2. Dy kien huang nghien cuu sap toi cua de tai Dfil HOC VO TRO'dNQ TQfiH xvu
Tie lay trong tho Ho Xudn Huong m6dAu 1. Li do chon de tai Van hoc luon gan lien vai lich su xa hoi, bai the qua tung giai doan lich su khac nhau, noi dung trong tac pham van chuang cung khac. Nhung van de trong xa hoi dugc cac nha van, nha tha phan anh vao trong tac pham cua minh, ho phan anh van de 6 mat tich cue Ian mat tieu cue. Van hoc giai doan nua cuoi the ki XVIII, nua dau the ki XIX, co rat nhieu nha tha noi tieng nhu: Nguyen Du, Nguyen Cong Tru, Ho Xuan Huang, Cao Ba Quat, Doan Thi Diem... Trong so tac gia thai ki nay, nguai viet dac biet quan tam den nu thi si Ho Xuan Huang vi ba luon viet nhirng van tha co sue hut manh me, nhung dieu Ho Xuan Huang gai vao tha la nhirng lai tam su cua ba, la tieng noi cam thong doi vai than phan nguai phu nu trong xa hoi phong kien. Vi the tung cau, tung chu trong tha ba co luc dang cay, da kich, co luc mem mai dang yeu the hien sir dong cam vai nhung nguai phu nu... Trong sang tac, Ho Xuan Huang su dung ngon ngu binh di, gan gui... va dac biet ba rat hay su dung tu lay trong tha. Nhirng tu lay co tac dung ggi hinh, ggi cam rat cao ay giup cho tha Ho Xuan Huang cang tham thuy va sac ben han. La sinh vien nganh Ngu van, toi dugc hoc rat nhieu nhung tac pham cua nhieu tac gia khac nhau, qua that moi nha van, nha tha deu co net rieng trong sang tac cua minh. Nhung toi quan tam nhieu den nu thi si Ho Xuan Huang, bai vi ba la nguai co tai va rat can dam khi phan anh nhung van de trong xa hoi, dieu nay the hien rat dam net trong tha cua ba. Nhu da noi, tha Ho Xuan Huang su dung rat nhieu tu lay va day cung chinh la mot trong nhung thu "vu khi" de noi len tam tu, tinh cam cua ba. Dong thai no cung co sue manh nhu "qua bom" nem vao tang lap thong tri trong xa hoi phong kien duang thai. Tu nhung li do tren, nguai viet manh dan chon de tai Tie lay trong tho Ho Xudn Huong. Vai de tai nay, nguai viet se di sau vao tim hieu tai nang cua ba qua lap tir lay. Cung tu do, thay dugc sir hap dan, su doc dao trong tha ba va ca tai nang su dung ngon ngu cua nha tha nu nay. Vai phan kien thuc con han hep, nguai viet chi mong muon di vao tim hieu lap Tie lay trong tho Ho Xudn Huong. Qua viec nghien cuu nay, nguai viet muon gop them nhan dinh ve nha tha noi tieng nay. 2. Lich su van de 2.1. Nhiengy kien ve ngon ngie Tu lay la van de ma nhung nha nghien cuu luon quan tam. Co rat nhieu cong trinh nghien cuu cua nhieu nha ngon ngu khac nhau, nhung van chua co sir thong nhat ve tu lay hay ket cau cuatu lay. Sau day nguai vietxin trich dan mot vai y kien cuamot so tac gia de chungta thay dugc sirkhac biet giua cac quan niem ve tu lay: GVHD: Bui Thi Tam j SVTH: Tran Kim Cirang
Tie lay trong tho Ho Xudn Huong Theo Hoang Van Hanh, trong cuon Tie lay trong tieng Viet, ong dua vao hai yeu to diep va doi de noi ve tu lay. Ong cho rang: "Lay la su hoaphoi ve dm va ve nghia, ma diep va doi Id nhimg quy tdc, hay la nhimg hinh thai the hien hoa phoi do". [5;tr.30]. Theo Do Huu Chau, trong cuon Tie vung ngie nghia tieng Viet, ong quan niem rang: "Tie lay la nhung tu duac cdu tao theo phuong thiec lay, do la phuong thiec lap lai todn bo hay bo phan hinh thiec dm tiet (vai thanh dieu give nguyen hay biin doi theo quy tac biin thanh tiec la quy tdc thanh dieu bien doi theo hai nhom: nhom cao: thanh hoi, thanh sac, thanh ngang va nhom thap: thanh huyen, thanh nga, thanh nang - cua mot hinh vi hay don vi co nghia". [2; tr.34]. Theo Nguyen Thien Giap, trong cuon Tie vung hgc tieng Viet, ong goi tu lay la nhung ngu lay am. Ong cho rang: "Ngie lay dm la nhung don vi duac hinh thanh do su lap lai hoan todn hay su lap lai co kem theo su bien doi ngie dm nao do cua tie da co. Chung viea co su hai hoa ve ngie dm, viea co gia tri goi cam, goi ta". [4; tr.86]. Co le quan niem ve tu lay cua Nguyen Thien Giap va Do Huu Chau tuang doi giong nhau. Ca hai ong deu cho rang tu lay la sir lap lai hoan toan, hay bo phan va co kem theo yeu to ve ngu am. Con trong cuon Giao trinh Tie vung hoc tieng Viet, co Nguyen Thi Thu Thuy quan niem: "Tie lay la nhirng tie gom nhieu tieng, cac tieng duac ghep lai dua tren quan hi ngie dm co tdc dung tao nghia". [12; tr.20] Theo Nguyen Huu Quynh, trong cuon Ngie phap tieng Viet, ong cho rang: "Tie lay (hay con ggi la tie lap lay) la nhimg tie ghep gom hai hinh vi kit hop voi nhau chuyiu la theo quan hi ngie dm ". [10; tr.102] Con theo Nguyen Tai Can, trong cuon Nguphap tieng Viet, ong goi tu lay la tu lay am, ong cho rang: "Tie lay dm la loai tie ghep trong do, theo con mat nhin cua ngudi Viet hien nay cac thanh to true tiip duac kit hop lai vai nhau chuyiu la theo quan hi ngiedm". [1; tr. 107] Tom lai, tat ca nhung nghien cuu tren chua that thong nhat ve tu lay, vi the nguai viet muon tim hieu them ve van de nay. De tien hanh viec nghien cuu nguai viet nhan thay rarig, quan niem de tiep can nhat la quan niem cua co Nguyen Thi Thu Thuy va nguai viet se dua vao huang tiep can nay de lam nen tang cho viec nghien cuu ve Tie lay trong tho Ho Xudn Huong. 2.2. Nhiengy kien ve tdc pham Ho Xuan Huong Trong nen van hoc Viet Nam giai doan nua cuoi the ki XVIII, nua dau the ki XIX, co rat nhieu cay but tai hoa da co nhung tac pham de dai, trong do co nu thi si Ho Xuan Huang. Tuy chua co than the ro rang nhung ten tuoi cua Ho Xuan Huang GVHD: Bui Thi Tam 2 SVTH: Tran Kim Cuang