Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
KI M TOÁN TÁC NG MÔI TR NG T I M Á VÔI<br />
H DÙNG, XÃ NG TÂN, HUY N H U L NG, T NH<br />
L NG S N<br />
Ph m Th Th m, Nguy n Tu n Khôi, Ph m Th Trang<br />
Tr ng i h c Nông - Lâm B c Giang<br />
Tóm t t<br />
D án khai thác á vôi m H Dùng thu c công ty c ph n Võ Nói t i xã ng<br />
Tân, huy n H u L ng, t nh L ng S n. Ho t ng khai thác á vôi không th tránh<br />
kh i nh ng tác ng tiêu c c n môi tr ng. K t qu ki m toán tác ng môi tr ng<br />
ã ch ra nh ng tác ng môi tr ng th c t t ho t ng khai thác m t i môi tr ng<br />
n c, không khí, c nh quan, ch t l ng môi tr ng s ng c a ng i dân trong khu<br />
v c c ng nh công nhân lao ng. Tr c khi i vào khai thác m á vôi H Dùng,<br />
ch d án ã ti n hành thành l p báo cáo ánh giá tác ng Môi tr ng ( TM). Tuy<br />
nhiên, ngoài nh ng tác ng ã c nêu ra trong báo cáo TM, m t s tác ng n y<br />
sinh ch a c d báo ho c x y ra do th c hi n không t t các bi n pháp gi m thi u<br />
tác ng tiêu c c c ng ã c ánh giá. Không khí khu dân c ch u nh h ng b i<br />
ho t ng c a m b ô nhi m b i m c nh d n t i ch t l ng s ng c a ng i dân<br />
suy gi m. Công nhân lao ng có các bi u hi n m c b nh ngh nghi p nh au m t,<br />
au tai, viêm h ng. Trên c s k t qu ki m toán, bài báo c ng ch ra nh ng i m còn<br />
t n t i, nguyên nhân g c r c a v n và a ra nh ng gi i pháp kh c ph c nh m<br />
gi m thi u tác ng tiêu c c và c i thi n v n môi tr ng c s .<br />
T khóa: Tác ng môi tr ng; Ki m toán tác ng môi tr ng; M á vôi<br />
H Dùng<br />
Abstract<br />
Environmental impact auditing for Ho Dung limestone minning site at Dong<br />
Tam commune, Huu Lung district, Lang Son province<br />
Ho Dung limestone exploitation project is set up by Vo Noi Joint stock<br />
company in Dong Tan commune, Huu Lung district, Lang Son province. Limestone<br />
exploitation has been causing negative impacts on the environment. The results of<br />
the environmental impact auditing showed the actual negative impacts on natural<br />
environment such as water, air, landscape and the living environment quality of local<br />
people and workers in the region. Before starting the exploitation activities, the<br />
project manager has established an environmental impact assessment (EIA) report.<br />
However, apart from some impacts identi ed in the EIA report, several impacts<br />
which has not yet been forecasted or occured during project implementation stage<br />
due to poor performance of mitigation measures were also studied in this research.<br />
The results show that air environment in the residential area has been a ected by<br />
the mining activities and was polluted by dust; the workers had symptoms of some<br />
occupational diseases such as sore eyes, sore throat and earache. Based on the<br />
auditing results, the paper also presents some limitation and their root causes and<br />
proposes some solutions to deal with these limitations.<br />
Keywords: Environmental impacts; Impact auditing; Ho Dung limestons<br />
minning.<br />
100<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
1. TV N<br />
Trong nh ng n m g n ây, ki m toán môi tr ng (KTMT) c nh n nh n nh<br />
là m t công c cung c p các thông tin v môi tr ng, làm c s cho các ánh giá<br />
kh n ng r i ro v môi tr ng mà doanh nghi p gây ra, ngh a v môi tr ng c a<br />
doanh nghi p, c ng nh m c tho m n i v i các ti u chu n ho c lu t l v môi<br />
tr ng. Theo kinh nghi m qu c t , KTMT là vi c ki m tra c h th ng các tác ng<br />
môi tr ng th c t c a m t d án ang ho t ng d a tr n c s các s li u quan<br />
tr c môi tr ng nh m m c ích gi m thi u các r i ro v môi tr ng. KTMT li n<br />
quan n vi c so sánh các tác ng c d báo trong m t báo cáo TM v i nh ng<br />
tác ng x y ra th c t sau khi th c hi n d án nh m m c ti u giám sát các cam<br />
k t ch ra trong báo cáo TM c a d án và nh ng v n c n quan tâm khác [1].<br />
D án khai thác á vôi m H Dùng thu c Công ty CP Võ N i t i x ng Tân,<br />
huy n H u L ng, t nh L ng S n. Tr c khi i vào khai thác m á vôi H Dùng, ch<br />
d án ti n hành thành l p báo cáo TM nh m d báo các tác ng c th x y ra<br />
khi khu m i vào ho t ng, ng th i xu t m t s bi n pháp gi m thi u các tác<br />
ng x u t i môi tr ng. Công ty CP Võ N i c ng cam k t s th c hi n các bi n<br />
pháp gi m thi u ra và giám sát th ng xuy n các tác ng môi tr ng th c t<br />
t i khu m á H Dùng trong quá tr nh khai thác. Tuy nhi n hi n nay khi d án i<br />
vào ho t ng, vi c ki m tra nh ng tác ng môi tr ng th c t , t nh h nh th c hi n<br />
các bi n pháp gi m thi u c a Công ty CP Võ N i là vô cùng c n thi t t c th<br />
a ra nh ng gi i pháp thi t th c nh m nâng cao ch t l ng môi tr ng khu v c m<br />
á vôi H Dùng n i ri ng và x ng Tân n i chung.<br />
2. PH NG PHÁP NGHIÊN C U<br />
2.1. Ph ng pháp thu th p s li u, tài li u<br />
Thu th p các tài li u, báo cáo TM, s li u quan tr c môi tr ng nh k n m 2017<br />
c a d án khai thác m á vôi H Dùng và các tài li u t các bài báo, k t qu nghi n<br />
c u,... v các công tr nh KTMT c công b li n quan t i v n nghi n c u.<br />
2.2. Ph ng pháp i u tra và ph ng v n<br />
i u tra th c t : ti n hành quan sát th c t i v i các dây chuy n khai thác<br />
á vôi, các ho t ng v n chuy n nguy n v t li u, các bi n pháp qu n lý ch t th i,<br />
các tác ng t i c nh quan, các bi n pháp gi m thi u th c hi n t i khu v c m<br />
và nh ng v n c li n quan n m c ti u ki m toán.<br />
Ph ng v n: Ti n hành l y ý ki n c a ng i dân s ng xung quanh và công nhân<br />
tr c ti p làm vi c t i m v nh h ng c a ho t ng m n môi tr ng s ng và<br />
s c kh e c a h . S l ng b ng h cho ng dân s ng xung quanh c tính theo<br />
công th c c a Yamane (30 ph u) và cho công nhân làm v c tr c t p t m chính<br />
là s l ng công nhân c a m t ca làm v c (20 ph u).<br />
2.2. Ph ng pháp ánh giá và t ng h p<br />
Sau khi thu th p y tài li u và thông tin c n thi t, ti n hành t ng h p và<br />
phân tích xác nh các tác ng th c t x y ra do ho t ng c a m á vôi H<br />
Dùng. Các tác ng th c t s c so sánh v i các tác ng c d báo trong<br />
báo cáo TM rút ra các phát hi n ki m toán v nh ng t n t i và nguy n nhân gây<br />
ra tác ng ti u c c n môi tr ng do ho t ng khai thác t i m á vôi H Dùng.<br />
Tr n c s xu t các gi i pháp kh c ph c nh m c i thi n v n môi tr ng<br />
m á vôi H Dùng.<br />
101<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
3. K T QU NGHIÊN C U<br />
3.1. Các tác ng môi tr ng th c t t vi c khai thác t i m á vôi H Dùng<br />
Trong i u ki n th c t t i m á vôi H Dùng, không x t n các tác ng<br />
c a vi c khai thác m t i môi tr ng t do vi c khai thác này ch làm bi n i m c<br />
ích s d ng t ch không gây ra bi n i m nh và áng k l n tính ch t và thành<br />
ph n c a t t i khu v c m .<br />
3.1.1. Tác ng n môi tr ng không khí<br />
Trong giai o n v n hành m , các ho t ng chính phát sinh ra b i và khí th i<br />
bao g m: ho t ng n m n phá á, xúc á l n xe và v n chuy n. Ngoài ra, l ng<br />
khí th i phát sinh trong quá tr nh ho t ng c a các thi t b máy m c nh máy<br />
san g t, b c xúc, n n khí,... c ng th i ra m t l ng khí th i nh SO 2, NO x, CO,...<br />
a. Môi tr ng không khí khu v c khai thác m :<br />
C n c theo s li u quan tr c m u<br />
môi tr ng không khí l n 2 (tháng<br />
7/2017) và l n 4 (tháng 12/2017) nh m<br />
ánh giá ch t l ng môi tr ng không<br />
khí khu v c khai thác m . Vào m i t<br />
quan tr c u l y 03 m u không khí<br />
t i các v trí sau: M u KK01 (khu v c<br />
nghi n sàng), m u KK02 (khu v c khai<br />
thác á) và m u KK03 (khu v c tr n<br />
ng v n chuy n n i m ).<br />
Hình 1: i m l y m u không khí n i làm<br />
vi c t i m<br />
Qua quan tr c, k t qu thu c c th hi n trong b ng sau:<br />
B ng 1. K t qu quan tr c môi tr ng không khí n i làm vi c t i m á vôi H Dùng<br />
K t qu m u<br />
Gi i<br />
TT Ch tiêu nv KK01 KK02 KK03 TC, QC áp d ng<br />
h n<br />
L n2 L n4 L n2 L n2 L n4 L n2<br />
1 Nhi t ºC 33,8 22,6 33,3 22,6 33,4 22,1 34<br />
QCVN 26:2016/<br />
2 m % 57,2 57,1 69,0 58,5 68,7 59,2 ≤80<br />
BYT<br />
3 T c gi m/s 0,3 0,6 0,4 1,6 0,3 1,3 1,5<br />
QCVN 24:2016/<br />
4 Ti ng n dBA 79,7 81,1 71,0 71,5 69,7 74,7 85<br />
BYT<br />
QCVN 27:2016/<br />
5 rung cm/s Kph Kph Kph Kph Kph Kph 5,6<br />
BYT<br />
6 B i l l ng mg/m³ 3,69 2,101 2,217 1,786 1,228 2,104 4<br />
7 NO2 mg/m³ Kph 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 TC 3733/ 2002/ 10<br />
8 SO2 mg/m³ Kph 0,1 Kph Kph 0,1 0,2 Q -BYT 10<br />
9 CO mg/m³ 0,5 0,3 0,4 1,4 0,3 0,7 40<br />
Nh n xét:<br />
So sánh k t qu quan tr c môi tr ng không khí v i các ti u chu n cho ph p<br />
(TCCP), quy chu n cho ph p (QCCP) c th th y, h u h t các thông s c tr ng<br />
102<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
cho môi tr ng lao ng khu v c m H Dùng u nh h n các TCCP, QCCP. Theo<br />
b ng 01 nh n th y i v i m u KK02 trong l n quan tr c 4 (tháng 12/2017) c t c<br />
gi là 1,6 m/s t i n i làm vi c, v t quá QCCP 1,07 l n. Trong th c t , m i khi<br />
c gi m nh, b i s b cu n l n và ph m vi tác ng c th lan r ng ra kho ng 100m<br />
và công nhân làm vi c trong khu v c là i t ng ch u tác ng l n nh t.<br />
b. Môi tr ng không khí xung quanh khu v c khai thác m<br />
C n c theo s li u quan tr c m u môi tr ng không khí l n 3 (tháng 10/2017)<br />
và l n 4 (tháng 12/2017) ánh giá môi tr ng xung quanh khu v c khai thác m .<br />
Vào m i t quan tr c u l y 02 m u không khí t i các v trí sau: m u KK04 (g n<br />
tr m nghi n sang cu i h ng gi ông B c th i qua khu v c nghi n sàng) và m u<br />
KK05 (khu v c tr n ng vào m ).<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 2: i m l y m u không khí xung quanh t i m<br />
<br />
<br />
Qua quan tr c, k t qu thu c c th hi n trong b ng sau:<br />
B ng 2. K t qu quan tr c môi tr ng không khí xung quanh m á vôi H Dùng<br />
K t qu<br />
Gi i<br />
TT Ch tiêu nv KK04 KK05 TC, QC áp d ng<br />
h n<br />
L n3 L n4 L n3 L n4<br />
1 Nhi t ºC 36 22,1 36,3 22,8 -<br />
QCVN 05:2013/<br />
2 m % 59,6 58,7 58,3 59,3 -<br />
BTNMT<br />
3 T c gi m/s 0,3 0,7 0,4 0,5 -<br />
QCVN 26:2010/<br />
4 Ti ng n dBA 68,3 68,1 68,1 68,8 70<br />
BTNMT<br />
QCVN 27:2010/<br />
5 rung cm/s kph kph Kph kph 3,30<br />
BTNMT<br />
6 B i l l ng mg/m³ 0,083 0,221 0,027 0,211 0,3<br />
7 NO2 mg/m³ kph kph Kph 0,2 QCVN 05:2013/ 0,2<br />
8 SO2 mg/m³ 0,1 kph 0,2 0,1 BTNMT 0,35<br />
9 CO mg/m³ 0,1 0,6 0,3 0,6 30<br />
Nh n xét:<br />
So sánh k t qu quan tr c môi tr ng không khí v i các QCCP c th th y, h u<br />
h t các thông s c tr ng cho môi tr ng không khí xung quanh khu v c m H<br />
Dùng u nh h n QCCP, ch c ch ti u NO2 c a m u KK05 quan tr c l n 4 là t giá<br />
tr ngang v i ng ng cho ph p ( t 0,2 mg/m3). Tuy nhi n trong th c t , theo ý ki n<br />
103<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
c a ng i dân trong khu v c g n m khai thác th l ng b i l l ng trong không khí<br />
xung quanh là r t l n, gây nh h ng tr c ti p t i i s ng sinh ho t c a ng i dân.<br />
3.1.2. Tác ng n môi tr ng n c<br />
Do tính ch t ho t ng c a m á ch y u s d ng máy m c và thu c n<br />
khoan n m n phá á, không dùng n c khai thác n n tác ng n môi tr ng<br />
n c ch y u do n c m a ch y tràn, n c th i sinh ho t c a cán b công nhân vi n<br />
và n c t quá tr nh t i ng, r a xe, v sinh thi t b máy m c,…<br />
a. Tác ng n môi tr ng n cm t<br />
Hi n nay trong khu v c khai thác m không c l u v c n nh mà ch c n c<br />
m t t i h thu gom. L ng n c m t này không n nh mà th ng ch xu t hi n<br />
vào mùa m a hàng n m. V v y trong 4 l n quan tr c nh k n m 2017 t i m á<br />
vôi H Dùng th ch c l n 2 (tháng 7) là l y c m u quan tr c n c m t t i ây.<br />
B ng 3. K t qu quan tr c m u n c m t t i h thu gom chung khu v c m á H Dùng<br />
STT Ch tiêu phân tích nv K t qu QCVN 08-MT:2015/BTNMT (C t B1)<br />
1 pH - 7,72 5,5 - 9,0<br />
2 DO mg/l 6,21 ≥4<br />
3 TDS mg/l 108,6 -<br />
4 Nhi t 0<br />
C 31,6 -<br />
5 Mùi - Không mùi -<br />
6 Màu mg/l 9 -<br />
7 c JTU 2 -<br />
8 BOD5 mg/l 12,6 15<br />
9 COD mg/l 18 30<br />
10 Nitrit mg/l 0,018 0,05<br />
11 Nitrat mg/l