Kiến thức - thái độ thực hành phòng chống sốt xuất huyết của người dân quận 5 năm 2004

KIEÁN THÖÙC - THAÙI ÑOÄ THÖÏC HAØNH<br /> PHOØNG CHOÁNG SOÁT XUAÁT HUYEÁT CUÛA NGÖÔØI DAÂN QUAÄN 5 NAÊM 2004<br /> Lyù Leä Lan *, Leâ Hoaøng Ninh **<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Moät nghieân cöùu moâ taû caét ngang ñöôïc tieán haønh treân 450 ngöôøi soáng taïi ñòa baøn Quaän 5 naêm 2004;<br /> maãu nghieân cöùu ñöôïc choïn baèng phöông phaùp choïm cuïm ngaãu nhieân nhaèm xaùc ñònh tyû leä ngöôøi daân coù<br /> kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh ñuùng veà phoøng choáng Soát Xuaát Huyeát-Dengue vaø caùc yeáu toá lieân quan laø<br /> giôùi, tuoåi, daân toäc, trình ñoä hoïc vaán, caùc nguoàn thoâng tin. Keát quaû cho thaáy coù 93,1% ngöôøi daân coù nghe<br /> noùi veà beänh SXHD, 92,2% bieát taùc nhaân truyeàn beänh SXHD laø muoãi, 61,6% bieát laø muoãi vaèn, 81,2% bieát<br /> nôi sinh saûn cuûa muoãi, 9,3% bieát thôøi gian hoïat ñoäng cuûa muoãi, 54% bieát trieäu chöùng cô banû cuûa beänh vaø<br /> 64,7% bieát daáu chuyeån naëng cuûa beänh. Ngöôøi daân ñoàng yù caû 5 bieän phaùp phoøng choáng chieám tyû leä laø<br /> 52%, thöïc hieän ñuùng caû 5 bieän phaùp laø 13,1%. Coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ giöõa trình ñoä hoïc vaán,<br /> daân toäc, vôùi kieán thöùc chung veà beänh SXH-D, thaùi ñoä chaáp nhaän vaø thöïc haønh ñuùng 5 bieän phaùp phoøng<br /> choáng SXH-D<br /> <br /> SUMMARY<br /> KNOWLEDGE - ATTITUDE - PRACTICE TO PREVENT DENGUE HAEMORRHAGIC<br /> FEVER OF RESIDENTS IN DISTRICT 5 IN 2004.<br /> Ly Le Lan, Le Hoang Ninh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 116 – 121<br /> <br /> A cross-sectional study was carried out with 450 persons randomly selected with the cluster sampling<br /> technique in district 5 in 2004 to identify the percentage of right knowledge, attitude and practice of<br /> preventive Dengue haemorrhagic fever of persons and relative elements such as sex, age, ethnic,<br /> education levels, sources of information. & & The result showed that 93.1% of them have heard of<br /> Dengue haemorrhagic fever, 92.2% knew about vector which is mosquitors, 61.6% knew ades agyptes,<br /> 81.2% knew reproduction places, 9.3% knew acting time of theirs, 54% knew basic symptoms, and 64.7%<br /> knew dangerous signs of disease. 52.2% of them agreed with 5 solutions to prevent. 13.1% of them have<br /> good practice. There were significiant difference among education levels, races and right general<br /> knowledge, acceptable attitude and good practice 5 solutions to prevent.<br /> moãi coäng ñoàng daân toäc laïi khaùc nhau vaø söï hieåu bieát<br /> cuûa ngöôøi daân chöa cao.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Beänh Soát xuaát huyeát -Dengue (SXH-D) laø beänh<br /> nhieãm truøng caáp tính do sieâu vi Dengue gaây ra. Laây<br /> truyeàn qua ngöôøi qua trung gian muoãi Aedes aegypty.<br /> Beänh SXH-D chöa coù thuoác ñaëc trò vaø chöa coù vaéc xin<br /> phoøng ngöøa. Beänh SXH-D xaûy ra quanh naêm vôùi soá<br /> maéc cao, ñöùng haøng thöù ba sau beänh tieâu chaûy vaø<br /> cuùm vaø soá cheát ñöùng cao nhaát trong 24 beänh truyeàn<br /> nhieãm. Trong coâng taùc phoøng choáng beänh SXH-D thì<br /> vai troø coäng ñoàng raát caàn thieát, bôûi vì chính con ngöôøi<br /> ñaõ taïo ra nguoàn sinh saûn cuûa muoãi, taäp quaùn soáng cuûa<br /> <br /> Maëc khaùc Ñoäi y teá döï phoøng quaän 5ø ñaõ thöïc hieän<br /> chöông trình phoøng choáng beänh Soát xuaát huyeát trong<br /> nhieàu naêm qua nhöng chöa coù cuoäc khaûo saùt naøo veà<br /> kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh trong phoøng choáng SXHD cuûa ngöôøi daân quaän 5. vì vaäy chuùng toâi thöïc hieän<br /> nghieân cöùu naøy vôùi muïc tieâu laø xaùc ñònh tyû leä nhöõng<br /> nguoàn thoâng tin phoøng choáng SXH-D, xaùc ñònh tyû leä<br /> ngöôøi daân coù kieán thöùc - thaùi ñoä – thöïc haønh ñuùng veà<br /> phoøng choáng SXH-D, cuõng nhö xaùc ñònh moái lieân<br /> <br /> * Trung taâm y teá Q5<br /> ** Khoa Y Teá Coâng Coäng, Đaïi H oïc Y Döôïc, Tp. H oà C hí M inh<br /> R<br /> <br /> 116<br /> <br /> R<br /> <br /> R<br /> <br /> R<br /> <br /> R<br /> <br /> R<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> quan giöõa kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh vôùi caùc yeáu toá<br /> veà giôùi, tuoåi, daân toäc, trình ñoä hoïc vaán vaø caùc nguoàn<br /> thoâng tin giaùo duïc söùc khoûe veà SXH-D. Döïa treân keát<br /> quaû naøy chuùng toâi laøm cô sôû ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû coâng<br /> taùc truyeàn thoâng giaùo duïc söùc khoeû coäng ñoàng trong<br /> nhöõng naêm qua vaø coù phöông höôùng keá hoaïch hoaït<br /> ñoäng phoøng choáng SXH-D saép tôùi.<br /> <br /> giaø laãn, caâm, ñieác, khoâng ñoàng yù tham gia phoûng vaán<br /> hoaëc hoä ñoùng cöûa sau nhieàu laàn ñeán khaûo saùt.<br /> Thu thaäp thoâng tin<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br /> <br /> Thoâng tin ñöôïc thu thaäp baèng phöông phaùp<br /> phoûng vaán tröïc tieáp ñoái töôïng ñieàu tra döïa treân boä caâu<br /> hoûi soaïn tröôùc vaø ñieàu tra vieân quan saùt tröïc tieáp taïi<br /> nhaø.Ñieàu tra vieân laø 5 caùn boä y teá Ñoäi YTDP vaø 15 caùn<br /> boä Traïm y teá Phöôøng tham gia daãn ñöôøng.<br /> <br /> Ñòa ñieåm nghieân cöùu<br /> <br /> Haïn cheá caùc sai leäch<br /> <br /> Quaän 5 ñöôïc chia thaønh 15 phöôøng, bao goàm 83<br /> khu daân cö vôùi 872 toå daân phoá vôùi toång daân soá laø<br /> 210.993 ngöôøi, coù 37.454 hoä gia ñình.<br /> <br /> - Taäp huaán cho caùn boä ñieàu tra kyõ löôõng chi tieát<br /> töøng noäi dung yeâu caàu caàn thu thaäp vaø keøm theo caåm<br /> nang höôùng daãn cho ngöôøi phoûng vaán, choïn thôøi<br /> gian thích hôïp ñeå ñieàu tra. Kieåm tra tính hoaøn taát cuûa<br /> töøng boä caâu hoûi ngay sau khi phoûng vaán. Chaát löôïng<br /> thoâng tin ñöôïc kieåm soùat bôûi caùc giaùm saùt vieân.<br /> <br /> Daân soá muïc tieâu<br /> Nhöõng ngöôøi daân soáng taïi Quaän 5 -Tp.HCM naêm<br /> 2004.<br /> Thieát keá nghieân cöùu<br /> Moâ taû caét ngang.<br /> Phöông phaùp choïn maãu:<br /> Laáy maãu cuïm 2 baäc theo phöông phaùp PPS, ñôn<br /> vò cuïm laø khu daân cö, choïn 30 cuïm theo caùch ngaãu<br /> nhieân heä thoâng, choïn hoä gia ñình ñaàu tieân theo caùch<br /> ngaãu nhieân ñôn, hoä gia ñình tieáp theo laø hoä gia ñình<br /> lieàn keà hoä vöøa ñöôïc choïn ñieàu tra.<br /> Côû maãu<br /> Coâng thöùc xaùc ñònh côû maãu ñöôïc duøng cho<br /> nghieân cöùu naøy laø:<br /> <br /> Phaân tích döõ lieäu<br /> - Nhaäp soá lieäu vaø phaân tích döõ lieäu baèng phaàn<br /> meàm EPI INFO, caùc soá thoáng keâ moâ taû, xaùc ñònh moái<br /> lieân quan giöõa kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh veà phoøng<br /> choáng SXH-D vôùi caùc yeáu toá veà giôùi, tuoåi, trình ñoä hoïc<br /> vaán, daân toäc vaø caùc nguoàn thoâng tin baèng tæ soá cheânh<br /> OR (KTC 95%), möùc yù nghóa að = 0,05.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN<br /> Qua 20 ngaøy ñieàu tra, coù 450 ñoái töôïng ñöôïc tieán<br /> haønh phoûng vaán taïi thöïc ñòa, phaân boá theo giôùi, tuoåi,<br /> trình ñoä hoïc vaán, daân toäc coù keát quaû nhö sau:<br /> Baûng 1: Ñaëc tính cuûa maãu nghieân cöùu<br /> Ñaëc tính maãu nghieân cöùu<br /> <br /> Z2 1 - að/2 P (1 - P)<br /> N=<br /> <br /> 1. Giôùi<br /> <br /> d2<br /> Vôùi að = 0,05, trò soá tôùi haïn ñoä tin caäy Z = 1,96,<br /> P = 0,51 laø trò soá tyû leä ngöôøi daân coù kieán thöùc ñuùng veà<br /> phoøng choáng soát xuaát huyeát,d = 0,06 ñoä chính xaùc<br /> mong muoán.Hieäu quaû thieát keá =1,5; côû maãu nghieân<br /> cöùu laø 450, do ñoù moãi cuïm ñieàu tra laø 15 hoä gia ñình.<br /> Tieâu chuaån choïn maãu:<br /> - Tieâu chuaån ñöa vaøo: Laø thaønh vieân trong gia<br /> ñình töø 18 tuoåi trôû leân hieän soáng treân ñòa baøn quaän 5.<br /> - Tieâu chuaån loaïi ra:- Ngöôøi maéc beänh taâm thaàn,<br /> <br /> 2. Tuoåi<br /> 3. Trình ñoä hoïc vaán<br /> 4. Daân toäc<br /> <br /> Nam<br /> Nöõ<br /> ≤ 40 tuoåi<br /> > 40 tuoåi<br /> ≤ caáp 2<br /> > caáp 2<br /> Kinh<br /> Hoa, khaùc<br /> <br /> Taàn soá(n) Tyû leä %<br /> 105<br /> 345<br /> 184<br /> 266<br /> 277<br /> 173<br /> 262<br /> 188<br /> <br /> 23,3<br /> 76,7<br /> 40,9<br /> 59,1<br /> 61,6<br /> 38,4<br /> 58,2<br /> 41,8<br /> <br /> Qua ñoái töôïng nghieân cöùu cho thaáy giôùi, tuoåi<br /> thuaän lôïi cho coâng taùc tuyeân truyeàn. Tuy nhieân tæ leä<br /> ngöôøi Hoa töông ñoái cao, ñoàng thôøi trình ñoä hoïc vaán<br /> ôû möùc trung bình do ñoù trong coâng taùc GDSK caàn<br /> ñöôïc ñaàu tö, quan taâm nhieàu hôn.<br /> <br /> 117<br /> <br /> Baûng 2: Nguoàn thoâng tin veà SXH<br /> Keát quaû<br /> Coù nghe<br /> Khoâng nghe<br /> <br /> Taàn soá n = 450<br /> 419<br /> 31<br /> <br /> Tyû leä %<br /> 93,1<br /> 6,9<br /> <br /> Tyû leä ngöôøi coù nghe noùi veà beänh SXH-D chieám<br /> 93,1% nhieàu hôn ngöôøi khoâng nghe chieám 6,9%.<br /> Ñieàu naøy chöùng toû caùc nguoàn thoâng tin veà beänh SXHD ñeán vôùi ngöôøi daân ngaøy caøng phoå bieán, thöïc hieän<br /> lieân tuïc, tích cöïc vaø ngöôøi daân ngaøy nay quan taâm<br /> nhieàu veà söùc khoeû cuûa gia ñình. Keát quaû cuûa töøng<br /> phöông tieän cung caáp thoâng tin veà beänh SXH-D ñöôïc<br /> theå hieän qua bieåu ñoà sau (%)<br /> - Töø nguoàn nghe nhìn tivi: 94,7 %,phoå bieán nhaát,<br /> keát quaû naøy töông töï moät cuoäc ñieàu tra cuûa Trung<br /> taâm y teá döï phoøng thaønh phoá 1998 taïi caùc phöôøng xaõ<br /> troïng ñieåm SXH-D 91,30 % (18), cho thaáy coâng taùc<br /> tuyeân truyeàn giaùo duïc söùc khoûe töø phöông tieän truyeàn<br /> hình coù hieäu quaû, phuø hôïp vôùi ñôøi soáng kinh teá cuûa<br /> ngöôøi daân ngaøy nay.<br /> - Töø nguoàn truyeàn thanh radio: 23,6%, cho thaáy<br /> truyeàn thanh radio chæ coøn phuïc vuï cho nhöõng gia ñình<br /> coù ñôøi soáng kinh teá khoù khaên, nhöõng ñoái töôïng khoâng<br /> coù ñieàu kieän thôøi gian ñeå xem truyeàn hình.<br /> - Töø nguoàn nhaân vieân y teá: 25,8%, cho thaáy coâng<br /> taùc giaùo duïc söùc khoeû veà beänh SXH-D cuûa maïng löôùi<br /> y teá ñòa phöông chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc, hieäu<br /> quaû thaáp.<br /> Baûng 3: Keát quaû khaûo saùt kieán thöùc veà Soát xuaát huyeát<br /> Noäi dung kieán thöùc<br /> Taàn soá (n)<br /> Ñuùng<br /> 415<br /> Taùc nhaân truyeàn beänh<br /> Khoâng ñuùng<br /> 35<br /> Trung gian truyeàn<br /> Ñuùng<br /> 277<br /> beänh laø muoãi vaèn Khoâng ñuùng<br /> 173<br /> Thôøi gian huùt maùu<br /> Ñuùng<br /> 42<br /> cuûa muoãi<br /> Khoâng ñuùng<br /> 408<br /> Ñuùng<br /> 368<br /> Nôi sinh saûn cuûa muoãi<br /> Khoâng ñuùng<br /> 82<br /> Trieäu chöùng cô baûn<br /> Ñuùng<br /> 243<br /> beänh SXH<br /> Khoâng ñuùng<br /> 207<br /> Daáu hieäu chuyeån naëng<br /> Ñuùng<br /> 291<br /> cuûa SXH<br /> Khoâng ñuùng<br /> 159<br /> <br /> Tyû leä (%)<br /> 92,2<br /> 7,8<br /> 61,6<br /> 38,4<br /> 9,3<br /> 90,7<br /> 81,2<br /> 18,8<br /> 54,0<br /> 46,0<br /> 64,7<br /> 35,8<br /> <br /> - Keát quaû khaûo saùt cho thaáy ña soá ngöôøi daân<br /> hieåu bieát ñuùng muoãi laø taùc nhaân truyeàn beänh<br /> SXH-D chieám tyû leä laø 92,2%, töông töï keát qua ûcuûa<br /> <br /> 118<br /> <br /> cuoäc khaûo saùt taïi thaønh phoá HCM naêm 1998 ôû caùc<br /> phöôøng xaõ ñieåm SXH-D, 94,2 % ôû hoä coù treû bò<br /> SXH-D, 82,6 % ôû hoä khoâng coù treû SXH-D(18), Ñieàu<br /> naøy noùi leân söï hieäu quaû cuûa coâng taùc truyeàn<br /> thoâng GDSK phoøng choáng beänh SXH-D trong thôøi<br /> gian qua coù taùc ñoäng maïnh ñeán söï quan taâm cuûa<br /> ngöôøi daân ñoái vôùi vaán ñeà söùc khoûe cuûa gia ñình vaø<br /> coäng ñoàng.<br /> Coù 61,6% ngöôøi daân bieát ñuùng trung gian<br /> truyeàn beänh SXH-D laø muoãi vaèn. Ñieàu naøy cho thaáy<br /> vaãn coøn soá ñoâng ngöôøi daân chöa thaät söï nhaän bieát<br /> veà veùc tô truyeàn beänh, chöa hieåu roû ñaëc tính sinh<br /> hoïc cuûa chuùng thì vieäc phoøng choáng beänh soát xuaát<br /> huyeát seõ bò haïn cheá. Do ñoù ngöôøi laøm coâng taùc<br /> GDSK caàn quan taâm ñeán vaán ñeà naøy.<br /> Ñoái vôùi kieán thöùc veà xaùc ñònh ñuùng thôøi gian<br /> hoaït ñoäng cuûa muoãi chieám 9,3% keát quaû naøy thaáp<br /> hôn keát quaû cuûa cuoäc khaûo saùt KAP cuûa Trung taâm<br /> y teá döï phoøng thaønh phoá naêm 1998 laø 15,5% ôû<br /> nhöõng hoä coù treû bò SXH-D)(18), ñieàu naøy cho thaáy<br /> ngöôøi daân thieáu hieåu bieát chính xaùc veà thôøi gian<br /> hoaït ñoäng maïnh nhaát cuûa muoãi laøm cho ngöôøi daân<br /> deã sai leäch, maát caûnh giaùc trong thaùi ñoä chaáp nhaän<br /> vaø thöïc haønh ñuùng caùc bieän phaùp giaûm tieáp xuùc<br /> muoãi, hieäu quaû phoøng beänh SXH-D keùm, taêng<br /> nguy cô maéc beänh SXH-D. Maëc khaùc coøn coù tyû leä<br /> ngöôøi daân chöa bieát roû muoãi coù theå ñeû tröùng ñöôïc ôû<br /> loï caém hoa chöng trong nha, ñaâyø laø nguoàn gaây<br /> beänh tieàm aån. Vaán ñeà naøy caàn ñöôïc quan taâm<br /> nhieàu hôn trong GDSK phoøng choáng SXH-D.<br /> - Ngöôøi daân hieåu bieát ñuùng trieäu chöùng cô baûn<br /> cuûa SXH-D chieám tyû leä laø 54%, keát quaû naøy cao hôn<br /> keát quaû cuoäc khaûo saùt taïi thaønh phoá HCM naêm<br /> 1998 (41.9 % hoä coù treû bò SXH-D, 20.5 % hoä khoâng<br /> coù treû beänh SXH-D)(18) Trong ñoù daáu hieäu chính ñeå<br /> ngöôøi daân nghó ñeán SXH-D laø trieäu chöùng soát cao<br /> lieân tuïc > 2 ngaøy (85,3%)õ, ñoám xuaát huyeát döôùi da<br /> (56,7%). Tuy nhieân tyû leä ngöôøi daân khoâng bieát hoaëc<br /> bieát chöa ñuùng daáu hieäu cô baûn cuûa beänh SXH coøn<br /> töông ñoái cao 46%, ñaây chính laø nguy cô gaây töû<br /> vong cao do phaùt hieän beänh quaù muoän khoâng ñieàu<br /> trò kòp thôøi.<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Baûng 4: Keát quaû khaûo saùt thaùi ñoä ñoái vôùi caùc bieän<br /> phaùp phoøng beänh Soát xuaát huyeát<br /> Thaùi ñoä<br /> Ñaäy naép thöôøng<br /> Ñoàng yù<br /> xuyeân vaät chöùa<br /> Khoâng ñoàng<br /> nöôùc sinh hoaït<br /> Coï röûa thöôøng<br /> Ñoàng yù<br /> xuyeân caùc duïng<br /> Khoâng ñoàng<br /> cuï chöùa nöôùc<br /> Deïp boû vaät pheá<br /> Ñoàng yù<br /> thaûi quanh nhaø Khoâng ñoàng<br /> Söû duïng nhang –<br /> Ñoàng yù<br /> bình xòt<br /> Khoâng ñoàng<br /> Ñoàng yù<br /> Nguû muøng<br /> Khoâng ñoàng<br /> <br /> Taàn soá (n) Tyû leä (%)<br /> 393<br /> 87,3<br /> yù<br /> <br /> yù<br /> yù<br /> yù<br /> yù<br /> <br /> 57<br /> <br /> 12,5<br /> <br /> 444<br /> <br /> 98,7<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1,3<br /> <br /> 446<br /> 4<br /> 413<br /> 37<br /> 281<br /> 169<br /> <br /> 99,1<br /> 0,9<br /> 91,8<br /> 8,2<br /> 62,4<br /> 37,6<br /> <br /> Ña soá ngöôøi daân coù thaùi ñoä ñoàng yù vôùi caùc bieän<br /> phaùp trieät nguoàn sinh saûn cuûa muoãi vaø bieän phaùp laøm<br /> giaûm tieáp xuùc muoãi chieám tyû leä cao, chöùng toû ngöôøi<br /> daân coù söï hieåu bieát kieán thöùc veà SXH-D caøng cao,<br /> quan taâm nhieàu ñeán vaán ñeà söùc khoûe, cuõng nhö yù<br /> thöùc veà veä sinh moâi tröôøng, loái soáng veä sinh thì hoï deã<br /> daøng chaáp nhaän nhöõng bieän phaùp dieät laêng quaêng<br /> dieät tröø muoãi coù lôïi ñoái vôùi moâi tröôøng soáng. Rieâng vôùi<br /> bieän phaùp nguû muøng keå caû ban ngaøy thì tyû leä ngöôøi<br /> daân coù thaùi ñoä ñoàng yù laø 62,4%, Ñieàu naøy cho thaáy do<br /> aûnh höôûng cuûa vieäc thöïc hieän chænh trang ñoâ thò hoùa<br /> taïi ñòa phöông hieän nay, chaát löôïng cuoäc soáng taêng<br /> leân thuaän lôïi ñaày ñuû tieän nghi neân moät soá ngöôøi daân<br /> cho raèng vieäc nguû muøng khoâng caàn thieát nöõa.<br /> Baûng 5: Keát quaû khaûo saùt thöïc haønh caùc bieän phaùp<br /> phoøng choáng SXH<br /> Thöïc haønh<br /> Taàn soá (n) Tyû leä (%)<br /> Ñaäy naép thöôøng xuyeân<br /> Ñuùng<br /> 270<br /> 60,0<br /> vaät chöùa nöôùc sinh<br /> Khoâng ñuùng<br /> 180<br /> 40,0<br /> hoaït<br /> Coï röûa thöôøng xuyeân<br /> Ñuùng<br /> 308<br /> 68,4<br /> caùc duïng cuï chöùa<br /> Khoâng ñuùng<br /> 142<br /> 31,6<br /> nöôùc<br /> Deïp boû vaät pheá thaûi<br /> Ñuùng<br /> 396<br /> 88,0<br /> quanh nhaø<br /> Khoâng ñuùng<br /> 54<br /> 12,0<br /> Ñuùng<br /> 114<br /> 25,3<br /> Nguû muøng<br /> Khoâng ñuùng<br /> 336<br /> 74,7<br /> Duøng nhang hoaëc bình<br /> Ñuùng<br /> 413<br /> 91,8<br /> xòt dieät muoãi<br /> Khoâng ñuùng<br /> 37<br /> 8,2<br /> <br /> Keát quaû cho thaáy ngöôøi daân thöïc hieän caùc bieän<br /> phaùp phoøng choáng SXH-D chieám tyû leä cao nhöng vaãn<br /> coøn tyû leä khoâng nhoû ngöôøi daân thöïc haønh chöa ñuùng,<br /> <br /> ñieàu naøy cho thaáy ñaây laø yeáu toá taïo thuaän lôïi cho<br /> nguoàn sinh saûn muoãi coøn toàn taïi laâu daøi, coù nguy cô<br /> buøng noå dòch gaây khoù khaên trong coâng taùc phoøng<br /> choáng SXH-D trong coäng ñoàng. Ñaây laø vaán ñeà caàn<br /> quan taâm cuûa coâng taùc GDSK, caàn coù nhöõng bieän<br /> phaùp thích hôïp ñeå vaän ñoäng ngöôøi daân tích cöïc tham<br /> gia chuû ñoäng phoøng choáng SXH-D, ñaëc bieät trong<br /> muøa dòch.<br /> Baûng 6: Nhöõng yeáu toá lieân quan ñeán kieán thöùc chung<br /> cuûa SXH<br /> Yeáu toá<br /> <br /> Kieán thöùc chung<br /> OR<br /> Ñaït<br /> Khoâng ñaït P<br /> N (%)<br /> N (%)<br /> 39(37,1) 66(62,9)<br /> 0,878 0,97<br /> 131(38,0) 214(62,0)<br /> 79(42,9) 105(57,1)<br /> 0,06 1,45<br /> 91(34,2) 175(65,8)<br /> 71(25,6) 206(74,4)<br /> 0,000 0,26<br /> 99(57,2) 74(42,8)<br /> 149(51)<br /> 143(49)<br /> 0,000 2,24<br /> 51(27,1) 137(72,9)<br /> <br /> Nam<br /> Nöõ<br /> ≤ 40 t<br /> Tuoåi<br /> > 40 t<br /> Trình ñoä £ð caáp 2<br /> hoïc vaán > caáp 2<br /> Kinh<br /> Daân toäc Hoa,<br /> khaùc<br /> Caùc<br /> Coù<br /> 169(40,3) 250(59,7)<br /> nguoàn<br /> 0,000 20,28<br /> thoâng<br /> Khoâng<br /> 1(3,2)<br /> 30(96,8)<br /> tin<br /> Giôùi<br /> <br /> KTC<br /> 95%<br /> 0,601,55<br /> 0,962,17<br /> 0,170,39<br /> 1,473,42<br /> 2,74150<br /> <br /> Baûng 7: Nhöõng yeáu toá lieân quan ñeán thaùi ñoä ñoàng yù<br /> vôùi 5 bieän phaùp phoøng choáng SXH-D<br /> 5 bieän phaùp phoøng<br /> KTC<br /> choáng Soát xuaát huyeát<br /> Yeáu toá<br /> P<br /> OR<br /> 95%<br /> Ñoàng yù Khoâng ñoàng<br /> N (%)<br /> yù N (%)<br /> Nam 59(56,2) 46(43,8)<br /> Giôùi<br /> 0,326 1,25 0,8-1,9<br /> Nöõ 175(50,7) 170(49,3)<br /> £ð 40 t 95(51,6) 89(48,4)<br /> 0,67Tuoåi<br /> 0,896 0,98<br /> 1,42<br /> > 40 t 139(52,3) 127(47,7)<br /> Trình<br /> £ð caáp 2 133(48,0) 144(52,0)<br /> ñoä hoïc<br /> vaán > caáp 2 101(58,4) 72(41,6)<br /> Kinh 149(56,9) 113(43,1)<br /> Daân<br /> Hoa,<br /> toäc<br /> 85(45,2) 103(54,8)<br /> khaùc<br /> Caùc<br /> Coù 221(52,7) 198(47,3)<br /> nguoàn<br /> thoâng<br /> Khoâng 13(41,9) 18(58,1)<br /> tin<br /> <br /> 0,032 0,66<br /> <br /> 0,450,97<br /> <br /> 0,015<br /> <br /> 1,6<br /> <br /> 1,082,37<br /> <br /> 0,245 1,55<br /> <br /> 0,743,24<br /> <br /> 119<br /> <br /> Baûng 8: Nhöõng yeáu toá lieân quan ñeán thöïc haønh ñuùng<br /> caû naêm bieän phaùp phoøng choáng SXH<br /> Yeáu toá<br /> Giôùi<br /> Tuoåi<br /> <br /> Nam<br /> Nöõ<br /> ≤ 40 t<br /> > 40 t<br /> <br /> Trình ≤ caáp 2<br /> ñoä hoïc<br /> vaán > caáp 2<br /> Daân<br /> Kinh<br /> toäc Hoa, khaùc<br /> Caùc<br /> Coù<br /> nguoàn<br /> thoâng<br /> Khoâng<br /> tin<br /> <br /> Thöïc haønh 5 bieän phaùp<br /> KTC<br /> Ñuùng<br /> Khoâng ñuùng P OR<br /> 95%<br /> N (%)<br /> N (%)<br /> 17(16,2)<br /> 88(83,8)<br /> 0,500,724 0,90<br /> 1,62<br /> 61(17,7)<br /> 284(82,3)<br /> 30(16,3)<br /> 154(83,7)<br /> 0,540,632 0,89<br /> 1,46<br /> 48(18,0)<br /> 218(82,0)<br /> 40(14,4)<br /> <br /> 237(85,6)<br /> <br /> 0,040 0,60<br /> <br /> 0,370,98<br /> <br /> 38(22,0)<br /> <br /> 135(78,0)<br /> <br /> 54(20,6)<br /> 24(12,8)<br /> <br /> 208(79,4)<br /> 1,020,030 1,77<br /> 3,10<br /> 164(87,2)<br /> <br /> 76(18,1)<br /> <br /> 343(81,9)<br /> <br /> 2(6,5)<br /> <br /> 29(93,5)<br /> <br /> 0,097 3,21<br /> <br /> 0,7513,76<br /> <br /> Qua keát quaû cuûa baûng 6,7,8 ta thaáy:<br /> - Giôùi, nhoùm tuoåi khoâng laøm thay ñoåi söï töông<br /> quan giöõa hai nhoùm ñuùng vaø khoâng ñuùng veà kieán<br /> thöùc chung beänh SXH-D, thaùi ñoä chaáp nhaän vaø thöïc<br /> haønh ñuùng caùc bieän phaùp phoøng choáng beänh SXH-D.<br /> - Trình ñoä hoïc vaán coù söï lieân quan coù yù nghóa<br /> thoáng keâ ñoái vôùi kieán thöùc, thaùi ñoä vaø thöïc haønh ñuùng<br /> cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu: kieán thöùc veà beänh SXH<br /> (OR = 0,26 KTC = 0,17 – 0,39 p = 0,000); thaùi ñoä<br /> ñoàng yù (OR = 0,66 KTC = 0,45 – 0,97, p = 0,032);<br /> thöïc haønh ñuùng caû 5 bieän phaùp phoøng choáng SXH<br /> (OR = 0,60 KTC = 0,37 – 0,98 p = 0,040). Ñieàu naøy<br /> cho thaáy ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán cao deã daøng tieáp<br /> thu kieán thöùc,hieåu bieát vaán ñeà saâu hôn, coù nhaän thöùc<br /> taùc haïi cuûa beänh toát hôn vaø quan taâm ñeán söùc khoûe<br /> nhieàu hôn neân hoï deã daøng chaáp nhaän vaø thöïc haønh<br /> caùc bieän phaùp phoøng beänh SXH-D nhieàu hôn so vôùi<br /> ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán thaáp. Do ñoù ñoái vôùi coâng<br /> taùc GDSK caàn chuù yù ñeán ñoái töôïng coù trình ñoä hoïc<br /> vaán thaáp.<br /> - Daân toäc: söï lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa<br /> daân toäc ñoái vôùi kieán thöùc chung (OR = 2,24, KTC =<br /> 1,47 - 2,37 vaø p = 0,000) thaùi ñoä chaáp nhaän caû 5 bieän<br /> phaùp ((OR = 1,6, KTC = 1,08 - 3,42 vaø p = 0,015) vaø<br /> thöïc haønh phoøng choáng SXH-D (OR = 1,77 KTC =<br /> 1,02 – 3,10 vaø p = 0,030). Ngöôøi Kinh coù kieán thöùc,<br /> thaùi ñoä chaáp nhaän vaø thöïc haønh toát hôn so vôùi ngöôøi<br /> <br /> 120<br /> <br /> Hoa. Do ñoù ñoái vôùi coâng taùc GDSK caàn chuù yù ñeán ñoái<br /> töôïng naøy.<br /> - Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ giöõa caùc<br /> nguoàn thoâng tin vôùi kieán thöùc ñuùng chung cuûa SXHD (OR = 20,28 KTC = 2,74 – 150 p = 0,000).<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Qua nghieân cöùu moâ taû caét ngang ñöôïc tieán haønh<br /> treân 450 ñoái töôïng soáng taïi quaän 5 vaøo naêm 2004 cho<br /> thaáy<br /> - Coù 93,1% ngöôøi daân coù nghe noùi veà beänh SXHD, nhöõng ngöôøi coù nghe thoâng tin hieåu bieát kieán thöùc<br /> vaø chaáp nhaän vaø thöïc hieän caùc bieän phaùp nhieàu hôn<br /> ngöôøi khoâng nghe.<br /> - Coù 92,2% ngöôøi daân bieát taùc nhaân truyeàn beänh<br /> SXH-D laø do muoãi, coù 61,6% bieát ñöôïc laø muoãi vaèn,<br /> chæ coù 9,3% ngöôøi daân xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian hoaït<br /> ñoäng ñoát ngöôøi maïnh nhaát cuûa muoãi laø ban ngaøy, Coù<br /> 81,2% ngöôøi daân bieát ñöôïc ít nhaát moät nôi muoãi coù<br /> theå ñeû tröùng, 54% ngöôøi daân bieát trieäu chöùng cô baûn<br /> cuûa SXH-D, vaø 64,7% bieát ít nhaát moät daáu hieäu naëng<br /> cuûa beänh. coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ giöõa<br /> trình ñoä hoïc vaán, daân toäc, vôùi söï hieåu bieát ñuùng kieán<br /> thöùc chung veà beänh SXH-D, thaùi ñoä chaáp nhaän vaø<br /> thöïc haønh ñuùng 5 bieän phaùp phoøng choáng SXH-D.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1 - Benenson AS.. Soå tay kieåm soaùt caùc beänh truyeàn nhieãm.<br /> Hieäp hoäi Y teá coäng ñoàng Hoa Kyø xuaát baûn laàn thöù 16<br /> naêm 1995 – NXBYH.<br /> 2Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng naêm 2003 vaø keá hoïach<br /> 2004 döï aùn quoác gia phoøng choáng SXH khu vöï phía<br /> Nam - Vieän Pasteur TPHCM.<br /> 3Boä Y teá – WHO: Lôùp taäp huaán giaùm saùt phoøng choáng<br /> soát xuaát huyeát Dengue khu vöïc phía Nam vaø mieàn<br /> Trung. Ñaø Laït-Laâm ñoàng, 2001: 1- 52<br /> 4Chæ thò cuûa Boä tröôûng Boä Y teá veà vieäc taêng cöôøng coâng<br /> taùc phoøng choáng beänh soát xuaát huyeát- Soá 03/2004/CTBYT.<br /> 5Ñoå Quang Haø. Nhöõng hieåu bieát hieän nay veà Vi ruùt<br /> dengue vaø dòch dengue xuaát huyeát. Vieän Pasteur Tp<br /> Hoà Chí Minh,1993: 1 – 41<br /> 6Ñoã Quang Haø, Vuõ Thò Queá Höông, Huyønh Thò Kim<br /> loan vaø coäng söï. Hoaït ñoäng giaùm saùt vi ruùt<br /> Huyeát<br /> thanh dòch SXH D cuûa 19 Tænh phía Nam trong naêm<br /> 2001. Thôøi söï Y Döôïc Hoïc Boä VIII soá 2 – Thaùng 4<br /> naêm 2003.<br /> 7Ñoã Quang Haø, Haï Baù Khieâm, Nguyeãn Thò Kim Tuyeán<br /> vaø coäng söï. Dòch SXHD taïi caùc tænh phía Nam 1998 –<br /> Taïp chí y hoïc döï phoøng soá 2/1999- Taäp V soá17 (7-14).<br /> <br />