Kiến thức, thái độ và thực hành người dân 4 phường, thành phố Đà Nẵng về dự phòng phơi nhiễm dioxin qua thực phẩm

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Kieán thöùc, thaùi ñoä vaø thöïc haønh cuûa ngöôøi<br /> daân phöôøng Trung Duõng vaø Taân Phong, thaønh<br /> phoá Bieân Hoøa veà döï phoøng nhieãm ñoäc Dioxin<br /> qua thöïc phaåm<br /> Lê VNJ Anh<br /> (*),Anh<br /> Trҫn(*),<br /> ThӏTraà<br /> TuyӃt<br /> Hҥnh<br /> (*),t NguyӉn<br /> Ngӑc<br /> Bích<br /> (*), NguyӉn<br /> Thanh<br /> Hà<br /> Leâ Vuõ<br /> n Thò<br /> Tuyeá<br /> Haïnh (*),<br /> Nguyeã<br /> n Ngoï<br /> c Bích(*),<br /> Nguyeã<br /> n (*)<br /> Thanh<br /> (*),(**),<br /> ÑoãNguyӉn<br /> Minh Sôn<br /> Nguyeã<br /> Ĉӛ<br /> MinhHaø<br /> Sѫn<br /> Ĉӭc(**),<br /> Minh<br /> (***) n Ñöùc Minh(***)<br /> <br /> Saân bay Bieân Hoøa laø nôi ñöôïc quaân ñoäi Myõ söû duïng laøm nôi chöùa chaát dieät coû (phaàn lôùn laø chaát da<br /> cam, coù chöùa taïp chaát dioxin) trong chieán dòch Ranch Hand. Caùc thuøng chöùa nhöõng hoùa chaát naøy<br /> bò roø ræ, caùc hoaït ñoäng pha cheá, röûa maùy bay…dieãn ra taïi ñaây daãn ñeán tình traïng oâ nhieãm dioxin<br /> trong ñaát, thöïc phaåm vaø trong maùu cuûa ngöôøi daân ôû trong vaø gaàn khu vöïc saân bay ôû möùc cao. Hoäi<br /> Y teá coâng coäng Vieät Nam ñaõ thöïc hieän moät nghieân cöùu moâ taû caét ngang vôùi muïc tieâu tìm hieåu kieán<br /> thöùc, thaùi ñoä vaø haønh vi cuûa 400 ngöôøi daân soáng taïi phöôøng Trung Duõng vaø phöôøng Taân Phong,<br /> thaønh phoá Bieân Hoøa veà dioxin vaø döï phoøng nhieãm ñoäc dioxin qua thöïc phaåm. Keát quaû cuûa nghieân<br /> cöùu cho thaáy maëc duø soáng treân vuøng oâ nhieãm dioxin naëng nhöng raát ít ngöôøi daân coù nhaän thöùc vaø<br /> thöïc haønh ñuùng veà vaán ñeà naøy trong khi ñoù caùc nhoùm thöïc phaåm coù nguy cô nhieãm dioxin cao ñöôïc<br /> tieâu thuï khaù phoå bieán taïi ñòa phöông. Tuy nhieân, phaàn lôùn ngöôøi daân ñeàu coù thaùi ñoä tích cöïc veà thöïc<br /> haønh döï phoøng nhieãm ñoäc, keå caû giaûi phaùp mua thöïc phaåm khoâng bò oâ nhieãm dioxin vôùi giaù cao hôn.<br /> Nghieân cöùu naøy cho thaáy caàn tieán haønh moät can thieäp nhaèm naâng cao nhaän thöùc, thöïc haønh cuûa ngöôøi<br /> daân taïi 2 phöôøng naøy cuõng nhö nghieâm caám moïi haønh vi chaên nuoâi gia suùc, gia caàm vaø caù taïi saân<br /> bay Bieân Hoøa vaø moät soá khu vöïc gaàn saân bay.<br /> Töø khoùa: Kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh, dioxin, thöïc phaåm, Bieân Hoøa<br /> <br /> Knowledge, attitude and practice of local<br /> residents at Trung Dung and Tan Phong wards,<br /> Bien Hoa city – Viet Nam on preventing dioxin<br /> exposure through foods<br /> Le Vu Anh(*), Tran Thi Tuyet Hanh(*), Nguyen Ngoc Bich(*), Nguyen Thanh<br /> Ha(*), Do Minh Son(**), Nguyen Duc Minh(***)<br /> <br /> Bien Hoa Airbase served as a bulky storage and supply facility for Agent Orange during the Operation<br /> Ranch Hand. Herbicides are known to have been spilled at this site for several times at large<br /> volumes. Consequently, samples of soil, sediment, blood and some types of local foods in Bien Hoa<br /> City had elevated levels of dioxin. The Viet Nam Public Health Association undertook a crosssectional study which aimed to describe knowledge, attitude, and practice of 400 randomly selected<br /> households representatives in Trung Dung and Tan Phong wards, Bien Hoa City on dioxin and<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2009, Soá 11 (11)<br /> <br /> 13<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> measures to prevent dioxin exposure through foods. The results show that in spite of currently living in<br /> one of three worst dioxin hot-spots in Viet Nam, local people in the 2 studied wards have very limited<br /> knowledge and practice on dioxin and preventive measures. Dioxin high risk foods were frequently<br /> presented in their daily and weekly meals. Nevertheless, they have a very positive attitude toward<br /> prevention, including purchasing safe foods at higher prices. The results of this study show that an<br /> intervention program to raise local peoples awareness on dioxin high - risk foods and to ban all<br /> agricultural activities at highly polluted areas in Trung Dung and Tan Phong wards is urgently needed.<br /> Key words: Knowledge, attitude, pracitce, dioxin, food, Bien Hoa<br /> <br /> Caùc taùc giaû:<br /> <br /> (*):<br /> <br /> Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng Haø Noäi<br /> - Leâ Vuõ Anh: PGS. TS - Hieäu tröôûng. E.mail: lva@hsph.edu.vn;<br /> - Traàn Thò Tuyeát Haïnh, Ths. CN - Giaûng vieân Boä moân Söùc khoûe Moâi tröôøng.<br /> E.mail: tth2@hsph.edu.vn;<br /> - Nguyeãn Ngoïc Bích, Ths. BS - Giaûng vieân Boä moân Veä sinh lao ñoäng - Beänh ngheà nghieäp.<br /> E.mail: nnb@hsph.edu.vn;<br /> - Nguyeãn Thanh Haø, Ths, BS - Boä moân Dinh döôõng An toaøn thöïc phaåm.<br /> E.mail: nth1@hsph.edu.vn;<br /> <br /> (**):<br /> <br /> Nguyeãn Ñöùc Minh, Ths, BS - Vieän Dinh Döôõng Quoác gia. E.mail: minhnin@myuw.net;<br /> <br /> (***):<br /> <br /> Ñoã Minh Sôn ,CN - Hoäi Y teá coâng coäng Vieät Nam. E.mail: dms@hsph.edu.vn.<br /> <br /> 1. Ñaët vaán ñeà<br /> Trong giai ñoaïn töø 1962 ñeán 1971, quaân ñoäi Myõ<br /> ñaõ raûi xuoáng moâi tröôøng Vieät Nam khoaûng 76,9<br /> trieäu lít thuoác dieät coû, trong ñoù chaát da cam chieám<br /> moät löôïng lôùn [3], [8]. Moät soá nghieân cöùu gaàn ñaây<br /> [1] ñaõ xaùc ñònh 7 ñieåm noùng nhieãm dioxin ôû Vieät<br /> Nam nôi coù noàng ñoä dioxin trong buøn ñaát cao hôn<br /> möùc ñoä cho pheùp töø 2,5 ñeán 80 laàn. Saân bay Bieân<br /> Hoøa ñöôïc quaân ñoäi Myõ söû duïng laøm nôi chöùa chaát<br /> da cam/dioxin trong chieán dòch Ranch Hand (Chieán<br /> dòch Baøn tay Noâng daân) vaø hieän laø moät trong nhöõng<br /> ñieåm noùng nhieãm dioxin traàm troïng nhaát ôû Vieät<br /> Nam. Trong giai ñoaïn töø 1961 - 1971, hoùa chaát taïi<br /> saân bay Bieân Hoøa bò roø ræ ít nhaát 4 laàn vôùi löôïng lôùn<br /> neân trong moät soá nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy noàng<br /> ñoä dioxin toàn dö trong ñaát, buøn, moät soá thöïc phaåm<br /> vaø maãu maùu cuûa ngöôøi daân ñòa phöông hieän vaãn<br /> ñang ôû möùc cao ñaùng baùo ñoäng [4], [5], [6]. Do ñoù,<br /> ngöôøi daân thaønh phoá Bieân Hoaø, ñaëc bieät laø nhöõng<br /> ngöôøi soáng gaàn saân bay Bieân Hoøa hieän ñang phaûi<br /> 14<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2009, Soá 11 (11)<br /> <br /> ñoái maët vôùi nhöõng nguy cô veà söùc khoeû do phôi<br /> nhieãm vôùi dioxin, ñaëc bieät laø qua thöïc phaåm. Nhöõng<br /> giaûi phaùp can thieäp nhaèm giaûm nguy cô phôi nhieãm<br /> dioxin cho ngöôøi daân laø raát caàn thieát.<br /> Hieän nay, vaãn chöa tính ñöôïc cuï theå ñònh löôïng<br /> möùc tieâu thuï dioxin haøng ngaøy töø taát caû caùc nguoàn<br /> phôi nhieãm cho caùc nhoùm daân cö ôû Bieân Hoøa do<br /> thieáu soá lieäu veà taàn suaát tieâu thuï thöïc phaåm cuõng<br /> nhö noàng ñoä dioxin trong taát caû caùc loaïi thöïc phaåm<br /> ñòa phöông. Tuy nhieân, cuõng ñaõ coù nhieàu baèng<br /> chöùng khoa hoïc cho thaáy ngöôøi daân ôû thaønh phoá<br /> Bieân Hoøa ñang phaûi ñoái maët vôùi nguy cô söùc khoûe<br /> cao do nhieãm dioxin [4], [5], [6]. Nghieân cöùu ñaùnh<br /> giaù kieán thöùc, thaùi ñoä vaø thöïc haønh (KAP) cuûa ngöôøi<br /> daân soáng ôû 2 phöôøng ñieåm noùng nhieãm dioxin<br /> (phöôøng Trung Duõng vaø Taân Phong, thaønh phoá Bieân<br /> Hoøa) ñaõ ñöôïc Hoäi Y teá coâng coäng Vieät Nam thöïc<br /> hieän naêm 2006-2007 nhaèm cung caáp baèng chöùng vaø<br /> soá lieäu neàn giuùp xaây döïng moät chöông trình can<br /> thieäp hieäu quaû.<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Nghieân cöùu moâ taû caét ngang nhaèm moâ taû kieán<br /> thöùc, thaùi ñoä vaø thöïc haønh cuûa ngöôøi daân ôû phöôøng<br /> Trung Duõng vaø Taân Phong, thaønh phoá Bieân Hoøa veà<br /> dioxin vaø döï phoøng nhieãm ñoäc dioxin qua thöïc<br /> phaåm. Vôùi 400 hoä gia ñình taïi 2 phöôøng ñaõ ñöôïc löïa<br /> choïn theo phöông phaùp choïn maãu ngaãu nhieân heä<br /> thoáng. 400 ngöôøi mua/cheá bieán thöïc phaåm taïi 400<br /> hoä gia ñình coù tuoåi töø 16 ñeán 60 ñaõ ñöôïc môøi tham<br /> gia phoûng vaán. Soá lieäu ñöôïc phaân tích baèng phaàn<br /> meàm SPSS 13.0 vaø Stata 9.0.<br /> 3. Keát quaû vaø baøn luaän<br /> 3.1. Kieán thöùc veà dioxin vaø nhieãm ñoäc dioxin<br /> Keát quaû cuûa ñieàu tra KAP cho thaáy maëc duø soáng<br /> treân vuøng oâ nhieãm dioxin naëng nhöng raát ít ngöôøi<br /> daân coù nhaän thöùc ñuùng vaø ñaày ñuû veà söï toàn taïi cuûa<br /> dioxin trong moâi tröôøng, veà ñöôøng xaâm nhaäp cuûa<br /> dioxin töø moâi tröôøng vaøo trong cô theå, veà caùc thöïc<br /> phaåm nguy cô cao cuõng nhö nhöõng haäu quaû söùc khoûe<br /> cuûa dioxin. Phaàn lôùn ngöôøi daân cho raèng dioxin coù<br /> theå toàn taïi trong nöôùc 52,3% (CI 47,3% - 57,2%) vaø<br /> trong ñaát 45,5% (CI 40,6% - 50,4%) trong khi ñoù chæ<br /> coù 13% (CI 9,7% - 16,3%) soá ngöôøi ñöôïc hoûi bieát<br /> dioxin coù theå toàn taïi trong thöïc phaåm vaø chæ coù 1,8%<br /> bieát dioxin coù theå toàn taïi trong caû ñaát, nöôùc, khoâng<br /> khí vaø thöïc phaåm. Veà kieán thöùc lieân quan ñeán ñöôøng<br /> phôi nhieãm dioxin, chæ moät tæ leä raát nhoû (3,3%) ñoái<br /> töôïng phoûng vaán bieát dioxin coù theå xaâm nhaäp vaøo cô<br /> theå con ngöôøi qua caû 3 con ñöôøng laø qua da, qua<br /> ñöôøng hoâ haáp vaø qua ñöôøng aên uoáng.<br /> 3.2. Kieán thöùc veà thöïc phaåm coù nguy cô cao<br /> Kieán thöùc cuûa ngöôøi daân veà nhöõng loaïi thöïc<br /> phaåm coù nguy cô cao coøn raát haïn cheá. Ngöôøi daân ñòa<br /> phöông cho raèng rau vaø cuû/quaû laø 2 loaïi thöïc phaåm<br /> <br /> Loaïi thöïc phaåm<br /> <br /> Nguy cô cao<br /> Nguy cô thaáp<br /> <br /> Khaùc<br /> Tröùng, söõa v.v...<br /> Boä ñoà loøng<br /> Môõ ñoäng vaät<br /> Thòt ñoäng vaät<br /> Nöôùc<br /> Caù, thuûy haûi saûn<br /> Cuû quaû<br /> Rau<br /> % ngöôøi traû lôøi<br /> <br /> Bieåu ñoà 1. Kieán thöùc cuûa ngöôøi daân ñòa phöông veà<br /> loaïi thöïc phaåm nguy cô cao nhieãm dioxin<br /> taïi phöôøng Trung Duõng vaø Taân Phong,<br /> thaønh phoá Bieân Hoøa 2007<br /> <br /> coù nguy cô cao nhaát vôùi söï ñoàng yù cuûa 74,8% (CI<br /> 70,1% - 79,5%) vaø 41,6% (CI 36,2% - 46,9%) soá<br /> ngöôøi ñöôïc phoûng vaán (Bieåu ñoà 1). Tuy nhieân, trong<br /> thöïc teá ñaây laø nhöõng thöïc phaåm ít coù nguy cô bò oâ<br /> nhieãm. Raát ít ngöôøi daân bieát ñöôïc thöïc phaåm coù<br /> nguy cô cao nhö caù vaø thuûy haûi saûn 37,1% (CI 31,8%<br /> - 42,2%), môõ ñoäng vaät nuoâi taïi ñòa phöông 25,6%<br /> (CI 20,9% - 30,3%), boä ñoà loøng 3,6% (CI 1,6% 5,6%), tröùng, söõa vaø caùc saûn phaåm töø tröùng, söõa<br /> 2,4% (CI 1,3% - 3,5%).<br /> <br /> 3.3. Kieán thöùc veà caùc bieän phaùp döï phoøng<br /> Kieán thöùc cuûa ngöôøi daân ñòa phöông veà caùc bieän<br /> phaùp döï phoøng nhieãm ñoäc dioxin cuõng raát haïn cheá<br /> (Bieåu ñoà 2).<br /> Phaàn lôùn ñoái töôïng ñieàu tra cho raèng ñeå giaûm<br /> nguy cô nhieãm dioxin töø thöïc phaåm, ngöôøi daân neân<br /> röûa saïch rau 57,5% (CI 52,6% - 62,4%) vaø ñun naáu<br /> kó thöùc aên 43% (CI 38,1% - 47,9%). Chæ coù moät tyû<br /> leä nhoû ngöôøi daân bieát ñöôïc caùc bieän phaùp döï phoøng<br /> hieäu quaû nhö aên ít/caét boû bôùt môõ ñoäng vaät 3,8%(CI<br /> 1,9% - 5,6%), aên ít caù vaø nhuyeãn theå baét ôû ao hoà bò<br /> oâ nhieãm 0,8% (CI 0,1% - 1,6%), aên ít tröùng, söõa vaø<br /> caùc saûn phaåm töø tröùng söõa cuûa ñòa phöông 0,3% (CI<br /> 0% - 0,7%). Ngoaøi ra, 14,5% (CI 11% - 18%) ngöôøi<br /> ñöôïc phoûng vaán cho bieát hoï khoâng bieát baát kyø moät<br /> bieän phaùp döï phoøng naøo. Tuy nhieân, giaûi phaùp ñun<br /> naáu kyõ thöùc aên chöa ñöôïc chöùng minh laø giaûi phaùp<br /> giaûm noàng ñoä dioxin trong thöïc phaåm moät caùch<br /> hieäu quaû.<br /> <br /> Bieåu ñoà 2. Kieán thöùc cuûa ngöôøi daân veà caùc bieän<br /> phaùp döï phoøng nhieãm dioxin qua thöïc<br /> phaåm taïi phöôøng Trung Duõng vaø Taân<br /> Phong, thaønh phoá Bieân Hoøa 2007<br /> <br /> 3.4. Taàn suaát tieâu thuï thöïc phaåm vaø nguy cô<br /> nhieãm dioxin<br /> Nghieân cöùu taàn suaát tieâu thuï thöïc phaåm cuõng cho<br /> thaáy caùc nhoùm thöïc phaåm coù nguy cô nhieãm dioxin<br /> cao nhö caù nöôùc ngoït, thòt ngan, vòt, thòt gaø ñöôïc tieâu<br /> thuï khaù phoå bieán taïi ñòa phöông. 19% (CI 15,2% 22,9%) vaø 16% (CI 12,4% - 19,6%) soá ngöôøi ñöôïc<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2009, Soá 11 (11)<br /> <br /> 15<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> phoûng vaán cho bieát hoï tieâu thuï caù nöôùc ngoït vaø thòt<br /> (thòt lôïn, boø) haøng ngaøy. Neáu tính theo tuaàn (nghóa<br /> laø aên ít nhaát 1 laàn/1 tuaàn) thì caù nöôùc ngoït ñöôïc tieâu<br /> thuï phoå bieán nhaát vôùi 81% (CI 77,2% - 84,8%), tieáp<br /> ñeán laø thòt gaø 52,3% (47,4% - 57,2%), thòt lôïn vaø thòt<br /> boø 51% (46,1% - 55,9%), caùc saûn phaåm thuûy haûi saûn<br /> khaùc 47% (CI 42,1% - 52%). Taàn suaát tieâu thuï ngan<br /> vòt theo tuaàn thaáp hôn, vôùi 10,6% soá ngöôøi phoûng<br /> vaán (CI 7,6% - 13,6%), tieáp ñeán laø boä ñoà loøng vôùi<br /> 6,1% (CI 3,8% - 8,5%) (Bieåu ñoà 3).<br /> <br /> Bieåu ñoà 3. Taàn suaát tieâu thuï thöïc phaåm theo ngaøy<br /> vaø theo tuaàn taïi phöôøng Trung Duõng vaø<br /> Taân Phong, Thaønh phoá Bieân Hoøa 2007<br /> <br /> Nhö vaäy, neáu ngöôøi daân ôû phöôøng Trung Duõng<br /> vaø Taân Phong tieâu thuï thöïc phaåm ñöôïc nuoâi troàng<br /> taïi ñòa phöông ñaëc bieät laø caù aên ôû taàng saâu, ngan<br /> vòt, thòt gaø ta, traâu boø…thì nguy cô phôi nhieãm vôùi<br /> laø raát lôùn.<br /> <br /> 3.5. Thaùi ñoä vaø thöïc haønh döï phoøng nhieãm<br /> ñoäc dioxin qua thöïc phaåm<br /> Maëc duø ñoái maët vôùi nguy cô cao nhieãm ñoäc<br /> dioxin qua thöïc phaåm, chæ moät tæ leä nhoû soá ngöôøi<br /> ñöôïc phoûng vaán 27,7% (CI 23,3% - 32%) cho bieát<br /> hoï ñaõ vaø ñang aùp duïng caùc bieän phaùp döï phoøng, coøn<br /> 58,5% (CI 53,7% - 63,3%) cho bieát hoï khoâng aùp<br /> duïng bieän phaùp döï phoøng naøo vaø 13,8% (CI 10,4%<br /> - 17,2%) traû lôøi khoâng bieát. Trong soá 27,7% ngöôøi<br /> traû lôøi ñaõ vaø ñang aùp duïng bieän phaùp döï phoøng thì<br /> cho bieát hoï chuû yeáu naáu chín kyõ thöùc aên 18,2% (CI<br /> 16,3% - 20,1%), söû duïng nöôùc saïch cho aên uoáng vaø<br /> sinh hoaït 5,5% (2,8% - 7,2%) vaø mua thöïc phaåm<br /> saïch 4% (CI 2,1% - 5,9%).<br /> 4. Baøn luaän<br /> Keát quaû nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy TCDD<br /> (thaønh phaàn ñoäc nhaát trong hoï dioxin) trong thöïc<br /> phaåm laáy maãu ôû thaønh phoá Bieân Hoøa coù noàng ñoä<br /> raát cao, ví duï trong ngan vòt laø 276ppt vaø 331ppt<br /> troïng löôïng öôùt, trong thòt gaø töø 0,031 ñeán 15 ppt<br /> 16<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2009, Soá 11 (11)<br /> <br /> troïng löôïng öôùt, trong caù töø 0,063 ñeá 65 ppt vaø<br /> trong coùc laø 56ppt troïng löôïng öôùt [6]. Noàng ñoä<br /> dioxin trong môõ caùc loaïi ñoäng vaät naøy coøn cao hôn<br /> gaáp nhieàu laàn trong khi ñoù noàng ñoä dioxin trong<br /> thöïc phaåm ôû möùc chaáp nhaän ñöôïc thoâng thöôøng<br /> döôùi 0,1ppt [6]. Theo Toå chöùc Y teá theá giôùi (WHO),<br /> möùc tieâu thuï dioxin haøng ngaøy chòu ñöïng ñöôïc<br /> (TDI) cuûa moät ngöôøi naëng 70kg laø töø 1 ñeán 4pg/kg<br /> troïng löôïng cô theå/ngaøy, töông ñöông 70pg ñeán<br /> 280pg dioxin/ngaøy [7].<br /> Neáu ngan vòt vôùi möùc oâ nhieãm dioxin 276ppt vaø<br /> 331ppt laø nguoàn oâ nhieãm duy nhaát thì moät ngöôøi<br /> naëng 50kg chæ ñöôïc pheùp aên khoaûng 0,2g ñeán 0,6g<br /> ngan/vòt trong moät ngaøy, töông ñöông 1,4 ñeán 4,2g<br /> ngan/vòt trong moät tuaàn. Töông töï nhö vaäy, chuùng<br /> ta coù theå tính möùc tieâu thuï haøng ngaøy chòu ñöïng<br /> ñöôïc cho caùc thöïc phaåm khaùc. Tuy nhieân, trong thöïc<br /> teá khoâng phaûi chæ coù ngan/vòt hay gaø hay caù bò<br /> nhieãm dioxin maø nhieàu thöïc phaåm ñòa phöông coù<br /> nguy cô bò oâ nhieãm cuøng luùc vaø keát quaû ñieàu tra taàn<br /> suaát tieâu thuï thöïc phaåm cho thaáy coù hôn 50% ngöôøi<br /> daân ñòa phöông tieâu thuï nhöõng thöïc phaåm naøy theo<br /> tuaàn. Taát nhieân, caàn nhaán maïnh raèng chæ nhöõng thöïc<br /> phaåm ñòa phöông chaên nuoâi taïi khu vöïc saân bay vaø<br /> laân caän môùi coù khaû naêng nhieãm dioxin cao, coøn thöïc<br /> phaåm nhaäp ôû nôi khaùc veà thì noàng ñoä dioxin chaéc seõ<br /> thaáp hôn raát nhieàu. Nhö vaäy, neáu tieâu thuï thöïc phaåm<br /> nuoâi troàng taïi saân bay Bieân Hoøa vaø khu vöïc gaàn saân<br /> bay thì öôùc löôïng haøng tuaàn ngöôøi daân coù theå aên<br /> nhöõng thöïc phaåm nguy cô cao vôùi moät löôïng lôùn hôn<br /> raát nhieàu möùc cô theå hoï coù theå chòu ñöïng ñöôïc vaø<br /> löôïng dioxin tieâu thuï trung bình haøng ngaøy töø taát caû<br /> caùc nguoàn cuûa ngöôøi daân soáng ôû hai phöôøng ñieàu tra<br /> ñöôïc cho laø vöôït xa möùc tieâu thuï haøng ngaøy chòu<br /> ñöïng ñöôïc theo khuyeán caùo cuûa WHO. Theo nhaän<br /> ñònh cuûa GS. Schecter vaø coäng söï thì thöïc phaåm bao<br /> goàm thòt gaø, ngan, vòt, moät soá loaøi caù vaø coùc coù theå<br /> laø nguyeân nhaân laøm taêng noàng ñoä TCDD trong maùu<br /> ngöôøi daân Bieân Hoøa [6].<br /> Caùc baèng chöùng khoa hoïc cho thaáy dioxin tinh<br /> khieát bò phaân huûy gaàn nhö hoaøn toaøn ôû nhieät ñoä<br /> 800o C vaø dioxin ôû trong caùc haït buïi ñaát thì bò phaân<br /> huûy ôû nhieät ñoä cao hôn, coù theå leân tôùi 1,150oC (8).<br /> Do ñoù, bieän phaùp döï phoøng phoå bieán nhaát maø ngöôøi<br /> daân hieän ñang söû duïng, ñun naáu kyõ thöùc aên, ñöôïc<br /> cho laø khoâng hieäu quaû. Ngoaøi ra, coù tôùi 65,5% (CI<br /> 60,8% - 70,2%) nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi cho bieát hoï<br /> khoâng bieát hoaëc khoâng maáy quan taâm tôùi nguoàn goác<br /> thöïc phaåm tieâu thuï haøng ngaøy.<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Tuy kieán thöùc veà dioxin vaø döï phoøng nhieãm ñoäc<br /> dioxin coøn raát haïn cheá, keát quaû ñieàu tra KAP ghi<br /> nhaän phaàn lôùn ngöôøi daân ñeàu coù thaùi ñoä tích cöïc veà<br /> thöïc haønh döï phoøng nhieãm ñoäc, keå caû giaûi phaùp mua<br /> thöïc phaåm khoâng bò oâ nhieãm dioxin vôùi giaù cao hôn<br /> (trung bình chi theâm 11.200 VND/hoä gia ñình/ngaøy,<br /> töông ñöông khoaûng 10% thu nhaäp cuûa gia ñình).<br /> Nghieân cöùu naøy chæ ra raèng maëc duø soáng treân<br /> vuøng ñaát nhieãm dioxin nhöng ngöôøi daân ôû phöôøng<br /> Trung Duõng vaø Taân Phong cuûa thaønh phoá Bieân Hoøa<br /> coù kieán thöùc vaø thöïc haønh raát haïn cheá veà döï phoøng<br /> nhieãm ñoäc dioxin qua thöïc phaåm. Moät chöông trình<br /> <br /> Taøi lieäu tham khaûo<br /> 1. Dwernychuk LW, Hung TM, Boivin TC, Bruce GS, Dung<br /> PT, Son TK, Hatfield CT, Dung NT, Allan JA, Nhu DD,<br /> Thuc PV, Moats DJ, Borton L (2006), The agent orange<br /> dioxin issue in Vietnam: A manageable problem, Hatfield,<br /> Paper presented in Oslo Conference.<br /> 2. Esposito M, Tiernan T, and Dryden F (1980) Dioxins,<br /> U.S. Environmental Protection Agency, Office of Research<br /> and Development, EPA-600/2-80-197, Cincinnati, Ohio.<br /> 3. Palmer MG (2005). The legacy of agent orange: empirical<br /> evidence from central Vietnam. Social Science & Medicine.<br /> 60: 1061-1070.<br /> 4. Schecter A, Dai LC, P#pke O, et al. (2001). Recent dioxin<br /> contamination from Agent Orange in residents of a southern<br /> Vietnam city. Journal of of Occupational and Environmental<br /> Medicine. 43: 435– 443.<br /> 5. Schecter A, Pavuk M, Constable JD, et al. (2002). A<br /> follow-up: high level of dioxin contamination in Vietnamese<br /> from Agent Orange, three decades after the end of spraying<br /> [Letter]. Journal of Occupational and Environmental<br /> Medicine. 44: 218 –220.<br /> <br /> can thieäp nhaèm giaûm nguy cô phôi nhieãm dioxin<br /> cho ngöôøi daân laø thöïc söï caàn thieát. Tuy nhieân, ñeå<br /> xaây döïng ñöôïc chöông trình can thieäp hieäu quaû,<br /> phuø hôïp vôùi ñòa phöông thì caàn trieån khai theâm moät<br /> nghieân cöùu ñònh tính vaø hoäi thaûo chia seû keát quaû<br /> nghieân cöùu, xaây döïng chöông trình can thieäp chi<br /> tieát vôùi söï tham gia cuûa caùc ban ngaønh ñòa phöông.<br /> Chöông trình naøy neáu ñöôïc trieån khai seõ laø chöông<br /> trình can thieäp Y teá coâng coäng ñaàu tieân taïi Vieät<br /> Nam nhaèm giaûm nguy cô phôi nhieãm dioxin trong<br /> thöïc phaåm cho ngöôøi daân taïi ñieåm noùng nhieãm<br /> dioxin.<br /> <br /> 6. Schecter A, Quynh HT, Pavuk M, Papke O, Malish R,<br /> Constable JD (2003). Food as a source of dioxin exposure<br /> in the residents of Bien Hoa City, Vietnam. Journal of<br /> Occupational and Environmental Medicine. 45 (8):<br /> 781–788.<br /> 7. Stellman JM, Stellman SD, Christian R, Weber T and<br /> Tomasallo C (2003). The extend and patterns of usage of<br /> agent orange and other herbicides in Vietnam. Nature. 422:<br /> 681-687.<br /> 8. World Health Organization, Assessment of the health<br /> risks of dioxins: re-evaluation of the Tolerable Daily Intake<br /> (TDI). Executive Summary.<br /> <br /> Lôøi caûm ôn<br /> Chuùng toâi xin traân troïng caûm ôn Quyõ Ford taïi Vieät Nam, TS.<br /> Charles Bailey, ñaõ hoã trôï taøi chính cho vieäc thöïc hieän nghieân<br /> cöùu vaø caûm ôn söï tham gia vaø hoã trôï cuûa Hoäi YTCC Ñoàng<br /> Nai trong giai ñoaïn thu thaäp soá lieäu. Chuùng toâi cuõng muoán<br /> baøy toû lôøi caûm ôn Vaên phoøng 33 vaø PGS. Leâ Thò Hôïp ñaõ hoã<br /> trôï vaø cung caáp caùc thoâng tin khoa hoïc trong quaù trình xaây<br /> döïng ñeà cöông vaø baùo caùo keát quaû nghieân cöùu.<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2009, Soá 11 (11)<br /> <br /> 17<br /> <br />