Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo môn Khoa học cho sinh viên ngành Giáo dục tiểu học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 _________________ PHẠM VĂN HẢI RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ BÀI HỌC KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC HÀ NỘI, 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 _________________ PHẠM VĂN HẢI RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ BÀI HỌC KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC Chuyên ngành:Giáo dục tiểu học Mã số: 62.14.01.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS Bùi Văn Quân HÀ NỘI, 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, kết quả trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, tháng năm 2016 Tác giả luận án Phạm Văn Hải ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ______________________________________________ i MỤC LỤC___________________________________________________ ii DANH MỤC VIẾT TẮT _______________________________________ vi DANH MỤC CÁC BẢNG _____________________________________ vii DANH MỤC CÁC HÌNH ______________________________________ viii MỞ ĐẦU_____________________________________________________1 1. Lí do chọn đề tài ___________________________________________1 2. Mục đích nghiên cứu ________________________________________3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu _____________________________3 4. Giả thuyết khoa học_________________________________________3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu _______________________________________4 6. Phạm vi nghiên cứu _________________________________________4 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu____________________4 8. Những luận điểm bảo vệ _____________________________________6 9. Đóng góp của luận án _______________________________________6 10. Cấu trúc luận án___________________________________________7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ BÀI HỌC KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC _______________________________________________8 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề________________________________8 1.1.1. Những nghiên cứu về kĩ năng dạy học và rèn luyện kĩ năng dạy học 8 1.1.2. Những nghiên cứu về rèn luyện kỹ năng thiết kế bài học kiến tạo _ 11 1.2. Kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ____________________________20 1.2.1. Một số khái niệm ______________________________________ 20 1.2.2. Đặc điểm và cấu trúc của kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ______ 24 1.2.3. Những tiêu chí đánh giá kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo _______ 40 iii 1.2.4. Thang đánh giá kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ______________ 42 1.3. Đặc điểm của dạy học môn Khoa học ở tiểu học theo lí thuyết kiến tạo 43 1.3.1. Đặc trưng của môn Khoa học ở tiểu học ____________________ 43 1.3.2. Những nguyên tắc và qui tắc của bài học kiến tạo môn Khoa học ở tiểu học___________________________________________________ 44 1.4. Rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học ________________________________________________47 1.4.1. Đặc điểm của sinh viên ngành Giáo dục tiểu học ______________ 47 1.4.2. Nguyên tắc rèn luyện ___________________________________ 51 1.4.3. Nội dung rèn luyện _____________________________________ 53 1.4.4. Những con đường và hình thức rèn luyện ___________________ 54 1.4.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học kiến tạo ở trường sư phạm ____________________________________ 55 Kết luận chương 1 ___________________________________________58 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ BÀI HỌC KIẾN TẠO MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC ______________________________________________59 2.1. Quá trình khảo sát _______________________________________59 2.1.1. Mục đích, qui mô, địa bàn và mẫu khảo sát __________________ 59 2.1.2. Nội dung khảo sát______________________________________ 60 2.1.3. Phương pháp và kĩ thuật tiến hành _________________________ 60 2.2. Kết quả khảo sát _________________________________________61 2.2.1. Thực trạng kĩ năng thiết kế bài học môn Khoa học theo lí thuyết kiến tạo của sinh viên ngành Giáo dục tiểu học ________________________ 61 2.2.2. Thực trạng công tác rèn luyện kĩ năng thiết kế bài học môn Khoa học theo lí thuyết kiến tạo cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học _________ 70 2.2.3. Nhận xét chung _______________________________________ 82