Luận án Tiến sĩ Triết học: Một số vấn đề triết học văn hoá

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> ________________________________________<br /> <br /> ĐẶNG HÀ CHI<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRIẾT HỌC VĂN HÓA<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC<br /> <br /> Hà Nội, 2016<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> ________________________________________<br /> <br /> ĐẶNG HÀ CHI<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRIẾT HỌC VĂN HÓA<br /> Chuyên ngành: CNDVBC & CNDVLS<br /> Mã số: 60 22 80 05<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC<br /> <br /> Xác nhận của Chủ tịch hội đồng<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:<br /> <br /> GS. TS. Hồ Sĩ Quý<br /> <br /> PGS. TS. Nguyễn Anh Tuấn<br /> <br /> Hà Nội, 2016<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.<br /> Những kết quả và nội dung của luận án là trung thực, chưa được công bố ở<br /> những công trình nghiên cứu khác.<br /> <br /> Tác giả<br /> <br /> Đặng Hà Chi<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1<br /> Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HOÁ<br /> VÀ TRIẾT HỌC VĂN HOÁ ....................................................................................6<br /> 1.1. Những nghiên cứu về văn hóa trong triết học trƣớc Mác ..........................6<br /> 1.2. Những nghiên cứu tƣ tƣởng của Mác về văn hóa......................................15<br /> 1.3. Các nghiên cứu chính sau Mác về văn hóa ................................................18<br /> 1.4. Về khái niệm triết học văn hóa và những vấn đề của luận án .................30<br /> Chƣơng 2. VẤN ĐỀ VĂN HOÁ TRONG TRIẾT HỌC TRƢỚC MÁC ...........37<br /> 2.1. Các quan điểm triết học Tây Âu Phục hƣng - Cận đại về văn hóa................37<br /> 2.1.1. Từ chủ nghĩa nhân văn Phục hưng đến chủ nghĩa duy lý cổ điển: cá<br /> nhân tự do và lý tính ..........................................................................................37<br /> 2.1.2. Chủ nghĩa lịch sử Tây Âu Cận đại về sự phát triển của văn hóa và<br /> con người ...........................................................................................................42<br /> 2.2. Quan điểm của triết học Khai sáng Pháp - Đức Cận đại về văn hóa ......45<br /> 2.2.1. Chủ nghĩa tự nhiên về văn hóa trong triết học Khai sáng Pháp ..............45<br /> 2.2.2. Sự tiếp nối chủ nghĩa tự nhiên về văn hóa trong triết học Khai<br /> sáng Đức............................................................................................................51<br /> 2.3. Các quan điểm về văn hóa trong triết học Đức thế kỷ XVIII – giữa<br /> thế kỷ XIX ............................................................................................................56<br /> 2.3.1. Quan điểm của Kant về văn hóa ..............................................................56<br /> 2.3.2. Quan điểm của các nhà lãng mạn Đức thế kỷ XVIII về văn hoá ................66<br /> 2.3.3. Quan điểm của Hegel về văn hoá ............................................................71<br /> Kết luận chƣơng 2 ...............................................................................................75<br /> Chƣơng 3. NHẬN THỨC VĂN HOÁ TRONG TRIẾT HỌC MÁC .................77<br /> 3.1. Các nguyên tắc duy vật biện chứng trong nhận thức văn hóa .................77<br /> 3.1.1. Sự phê phán của Mác và Ăngghen quan niệm duy tâm về văn hoá ..............77<br /> 3.1.2. Nguyên tắc khách quan ............................................................................79<br /> 3.1.3. Nguyên tắc trừu tượng hoá ......................................................................83<br /> 3.2. Lao động xã hội phổ biến - thực thể của văn hóa ......................................89<br /> 3.2.1. Lao động xã hội phổ biến - nguồn gốc của văn hoá ................................89<br /> <br /> 3.2.2. Đặc điểm của lao động xã hội phổ biến...................................................92<br /> 3.3. Nguyên tắc lịch sử trong nhận thức văn hóa .............................................96<br /> 3.3.1. Sự đa dạng và thống nhất lịch sử của văn hóa .........................................96<br /> 3.3.2. Mối tương quan cái đặc thù và cái phổ biến trong sự phát triển<br /> văn hóa ............................................................................................................102<br /> Kết luận chƣơng 3 .............................................................................................107<br /> Chƣơng 4. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC VĂN HOÁ ...109<br /> 4.1. Tính có mục đích và bản chất văn hóa của hoạt động ngƣời .................109<br /> 4.1.1. Sự hoạt động tự giác có mục đích của con người ..................................109<br /> 4.1.2. Đối tượng hoá như một biểu hiện bản chất văn hóa của hoạt<br /> động người ......................................................................................................113<br /> 4.2. Văn hóa và tự nhiên ...................................................................................117<br /> 4.2.1. Văn hóa trong sự tương tác con người - tự nhiên ..................................117<br /> 4.2.2. Một số đặc điểm của văn hóa biểu hiện qua mối quan hệ con người<br /> - tự nhiên ..........................................................................................................120<br /> 4.2.3. Tính chủ động của con người trong mối quan hệ văn hóa - tự nhiên ....123<br /> 4.3. Tính lịch sử - cụ thể của văn hóa và ý nghĩa văn hóa của lịch sử ..........126<br /> 4.3.1. Tính lịch sử - cụ thể của văn hóa ...........................................................126<br /> 4.3.2. Ý nghĩa văn hóa của lịch sử ...................................................................128<br /> 4.4. Văn hóa và sự phát triển con ngƣời trong các hình thức lịch sử-cụ thể ......131<br /> 4.4.1. Sự trao truyền giá trị văn hóa giữa các thế hệ người .............................131<br /> 4.4.2. Văn hoá và sự phát triển con người trong lịch sử ..................................134<br /> 4.4.3. Văn hóa, lao động và phát triển con người ở Việt Nam ........................139<br /> Kết luận chƣơng 4 .............................................................................................145<br /> KẾT LUẬN ............................................................................................................146<br /> ́<br /> DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦ A TAC GIẢ LIÊN<br /> ́<br /> ́<br /> QUAN ĐÊN LUẬN AN ........................................................................................149<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................150<br /> <br />