Luận án Tiến sĩ Triết học: Vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:230

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án "Vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay" làm rõ lý luận về y đức của đội ngũ cán bộ y tế, phân tích thực trạng y đức của đội ngũ cán bộ y tế ở tỉnh Thái Bình hiện nay, chỉ ra một số vấn đề đặt ra từ thực trạng đó. Từ đó, luận án đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Triết học: Vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN HÀ KIM HOÀNH VẤN ĐỀ Y ĐỨC CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ Y TẾ TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN HÀ KIM HOÀNH VẤN ĐỀ Y ĐỨC CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ Y TẾ TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY Ngành: Triết học Mã số: 92 29 001 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS,TS. TRẦN HẢI MINH 2. PGS,TS. NGUYỄN THỊ NGỌC HOA HÀ NỘI - 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi với sự hướng dẫn của thầy PGS,TS. Trần Hải Minh và cô PGS,TS. Nguyễn Thị Ngọc Hoa. Kết quả nghiên cứu của luận án chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Trong quá trình thực hiện luận án, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên cứu; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận án đều được trích dẫn tường minh, theo đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội dung khác trong luận án của mình. Hà Nội, ngày 06 tháng 11 năm 2023 Tác giả luận án (Ký và ghi rõ họ tên) Hà Kim Hoành
MỤC LỤC Trang Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận án 3 4. Cơ sở và phương pháp nghiên cứu của luận án 4 5. Đóng góp mới của luận án 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 5 7. Kết cấu của luận án 6 Chương 1: TỔNG QUAN MỘT SỐ NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN 7 ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Các nghiên cứu y đức 7 1.2. Các nghiên cứu về y đức của đội ngũ cán bộ y tế 13 1.3. Các nghiên cứu về thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao y đức 16 cho đội ngũ cán bộ y tế 1.4. Khái quát giá trị các công trình tổng quan và những vấn đề đặt ra 22 cần được tiếp tục nghiên cứu trong luận án Tiểu kết chương 1 25 Chương 2: Y ĐỨC CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ Y TẾ - MỘT SỐ 27 VẤN ĐỀ LÝ LUẬN 2.1. Một số khái niệm 27 2.2. Quan niệm, đặc điểm và nội dung y đức của đội ngũ cán bộ y tế 40 2.3. Tầm quan trọng và những yếu tố ảnh hưởng đến y đức của đội ngũ 56
cán bộ y tế hiện nay Tiểu kết chương 2 73 Chương 3: THỰC TRẠNG Y ĐỨC CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ Y TẾ 75 TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA 3.1. Khái quát chung về tỉnh Thái Bình và đội ngũ cán bộ y tế tỉnh 75 Thái Bình 3.2. Thực trạng y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay 81 và nguyên nhân 3.3. Những vấn đề đặt ra đối với y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh 125 Thái Bình trong thời gian tới Tiểu kết chương 3 132 Chương 4: NHỮNG PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO Y ĐỨC CỦA ĐỘI NGŨ CÁN 133 BỘ Y TẾ TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY 4.1. Phương hướng nhằm nâng cao y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh 133 Thái Bình hiện nay 4.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao y đức đối với đội ngũ cán bộ y tế 140 tỉnh Thái Bình hiện nay Tiểu kết chương 4 161 KẾT LUẬN 162 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN 164 ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ TÀI LIỆU THAM KHẢO 165 PHỤ LỤC 1 178 PHỤ LỤC 2 187
DANH MỤC CÁC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ CBYT Cán bộ y tế CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ĐDCM Đạo đức cách mạng HĐND Hội đồng nhân dân NQ Nghị quyết KHCN Khoa học công nghệ KTTT Kinh tế thị trường NCS Nghiên cứu sinh TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Hiểu biết của đội ngũ CBYT về y đức………………………. 82 Bảng 3.2: Nhận thức của đội ngũ CBYT về vai trò của y đức ………… 85 Bảng 3.3: Nhận thức của đội ngũ CBYT về thái độ y đức ……………... 87 Bảng 3.4. Quan hệ y đức của đội ngũ CBYT với đồng nghiệp………… 97 Quan hệ y đức của đội ngũ CBYT với nghề nghiệp, pháp 100 Bảng 3.5: luật và xã hội………………………………………………… DANH MỤC HÌNH Hình 3.1: Bản đồ hành chính tỉnh Thái Bình………………………...... 75
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đội ngũ cán bộ y tế ở Việt Nam hiện nay đang có những bước chuyển biến vượt bậc về chuyên môn đào tạo, trình độ đào tạo và y đức. Đội ngũ này đã cơ bản đáp ứng yêu cầu của xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, trên thế giới có nhiều biến động khôn lường, đặt ra nhiều vấn đề đối với các ngành trong đó có ngành y tế. Ngành y đòi hỏi đội ngũ cán bộ y tế (CBYT) không chỉ có tài năng mà còn đòi hỏi cả đạo đức nghề nghiệp (y đức). Kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế đã tạo ra những thời cơ, vận hội mới cho sự phát triển của ngành y đồng thời cũng tạo điều kiện nảy sinh những khó khăn, thách thức cho ngành mà trực tiếp là đội ngũ cán bộ y tế. Phần lớn cán bộ y tế ở Việt Nam hiện nay luôn trao dồi chuyên môn, nghiệp vụ cùng với y đức nhưng bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận không nhỏ đã suy thoái về tư tưởng đạo đức, thoái hóa, biến chất trong các hoạt động chuyên môn và đời sống làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với ngành y. Thái Bình là một tỉnh ven biển, tiếp giáp với Hải Phòng, Hưng Yên, Nam Định và Hải Dương. Thái Bình với diện tích khoảng trên 1.586,3 km2. Dân số khoảng hơn 1.860.447 triệu người. Tỉnh Thái Bình có 8 huyện, thành phố với 285 xã, phường, thị trấn. Tỉnh Thái Bình có dân số đông, kinh tế tương đối phát triển. Tính đến tháng 12/2022, toàn tỉnh có 260 trạm y tế xã, phường, cơ quan, xí nghiệp. Cán bộ ngành y (do Sở Y tế quản lý) là 7.000 người [31]. Từ khi thành lập cho đến nay, ngành y tế tỉnh Thái Bình đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng như: chất lượng chăm sóc sức khỏe ngày càng nâng cao, các dịch vụ y tế, các kỹ thuật cao được áp dụng ngày càng nhiều, cơ chế chính sách, sự thay đổi của các cơ quan quản lý nhà nước về y tế… đã góp phần nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân tỉnh Thái Bình và các tỉnh lân cận. Song, bên cạnh những kết quả đạt được thì cũng xuất hiện những hạn chế, yếu kém như: công tác quản lý, thực hiện chính sách y tế, thực hiện y đức, chế độ chính sách, đãi ngộ, những biểu hiện suy thoái về tư
2 tưởng chính trị, đạo đức lối sống của một số cán bộ y tế … Tất cả những hạn chế đó đã gây ảnh hưởng xấu đến ngành y tế tỉnh Thái Bình. Chính vì vậy, vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình nói chung và cả nước nói chung có tầm quan trọng đặc biệt. Mặt khác, trong rất nhiều năm nay chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu nào đánh giá việc thực hiện y đức của các cán bộ y tế trong các cơ sở y tế của tỉnh Thái Bình. Do đó, cần có nghiên cứu khoa học, bài bản, tổng kết chuyên sâu và có hệ thống để từ đó tìm ra những giải pháp thiết thực nhằm nâng cao y đức đối với đội ngũ CBYT tỉnh Thái Bình trong thời gian tới. Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết đó và thực tiễn của địa phương đã gợi ý cho nghiên cứu sinh (NCS) lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay” làm luận án tiến sĩ triết học. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Luận án làm rõ lý luận về y đức của đội ngũ cán bộ y tế, phân tích thực trạng y đức của đội ngũ cán bộ y tế ở tỉnh Thái Bình hiện nay, chỉ ra một số vấn đề đặt ra từ thực trạng đó. Từ đó, luận án đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. Từ đó, khái quát giá trị khoa học của các công trình tổng quan và chỉ ra khoảng trống đặt ra cho luận án cần tiếp tục nghiên cứu; Thứ hai, làm rõ một số vấn đề lý luận về y đức của đội ngũ cán bộ y tế; Thứ ba, phân tích, đánh giá thực trạng y đức của đội ngũ CBYT tỉnh Thái Bình và một số vấn đề đặt ra từ thực trạng này. Thứ tư, đề xuất một số phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao y đức của đội ngũ CBYT tỉnh Thái Bình trong thời gian tới.
3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay 3.2. Phạm vi nghiên cứu Căn cứ vào nguồn tư liệu hiện có và khả năng nghiên cứu của nghiên cứu sinh, luận án tiến hành trong phạm vi giới hạn như sau: - Về không gian: Nghiên cứu tại tỉnh Thái Bình - Về thời gian: Từ năm 2018 đến nay. Đây là thời gian sau 5 năm Tỉnh ủy Thái Bình tổng kết việc thực hiện Kế hoạch số 60-KH/TU ngày 11-01-2018 về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới; Kế hoạch số 61-KH/TU ngày 11-01-2018 về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới. - Về khách thể: Cán bộ quản lý trong ngành y; Bác sĩ; Y sĩ; Dược sĩ; Điều dưỡng viên/hộ sinh; Kỹ thuật viên làm việc trong ngành y. - Về đối tượng: Vấn đề y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình qua khảo sát đội ngũ CBYT như sau: 1. Đội ngũ CBYT đang công tác tại các bệnh viện tuyến tỉnh bao gồm: Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình; Bệnh viện Phụ sản Thái Bình; Bệnh viện Nhi Thái Bình; Bệnh viện Mắt Thái Bình; Bệnh viện Phục hồi chức năng Thái Bình; Bệnh viện Y học cổ truyền Thái Bình; Bệnh viện Phổi Thái Bình; Bệnh viện Tâm thần Thái Bình; Bệnh viện Da liễu Thái Bình. 2. Đội ngũ CBYT đang công tác tại các bệnh viện tuyến huyện của tỉnh Thái Bình bao gồm: Bệnh viện Đa khoa thành phố Thái Bình; Bệnh viện Đa khoa Đông Hưng; Bệnh viện Đa khoa Vũ Thư. 3. Đội ngũ CBYT đang công tác tại lĩnh vực y tế dự phòng, trung tâm y tế huyện, thành phố của tỉnh Thái Bình bao gồm: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh
4 Thái Bình; Trung tâm Y tế thành phố Thái Bình; Trung tâm Y tế huyện Đông Hưng; Trung tâm Y tế huyện Vũ Thư. Luận án không nghiên cứu với đối tượng là đội ngũ CBYT tuyến xã, phường, thị trấn; nhân viên phục vụ trong các cơ sở y tế của tỉnh Thái Bình. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được thực hiện trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, của Bộ Y tế, của ngành y tế Thái Bình về đạo đức, đạo đức nghề nghiệp, y đức (trên quan điểm triết học). 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử làm phương pháp nghiên cứu chung nhất. Phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng nhằm nghiên cứu khách quan, toàn diện, chỉ ra những mối liên hệ và sự vận động biến đổi về thực trạng y đức của đội ngũ CBYT tỉnh Thái Bình. Phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật lịch sử nhằm xem xét vấn đề y đức từ thực tiễn, từ hiện thực lịch sử, coi thực tiễn và kết quả của quá trình đánh giá về nhận thức, thái độ, hành vi của đội ngũ CBYT tỉnh Thái Bình; về y đức của đội ngũ cán bộ y tế trong các mối quan hệ với nghề nghiệp, người bệnh, đồng nghiệp, pháp luật. - Ngoài ra, luận án còn sử dụng phương pháp lịch sử và phương pháp logic là phương pháp cơ bản. Kết hợp phương pháp lịch sử và phương pháp logic cho phép nghiên cứu sinh vận dụng được kết quả nghiên cứu của các phương pháp khác như: phân tích, tổng hợp, so sánh… nhằm phản ánh trung thực, khoa học, khách quan bức tranh về vấn đề y đức của đội ngũ CBYT tỉnh Thái Bình hiện nay. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu, đây là phương pháp mà NCS đã tiến hành bằng việc tìm các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu như từ điển, sách, các công trình nghiên cứu đã được công bố có liên quan đến đề tài, chọn lọc và giữ lại
5 những tài liệu có độ tin cậy cao, chắt lọc, tổng hợp và hoàn thành khung lý thuyết. Trên cơ sở đó tiến hành phân tích, tổng hợp và kế thừa để xây dựng cơ sở lý luận cho luận án. - Luận án sử dụng phương pháp điều tra, khảo sát xã hội học và sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để xử lý số liệu điều tra. Kết quả nghiên cứu được trình bày bởi các bảng, biểu đồ; các số liệu được biểu hiện dưới dạng giá trị trung bình và tỉ lệ %. - Ngoài ra, NCS còn sử dụng các phương pháp khác như: phương pháp thống kê, diễn dịch, quy nạp, các ngành khoa học của xã hội học, kinh tế học, lịch sử … để làm sáng tỏ vấn đề cần nghiên cứu được đặt ra trong luận án. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Một là, luận án góp phần làm rõ khái niệm y đức của đội ngũ cán bộ y tế; nội dung y đức của đội ngũ cán bộ y tế và những yếu tố ảnh hưởng đến y đức của đội ngũ cán bộ y tế hiện nay. Hai là, luận án góp phần làm rõ những kết quả đạt được và hạn chế về y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay. Từ đó, nêu ra một số vấn đề về y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình trong thời gian tới. Ba là, luận án đưa ra phương hướng và một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao y đức của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận Làm rõ hơn những vấn đề lý luận về y đức của đội ngũ cán bộ y tế nói chung và đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Thái Bình nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận án có thể giúp cấp ủy đảng, chính quyền của các huyện, thành phố, Sở Y tế, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Thái Bình và các đơn vị có liên quan vận dụng vào quá trình xây dựng y đức đối với đội ngũ CBYT.
6 Bên cạnh đó, đưa ra các hoạt động giáo dục, rèn luyện y đức cho đội ngũ cán bộ y tế của tỉnh Thái Bình trong giai đoạn hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận án còn là nguồn tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy các môn: Triết học, Xã hội học, Tâm lý và đạo đức y tế, công tác giáo dục, đào tạo ở các trường đại học, học viện, các trường cao đẳng Y Dược trong cả nước nói chung và Trường Đại học Y Dược Thái Bình, Trường Cao đẳng Y tế Thái Bình nói riêng. 7. Kết cấu của luận án - Phần mở đầu; - Gồm chương 1,2,3,4 với 12 tiết; - Kết luận; - Danh mục tài liệu tham khảo.
7 Cuốn sách “Medical ethics book” của các tác giả Miccher Darvic D. Ackerman, Cason Strong. Các tác giả chỉ ra khái niệm đạo đức, làm nguyên tắc đạo đức trong
8
9 ngành y tế, đánh giá nhưng thành tựu của ngành y tế. Thứ ba, y đức CBYT theo tư
10 khỏe người bệnh lên trên hết, đội ngũ cán bộ y tế coi người bệnh, không biết thầy
11 trong các bệnh viện ở thành phố lớn của cả nước. Với nội dung thiết thực như cuốn sách