Luận văn: DỊCH VỤ THƯƠNG MẠI

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

244
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Công cuộc đổi mới toàn diện đất nước ta hiện nay, vấn đề học tập, nghiên cứu môn thương mại được đặt ra một cách thiết, nhằm khắc phục tình trạng lạc hậu về kỷ luật kinh tế góp phần hình thành tư duy kinh tế mới. Trong bộ môn thương mại với nhiều đề tài phong phú mang những sắc thái khác nhau, đề tài nào cũng có phần quan trọng và không thể thiếu trong đời sống hiện nay. Song đề tài em chọn nghiên cứu môn học này là đề tài "Dịch vụ thương mại", vì đề tài...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: DỊCH VỤ THƯƠNG MẠI

Luận văn Đề tài: "DỊCH VỤ THƯƠNG MẠI 1
MỤC LỤC L ời nói đầu . ............................... ................................ ................................ .... 1 I - S ự ra đời và phát tri ển của dịch vụ . ............................... ............................ 2 1 - Sự ra đời và phát tri ển của dịch vụ . ............................... ............................... 2 2 - K hái ni ệm dịch vụ . ............................... ................................ ....................... 2 3 - Đ ặc điểm cơ b ản của dịch vụ . ............................... ................................ ....... 5 I I - B ản chất, vai tr ò và phân loại dịch vụ thương mại . ............................... .... 6 1 - K hái ni ệm và vai trò d ịch vụ th ương mại . ............................... ...................... 6 2 - Đ ặc điểm của dịch vụ th ương mại................................ ................................ . 8 3 - P hân lo ại dịch vụ th ương mại . ............................... ................................ ....... 9 4 - M ột số loại dịch vụ th ương mại chủ yếu ở Việt Nam . ............................... ..... 12 K ết luận . ............................... ................................ ................................ ........ 15 T ài li ệu tham khảo . ............................... ................................ ........................ 15 2
LỜI NÓI ĐẦU C ông cu ộc đổi mới toàn di ện đất nước ta hiện nay, vấn đề học tập, n ghiên c ứu môn th ương mại đ ư ợc đặt ra một cách thiết, nhằm khắc phục t ình t r ạng lạc hậu về kỷ luật kinh tế góp phần h ình thành t ư duy kinh t ế mới. T rong b ộ môn th ương mại với nhiều đề tài phong phú mang nh ững sắc t hái kh ác nhau, đ ề tài nào c ũng có phần quan trọng và không th ể thiếu trong đ ời sống hiện nay. Song đề t ài em chọn nghi ên c ứu môn học này là đ ề tài " D ịch vụ th ương m ại", vì đề t ài này nó gắn liền về thị tr ường h àng hoá... nó r ất hữu ích trong cuộc sống, đặc biệt t ừ sau khi thay đổi cơ ch ế cũ và áp d ụng c ơ chế mới. I - S Ự RA ĐỜI V À PHÁT TRI ỂN CỦA DỊCH VỤ K HÁI NI ỆM ĐẶC ĐIỂM CỦA DỊCH VỤ 1 - S ự ra đời và phát tri ển của dịch vụ: D ịch vụ ra đời và phát tri ển l à một tất yếu khách quan, do sự phát triển c ủa phân công lao độ ng xã h ội và sản xuất h àng hoá quy ết định. Thuật ngữ d ịch vụ lúc đầu xuất hiện trong các hoạt động hậu cần của quân đội trong thời kỳ chiến tranh (nh ư chăm sóc s ức khoẻ cho binh sỹ nuôi quân, các dịch vụ may mặc quân trang, vận chuyển l ương thực, thực phẩm, vũ khí...). Sau n ày c húng được h ình thành đ ưa vào các l ĩnh vực kinh tế, x ã h ội đặc biệt phát triển t rong n ền kinh tế thị tr ư ờng. Dịch vụ xuất hiện ở hầu khắp các lĩnh vực của đ ời sống kinh tế x ã h ội. Sự ra đời và phát tri ển của dịch vụ trong lịch sử kinh t ế thế giới gắn liền với các giai đoạn của quá tr ình chuyển dịch cơ c ấu kinh tế. D ịch vụ ra đời sau nông nghiệp, công nghiệp l à một bộ phận vị trí ngày c àng quan trọng trong cơ c ấu kinh tế. Dịch vụ ra đời sau nông nghiệp công n ghi ệp l à bộ phận có vị trí n gày càng quan tr ọng trong cơ c ấu kinh tế của mỗi q u ốc gia, cũng nh ư cơ c ấu kinh tế to àn cầu. D ịch vụ phát triển ngày càng đa dạng, phong phú một mặt do chính là b ản thân nhu cầu cuộc sống con ng ư ời quyết định. Mặt khác nó c òn ph ụ thuộc và chi ến l ư ợc và chí nh sách kinh t ế - x ã h ội của mỗi quốc gia và nhi ều yếu tố 3
khác. Ngày nay trư ớc xu thế to àn cầu hoá và khu vực hoá diễn ra một cách mạnh mẽ, sức ép của cạnh tranh ng ày càng quy ết liệt đòi h ỏi chính phủ của d oanh nghi ệp phải có sự lựa chọn các lĩnh vực, các n gành các s ản phẩm với h ình th ức và l ộ tr ình h ội nhập thích hợp. Hội nhập về kinh tế, trong đó có hội n h ập về th ương mại và d ịch vụ sẽ mở ra triển vọng phát triển rất lớn cho các n gành dịch vụ Việt Nam. 2 - K hái ni ệm dịch vụ: C ó nhi ều góc độ tiếp cận khác n hau về khái niệm dịch vụ. D ư ới đây một s ố cách tiếp cận cơ b ản a - D ịch vụ l à m ột hoạt động kinh tế T rong trư ờng hợp n ày, dịch vụ đ ư ợc hiểu là toàn b ộ các hoạt động cung c ấp sản phẩm d ư ới h ình thái phi vật chẩ nhằm thoả mãn nhu cầu n ào đó của c on ngư ời và xã h ội. N hu c ầu con ngư ời, của xã h ội về sản phẩm dịch vụ trong nền kinh tế t h ị tr ường ngày càng tăng lên về quy mô, đa dạng về c ơ c ấu, đ òi h ỏi cao về c h ất l ượng và ph ần lớn đ ư ợc thoả mãn thông qua ho ạt động trao đổi mua bán b ằng tiền trên thị tr ường. C ác nhà cung c ấp dục vụ trong nền kinh tế bao gồm cả chính phủ v à cá n hân t ổ chức phi chính phủ, các doanh nghiệp trong v à ngoài nước. H o ạt động dịch vụ diễn ra trong nền kinh tế thị tr ường tới mục tiêu khác n hau, nhưng mục đích bao tr ùm là lợi nhuận hoăc th ực hiện các chính sách kinh t ế - x ã h ội. Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ, phần lớn hoạt động d ịch vụ của họ l à nhằm mục ti êu t ối đa hoá lợi nuận trong khi chính phủ các d oanh nghi ệp công ích, các tổ chức x ã hội chủ yếu thực hiện các dịch vụ lợi n h u ận. D ịch vụ c òn đ ược hiểu l à hoạt động hỗ trợ cho hoạt động chính hay l à l ợi ích cung ứng do khách h àng mong đ ợi hoặc nhận đ ược ngo ài b ản thân của h àng hoá đó. Trong trư ờng hợp n ày, dịch vụ không phải l à ho ạt động chính n hưng r ất cần thiết và quan tr ọng đối với cả chủ thể ngư ời bán và ngư ời mua, n gư ời cung cấp và ngư ời sử dụng dịch vụ. 4
Đ ối với nh à cung c ấp, trong tr ường hợp này d ịch vụ l à ho ạt động bổ trợ h o ặc thúc đẩy hoạt động chính nhằm mục ti êu một cách tốt nhất. Đ ối với ngư ời tiêu dùng, dịch vụ đ ư ợc coi là l ợi ích mà h ọ nhân đ ược và t h ụ h ưởng ngo ài hàng hoá (đ ã mua ho ặc đ ược cung cấp). V ề mặt cách hiểu theo nghĩa rộng bao tr ùm lên c ả các hoạt động kinh d oanh dịch vụ của doanh nghiệp. b - D ịch vụ l à m ột nh ành, một lĩnh vực trong c ơ c ấu kinh tế quốc dân P hân công lao đ ộng x ã h ội và s ản xuất hàng hoá là cơ s ở quyết định sự r a đời của ngành kinh t ế dich vụ. Khác với nông nghiệp v à công nghi ệp l à n gành tr ực tiếp sản xuất của cải vật chất, ng ành d ịch vụ không trực tiếp sản x u ất ta của cải vật chất với t ư cách l à hàng hoá h ữu h ình, nh ưng tr ực tiếp tạo r a thu nh ập quốc dân. Dịch vụ l à ngành kinh t ế có ảnh h ưởng lớn, góp phần t húc đẩy làm tăng thu nhập quốc dân do ngành s ản xuất tạo ra, thông qua việc gia tăng giá tr ị h àng hoá trong các ngành đơn v ị sản xuất. N gà nh d ịch vụ có chức năng cung ứng các sản phẩm vô h ình nhằm đáp ứ ng nhu cầu của sản xuất, của l ưu thông của h àng hoá, c ủa ti êu dùng xã h ội. C h ức năng cung ứng của dịch vụ đ ược thực hiện thông qua ph ương ti ện trao đ ổi mua bán bằng tiền (tức l à thông qua th ị t rư ờng và thương mại). C ùng với sự phát triển kinh tế - x ã h ội nhiều ngành d ịch vụ ra đời (nh ư t hương mại, du lịch, vận tải, ngân h àng, bảo hiểm, y tế, văn hoá, giáo dục...) p hát tri ển th ành lĩnh vực hay khu vực dịch vụ rộng lớn trong nền kinh tế quốc d ân. N gày nay dịch vụ có vị trí ngành càng l ớn trong nền kinh tế của mỗi q u ốc gia, tỷ trọng của các dịch vụ trong c ơ c ấu GDP ngày càng tăng ở mỗi q u ốc gia phát triển và ch ậm phát triển (các n ư ớc phát triển tỷ trọng dịch vụ c hi ếm tới 66 - 6 8%, có nước tr ên 70% , các nư ớc chậm phát triển, trong đó có V i ệt Nam tỷ lệ từ 36 - 4 2% trong GDP). D ịch vụ là lĩnh vực bao gồm rất nhiều lĩnh vực, nhiều đ ơn vị kinh tế tổ c h ức x ã h ội, đo àn thể tham gia. Do vậy tổ chức n ày là một bộ phận hữu c ơ, h ợp th ành t ổ chức kinh tế - x ã hội trong mỗi quốc gia cũng nh ư t ổ chức hợp t ác về th ương mại và d ịch vụ của từng khu vực tr ên th ế giới. 5
c - D ịch vụ l à m ột loại sản phẩm (vô hình) C ác ngành d ịch vụ tạo ra và cung c ấp các sản phẩm d ư ới h ình thái phi vật thể cho khách h àng. Trong trư ờng h ợp n ày dịch vụ nh ư là đư ợc xem nh ư là đ ối t ư ợng của hoạt động kinh tế hay kinh tế. Các dịch vụ không tồn tại ở các d ạng vật thể hay h àng hoá (h ữu h ình), nh ững ngư ời ti êu dùng hoàn toàn c ảm n h ận đ ược lợi ích và tho ả mãn khi tiêu dùng chúng. D ịch vụ l à một l o ịa sản p h ẩm của lao động khi đ ư ợc cung ứng tr ên th ị tr ường, chúng cũng có thuộc t ính về giá trị và giá tr ị sử dụng nh ư các hàng hoá khác. Sản phẩm và ho ạt động của dịch vụ, có tính đặc th ù khác với sản phẩm h àng hoá (h ữu hình) và ho ạt động cung ứng các h à ng hoá này cho ngư ời ti êu d ùng. Tóm l ại dịch vụ l à một ngành, mội lĩnh vực trong nền kinh tế quốc dân mà ho ạt động của chúng tạo ra các sản phẩm tồn tại d ưới h ình thái phi vật thể n h ằm thoả mãn nhu c ầu của sản xuất và đ ời sống x ã h ội. Dịch vụ c òn là mọt h o ạt động trợ giúp và thúc đ ẩy phát triển sản xuất kinh doanh của các doanh n ghi ệp, bổ trợ cho các hoạt động chính của c ơ quan chính ph ủ và các t ổ chức kinh t ế xã h ội khác. 2 - Đặc điểm c ơ bản của dịch vụ a - L à s ản phẩm vô hình: D ịch vụ tồn tại d ưới h ình thái phi vật thể. Khách h àng, ngư ời sử dụng c ác d ịch vụ không thể nh ìn th ấy, sờ mó, thử mùi vị... tr ư ớc khi ti êu dùng c húng. Họ chỉ có thể cảm nhận kết quả, chất l ư ợng hoạt động cung ứng chúng. H ọ chỉ có thể cảm nhận kết quả, chất l ư ợng hoạt động cung ứng diễ n ra quá t rình ti ếp nhận đ ược kết quả với quá tr ình tiếp nhận và tiêu dùng d ịch vụ đó. K hác với hàng hoá (h ữu hình) s ản phẩm dịch vụ không xác định bằng t iêu chu ẩn kỹ thuật, ti êu chu ẩn chất l ư ợng theo các chuẩn mực ISO... giống n hư các hàng hoá thông thườn g khác. Ngư ời ta không thể nhìn thấy nh ãn, mác... c ủa các dịch vụ mà nh ờ các thông tin chất l ượng để tiếp xúc giữa ngư ời c ung ứ ng và ngư ời sử dụng dịch vụ để đánh giá chất l ư ợng của dịch vụ. b - C h ất l ượng của dịch vụ rất khó đánh giá v à không ổ n định C h ất l ượng của dịch vụ rất khó đánh giá, do tính vô h ình của dịch vụ ả nh h ưởng, chỉ ngư ời sản xuất và tiêu dùng d ịch vụ mới nhận r õ đặc điểm n ày. 6
C h ất l ượng của dịch vụ phụ thuộc rất nhiều yếu tố nh ư b ản thân ngư ời cung c ấp và ngư ời sử dụng dịch vụ (nhận thức về chất l ượng, tr ình đ ộ, kỹ năng và n gh ệ thuật của ngư ời cung ứng. Thói quen sở thích của ng ư ời ti êu dùng d ịch vụ, chu kỳ năng l ư ợng của tham gia trao đổi dịch vụ...) thời gian v à đ ịa địa đ i ểm cung ứng, ti êu dùng d ịch vụ môi tr ường diễn ra sự trao đổi dịch vụ và c ác y ếu tố khách quan khác. Do vậy chất l ượng của dịch vụ th ư ờng giao động, không i ỉn định và đánh giá mang tính tương đ ối. Khác với chất l ượng của sản p h ẩm dịch dụ chất l ư ợng của h àng hoá (hữu h ình) đ ược xác định từ khi sản x u ất tr ư ớc khi đem trao đ ổi hay cung ứng cho khách h àng các sản phẩm h àng h oá này có th ể đánh giá theo các ti êu chu ẩn quốc gia (khu vực hoặc quốc tế) c - S ản xuất v à tiêu dùng d ịch vụ diễn ra đồng thời. Q uá trình s ản xuất và tiêu dùng dịch vụ không tách rời nhau. Nghĩa là c ác ho ạt đ ộng tạo ra dịch vụ của ngư ời cung cấp diễn ra đời đồng thời với quá t rình s ử dụng dịch vụ của tiêu dùng theo không gian và th ời gian, khác với d ịch vụ, quá tr ình s ản xuất và tiêu dùng hàng hoá h ữu hình có th ể tách rời n hau về không gian và th ời gian (các t rường hợp nh ư sản xuất ở nơi này, c húng tiêu dùng ở n ơi khác, s ản xuất nhiều, nh ưng tiêu dùng ít...). Hơn n ữa q uá trình trao đ ổi mua bán h àng hoá h ữu hình c ũng có sự tách rời nhau, trong n hư đi ều kiện không thể xẩy ra đối với dịch vụ. d - D ịch vụ sản phẩm n hưng không th ể vận chuyển v à c ất giữ trong k ho. D o tính vô hình của sản phẩm dịch vụ, do đặc điểm sản xuất v à tiêu d ùng d ịch vụ diễn ra đồng thời, n ên ngư ời ta không thể l ưu kho các d ịch vụ l àm "ph ần đệm" để điều chỉnh quan hệ cung cầu các thị tr ường nh ư các s ản p h ẩm h àng hoá (h ữu h ình). N gư ời ta, không cần phải chuy ên trở dịch vụ và điều đó cũng thể xẩy ra t rong quá tình cung ứng các sản phẩm dịch vụ tr ên th ị tr ường. K hác với sản phẩm dịch vụ, h àng hoá h ữu h ình đ ều có thể đ ược tổ chức d ự trữ phục vụ ch o các nhu c ầu của sản xuất, đời sống sinh hoạt của quá tr ình l ưu thông nh ằm đảm bảo các hoạt động n ày di ễn ra một cách b ình th ường li ên 7
t ục và thông su ốt. H àng hoá h ữu h ình phải có quá tr ình vận chuyển để đ ưa h àng hoá t ừ n ơi s ản xuất, cung ứng đến n ơi tiêu d ùng. I I - B ẢN CHẤT, VAI TR Ò VÀ PHÂN LO ẠI DỊCH VỤ TH ƯƠNG M ẠI. 1 - K hái ni ệm v à vai trò dịch vụ thương mại a - K hái ni ệm dịch vụ th ương m ại. D ịch vụ th ương mại là một ngành, một bộ phận cấu thành c ủa lĩnh vực d ịch vụ trong nền kinh tế đó l à ngành thương mại. D ịch vụ th ương mại, đó l à hoạt động hỗ trợ, thúc đẩy quá tr ình mua bán s ản phẩm tr ên th ị tr ường. Đây l à ho ạt động kinh tế cung cấp hoặc bán dịch vụ c ủa các chủ thể khác nhau tr ên th ị tr ường nh ưng gắn liền với hoạt động t hương mại khác. Các dịch vụ có thể h ỗ trợ thúc đẩy khâu mua, khâu bán, có t h ể phục vụ bua bán. D ịch vụ th ương mại l à các ho ạt động gắn liền với hàng hoá và thương mại dịch vụ... Dịch vụ th ương mại có thể do tổ chức cá nhân doanh nghiệp t rong nư ớc và nước ngo ài th ực hiện tr ên thị tr ường nội đ ịa và nước ngo ài. Có t h ể do chính phủ cung cấp, hay bản thân thực hiện. Ở p hần vĩ mô dịch vụ l à ki ểu hoạt động phục vụ cho tổng thể mua bán ở p h ần vi mô các doanh nghiệp l à d ịch vụ mang tính động c ơ kinh doanh và lợi n hu ận do các doanh nghiệp thực hiện. N hư vậy, thực chất dịch vụ th ương mại l à ho ạt động bổ trợ, trợ giúp do h o ạt động mua bán của các doanh nghiệp tr ên th ị tr ường. Dịch vụ th ương mại l à "phần mềm" l àm tăng tính h ấp dẫn hay là hi ệu quả của các hoạt động chính l à mua bán các hàng hoá. D ịch vụ t hương mại rất cần thiết và không tách r ời h o ạt động mua bán. N ó xuất hiện cả tr ước, trong và sau quá trình mua, bán hàng hoá c ảu các d oanh nghi ệp. b - P hân vi ệt dịch vụ th ương mại v à thương mại dịch vụ T hương mại dịch vụ l à ho ạt động trao đổi mua bán hay c ung c ấp các d ịch vụ (sản phẩm vô h ình) trên thị tr ư ờng. Dịch vụ chính là đối t ượng của t rao đ ổi mua bán. Các chủ thể tham gia trao đổi đa dạng bao gồm các tổ chức 8
c á nhân, đơn vị, doanh nghiệp trong phạm vi một quốc gia hoặc gĩa các bộ p h ận quốc gia với nh au. D ịch vụ th ương mại đó l à ho ạt động hỗ trợ cho quá tr ình trao đ ổi mua b án nói chung bao gồm cả sản phẩm hữu h ình và vô hình. D ịch vụ đ ư ợc coi là phương ti ện công cụ cho hoạt động mua bán chứ không ph ải là đ ối t ượng trao đổi. P h ạm tr ù d ịch vụ th ương mại p h ản ánh hai hoạt động kinh tế gắn liền n hau trong đó, thương mại cũng l à một h ình th ức l à một loại dịch vụ. Do vậy d ịch vụ th ương mại chính l à hoạt động của dịch vụ với dịch vụ. c - Vai trò c ủa dịch vụ th ương mại D ịch vụ th ương mại của doanh nghiệp có ảnh h ưởng trực tiếp đến chất l ư ợng và kết quả cung ứng các yếu tố đầu vào hi ệu quả tiêu th ụ hay bán sản p h ẩm đầu ra. Từ đó ảnh h ưởng đến chiến l ư ợc và hi ệu quả kinh doanh của t oàn doanh nghi ệp. Nó đ ược coi l à công c ụ cạnh tranh hết sức quan trọng đối với các d oanh nghi ệp trong môi tr ường th ương mại hiện nay. D ịch vụ th ương mại c òn có tác đ ộng tích cực tới các đối t ượng đ ư ợc c ung c ấp và s ử dụng chúng nh ư các đ ối tác của doanh nghiệp những ngư ời ti êu d ùng cá nhân, chính phủ... Nhờ đó, các đ ơn vị bạn h àng, khách h àng c ũng nh ư n gư ời ti êu dùng có thêm nhiều lợi ích và sự thoả nh ãn nh ằm thúc đẩy tái sản x u ất mở rộng. D ịch vụ th ương mại c òn có vai trò th ương mại trong phạm vi kinh tế q u ốc dân. Nó phục vụ hỗ trợ cho các hoạt động th ương mại trong to àn b ộ nền kinh t ế, thúc đ ảy cả khu vực sản xuất và d ịch vụ phát triển, tạo th êm nhiều vi ệc l àm, góp ph ần chuyển dịch c ơ c ấu kinh tế, cơ c ấu lao động theo y êu c ầu c ủa quá tr ình CNH - H ĐH đ ất n ước... 2. Đ ặc điểm của dịch vụ thương mại . a . D ịch vụ th ương m ại gắn liền với quá trình mua và bán hàng hoá. C ác dịch vụ th ương mại xuất hiện trong quá tr ình l ưu thông không tách r ời qua quá tr ình mua bán. H o ạt động th ương mại l à s ự phát triển của nó tiền đề quyết định sự ra đ ời và phát tri ển dịch vụ th ương mại. 9
Khác với dịch vụ th ương mại trong nền kinh tế gồm có rất nhiều loại d ịch vụ không gắn liền và phục vụ hoạt động mua bán chẳng hạn một số dịch vụ sản xuất. b - D ịch vụ th ương m ại vừa có tính chất sản xuất, vừa có tính chất p hi s ản xuất (dịch vụ thuần tuý). C ác d ịch vụ có tính chấ t s ản xuất gắn liền với hoạt động có tính chất sản x u ất nh ưng l ại xuất hiện quá trình mua bán. D ịch vụ th ương mại góp phần gia tăng giá trị h àng hoá do các ngành s ản x u ất tạo ra và làm tăng thu nh ập quốc dân. C ác d ịch vụ không có tính chất sản xuất nh ư gia o ti ếp với khách h àng, gi ới thiệu h àng hoá đ ối với khách hàng, tư vấn ti êu dùng khi bán hàng... các d ịch vụ không l àm tăng giá tr ị h àng hoá do các ngành s ản xuất tạo ra nh ưng l ại góp ph ần gia tăng GDP của khu vực dịch vụ góp phần l àm gia tăng GDP trong n ền kinh t ế quốc dân. c - D ịch vụ th ương m ại là m ột loại dịch vụ thị tr ư ờng D ịch vụ th ương mại mộtmặt gắn liền với quá tr ình trao đổi mua bán của c ác chủ thể tham gia thị tr ư ờng đ ư ợc hình thành thông qua quan h ệ cung cầu và b ị chi phối sự vận động tự nhi ên c ủa th ị tr ường. Dịch vụ th ương mại do t hành phần kinh tế, chủ thể kinh doanh các tổ chức cá nhân trong v à ngoài n ư ớc tham gia thực hiện tr ên thị tr ường. B ên c ạnh đó, một số dịch vụ th ương mại của doanh nghiệp đ ược chính p h ủ hỗ trợ banđầu nh ư t ìm ki ếm thị tr ường xúc tiến xuất khẩu, tổ chức đo àn đi kh ảo sát thị tr ường n ư ớc ngo ài... và các hi ệp hội nghề nghiệp tổ chức phi c hính ph ủ trợ giúp thông tin, hội nghị, hội thảo... 3 - P hân loại dịch vụ thương mại a - P hân lo ại theo tính chất của dịch vụ + D ịch vụ có tính ch ất sản xuất V ận chuyển hàng hoá cho khách C hu ẩn bị h àng trư ớc khi bán (nh ư phân loại bao gói, chỉnh lý, pha cắt, c hia nhỏ, pha chế, lắp ráp, sản phẩm...) 10
D ịch vụ kỹ thuật lắp ráp, bảo h ành, b ảo d ư ỡng, sửa chữa khi sử dụng h o ặc cung cấp dịch vụ cho khác h hàng. D ịch vụ cho thu ê thiết bị, ph ương ti ện (nếu có) Lo ại dịch vụ n ày làm tăng giá tr ị h àng hoá, tr ực tiếp tham gia góp phần vào thu nh ập quốc dân. + D ịch vụ không có tính sản xuất D oanh nghi ệp giới thiếu h àng hoá để bán trực tiếp h àng hoá đó cho khách h àng thông tin về sản phẩm, về tổ chức sản xuất về phân phối cũng nh ư n ăng l ực loại dịch vụ n ày có ý ngh ĩa rất quan trọng. K ỹ thuật và ngh ệ thuật truyền thông bằng các ph ương ti ện khác nhau t rong không gian theo thời gian h àng hoá v ề dịch vụ về tổ chức qu ản lý và các n gu ồn lực cho khách h àng. Các phương tiện quảng cáo rất đa dạng và phong p hú (như báo, Cataloge, các ấn phẩm đ ài, vô tuy ết, Internet, áp phích...) h ình t h ức thể hiện quảng cáo lời viết chữ, nói, âm thanh, ánh sắc h ình ả nh màu s ắc... T ri ển l ãm hội chợ th ương mại: vừa giới thiệu quang cáo, vừa bán h àng và nghiên c ứu thị tr ường, tổ chức hội nghị, hội thảo ký kết các hợp đồng các d ịch vụ thuộc loại n ày không tr ực tiếp tạo ra thu nhập quốc dân nh ưng l ại góp p h ần gia tăng thu nhập quốc dân trong sả n xu ất b - D ịch vụ trong giai đoạn mua. T h ực chất đây là d ịch vụ trong khâu cung ứng ccá yếu tố đầu vào c ủa d oanh nghi ệp. Tuỳ từng loại "đầu vào" khác nhau c ủa sản xuất kinh doanh, d oanh nghi ệp có thể và c ần thiết nghi ên c ứu lựa chọn các dịch vụ th ương mạ i s au đây. D ịch vụ thông tin về n àh cung c ấp. Các giao dịch đ àm phán mua hàng d ịch vụ pháp lý về đ ơn hàng, d ịch vụ kiểm định h àng hoá, dịch vụ hải quan, b ảo hiểm, vận tải, kho h àng, thanh toán, h ội nghị cung ứng... + D ịch vụ trong giai đoạn bán. 11
Chu ẩn bị h àng đ ể bán, chuy ên tr ở hàng hoá đ ến khu vực bán h àng trưng b ầy, quảng cáo h àng hoá t ại nơi bán, các d ịch vụ hải quan giám địng chất l ư ợng và xu ất xứ h àng hoá... G i ới thiệu hàng hoá cho khách và hư ớng dẫn chọn mua, h ướng dẫn sử d ụng, vận chuyển bốc dỡ h àng h oá theo yêu c ầu của khách trả lời các y êu cầu c ủa khách h àng, ki ểm tra vận tải và d ịch vụ vận chuyển giao nhận... Lắp đặt bảo hành, bảo d ưỡng thay thế, sửa chữa, thông tin v à đáp ứ ng c ác khuy ến nghị từ khách h àng, t ổ chức các hội nghị của khách h àng, các d ịch vụ thanh toán. c - P hân lo ại theo h ành vi thương m ại D ịch vụ th ương mại bao gồm một số loại c ơ b ản sau đây: + M ỗi giới th ương mại. Đ ó là dịch vụ thông qua ngư ời trung gian, ngư ời môi giới để thực hiện mua bán s ản phẩm. Ngư ời môi giới l à thương nhân, một mặt làm trung gian c ho các bên trao đ ổi mua bán h àng hoá. D ịch vụ n ày có ý ngh ĩa quan trọng t rong vi ệc giúp doanh nghiệp t ìm ki ếm khách hàng, mở rộn kinh doanh và n âng cao hi ệu quả hoạt động. Q uy ền và ngh ĩa vụ của ngư ới giới thiệu thực hiện theo quy địn h trong l u ật th ương mại. + D ịch vụ giao nhận h àng hoá D ịch vụ ngư ời l àm công vi ệc giao nhận h àng hoá nh ận h àng t ừ ngư ời gửi, tổ chức vận chuyển, l ưu kho, lưu b ãi, làm các th ủ tục giấy tờ và các d ịch vụ khác có li ên quan ph ạm vi các dịch vụ giao nhận h àng h oá, ngư ời giao nhận h àng hoá là thay mặt ngư ời gửi h àng làm n ảy sinh dịch vụ trong quá tr ình c huyên chở h àng hoá ... V ai trò c ủa ngư ời giao nhân V ai trò đạo lý V ai trò chuyên chở h àng hoá V ai trò vận chuyển,vận tải đa ph ương. + D ịch vụ giám định h àng h oá 12
Là d ịch vụ do một tổ chức giám định độc lập thực hiện để xác định t ình t r ạng thực tế của hàng hoá theo yêu cầu của cá nhân c ơ quan tổ chức và doanh n ghi ệp. G iám đ ịnh về số l ư ợng, chất l ượng quy cách bao bì, giá tr ị h àng hoá các t ổn thất, sự an toàn, vệ sinh các yêu c ầu khác. H o ạt động giám định phải đảm bảo các nguy ên t ắc hoạt động khách q uan khoa h ọc và chính xác. K ết quả giám định l à ch ứng th ư giám đ ịnh văn vản pháp lý để đảm bảo l ợi íchcác b ên tham gia hợp đồng và gi ải quyết các tranh chấp xẩy ra + Q u ảng cáo th ương mại Là d ịch vụ nhằm cung cấp thông tin cho khách h àng về chủng loại hàng h oá, quy cách chất l ượng, giá cả ph ương thức bán các dịch vụ khách h àng c ủa d oanh nghi ệp. C ung c ấp thông tin đầy đủ đồng bộ ngắn gọn, hấp dẫn khách h àng t rung th ực không làm t ổn hại lợi ích doanh nghiệp khác v à môi trư ờng lựa c h ọn h ình th ức, ph ương ti ện thích hợp và đảm bảo hiệu quả. + H ỗ chợ triển lãm th ương mại. Là ho ạt động xúc tiến của th ương mại tập trung trong một thời gian địa đ i ểm nhất định C ónhiều loại hội t rợ, triển l ãm th ương mại khác nhau nh ư h ội chợ triển l ãm t ổng hợp, chuyên ngành, quy mô vùng, quốc gia quốc tế. 4 - M ột số loại dịch vụ thương mại chủ yếu ở Việt Nam và xu hư ớng ở p h ạm vi kinh tế vĩ mô các dịch vụ hổtợ hoạt động th ương mại tr ên cả thị t rư ờng n ội địa và quốc tế chủ yếu bao gồm loại sau đây. D ịch vụ thông tin, nghi ên c ứu thị tr ường và xúc ti ến th ương mại cung c ấp thông tin, t ài liệu cần thiết về thị tr ường đầu vào đ ầu ra cho các doanh n ghi ệp các nh à kinh doanh thông tin và các đ ối tác kinh d oanh. T ư vấn, nghi ên c ứu các yếu tố liên quan đ ến cơ cấu và hướng phát triển t h ị tr ường, chiến l ược thị tr ường và h ội nhập 13
Thông tin cho khách hàng bi ết về doanh nghiệp và s ản phẩm cũng nh ư c ông b ố t ài li ệu, thông tin cần thiết, trong các cuộc hội nghị, h ội thảo, hội chợ t ri ển l ãm. C ác lo ại dịch vụ trên được thực hiện thông qua các c ơ quan chuyên n gành của chính phủ của bộ, ngành ho ặc qua tổ chức phi chính phủ. X u hư ớng: C ác dịch vụ thông tin, tiếp thị v à xúc tiến th ương mại phát triển nhanh và đa d ạng do yêu cầu cạnh tranh và h ội nhập ngày càng cao. Được hỗ trợ kỹ t hu ật máy tính và mạng Internet đảm bảo y êu c ầu về dịch vụ nhanh chóng, t hu ận tiện chính xác và có h ệ thống. Là lo ại dịch vụ thuộc mối quan tâm h àng đ ầu của cả doanh nghiệp và c hính ph ủ. b - D ịch vụ t ài chính và b ảo hiểm Là các lo ại dịch vụ giúp cho thực hiện các giao dịch t ài chính trợ giúp vốn, thanh toán trong n ư ớc và qu ốc tế cũng nh ư tài tr ợ rủi ro cho hoạt động t hương mại của các doanh nghiệp cung cấp các nguồn t ài trợ t ài chính ngắn và d ài h ạn ph ương th ức tín dụng và chuy ển tiền cho doanh nghiệp cung cấp các d ịch vụ thanh toán thuận tiện, hiệu qảu cung cấp dịch vụ bảo hiểm về h àng h oá về ph ương ti ện vận tải trách nhiệm các dịch vụ tr ên ch ủ yếu do doanh n ghi ệp thực hiện X u hư ớng: C ác d ịch vụ t ài chính, tài trợ cho hoạt động đầu t ư b ảo hiểm có xu h ư ớng phát triển trong thời kỳ hôi nhập quốc tế th ương mại, đẩy mạnh tốc độ đ ể thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất n ư ớc. Phát triển theo h ư ớng tạo t hu ận lợi, hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm v à c ó thời hạn cho các hoạt động s ản xuất kinh doanh đặc biệt các h àng hoá xu ất nhập khẩu góp phần nâng cao c ác kh ả năng cạnh tranh của doanh nghiệp của ng ành quốc gia. c - D ịch vụ kiểm định và ch ứng nhận h àng hoá Là lo ại dịch vụ mang tính chất kiểm tra của cá c cơ quan Nhà nư ớc và c ác t ổ chức giám định độclập, nhằm cấp giấy chứng nhận h àng hoá và xuất xứ h àng hoá cho các chủ thể sản xuất kinh doanh. Giám định nhằm cung cấp các 14
báo cáo, biên b ản giám định theo y êu c ầu của các b ên mua, bên bán về phẩm c h ất, số l ượng, khối l ượng chất l ư ợng bao b ì tổn thất h àng hoá và hình th ức giám đ ịnh khác. Hoạt động bao b ì t ổn thất h àng hoá và hình th ức giám định khác. ho ạt động giám định có thể do c ơ quan chính ph ủ tổ chức giám định độc l ập trong n ư ớc hoặc quốc tế thực hiện. N ó có vai trò r ất quan trọng đối với d oanh nghi ệp, ngư ời ti êu dùng và c ả phạm vi quốc gia đặc biệt trong lĩnh vực x u ất nhập khẩu. d - D ịch vụ kho vận v à giao nh ận h àng hoá V ận tải hàng hoá, lưu kho lưu, lưu b ãi và giao nh ận h àng hoá các loại h àng hoá này th u ộc đối t ư ợng giao nhận, vận chuyển h àng thương mại (h àng h oá lưu thông trên th ị tr ường nội địa, h àng hoá xuất nhập khẩu, h àng thông t hư ờng, h àng tri ển l ãm). Giao nhận vận chuyển có phân biệt đối với th ương mại nội địa và qu ốc tế có thể thực hiện trực tiếp bởi các Công ty kho vận và giao nh ận hàng hoá ho ặc thông qua đại lý giao nhận. Đóng gói, bốc xếp, bảo q u ản, l ưu kho, gom hàng c ủa tổ chức giao nhận cũng thuộc loại dịch vụ giao n h ận và kho vận. Ngo ài ra ngư ời cung cấp dịch vụ n ày còn thay mặtchủ h àng l àm c ác th ủ tục khác li ên quan đến giao nhận hàng hoá X u hư ớng: C ác d ịch vụ giao nhận, kho vận ngoại th ương s ẽ phát triển và c ạnh tranh gay gắt theo chiến l ược phát triển th ương mại h ư ớng về xuất khẩu vì các đ iều ki ện giao h àng trong thương mại quốc tế chở n ên thành các chỉ ti êu đánh giá n ăng l ực cạnh tranh của các doanh nghiệp về lâu d ài s ẽ chuyển sang ph ương t h ức mua FOB bán CIF và nâng cao năng l ực cạnh tranh trong vận tải h àng h oá xu ất khẩu của Việt Nam. e - D ịch vụ đ ào tạo v à tư vấn pháp lý v à quản lý D ị ch vụ đ ào t ạo và cung c ấp các kiến thức, nâng cao kỹ năng kinh d oanh và qu ản lý hoạt động th ương mại, đặc biệt trong th ương mại quốc tế. N ó bao gồm các h ình th ức đào t ạo đa dạng, tập trung, tại chỗ, tại chức, từ xa, b ồi d ưỡng ngắn hạn, đ ào t ạo d ài hạn... Doanh nghi ệp có thể tự l àm ho ặc đi t huê. 15
Tư vấn pháp luật về thuế, ngân h àng tài chính bảo hiểm hải quan sở h ữu, trí tuệ mua bán... cho các doanh nghiệp. T ư vấn pháp luật pháp lý của d oanh nghiệp tr ước to à án, trong tài kinh t ế ... T ư vấn quản lý nh ư l ập kế h o ạch kinh doanh, chính sách mô h ình t ổ chức và s ử dụng nguồn nhân lực, c ông tác kế toán, trợ giúp kỹ năng nhằm nâng cao hiệu quả quản trị doanh n ghi ệp và qu ản trị tác nghiệp ở các bộ phận chức năng trong tổ chức doanh n ghi ệp. X u hư ớng: D ịch vụ đ ào t ạo s ẽ phát triển và mang tính c ạnh tranh quốc tế, dịch vụ t ư vấn pháp lý đặc biệt cần thiết đối với các doanh nghiệp khi thâm nhập v à mở rộng thị tr ường n ư ớc ngo ài. D ịch vụ t ư vấn về quản lý đang chở thành mối q uan tâm c ủa nhiều doanh nghiệp, khi điều kiện thu n h ập hay kinh phí cho d ịch vụ của Công ty ngày càng tăng lên. 16
K ẾT LUẬN T rong kinh t ế thị tr ường (thị tr ường h àng hoá) dịch vụ có ý nghĩa hết s ức quan trọng, tuy nó ra đời sau nông nghiệp v à công nghi ệp nó chỉ xuất hiện ở n ước ta khinền kinh tế chuyển đ ổi từ c ơ ch ế cũ quan li êu, bao c ấp, chỉ huy mệnh lệnh, sang c ơ ch ế mới l à cơ chế thị trư ờng hàng hoá D ịch vụ tuy nó không sản xuất hàng hoá tr ực tiếp, nh ưng nó lại thúc đ ẩy trong quá tr ình s ản xuất tăng l ên thu nh ập GDP quốc dân. Từ khi dịch vụ r a đ ời là m thay đ ổi, tao b ước ngoặt trong nền kinh tế đặc biệt trong lĩnh vực d u l ịch, đây một trong những ng ành thu lợi nhuận cao đ ược coi l à ngành "công n ghiêp không khói" d ịch vụ đ ư ợc phát triển chứng tỏ n èn kinh t ế n ước ta đ ã p hát tri ển... T ÀI LI ỆU THAM KHẢO - Văn ki ện Đại hội Đảng IX - Tài liệu mang tính chất giáo tr ình - Tài liệu môn kinh tế phát triển - Tài liệu th ương mại 17
18