LUẬN VĂN: HÀNG KHÔNG VIỆT NAM – ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN THEO MÔ HÌNH TẬP ĐOÀN KINH TÊ

Chia sẻ: Leslie Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

201
lượt xem 80
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập đoàn kinh tê có vai trò rât quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế của các quốc gia trên thê giới. Ở nước ta tập đoàn kinh tê đang được hình thành phù hợp với công cuộc đổi mới kinh tế

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LUẬN VĂN: HÀNG KHÔNG VIỆT NAM – ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN THEO MÔ HÌNH TẬP ĐOÀN KINH TÊ

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð I H C KINH T TP. H CHÍ MINH --------------- * ---------------- NGUY N H I QUANG HÀNG KHÔNG VI T NAM – ð NH HƯ NG PHÁT TRI N THEO MÔ HÌNH T P ðOÀN KINH T LU N ÁN TI N S KINH T TP. H CHÍ MINH - NĂM 2008
B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð I H C KINH T TP. H CHÍ MINH ---------------- * ---------------- NGUY N H I QUANG HÀNG KHÔNG VI T NAM – ð NH HƯ NG PHÁT TRI N THEO MÔ HÌNH T P ðOÀN KINH T Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh Mã s : 62.34.05.01 LU N ÁN TI N S KINH T NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C 1. TS ð NG NG C ð I 2. TS NGUY N THANH H I TP. H CHÍ MINH - NĂM 2008
L I CAM ðOAN Tôi là Nguy n H i Quang. Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các n i dung và k t qu nghiên c u trong lu n án là trung th c và chưa ñư c ai công b trong b t kỳ công trình khoa h c nào. TÁC GI NGUY N H I QUANG
M CL C Trang Trang ph bìa L i cam ñoan M cl c Danh m c các ký hi u, ch vi t t t Danh m c các b ng Danh m c các hình v , ñ th M ð U 1 CHƯƠNG 1: CƠ S KHOA H C V T P ðOÀN KINH T HÀNG KHÔNG 9 1.1. Khái ni m và ñ c ñi m c a t p ñoàn kinh t hàng không 9 1.1.1. L ch s hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t 9 1.1.2. Khái ni m v t p ñoàn kinh t và t p ñoàn kinh t hàng không 11 1.1.3. ð c ñi m c a t p ñoàn kinh t hàng không 15 1.1.4. Vai trò c a t p ñoàn kinh t hàng không 22 1.2. T ch c và qu n lý t p ñoàn kinh t hàng không 25 1.2.1. Cơ c u t ch c t p ñoàn kinh t hàng không 25 1.2.2. Cơ c u t ch c công ty m t p ñoàn kinh t hàng không 32 1.2.3. Cơ c u qu n lý, ñi u hành t p ñoàn kinh t hàng không 33 1.3. Hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t hàng không 34 1.3.1. Phương th c hình thành và phát tri n 34 1.3.2. ði u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không 37 1.3.3. Quy trình và n i dung xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không 42 1.3.4. Vai trò c a nhà nư c trong vi c hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t hàng không 46 1.4. Kinh nghi m t ch c t p ñoàn kinh t hàng không trên th gi i 49 1.4.1. Nghiên c u kinh nghi m t ch c và xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không trên th gi i 49 1.4.2. Các bài h c kinh nghi m 50 1.5. Tóm t t chương 1 52 CHƯƠNG 2: TH C TI N HÌNH THÀNH T P ðOÀN KINH T VÀ CÁC ðI U KI N HÌNH THÀNH T P ðOÀN KINH T HÀNG KHÔNG VI T NAM 55 2.1. Th c ti n hình thành t p ñoàn kinh t Vi t Nam 55 2.1.1. Quá trình hình thành và thí ñi m thành l p t p ñoàn kinh t 55 2.1.2. Th c ti n mô hình các t p ñoàn ñang thí ñi m 58 2.1.3. S khác bi t gi a t p ñoàn kinh t thí ñi m và T ng công ty 91 ho t ñ ng theo mô hình công ty m - công ty con 63 2.2. Phân tích các ñi u ki n bên trong - Th c tr ng c a ngành HKVN 64
2.2.1. Quá trình xây d ng và phát tri n 64 2.2.2. T ch c và qu n lý ngành HKVN 67 2.2.3. Các ngu n l c c a ngành HKVN 76 2.2.4. Tình hình SXKD c a ngành HKVN 85 2.3. Phân tích các ñi u ki n bên ngoài - Môi trư ng kinh doanh ngành HKVN 92 2.3.1. Môi trư ng vĩ mô 92 2.3.2. Môi trư ng ngành HKVN 95 2.4. ðánh giá các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 111 2.4.1. ðánh giá các ñi u ki n bên trong 111 2.4.2. ðánh giá các ñi u ki n bên ngoài 115 2.5. Tóm t t chương 2 119 CHƯƠNG 3: XÂY D NG T P ðOÀN HÀNG KHÔNG VI T NAM 121 3.1. S c n thi t và quan ñi m xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 121 3.1.1 S c n thi t phát tri n HKVN theo mô hình t p ñoàn kinh t 121 3.1.2. Quan ñi m hình thành và xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 123 3.2. Phương án xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 124 3.2.1. Phương án hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 124 3.2.2. Nh ng ñ c ñi m ch y u c a T p ñoàn HKVN 130 3.3. Quy mô và l trình xây d ng T p ñoàn HKVN 151 3.3.1. D báo quy mô ñ n năm 2020 151 3.3.2. L trình xây d ng T p ñoàn HKVN 158 3.4. Gi i pháp xây d ng T p ñoàn HKVN 160 3.4.1. T p trung ñ u tư phát tri n v n t i hàng không – lĩnh v c nòng c t c a T p ñoàn HKVN 161 3.4.2. M r ng ñ u tư ra ngoài v n t i hàng không nh m tăng tính ñ ng b c a s n ph m và kh năng sinh l i 170 3.4.3. C ph n hóa T ng công ty HKVN và ñ y m nh c ph n hóa các ñơn v thành viên ñ tăng kh năng t p trung, tích t v n 173 3.4.4. Ki n toàn t ch c, qu n lý theo hư ng t p ñoàn và tri n khai th t c chuy n sang mô hình t p ñoàn 177 3.5. Ki n ngh 179 3.5.1. Ki n ngh v i Nhà nư c 179 3.5.2. Ki n ngh v i B giao thông v n t i 181 K T LU N 182 DANH M C CÔNG TRÌNH C A TÁC GI i TÀI LI U THAM KH O ii PH L C vi
DANH M C CÁC KÝ HI U, CH VI T T T AAPA: Hi p h i các hãng hàng không châu Á – Thái bình dương (Association of Airlines Pacific Asia) APEC: H p tác kinh t châu Á - Thái bình dương (Asia-Pacific Economic Cooperation). ASEAN: Hi p h i các qu c gia khu v c ðông Nam Á (Assosiation of South- East Asia Nation) CLMV: Ti u vùng Căm-phu-chia, Lào, Mi-an-ma, Vi t Nam DCS: H th ng ki m soát ñi m ñ n (Depature Control System) DNNN: Doanh nghi p nhà nư c FAR: Quy ch hàng không liên bang M (Federal Aviation Regulation) FFP: Chương trình khách hàng thư ng xuyên (Frequent Flyer Program) FIR: Vùng thông báo bay (Flight Information Region) GDP: T ng s n ph m qu c n i (Gross Domestic Product) HðQT: H i ñ ng qu n tr HKDD: Hàng không dân d ng HKDDVN: Hàng không dân d ng Vi t Nam HKVN: Hàng không Vi t Nam ICAO: T ch c hàng không dân d ng qu c t (International Civil Aviation Ornigzation) JAR: Quy ch hàng không Châu Âu (Joint Aviation Regulation) SXKD: S n xu t kinh doanh TDXK: Tín d ng xu t kh u TNHH: Trách nhi m h u h n TSCð: Tài s n c ñ nh TSLð: Tài s n lưu ñ ng VAR: Quy ch hàng không Vi t Nam (Vietnam Aviation Regulation) WTO: T ch c thương m i th gi i (World Trade Organization)
DANH M C CÁC B NG Trang B ng 1.1: Quy mô m t s t p ñoàn kinh t hàng không trên th gi i 17 B ng 1.2: Quy mô v n t i hàng không trong m t s t p ñoàn hàng không trên th gi i 20 B ng 1.3: Các công ty thành viên n m trong c u trúc lõi c a m t s t p ñoàn hàng không trên th gi i 21 B ng 1.4: K t qu phân tích ý ki n c a chuyên gia v các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không 42 B ng 2.1: Quy mô và tình hình ho t ñ ng c a các T ng công ty 91 năm 2003 56 B ng 2.2: Quy mô các t p ñoàn kinh t Vi t Nam t i th i ñi m thành l p 60 B ng 2.3: S khác nhau gi a T ng công ty theo mô hình m - con và t p ñoàn kinh t Vi t Nam 63 B ng 2.4: ðóng góp và tương quan tăng trư ng gi a ngành HKVN v i GDP 66 B ng 2.5: V n và tài s n c a T ng công ty HKVN giai ño n 2001-2006 76 B ng 2.6: V n và tài s n c a các doanh nghi p công ích giai ño n 2001-2006 77 B ng 2.7: Năng l c các c ng HKVN 79 B ng 2.8: Di n tích ñ t t i các c ng HKVN 80 B ng 2.9: Cơ c u l c lư ng lao ñ ng c a ngành HKVN năm 2006 82 B ng 2.10: K t qu v n chuy n hành khách c a T ng công ty HKVN giai ño n 1996-2006 86 B ng 2.11: K t qu v n chuy n hàng hoá c a T ng công ty HKVN giai ño n 1996-2006 86 B ng 2.12: K t qu kinh doanh c a T ng công ty HKVN giai ño n 1996-2006 87 B ng 2.13: K t qu v n chuy n hành khách c a Pacific Airlines giai ño n 1996-2006 88 B ng 2.14: K t qu v n chuy n hàng hoá c a Pacific Airlines giai ño n 1996-2006 89 B ng 2.15: K t qu kinh doanh c a các doanh nghi p công ích trong ngành HKVN giai ño n 1996-2006 90 B ng 2.16: Th trư ng v n t i HKVN giai ño n 1990-2006 101 B ng 2.17: K t qu d báo th trư ng v n t i hành khách trên th trư ng HKVN giai ño n 2007-2020 103 B ng 2.18: K t qu d báo th trư ng v n t i hàng hóa trên th trư ng HKVN giai ño n 2007-2020 104
B ng 2.19: So sánh Vietnam Airlines v i các ñ i th c nh tranh tr c ti p trên các khu v c th trư ng 106 B ng 2.20: K t qu phân tích ý ki n c a chuyên gia v m c ñ c nh tranh trên th trư ng hàng không qu c t Vi t Nam 108 B ng 2.21: Tóm t t các y u t môi trư ng kinh doanh HKVN 110 B ng 2.22: C u trúc lõi c a T ng công ty HKVN 112 B ng 2.23: S lư ng hãng hàng không, công ty con c a T ng công ty HKVN và m t s t p ñoàn hàng không trên th gi i 113 B ng 2.24: Quy mô ngu n l c c a T ng công ty HKVN và m t s t p ñoàn hàng không trên th gi i 114 B ng 2.25: Quy mô SXKD c a T ng công ty HKVN và m t s t p ñoàn hàng không trên th gi i 115 B ng 2.26: So sánh T ng công ty HKVN v i ñ c ñi m c a t p ñoàn kinh t hàng không 117 B ng 2.27: Tóm t t các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 118 B ng 3.1: So sánh các phương án hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 129 B ng 3.2: C u trúc lõi c a T p ñoàn HKVN 139 B ng 3.3: K t qu d báo hành khách v n chuy n ñ n năm 2020 152 B ng 3.4: K t qu d báo hàng hóa v n chuy n ñ n năm 2020 153 B ng 3.5: K t qu d báo kh i lư ng luân chuy n ñ n năm 2020 154 B ng 3.6: K t qu d báo doanh thu ñ n năm 2020 155 B ng 3.7: K t qu d báo ñ i máy bay ñ n năm 2020 156 B ng 3.8: K t qu d báo quy mô tài s n ñ n 2020 157 B ng 3.9: K t qu d báo quy mô lao ñ ng ñ n 2020 158 B ng 3.10: Yêu c u t i thi u v quy mô ñ i v i t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam 160 B ng 3.11: T tr ng máy bay s h u ñ n năm 2020 168 B ng 3.12: Nhu c u s d ng v n cho v n t i hàng không ñ n năm 2020 173 B ng 3.13: T su t n /v n ch s h u theo các phương án 175
DANH M C CÁC HÌNH V , ð TH Trang Hình 0.1: Mô hình nghiên c u 5 Hình 0.2: Quy trình nghiên c u 5 Hình 1.1: Sơ ñ y u t ngành hàng không dân d ng ngày nay 14 Hình 1.2: Mô hình xác ñ nh các ñ c ñi m c a t p ñoàn kinh t hàng không 16 Hình 1.3: Mô hình t p ñoàn kinh t theo c u trúc t p trung 25 Hình 1.4: Mô hình t p ñoàn kinh t theo c u trúc phân quy n hay holdings 26 Hình 1.5: Sơ ñ t p ñoàn kinh t theo c u trúc h n h p 28 Hình 1.6: Mô hình t ch c t p ñoàn kinh t hàng không l y hãng hàng không làm công ty m 29 Hình 1.7: Mô hình t ch c t p ñoàn kinh t hàng không công ty m là t ch c tài chính không tr c ti p SXKD 30 Hình 1.8: Mô hình t ch c công ty m là hãng hàng không 32 Hình 1.9: Mô hình xác ñ nh các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không 38 Hình 1.10: Quy trình xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không theo con ñư ng tu n t phát tri n 43 Hình 1.11: Quy trình xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không theo con ñư ng s p x p l i các DNNN 43 Hình 1.12: Mô hình xác ñ nh nh ng n i dung ch y u c a t p ñoàn kinh t hàng không 44 Hình 2.1: Mô hình t ch c hi n t i c a Ngành HKVN 67 Hình 2.2: Mô hình t ch c hi n t i c a T ng công ty HKVN 71 Hình 2.3: Bi u ñ tương quan gi a GDP và v n t i hàng không trên th gi i giai ño n 1987-2005 92 Hình 2.4: Sơ ñ nguyên lý v s ph thu c c a ưu th so sánh các lo i hình v n t i 107 Hình 3.1: Khái quát mô hình t p ñoàn kinh t hàng không theo phương án phát tri n T ng công ty HKVN 125 Hình 3.2: Khái quát mô hình t p ñoàn kinh t hàng không theo phương án t ch c l i ngành HKVN 127 Hình 3.3: Mô hình t ch c và qu n lý T p ñoàn HKVN 134 Hình 3.4: M i quan h v i cơ quan qu n lý Nhà nư c 144 Hình 3.5: Các c p ñ d ch v c a s n ph m v n t i hàng không 172
1 M ð U 1. S c n thi t nghiên c u ñ tài T p ñoàn kinh t có vai trò r t quan tr ng trong chính sách phát tri n kinh t c a các qu c gia trên th gi i. nư c ta t p ñoàn kinh t ñang ñư c hình thành phù h p v i công cu c ñ i m i kinh t . Ban ñ u là vi c thí ñi m thành l p t p ñoàn kinh doanh theo Quy t ñ nh s 91-TTg c a Chính ph trên cơ s các T ng công ty nhà nư c có quy mô l n, ti m l c m nh. Theo ñó, Chính ph ñã thành l p 18 T ng công ty 91, ho t ñ ng trong h u h t các ngành, lĩnh v c then ch t c a n n kinh t qu c dân. Tuy nhiên, sau g n 10 năm ho t ñ ng, các T ng công ty 91 trong giai ño n này còn nhi u ñi m khác bi t so v i các nh ng ñ c ñi m chung c a t p ñoàn kinh t . T năm 2004 ñ n nay Chính ph ñã chuy n ñ i các T ng công ty 91 theo 2 hư ng. Th nh t, thí ñi m hình thành t p ñoàn kinh t m t s T ng công ty có ñi u ki n. ð n nay ñã có 08 t p ñoàn ñư c thí ñi m thành l p là: Bưu chính vi n thông, Than khoáng s n, Tài chính - B o hi m B o Vi t, Công nghi p tàu th y, ði n l c, D u khí và Công nghi p cao su. Các t p ñoàn này ñang ki n toàn b máy t ch c, b máy qu n lý và chuy n sang ho t ñ ng theo mô hình t p ñoàn kinh t . Th hai, các T ng công ty 91 còn l i chuy n sang ho t ñ ng theo mô hình công ty m - công ty con ñ phát tri n thành t p ñoàn kinh t khi ñ ñi u ki n. Ngành hàng không dân d ng (HKDD) là ngành áp d ng khoa h c, công ngh k thu t hi n ñ i, trình ñ qu n lý tiên ti n, có quy mô v n l n, ho t ñ ng c trong và ngoài nư c, có s g n k t ch t ch gi a khoa h c công ngh , ñào t o, nghiên c u tri n khai v i s n xu t kinh doanh (SXKD). ð i v i ngành Hàng không Vi t Nam (HKVN), ngày 27/05/1996 Chính ph thành l p T ng công ty HKVN theo mô hình T ng công ty 91 t i Quy t ñ nh 322/Qð-TTg trên cơ s liên k t 20 doanh nghi p ñ c l p ho t ñ ng kinh doanh trong ngành, do Vietnam Airlines làm nòng c t. Ti p theo, ngày 4/4/2003 Chính ph ñã thí ñi m chuy n T ng công ty HKVN sang t ch c và ho t ñ ng theo mô hình công ty m - công ty con t i Quy t ñ nh 372/Qð- TTg. Ngoài C c HKVN th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c v chuyên ngành hàng không, ngành HKVN còn có các doanh nghi p nhà nư c (DNNN) ho t ñ ng công ích (các C m c ng hàng không và Trung tâm qu n lý bay) th c hi n ch c năng ñ m b o cho ho t ñ ng v n t i hàng không và m t s ñơn v kinh doanh khác. Hi n nay cùng v i chính sách h i nh p kinh t qu c t , Nhà nư c ñang th c thi chính sách v n t i hàng không n i l ng h n ch c nh tranh, ti n t i t do hóa b u tr i theo xu hư ng chung c a th gi i. Quá trình này m t m t ñang t o ra nh ng cơ h i và tri n v ng cho ngành HKVN nói chung và T ng công ty HKVN
2 nói riêng phát tri n; m t khác cũng làm cho c nh tranh v n t i hàng không s ngày càng tr nên gay g t hơn, ñ c bi t là trên th trư ng qu c t . V i quy mô còn nh , năng l c c nh tranh còn h n ch , các hãng hàng không c a Vi t Nam ngày càng ph i ñ i m t và c nh tranh tr c ti p v i các hãng và t p ñoàn hàng không l n trong khu v c và th gi i. Trong b i c nh ñó yêu c u phát tri n theo mô hình t p ñoàn hàng không nư c ta là h t s c c n thi t nh m tăng cư ng s liên k t, phân công, h p tác gi a các doanh nghi p trong ngành ñ c nh tranh có hi u qu v i bên ngoài, t o l i th do quy mô và ñ a v trong các quan h thương m i. ðây cũng là m t trong nh ng gi i pháp ñ ngành HKVN nâng cao năng l c c nh tranh, phát tri n nhanh, b n v ng và h i nh p kinh t qu c t có hi u qu . Xu t phát t t m quan tr ng và s c n thi t trên ñây, tác gi ch n ñ tài “Hàng không Vi t Nam - ð nh hư ng phát tri n theo mô hình t p ñoàn kinh t ” làm ñ tài lu n án ti n s kinh t . Hi n nay có nhi u thu t ng khác nhau ñ ch t p ñoàn kinh t như: T p ñoàn doanh nghi p, t p ñoàn kinh doanh... Tuy nhiên, theo tinh th n Ngh quy t H i ngh l n th ba Ban ch p hành trung ương ð ng khóa IX v ti p t c s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu DNNN, lu n án xin s d ng thu t ng “t p ñoàn kinh t ”. Thu t ng này cũng phù h p v i thu t ng chung trên th gi i v t p ñoàn kinh t hàng không. 2. Tình hình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài Xu t phát t nhu c u hình thành các t p ñoàn kinh t nư c ta, trong th i gian qua ñã có m t s nhà khoa h c và các cơ quan qu n lý nhà nư c nghiên c u v t p ñoàn kinh t . Khái quát v nh ng nghiên c u liên quan ñ n ch ñ nghiên c u c a ñ tài như sau: - Thành l p và qu n lý các t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam (1996) c a GS.TS. Nguy n ðình Phan và các tác gi . N i dung ch y u là trình bày nh ng cơ s lý lu n chung v t p ñoàn kinh doanh, nh ng nh n xét ban ñ u v mô hình kinh t này, ñ ng th i ñưa ra nh ng khuy n ngh nh m ñ m b o cho mô hình này Vi t Nam ho t ñ ng có hi u qu . Ngoài ra, các tác gi còn gi i thi u m t s mô hình t p ñoàn kinh doanh m t s nư c thu c các khu v c trên th gi i và nh ng bài h c kinh nghi m rút ra t nh ng mô hình ñó. - Nh ng gi i pháp cơ b n nh m hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam hi n nay (1999) - Lu n án ti n s c a Nguy n Th Bích Loan. N i dung ch y u là nghiên c u tr c tr ng m t s mô hình kinh doanh cũng như ñ nh hư ng thành l p t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam ñ ñ ra các gi i pháp cơ b n ñ m b o s hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam.
3 - Mô hình t p ñoàn kinh t trong công nghi p hóa, hi n ñ i hóa (2002) c a GS.TSKH. Vũ Huy T và các tác gi . N i dung ch y u là trình bày cơ s lý lu n và kinh nghi m th gi i v t p ñoàn kinh t ; ñánh giá th c tr ng các T ng công ty nhà nư c; ñ ng th i ñ ra mô hình t p ñoàn kinh t Vi t Nam và các gi i pháp qu n lý vĩ mô c a Nhà nư c ñ hình thành t p ñoàn kinh t Vi t Nam. - T p ñoàn kinh doanh – nhu c u hình thành và phát tri n Vi t Nam (8/2003) - ð tài nghiên c u khoa h c c a Vi n nghiên c u qu n lý kinh t trung ương. N i dung ch y u là làm sáng t lý do và ý nghĩa c a vi c thành l p t p ñoàn kinh doanh và ki n ngh cơ ch , chính sách hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam. - T p ñoàn kinh doanh – Liên k t gi a doanh nghi p v a và nh v i các doanh nghi p l n – kinh nghi m c a Trung qu c - H i th o khoa h c do Vi n nghiên c u qu n lý kinh t trung ương t ch c tháng 9/2003 dư i s h tr c a d án VIE 01/012. N i dung ch y u là trao ñ i, th o lu n v nh ng v n ñ liên quan ñ n s hình thành và phát tri n c a t p ñoàn kinh t trong quá trình ñ i m i n n kinh t Trung Qu c, t ñó rút ra nh ng kinh nghi m và bài h c cho Vi t Nam. - ð án hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t trên cơ s T ng công ty nhà nư c - H i th o khoa h c do Vi n nghiên c u qu n lý kinh t trung ương t ch c tháng 12/2003 dư i s h tr c a d án VIE 01/025. N i dung ch y u là l y ý ki n r ng rãi v n i dung c a ñ án hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t trên cơ s các T ng công ty nhà nư c. - T p ñoàn kinh t - các v n ñ th c ti n và ñ xu t chính sách - H i th o khoa h c do Vi n nghiên c u qu n lý kinh t trung ương t ch c tháng 5/2005. N i dung ch y u là ti p t c làm rõ các ñ c ñi m, b n ch t c a m t t p ñoàn kinh t ; t ñó ñ xu t ñ nh hư ng hình thành và phương pháp hình thành các t p ñoàn, các cơ ch , gi i pháp h tr , t o ñi u ki n ñ i v i các t ng công ty có ti m năng ho c ñang có d ki n chuy n thành các t p ñoàn kinh t . - T p ñoàn kinh t - Lý lu n và kinh nghi m qu c t ng d ng vào Vi t Nam (2005) c a TS. Tr n Ti n Cư ng và các tác gi . N i dung ch y u là t ng h p kinh nghi m qu c t v hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t t khu v c DNNN, phân tích ñánh giá cơ h i và thách th c ñ i v i T ng công ty nhà nư c khi phát tri n theo hư ng t p ñoàn kinh t , trên cơ s ñó ñ xu t các gi i pháp chính sách cho quá trình hình thành t p ñoàn kinh t trên cơ s T ng công ty nhà nư c Vi t Nam. Nh ng n i dung này ñư c t p h p t nh ng nghiên c u trong khuôn kh d án “H tr nghiên c u v t p ñoàn kinh t ” do Chính ph Vi t Nam và Chính ph Úc tài tr trong khuôn kh c a Qu CEG và do Vi n nghiên c u qu n lý kinh t trung ương th c hi n.
4 - Mô hình t ch c và qu n lý t p ñoàn kinh doanh trên th gi i (8/2005) - Bài vi t trên T p chí tài chính doanh nghi p c a ðoàn T t Th ng. N i dung ch y u là khái quát v nh ng ñ c trưng c a t p ñoàn kinh t và gi i thi u m t s mô hình cơ c u t ch c qu n lý t p ñoàn c a m t s nư c tiêu bi u như: M , Nh t, Trung qu c… - T p ñoàn kinh t Vi t Nam tr ng i th c ti n và các g i ý chính sách (10/2005) - Bài vi t trên T p chí kinh t phát tri n c a TS. Nguy n Tr ng Hoài và Ths.Võ T t Th ng. N i dung ch y u là nh n xét ti n trình hình thành t p ñoàn kinh t Vi t Nam theo m t khung lý thuy t cơ s , t ñó g i ý m t s chính sách tác ñ ng ñ n quá trình hình thành các t p ñoàn kinh t … Tóm l i, n i dung c a các nghiên c u v a qua ch y u là th ng nh t nh n th c nh ng v n lý lu n v t p ñoàn kinh t nói chung, kinh nghi m t ch c và xây d ng t p ñoàn kinh t c a m t s qu c gia th gi i, ñ ng th i ñ ra phương hư ng và các gi i pháp v cơ ch , t ch c, chính sách h tr ñ hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t nư c ta d a trên cơ s các T ng công ty nhà nư c. Tuy nhiên, nh ng nghiên c u này v n chưa nghiên c u th c ti n v thí ñi m thành l p t p ñoàn kinh t Vi t Nam trong giai ño n hi n nay. Lu n án s ñi vào nghiên c u ñ h th ng và b sung nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n v t p ñoàn kinh t hàng không ñ t ñó ng d ng vào ñi u ki n c a Vi t Nam. 3. M c tiêu, nhi m v và quy trình nghiên c u M c tiêu nghiên c u c a ñ tài là b sung và h th ng nh ng cơ s lý lu n và th c ti n v t p ñoàn kinh t hàng không; ñ ng th i v n d ng ñ ñ nh hư ng phát tri n HKVN theo mô hình t p ñoàn kinh t . ð th c hi n m c tiêu nghiên c u, lu n án c n nghiên c u tr l i các câu h i nghiên c u sau: 1) T p ñoàn kinh t hàng không là gì và có nh ng ñ c ñi m gì? 2) T p ñoàn kinh t hàng không có cơ c u t ch c và qu n lý như th nào? 3) Con ñư ng hình thành t p ñoàn kinh t hàng không như th nào và ñ hình thành nó c n có nh ng ñi u ki n gì? 4) Các bư c công vi c và nh ng n i dung nào c n ph i thi t l p khi xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không? 5) Nh ng bài h c kinh nghi m nào c a th gi i c n rút ra khi t ch c và xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không? 6) Th c ti n hình thành t p ñoàn kinh t Vi t nam trong th i gian qua có nh ng ñi m tích c c và b t c p gì c n kh c ph c cho vi c xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t nam? 7) Các ñi u ki n ñ hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam hi n nay như th nào?
5 8) Phương án nào ñư c l a ch n ñ xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam? 9) L trình xây d ng T p ñoàn hàng không Vi t Nam như th nào? 10) Nh ng gi i pháp nào c n ñ t ra ñ th c hi n thành công vi c xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam? T m c tiêu và các câu h i nghiên c u trên ñây, lu n án ph i th c hi n các nhi m v sau ñây: Th nh t, b sung và h th ng cơ s khoa h c (lý lu n và th c ti n) v t p ñoàn kinh t kinh t hàng không. Th hai, nghiên c u, phân tích th c ti n hình thành t p ñoàn kinh t và các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam. Th ba, v n d ng xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam. ð xây d ng cơ s khoa h c v t p ñoàn kinh t kinh t hàng không, trư c h t c n d a vào lý lu n và th c ti n v t p ñoàn kinh t nói chung (xem Hình 01). Quy trình nghiên c u c a ñ tài ñư c khái quát qua 6 bư c (xem Hình 02). Lý lu n và th c Cơ s khoa h c v t p Xây d ng t p ñoàn ti n v t p ñoàn ñoàn kinh t hàng kinh t hàng không kinh t không Vi t nam Ngu n: Phát tri n cho nghiên c u Hình 0.1: Mô hình nghiên c u Lý lu n và th c ti n v t p Xác ñ nh mô hình ñoàn kinh t nghiên c u Cơ s khoa h c v t p Xác ñ nh phương pháp ñoàn kinh t hàng không nghiên c u Phân tích các ñi u ki n Xây d ng t p ñoàn hình thành t p ñoàn kinh t kinh t hàng không hàng không Vi t nam Vi t nam Ngu n: Phát tri n cho nghiên c u Hình 0.2: Quy trình nghiên c u
6 4. Phương pháp nghiên c u Lu n án s d ng phương pháp lu n duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s ; s d ng k t h p gi a phương pháp nghiên c u ñ nh tính và phương pháp nghiên c u ñ nh lư ng thông qua các phương pháp nghiên c u c th như: phân tích l ch s , so sánh, h th ng, t ng h p, th ng kê, mô t , phân tích h i quy, nhân t và ki m ñ nh. 4.1. Phương pháp nghiên c u ñ nh tính Trư c h t, phương pháp nghiên c u ñ nh tính ñư c s d ng ñ h th ng và b sung cơ s khoa h c v t p ñoàn kinh t hàng không b ng vi c phân tích l ch s và h th ng các cơ s lý lu n v t p ñoàn kinh t , ñ ng th i phân tích, mô t th c ti n hình thành t p ñoàn kinh t Vi t Nam. Trong n i dung này, phương pháp nghiên c u tình hu ng (case study) ñư c s d ng ñ nghiên c u m t s t p ñoàn kinh t hàng không trên th gi i. Qua các d li u thu th p, lý thuy t n n s ñư c s d ng ñ b sung cơ s lý lu n v t p ñoàn kinh t hàng không (lý thuy t n n là lý thuy t ñư c rút ra t d li u, mà nh ng d li u này ñư c thu th p và phân tích m t cách h th ng trong su t quá trình nghiên c u, vi c thu th p d li u, phân tích và khung lý thuy t ñư c ñ t trong m i quan h ch t ch v i nhau [10, tr.68]). Ti p theo, phương pháp nghiên c u ñ nh tính ñư c s d ng ñ phân tích các ñi u ki u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam qua vi c s d ng các phương pháp phân tích và mô t ñ ñánh th c tr ng và môi trư ng kinh doanh c a ngành HKVN. Trên cơ s ñó, lu n án s s d ng phương pháp so sánh ñ th y ñư c nh ng m t ñã ñáp ng ho c chưa ñáp ng so v i nh ng ñ c ñi m và ñi u ki n hình thành c a t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam. Cu i cùng, phương pháp nghiên c u ñ nh tính ñư c s d ng ñ nh n d ng và xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam qua thi t k nghiên c u mô t nh m xác ñ nh phương án, n i dung và l trình xây d ng. D li u phân tích trong phương pháp nghiên c u ñ nh tính là d li u sơ c p và d li u th c p, trong ñó d li u th c p là ch y u. Ngu n d li u sơ c p ñư c thu th p t vi c quan sát các t p ñoàn hàng không trên th gi i, các doanh nghi p trong ngành HKVN và các d li u ñ nh tính trong vi c th o lu n v i các chuyên gia. Các d li u th c p ñư c thu th p qua các tài li u, báo cáo khoa h c v t p ñoàn kinh t ; các tài li u, báo cáo c a các t p ñoàn hàng không trên th gi i, c a C c HKVN, T ng công ty HKVN… 4.2. Phương pháp nghiên c u ñ nh lư ng Phương pháp nghiên c u ñ nh lư ng ñư c s d ng ñ ki m nghi m, làm rõ các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không và ñánh giá m c ñ c nh
7 tranh trên th trư ng v n t i HKVN. D li u s d ng ñ phân tích trong n i dung này là d li u sơ c p, ñư c thu th p qua ñi u tra l y ý ki n chuyên gia. B ng câu h i l y ý ki n chuyên gia ñư c xây d ng d a trên k t qu nghiên c u ñ nh tính v các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không và các y u t nh hư ng ñ n m c ñ c nh tranh trên th trư ng v n t i HKVN, ño lư ng b ng thang ño likert. M u ñư c ch n theo theo t l và có ch ý. ð i tư ng l y ý ki n là các chuyên gia, nhà qu n lý trong T ng công ty HKVN, C c HKVN (cơ quan qu n lý nhà nư c), các nhà khoa h c các vi n nghiên c u và trư ng ñ i h c. Vi c l y ý ki n ñư c th c hi n tr c ti p và gián ti p qua e-mail. Qua vi c xây d ng các gi thi t, các d li u thu th p ñư c s phân tích qua phương pháp th ng kê, mô t , ki m ñ nh trung bình, phân tích nhân t và tương quan gi a các nhân t qua s h tr c a ph n m m SPSS. Phương pháp nghiên c u ñ nh lư ng còn ñư c s d ng ñ xây d ng mô hình d báo th trư ng v n t i HKVN d a trên thi t k nghiên c u nhân qu nh m xác ñ nh m i quan h gi a v n t i HKVN v i quy mô t ng s n ph m qu c n i (GDP) và dân s . K t qu d báo th trư ng là căn c ñ d báo tri n v ng phát tri n c a ngành HKVN, quy mô c a T ng công ty HKVN, làm cơ s cho vi c xây d ng T p ñoàn hàng không Vi t Nam. D li u s d ng ñ phân tích trong n i dung này là các d li u th c p d ng th i gian (time series) và theo b ng chéo (cross-section). D li u v th trư ng v n t i HKVN ñư c thu th p t ngu n báo cáo hàng năm c a C c HKVN. D li u v quy mô GDP, dân s hàng năm ñư c thu th p t ngu n niên giám th ng kê. V th i gian, d li u ñư c thu th p trong 17 năm t 1990 (t khi n n kinh t m c a) ñ n 2006. Qua vi c xây d ng mô hình, gi thi t, các d li u s ñư c phân tích qua phương pháp th ng kê, mô t và phân tích h i quy, ki m ñ nh l a ch n mô hình thông qua s h tr c a ph n m m Eveiws. 5. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ð i tư ng nghiên c u c a ñ tài là các t p ñoàn kinh t hàng không. Ph m vi nghiên c u ñư c gi i h n như sau: - V không gian, nghiên c u ñư c gi i h n trong ngành hàng không dân d ng (HKDD), trong ñó t p trung vào nghiên c u ñ xu t cho ngành HKVN. - V th i gian, nghiên c u ñ nh hư ng phát tri n theo mô hình t p ñoàn kinh t cho ngành HKVN HKVN ñư c gi i h n ñ n năm 2020. 6. Ý nghĩa c a ñ tài nghiên c u Như ñã phân tích trên, vi c hình thành và phát tri n t p ñoàn hàng không s tăng cư ng s liên k t gi a các hãng hàng không và các doanh nghi p trong
8 ngành HKVN nâng cao năng l c c nh tranh, phát tri n nhanh, b n v ng và h i nh p kinh t qu c t có hi u qu . Chính vì v y, vi c nghiên c u ñ tài này s có ý nghĩa c v m t phát tri n khoa h c và gi i quy t th c ti n: - V m t phát tri n khoa h c, vi c nghiên c u s góp ph n h th ng cơ s lý lu n và th c ti n v t p ñoàn kinh t hàng không, ñ ng th i thi t l p mô hình d báo tương quan gi a th trư ng v n t i hàng không v i GDP và dân s Vi t Nam. - V m t quy t th c ti n, s v n d ng ñ d báo th trư ng v n t i hàng không Vi t Nam; ñ ng th i ng d ng lý thuy t xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không vào ñi u ki n th c ti n c a Vi t Nam ñ xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam. Ngoài ra, k t qu nghiên c u còn làm cơ s cho vi c xây d ng các t p ñoàn kinh t khác Vi t Nam. Cu i cùng, ñ tài nghiên c u này s b sung như m t tài li u tham kh o v t p ñoàn kinh t Vi t Nam, góp ph n b sung cơ s lý lu n cho các nghiên c u ti p theo trong lĩnh v c này. 7. B c c c a lu n án Ngoài các ph n m ñ u, k t lu n, tài li u tham kh o và ph l c, lu n án có 44 b ng, 23 hình v , ñ th và ñư c t ch c thành 3 chương sau ñây: Chương 1: Cơ s khoa h c v t p ñoàn kinh t hàng không. Chương 2: Th c ti n hình thành t p ñoàn kinh t và các ñi u ki n hình thành t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam. Chương 3: Xây d ng t p ñoàn kinh t hàng không Vi t Nam.
9 CHƯƠNG 1: CƠ S KHOA H C V T P ðOÀN KINH T HÀNG KHÔNG 1.1. Khái ni m và ñ c ñi m c a t p ñoàn kinh t hàng không 1.1.1. L ch s hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t T gi a th k 19, n n kinh t th gi i ñã ñ t m c ñ tương ñ i phát tri n, ñ c bi t các nư c tư b n hàng ñ u. Cùng v i s phát tri n h th ng thông tin liên l c, giao thông v n t i và cơ s h t ng giúp cho h th ng phân ph i ra ñ i hàng lo t. Trư c s phát tri n c a thương m i, b n thân các doanh nghi p s n xu t cũng ph i phát tri n ñ ñáp ng. Các doanh nghi p s n xu t ph i ñ i m i, phát tri n ñ có th v a s n xu t hàng lo t s n ph m, v a gi m giá thành trên cơ s k t h p v i các doanh nghi p s n xu t khác cùng ngành b ng cách thôn tính hay sáp nh p ñ tích t và c nh tranh. ðây là bư c ñi ban ñ u trên con ñư ng hình thành t p ñoàn kinh t c a các công ty s n xu t. Khi ñã ti n hành s n xu t hàng lo t, ñ n ñ nh và m r ng th trư ng các công ty s n xu t ñã chú tr ng và hình thành h th ng phân ph i m i. M t khác, ñ gi m chi phí và n ñ nh ñ u vào, các công ty s n xu t t ch c các b ph n cung tiêu dư i d ng chi nhánh hay công ty con. T ñó, các công ty s n xu t t p trung hàng d c ra ñ i. Vi c qu n lý theo chu i kinh t ñư c hình thành. ñây, m i doanh nghi p ch là m t m t xích trong toàn b h th ng t khâu cung c p ñ u vào, ti n hành s n xu t ñ n khâu tiêu th ñ u ra nh m ñ m b o sao cho chi phí giao d ch n i b là t i thi u. ðây là bư c th hai trên con ñư ng hình thành t p ñoàn kinh t . M c ñích c a các công ty s n xu t là t p trung hàng d c nh m tăng l i nhu n b ng cách tăng s n lư ng và gi m chi phí. Cách qu n lý c a nó là s ph i h p hành chính gi a các ñơn v ho t ñ ng khác nhau trong dây chuy n c a m t t ch c kinh t l n. ð i v i m t s ngành, lĩnh v c, m t s công ty s n xu t không phát tri n thành các công ty hàng d c ñư c, ñ duy trì l i nhu n, chúng tìm cách ki m soát giá c và s n lư ng c a các ñơn v khác cùng ngành. ði u này d n ñ n các công ty s n xu t t p trung hàng ngang ra ñ i. Giai ño n ñ u, các công ty s n xu t cùng ngành l p thành các h i buôn (Cartel), ti p ñó là Syndicate. ðây là các t p ñoàn ñ c quy n và là d ng c ñi n nh t c a t p ñoàn kinh t . Cartel là hình th c ñ c quy n trong ñó các doanh nghi p s n xu t hàng hoá cùng ký hi p ñ nh phân chia th trư ng tiêu th , quy ñ nh giá c hàng hoá, quy mô s n lư ng, kỳ h n thanh toán, th ng nh t v chu n m c, m u mã, ki u lo i. Còn Syndicate th c ch t là m t d ng ñ c bi t c a Cartel, có m t văn phòng thương m i chung ñư c thành l p do m t Ban qu n tr chung ñi u hành và
10 t t c các công ty ph i tiêu th hàng hoá thông qua kênh c a văn phòng này, nhưng s n xu t v n là công vi c ñ c l p c a m i thành viên. Tuy nhiên, vì m t s tương quan l c lư ng thay ñ i, m i thành viên thư ng ch y theo l i ích c c b d n ñ n vi ph m nh ng cam k t nên Cartel và Syndicate d b phá v , ho t ñ ng không h u hi u. ð c i ti n, các thành viên thành l p t h p (Trust). ðây là liên hi p các doanh nghi p do nhi u doanh nghi p s n xu t hàng hoá cùng lo i ho c có quan h ch t ch v i nhau trong s n xu t l p ra nh m ñ c quy n tiêu th s n ph m và thu l i cao. Các doanh nghi p b m t quy n ñ c l p v s n xu t thương m i, các nhà tư b n tr thành c ñông. Ti p ñó, xu t hi n s liên k t d c, nghĩa là liên k t c nh ng Trust, Syndicate, xí nghi p… thu c nh ng ngành khác nhau nhưng có liên quan v kinh t và k thu t, hình thành nên các Consortium. ðây là m t trong nh ng hình th c c a các t ch c ñ c quy n ngân hàng nh m m c ñích chia nhau mua trái khoán trong và ngoài nư c ho c ti n hành công vi c buôn bán nào ñó. ð ng ñ u Consortium thư ng là ngân hàng l n có vai trò ñi u hành ho t ñ ng c a t ch c này. Tuy nhiên do Trust và Consortium t o nên s ñ c quy n tiêu th và vì th b ph n ñ i. Chính ph các nư c có t p ñoàn kinh t lo i này ñã l n lư t ban hành lu t ch ng ñ c quy n nh m nghiêm c m vi c kh ng ch giá c và phân chia th trư ng tiêu th s n ph m. Vì v y, các công ty thành l p các Concern. ðây là hình th c ph bi n hi n nay v i mô hình công ty m ñ u tư vào các công ty khác thành công ty con, nh m t o th l c tài chính m nh ñ kinh doanh. Concern ñ u tư vào nhi u lĩnh v c s n ph m ñ h n ch r i ro, ñ ng th i h tr m nh m trong nghiên c u khoa h c, ng d ng công ngh m i, phương th c qu n lý hi n ñ i. Ti p ñó các Conglomerate ñư c hình thành và phát tri n. ðây là nh ng t p ñoàn ña ngành, các công ty thành viên có ít m i quan h ho c không có m i quan h v công ngh nhưng có quan h ch t ch v tài chính. T p ñoàn này th c ch t là m t t ch c tài chính ñ u tư vào các công ty kinh doanh t o ra m t chùm doanh nghi p tài chính - công nghi p ñ h tr v n ñ u tư cho các công ty thành viên có hi u qu cao. Nói chung, qua quá trình phát tri n các t p ñoàn kinh t ngày càng có quy mô l n hơn, có th c l c hùng h u hơn, ñư c t ch c ra thông qua vi c thôn tính, sáp nh p, thông qua s liên k t gi a nhi u doanh nghi p l n trong các lĩnh v c s n xu t, lưu thông, ho c thành các t p ñoàn tài chính. Th c ch t ñó là vi c s d ng các y u t s n xu t m t cách có hi u qu trong ph m vi l n hơn, t ch c tài s n m t cách t t hơn. Hơn n a, vi c nghiên c u, tri n khai các công ngh m i ngày càng quá t n kém ñã bu c các công ty ph i liên k t ch t ch v i nhau. ðây cũng là h qu t t y u c a n n kinh t toàn c u hóa và ña d ng hoá.
11 Ngành hàng không trên th gi i ñư c bi t ñ n t ñ u th k 20, khi anh em nhà Wright ñã bay thành công trên m t chi c máy bay t thi t k ch t o có g n ñ ng cơ vào ngày 17 tháng 12 năm 1903. Tuy nhiên nh ng năm sau ñó là quá trình nghiên c u th nghi m và ph c v cho m c ñích quân s trong 2 cu c chi n tranh th gi i. HKDD trên th gi i ch th c s phát tri n m nh m k t sau th chi n th 2 khi hàng nghìn phi công ñư c gi i ngũ và nhi u máy bay v n t i, hu n luy n c a quân ñ i dư th a chuy n sang m c ñích dân d ng. ð n nh ng năm c a th p k 50- 60, v i s phát tri n c a công ngh HKDD, ñ c bi t là s ra ñ i Boeing 707 - máy bay ph n l c ch khách ñã thúc ñ y HKDD nói chung và v n t i hàng không phát tri n nhanh chóng. S phát tri n v quy mô và môi trư ng c nh tranh hình thành liên k t theo hàng d c các hãng hàng không l n dư i d ng các b ph n, chi nhánh hay công ty con trong dây chuy n v n t i hàng không và liên k t theo hàng ngang gi a các hãng hàng không v i nhau cũng như v i các doanh nghi p khác. T ñó hình thành các t p ñoàn kinh t hàng không, có m t hãng hàng không l n ñóng vai trò làm b m t c a t p ñoàn, ñ c bi t nh ng nư c có ngành HKDD phát tri n như B c M , Châu Âu, Úc và ðông B c Á. Xét v m t l ch s các t p ñoàn kinh t hàng không ch y u m i ñư c hình thành và phát tri n m nh t nh ng năm 60, 70 c a th k trư c cho ñ n nay theo hình th c ph bi n là Concern và Conglomerate c a t p ñoàn kinh t nói chung. Như v y, qua nghiên c u cho th y t p ñoàn kinh t nói chung và t p ñoàn kinh t hàng không nói riêng hình thành và phát tri n d a vào các ti n ñ kinh t nh t ñ nh và g n li n v i s phát tri n c a n n s n xu t xã h i. V m t pháp lý, t p ñoàn kinh t ra ñ i và t n t i ñư c nh các ràng bu c, quan h tài chính, quy n s h u tài s n và nghĩa v kh ư c. Còn v khía c nh kinh t , nó ra ñ i và phát tri n d a vào n n t ng công ngh s n xu t hàng lo t và ñ m nhi m t t c các khâu trong quá trình s n xu t liên k t và chuyên môn hoá. Do ñó, trong t p ñoàn kinh t ph i có m t b ph n luôn ñ m b o cung c p ñư c các ngu n nguyên, v t li u k p th i, ñúng quy cách ñ gi m thi u chi phí ñ u vào, m t b ph n chuyên s n xu t s n ph m và m t b ph n th c hi n vi c phân ph i, tiêu th hàng lo t s n ph m trên th trư ng theo m t l ch trình chi ti t và chính xác. 1.1.2. Khái ni m v t p ñoàn kinh t và t p ñoàn kinh t hàng không 1.1.2.1. Khái ni m v t p ñoàn kinh t Nh n di n v lo i hình t p ñoàn kinh t hi n nay là r t ña d ng. T p ñoàn kinh t nhi u nư c khác nhau g n v i tên g i khác nhau. Nhi u nư c g i là group hay business group; n ñ dùng thu t ng business houses; Nh t b n trư c