Luận văn: Lý luận về quan hệ sản xuất phần 3

Chia sẻ: Fafaf Jtyuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Và tất yếu một quan hệ sản xuất thích hợp phải là quan hệ sản xuất sở hữu về tư liệu sản xuất. Ănghen viết: “Giai cấp tư sản không thể biến tư liệu sản xuất có tính chất hạn chế ấy thành lực lượng sản xuất mạnh mẽ được nếu không biến những tư liệu sản xuất của cá nhân thành những tư liệu sản xuất có tính chất xã hội mà chỉ một số người cùng làm mới có thể sử dụng được”....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Lý luận về quan hệ sản xuất phần 3

®Õn quan hÖ s¶n xuÊt së h÷u t nh©n (nhiÒu h×nh thøc ) vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Khi s¶n xuÊt b»ng m¸y ra ®êi, tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp mét ngêi kh«ng thÓ sö dông ®îc nhiÒu mµ chØ mét c«ng cô, hoÆc mét bé phËn, chøc n¨ng. Nh vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i nhiÒu ngêi tham gia, s¶n phÈm lao ®éng lµ thµnh qu¶ cña nhiÒu ngêi, ë ®©y lùc lîng s¶n xuÊt ®· mang tÝnh x· héi hoa. Vµ tÊt yÕu mét quan hÖ s¶n xuÊt thÝch hîp ph¶i lµ quan hÖ s¶n xuÊt së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. ¡nghen viÕt: “Giai cÊp t s¶n kh«ng thÓ biÕn t liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt h¹n chÕ Êy thµnh lùc lîng s¶n xuÊt m¹nh mÏ ®îc nÕu kh«ng biÕn nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt cña c¸ nh©n thµnh nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi mµ chØ mét sè ngêi cïng lµm míi cã thÓ sö dông ®îc”. Quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt biÓu hiÖn ë chç: Xu híng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn. sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt mµ tríc hÕt lµ c«ng cô. C«ng cô ph¸t triÓn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt cã vµ xuÊt hiÖn ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i xo¸ bá quan hÖ 17
s¶n xuÊt cò thay b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi. Nh vËy, quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt (æn ®Þnh t¬ng ®èi), quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt (kh«ng phï hîp). Phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn biÖn chøng cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, tøc lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn. Khi phï hîp còng nh lóc kh«ng phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt, thÓ hiÖn trong sö dông sù t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt, quy ®Þnh môc ®Ých x· héi cña s¶n xuÊt, xu híng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých, tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè hoÆc thóc ®Çy, hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng trë l¹i nãi trªn cña quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n phï hîp vµ kh«ng phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt. SÏ kh«ng ®óng nÕu quan niÖm trong chñ nghÜa t b¶n lu«n lu«n diÔn ra “kh«ng phï hîp”, cßn díi chñ nghÜa x· héi “phï hîp” gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt. 18
II. Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt trong thêi kú qu¸ ®é lÖ chñ nghÜa x· héi ë níc ta vµ nh÷ng m©u thuÉn cßn tån t¹i. - Nh÷ng sai lÇm vÒ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt – lùc lîng s¶n xuÊt tríc kia: Do nhËn thøc cha ®óng ®¾n vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong c«ng cuéc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi chóng ta ®· ra søc vËn ®ång gÇn nh cìng bøc n«ng d©n ®i vµo hîp t¸c x·, më réng ph¸t triÓn quy m« n«ng trêng quèc doanh, c¸c nhµ m¸y XÝ nghiÖp lín mµ kh«ng tÝnh ®Õn tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt ®ang cßn thêi kú qu¸ thÊp kÐm chóng ta ®· t¹o ra nh÷ng quy m« lín vµ ngé nhËn lµ ®· cã “Quan hÖ s¶n xuÊt XHCN” vµ cßn nãi r»ng: mçi bíc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò, x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi ®Òu thóc ®Çy sù ra ®êi vµ lín m¹nh cña lùc lîng s¶n xuÊt míi. Quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa cã kh¶ n¨ng “vît tríc” “më ®êng” cho sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Thùc tÕ nhiÒu n¨m qua ®· chøng minh quan ®iÓm ®ã lµ sai lÇm. Sai lÇm chñ yÕu kh«ng ph¶i chç chóng ta duy tr× quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu so víi sù 19
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt nh ngêi ta thêng nãi mµ chñ yÕu cã nh÷ng mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt bÞ thóc ®Çy lªn qu¸ cao, qu¸ xa mét c¸ch gi¶ t¹o lµm cho nã t¸ch rêi víi tr×nh ®é thÊp kÐm cña lùc lîng s¶n xuÊt. Bëi vËy, nhËn ®Þnh trong ®¹i héi lÇn thø 6 lµ cã c¨n cø ®· lµm phong phó thªm lý luËn biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt “Lùc lîng s¶n xuÊt bÞ k×m h·m kh«ng chØ trong trêng hîp quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, mµ c¶ khi quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé cã nh÷ng yÕu tè ®i qu¸ xa so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ”. §Ó chøng minh cho “Quan niÖm s¶n xuÊt ®i tríc” hoÆc nãi theo c¸ch thêi bÊy giê lµ ®Ó gi¶i quyÕt m©u tuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn víi lùc lîng s¶n xuÊt l¹c hËu chóng ta ®· ra søc x©y dùng lùc lîng s¶n xuÊt mét c¸ch khÈn tr¬ng b»ng c¸ch ®a kh¸ nhiÒu m¸y mãc vµo c¸c c¬ së s¶n xuÊt N«ng nghiÖp míi h×nh thµnh cßn non yÕu, quÌ quÆt nh»m x©y dùng m« h×nh l©u dµi c«ng – N«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn cÊp huyÖn mµ kh«ng tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng qu¶n lý tr×nh ®é, tæ chøc sö dông cña n«ng d©n. Quan ®iÓm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc lµ kh«ng ®óng vµ nãi ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa lµ nhÊn m¹nh viÖc x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ chÕ thùc 20
hiÖn chÕ ®é ®ã lµ phiÕn diÖn. §µnh r»ng yÕu tè nµy c¬ b¶n nhng kh«ng thÓ xem xÐt nhÑ quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi. Ph¶i thÊy r»ng quan hÖ së h÷u ®îc thÓ hiÖn trong tÊt c¶ viÖc xo¸ bá chÕ ®é t h÷u, thiÕt lËp c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chØ thêi gian ng¨n lµ xong. Nhng dÉu cã lµm ®îc th× còng kh«ng ph¶i lµ môc tiªu tríc m¾t cña níc ta khi mµ chÕ ®é c«ng h÷u nµy cha thÓ phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn cã. H¬n n÷a nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cã kh¶ n¨ng gãp phÇn lµm cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng sai lÇm c¬ b¶n mµ chóng ta ®· vÊp ph¶i lµ xo¸ bá qu¸ sím quan hÖ s¶n xuÊt TBCN, khi nÒn kinh tÕ XHCN cña chóng ta cha cßn ®ñ søc thay thÕ. §iÒu ®ã ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ ®· lµm mÊt mét kh¶ n¨ng t¹o ra s¶n phÈm dåi dµo cho x· héi. Còng vËy, chóng ta xo¸ s¹ch tiÓu th¬ng khi hÖ thèng th¬ng nghiÖp quèc doanh vµ hîp t¸c x· mua b¸n cña ta cha lµm næi vai trß “ngêi néi trî cho x· héi ” g©y nhiÒu khã kh¨n ¸ch t¾c cho lu th«ng hµng ho¸ vµ kh«ng ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cho nh©n d©n. - Gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt: CÇn ph¶i sµng läc trong lùc lîng s¶n xuÊt truyÒn thèng nh÷ng yÕu tè nµo cã gi¸ trÞ ®Ó bæ sung cho viÖc x©y dùng lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i cÇn ph¶i kÕt hîp c¸c yÕu tè truyÒn thèng víi yÕu tè 21
hiÖn ®¹i, b¶o ®¶m tÝnh phñ ®Þnh cã kÕ thõa, tiÕp thu cã chän läc cho phÐp t¹o nªn mét sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, b×nh thêng cña lùc lîng s¶n xuÊt tr¸nh ®îc sù “g·y gôc” trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn nã. Nh÷ng tiÕn bé to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa khäc kü thuËt ngµy nay cho phÐp níc ta cã thÓ tranh thñ vËn dông trùc tiÕp nh÷ng thµnh tùu khoa khäc – kü thuËt, nhËp khÈu t liÖu s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, chuyÓn giao c«ng nghÖ qua liªn kÕt kinh tÕ vµ hîp t¸c kinh tÕ víi níc ngoµi. Tõ ®ã chóng ta cã thÓ t¹o nªn sù kÕt hîp nh÷ng tiÕn bé vÒ lùc lîng s¶n xuÊt do ®ã tiÕp thu cã chän läc tõ bªn ngoµi víi nh÷ng c¬ së vËt chÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt vèn cã trong níc ®Ó ®Çy nahnh vµ rót ng¾n thêi h¹n ph¸t triÓn lÞch sö tù nhiªn cña lùc lîng s¶n xuÊt, v¬n lªn kÞp tr×nh ®é cña thÕ giíi. Con ngêi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt võa víi t c¸ch lµ søc lao ®éng, va víi t c¸ch lµ con ngêi cã ý thøc chñ thÓ cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ. Tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é kü thuËt chuyªn m«n, ý thøc vµ th¸i ®é cña ngêi lao ®éng ®èi víi s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµ nh÷ng yÕu tèt quan träng ®Ó sö dông, khai th¸c kü thuËt vµ t liÖu s¶n xuÊt vèn cã, ®Ó s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ¡nghen ®· nhÊn m¹nh “muèn n©ng cao s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ N«ng nghiÖp ®Õn møc ®é cao mµ chØ cã 22
ph¬ng tiÖn c¬ giíi vµ ho¸ häc phï hîp th× cha ®ñ. Cßn cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét c¸ch t¬ng xøng n¨ng lùc cña con ngêi sö dông nh÷ng ph¬ng tiÖn ®ã n÷a” nghÜa lµ ph¶i cã sù phèi hîp ph¸t triÓn hµi hoµ c¸c nh©n tè kh¸ch quan cña c¸c lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. - Quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh híng XHCN – x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lu«n lµ yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mäi chÕ ®é x· héi. §èi víi níc ta ®ång chÝ Tæng bÝ th §ç Mêi ®· kh¼ng ®Þnh: “nÕu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ t¹o nªn lùc lîng s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho chÕ ®é míi th× viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh lµ ®Ó x©y dùng hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp”. §¶ng ®· chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ ®óng. Bëi v×, nã biÓu hiÖn sù lùa chän nh÷ng h×nh thøc, bíc ®i, gi¶i ph¸p thÝch hîp víi tr¹ng th¸i kinh tÕ hiÖn nay. §êng lèi ®ã xuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt níc ta hiÖn nay võa thÊp kh«ng ®ång ®Òu nªn 23
kh«ng thÓ nãng véi nhÊt lo¹t x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt mét thµnh phÇn dùa trªn c¬ së chÕ ®é c«ng h÷u XHCN vÒ t liÖu s¶n xuÊt nh tríc ®¹i héi VI. Lµm nh vËy lµ ®Çy quan hÖ s¶n xuÊt ®i qu¸ xa so víi tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt. Më ra nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· kh¬i dËy tiÒm n¨ng, cña s¶n xuÊt, x©y dùng n¨ng lùc s¸ng t¹o, chñ ®éng cña c¸c chñ thÓ lao ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh thóc ®Çy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Thùc tiÔn mÊy n¨m qua cho thÊy, chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· gãp phÇn gi¶i phßng vµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ®a ®Õn nh÷ng thµnh tù to lín cã ý nghÜa rÊt quan träng. V× vËy, §¹i héi VIII kh¼ng ®Þnh: “tiÕp tôc thùc hiÖn nhÊt qu¸n l©u dµi chÝnh s¸ch nµy, khuyÕn khÝch mäi doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n trong níc khai th¸c tiÒm n¨ng ra søc ®Çu t ph¸t triÓn... trong khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phµn, mét mÆt cÇn ph¶i tho¸t ra khái sù trãi buéc cña t duy cò, nh÷ng nhËn thøc kh«ng ®óng tríc ®©y ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ, t b¶n t nh©n Nhµ níc trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi, tõ ®ã kh«ng chñ ®éng th¸o gì nh÷ng víng m¾c hoÆc thiÕu sù qu¶n lý híng dÉn c¸c thµnh phÇnkt nµy ph¸t triÓn ®óng híng. - §êng lèi ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN: 24