Luận văn: NGHIÊN CỨU ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP CỦA TRUNG QUỐC VÀO VIỆT NAM, MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ NÀY

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:96

Thêm vào BST

Báo xấu

286
lượt xem 70
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thoát khỏi vòng luẩn quẩn nghèo đói, tích lũy thấp, khắc phục tình trạng công nghệ lạc hậu, theo kịp và sánh vai với các nước khác trong khu vực và trong các tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên (mới nhất là tổ chức WTO), chủ trương của Đảng: ”Phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững”. Trong đó, việc thu hút vốn đầu tư nước...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: NGHIÊN CỨU ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP CỦA TRUNG QUỐC VÀO VIỆT NAM, MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ NÀY

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ HOÀ CHÍ MINH ……….. TRAÀN THÒ HÖÔNG NGHIEÂN CÖÙU ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP CUÛA TRUNG QUOÁC VAØO VIEÄT NAM, MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAÊNG CÖÔØNG THU HUÙT NGUOÀN VOÁN ÑAÀU TÖ NAØY LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006
2 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ HOÀ CHÍ MINH ……….. TRAÀN THÒ HÖÔNG NGHIEÂN CÖÙU ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP CUÛA TRUNG QUOÁC VAØO VIEÄT NAM, MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAÊNG CÖÔØNG THU HUÙT NGUOÀN VOÁN ÑAÀU TÖ NAØY Chuyeân ngaønh: Thöông Maïi Maõ soá: 60.34.10 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: GS.TS VOÕ THANH THU THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006
3 MUÏC LUÏC Danh muïc caùc kyù hieäu, caùc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng, caùc sô ñoà, bieåu ñoà Trang Chöông 1: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam… .................................................................................. 1 1.1 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ...................................................... 1 1.1.1 Khaùi nieäm ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi...................................................... 1 1.1.2 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ................................................ 1 1.1.3 Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø nhöõng taùc ñoäng cuûa noù .......... 2 1.1.4 Nhöõng baát lôïi maø FDI coù theå gaây ra cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ............... 7 1.2 Xu höôùng ñaàu tö tröïc tieáp treân quoác teá hieän nay ......................................... 10 1.3 Hoaït ñoäng thu huùt ÑTTNN vaø naâng cao thu huùt ÑTTTNN . ......................... 12 1.4 Nghieân cöùu nhöõng kinh nghieäm thu huùt voán ñaàu tö cuûa moät soá nöôùc vaø ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam ......................................................... 12 1.4.1 Kinh nghieäm cuûa Singapore .................................................................. 13 1.4.2 Kinh nghieäm cuûa Thaùi Lan.................................................................... 16 1.4.3 Kinh nghieäm cuûa Malaysia ................................................................... 18 1.5 Kinh nghieäm ruùt ra veà thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cho Vieät Nam. . 18 Keát luaän chöông 1 ............................................................................................ 21 Chöông 2: Thöïc traïng thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa Trung Quoác vaøo Vieät Nam ......................................................................................................... 22 2.1 Toång quaùt veà neàn kinh teá Vieät Nam ............................................................. 22 2.1.1 Chính saùch veà ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ...................................... 22
4 2.1.2 So saùnh chính saùch ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam vôùi caùc nöôùc khaùc. ................................................................................................ 24 2.2 Tình hình thu huùt ñaàu tö taïi Vieät Nam ......................................................... 27 2.2.1 Khaùi quaùt tình hình thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam ................ 27 2.2.2 Tình hình trieån khai thöïc hieän caùc döï aùn FDI taïi Vieät Nam ................... 30 2.2.3 Tình hình thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam theo cô caáu ngaønh, ñòa phöông ............................................................................................ 31 2.2.4 Tình hình thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam töø caùc quoác gia 32 2.3 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp cuûa Trung Quoác vaøo Vieät Nam qua caùc naê m ..... 35 2.3.1 Giôùi thieäu chung veà kinh teá vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Trung Quoác… ..... 35 2.3.2 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam qua caùc khu vöïc,vuøng 36 2.3.3 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam theo cô caáu n gaønh .. 38 2.3.4 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam theo loaïi hình ñaàu tö .. 42 2.4 Nhöõng lôïi ích cuûa FDI Trung Quoác ñoái vôùi neàn kinh teá Vieät Nam .............. 44 2.4.1 Lôïi ích töø hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc döï aùn FDI ................................. 44 2.4.2 Nhöõng lôïi ích töø doøng voán FDI ............................................................... 46 2.5 Nhöõng toàn taïi vaø nguyeân nhaân cuûa ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam ..... 46 2.5.1 Quy moâ ñaàu tö tröïc tieáp töø Trung Quoác vaøo Vieät Nam coøn nhoû, chöa coù söï gia taêng voán ñaàu tö trong thôøi gian qua ........................................................... 46 2.5.2 Thôøi gian ñaàu tö tröïc tieáp cuûa caùc döï aùn töø Trung Quoác vaøo Vieät Nam töông ñoái ngaén............................................................................................................ 49 2.5.3 Caùc döï aùn ñaáu tö chuû yeáu trong nhöõng lónh vöïc khoâng caàn nhieàu voán .. 50 2.6 Haäu quaû coù theå xaåy ra trong ñaàu tö FDI Trung Quoác................................. 50 2.6.1 Nguy cô maát thò tröôøng tieâu thuï cuûa Vieät Nam ....................................... 50 2.6.2 Aûnh höôûng ñeán chính trò................................................................ ........ 51 2.7 Moät soá nguyeân nhaân coù theå giaûi thích cho vieäc Trung Quoác chöa tieán haønh ñaàu tö tröïc tieáp nhieàu sang Vieät Nam................................................. ..................... 52 Keát luaän chöông 2 ............................................................................................ 53
5 Chöông 3 Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI cuûa Trung Quoác vaøo Vieät Nam ..................................................................... 54 3.1 Muïc tieâu, ñònh höôùng caùc giaûi phaùp ........................................................... 54 3.1.1 Muïc tieâu ñeà xuaát giaûi phaùp ..................................................................... 54 3.1.2 Ñònh höôùng ñeà xuaát giaûi phaùp ................................................................. 54 3.2 Thaùch thöùc vaø cô hoäi cuûa Vieät Nam ............................................................ 55 3.2.1 Ñieåm maïnh: ............................................................................................ 55 3.2.2 Cô hoäi ...................................................................................................... 55 3.2.3 Ñieåm yeáu ................................................................................................. 56 3.2.4 Thaùch thöùc ............................................................................................... 56 3.3 Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam .................................................................................................... 57 3.3.1 Caûi tieán vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng xuùc tieán… ........................................... 58 3.3.2 Môû roäng lónh vöïc ñaàu tö FDI Trun g Quoác ña daïng hôn, cuûng coá vaø ñoäng vieân hieäu quaû cuûa nhöõng döï aùn cuõ ................................................................... 61 3.3.3 Giaûi phaùp ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc .................................... 64 3.3.4 Giaûi phaùp hoã trôï vieäc döï ñoaùn, ño löôøng haäu quaû nguy cô maát thò tröôøng tieâu thuï, veà aûnh höôûng chính trò, veà khaû naêng thoân tính cuûa Trung Quoác maø caùc döï aùn FDI Trung Quoác coù theå gaây ra ......................................................................... 66 3.4 Moät soá kieán nghò nhaèm naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam .................................................................................................... 67 3.4.1 Veà luaät phaùp, chính saùch ......................................................................... 67 3.4.2 Veà quaûn lyù nhaø nöôùc trong hoaït ñoäng ñaàu tö FDI Trung Quoác .............. 68 3.4.3 Taêng cöôøng caùc cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa hai nöôùc......... 69 Keát luaän chöông 3...... ...................................................................................... 70 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO................................... ........................................ ...... 72
6 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, BIEÅU ÑOÀ, SÔ ÑOÀ Trang Baûng 1.2: Cô caáu ÑTTTNN theo hình thöùc ñaàu tö .......................................... 28 Baûng 1.3: Keá hoaïch thu huùt ÑTTTNN 05 naêm (2000 -2005) ........................... 31 Baûng 1.5: ÑTTTNN phaân theo nöôùc ................................................................ 33 Baûng 1.6: FDI Trung Quoác phaân theo ñòa phöông ........................................... 36 Baûng 1.7: FDI Trung Quoác phaân theo ngaønh ................................................... 38 Baûng 1.8: FDI Trung Quoác phaân theo hình thöùc ñaàu tö ................................... 41 Baûng 1.9: Hieäu quaû duøng nguoàn voán FDI Trung Quoác.................................... 44 Bieåu ñoà 2.1: Voán ÑTTTNN vaøo Vieät Nam ..................................................... 27 Bieåu ñoà 2.2: So saùnh ÑTTTNN vaøo Vieät Nam cuûa Trung Quoác Nhaät Baûn vaø Myõ ........................................................................... 42 Sô ñoà 3.1: ÑTTTNN vaøo Vieät Nam phaân theo ngaønh ..................................... 31 Sô ñoà 3.2: Qui moâ caùc döï aùn ÑTTTNN vaøo Vieät Nam ................................... 34 Sô ñoà 3.3: Toång voán ÑTTTNN phaân theo ngaønh............................................. 40
7 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT FDI : Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi UNCTAD : Hoäi nghò Lieân Hôïp Quoác veà Thöông Maïi vaø Phaùt Trieån BTO : Döï aùn xaây döïng – chuyeån giao vaø kinh doanh BT : Döï aùn xaây döïng vaø chuyeån giao WTO : Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi ASEAN : Hieäp Hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ GDP : Toång saûn phaåm quoác noäi AFTA : Khu vöïc maäu dòch töï do CEPT : Chöông trình thueá öu ñaõi coù hieäu löïc chung APEC : Dieãn ñaøn Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông IMF : Quyõ tieàn teä quoác teá QH : Quoác Hoäi ÑTNN : Ñaàu tö nöôùc ngoaøi ÑTTTNN : Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi
8 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát vaø yù nghóa cuûa ñeà taøi: Ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, thoaùt khoûi voøng luaån quaån ngheøo ñoùi, tích luõy thaáp, khaéc phuïc tình traïng coâng ngheä laïc haäu, theo kòp vaø saùnh vai vôùi caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc vaø trong caùc toå chöùc quoác teá maø Vieät Nam laø thaønh vieân (môùi nhaát laø toå chöùc WTO), chuû tröông cuûa Ñaûng: ”Phaùt huy cao ñoä noäi löïc, ñoàng thôøi tranh thuû nguoàn löïc beân ngoaøi vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá ñeå phaùt trieån nhanh, coù hieäu quaû vaø beàn vöõng”. Trong ñoù, vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ( FDI) raát ñöôïc quan taâm vaø taïo nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå nguoàn voán naøy deã daøng ñi vaøo neàn kinh teá Vieät Nam. Tuy nhieân, trong thôøi gian qua, nguoàn voán naøy vaøo Vieät Nam cuõng chöa phaûi laø khaû quan laém, ñoái vôùi moät soá nöô ùc coù tieàm naêng kinh teá lôùn vaø ñaàu tö FDI ra nöôùc ngoaøi nhieàu, nhöng Vieät Nam chuùng ta vôùi moät soá ñieàu kieän thuaän lôïi vaãn chöa thu huùt nguoàn voán naøy hieäu quaû, ñoù laø nöôùc laùng gieàng Trung Quoác. Neáu khoâng tính Hoàng Koâng thì ñeán cuoái naêm 2005, Trung Quoác ñöùng thöù 16 trong caùc nöôùc coù voán ñaàu tö vaøo Vieät Nam. Theo tôø “Ñoâng Phöông” daãn bình luaän cuûa caùc hoïc giaû Myõ cho raèng hieän nay thöïc löïc kinh teá cuûa Trung Quoác raát lôùn, tôùi naêm 2015 coù theå ñuoåi kòp vaø vöôït Nhaät Baûn, tôùi naêm 2039 coù theå ñuoåi kòp vaø vöôït Myõ, xu theá Trung Quoác troãi daäy raát maïnh meõ. Moät soá nhaø kinh teá thuoäc Toå chöùc thöông maïi Theá Giôùi (WTO) coøn ñöa ra döï kieán laïc quan hôn, töùc tôùi naêm 2030, Trung Quoác coù theå ñuoåi kòp Myõ vaø vöôït Myõ. Vöøa qua trong moät cuoäc hoäi thaûo ôû Myõ, caùc nhaø kinh teá Myõ cho raèng Trung Quoác hieän nay ñaõ vöôn leân vò trí thöù hai sau Myõ. Ñieàu ñoù cho thaáy, Trung Quoác laø quoác gia coù tieàm löïc kinh teá raát lôùn.
9 Maëc khaùc, Trung Quoác vaø Vieät Nam laø hai quoác gia naèm keà nhau, coù bieân giôùi chung raát daøi, coù cheá ñoä chính trò gaàn gioáng nhau vaø töø laâu daân cö hai nöôùc ñaõ coù quan heä mua baùn, trao ñoåi haøng hoùa, quan heä thöông maïi,… Cuoái naêm 2004, ñaàu naêm 2005, Vieät Nam – Trung Quoác ñaõ phaùt trieån moái quan heä höõu nghò, hôïp taùc Vieät – Trung theo phöông chaâm 16 chöõ “laùng gieàng höõu nghò, hôïp taùc toaøn dieän, oån ñònh laâu daøi, höôùng ñeán töông lai” vaø xaây döïng moái quan heä 4 toát laø “ñoàng chí toát, baïn beø toát, laùng gieàng toát, ñoái taùc toát” maø laõnh ñaïo caáp cao hai nöôùc ñaõ ñeà ra. Trong boái caûnh ñoù, Vieät Nam caàn phaûi laøm sao ñeå taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán ñaàu tö FDI töø Trung Quoác nhieàu hôn nöõa boå sung vaøo nguoàn voán cuûa mình nhaèm thuùc ñaåy nhanh tieán trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 2/ Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Heä thoáng hoùa lyù luaän ñaàu tö nöôùc ngoaøi, nhaán maïnh nhöõng kh aùi nieäm caên baûn veà lôïi ích vaø thieät haïi cuûa FDI. - Nghieân cöùu, phaân tích tình hình thöïc hieän thu huùt FDI noùi chung vaø cuûa Trung Quoác noùi rieâng taïi Vieät Nam nhöõng naêm gaàn ñaây ruùt ra nhöõng lôïi ích vaø nhöõng haïn cheá coøn toàn taïi, ñoàng thôøi nghieân cöùu caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác taïi Vieät Nam. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng thu huùt voán FDI töø Trung Quoác. 3/ Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Ñoái töôïng nghieân cöùu: nghieân cöùu khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö FDI cuûa Trung Quoác taïi Vieät Nam giai ñoaïn 2003 -2005 vaø trong nhöõng naêm tôùi. - Phaïm vi nghieân cöùu: chæ nghieân cöùu caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán vieäc thu huùt voán FDI nöôùc ngoaøi noùi chung vaø Trung Quoác noùi rieâng taïi Vieät Nam. - Thôøi gian: chuû yeáu töø naêm 2003 ñeán naêm 2005 4/ Tính môùi cuûa luaän vaên:
10 Ñaõ coù nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu xoay quanh vaán ñeà thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hay thu huùt voán FDI töø khu vöïc nhö ñeà taøi: - “Caùc nhaân toá aûnh höôûng vaø giaûi phaùp ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam” trong luaän vaên tieán só cuûa nghieân cöùu sinh Trieäu Hoàng Caåm (2003): Ñeà taøi naøy taùc giaû ñaõ nghieân cöùu tình hình chung ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo VN giai ñoaïn 2001-2003, ñöa ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm quaûn lyù quaù trình ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, goùp phaàn cuûng coá vai troø cuûa chính phuû vaø hoaøn thieän quaù trình thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. - “Moät soá giaûi phaùp taêng cöôøng khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi töø EU taïi TP. HCM” (2004) cuûa hoïc vieân cao hoïc Ñoã Troïng Giaùp: Ñeà taøi naøy taùc giaû nhaán maïnh, phaân tích vaø neâu ra caùc giaûi phaùp laøm sao ñeå TP. HCM thu huùt ñöôïc nhieàu hôn voán ñaàu tö cuûa Lieân Minh Chaâu Aâu (EU). -“Laøm theá naøo ñeå thu huùt caùc nhaø ñaàu tö Myõ trôû thaønh nhaø ñaàu tö haøng ñaàu taïi Vieät Nam” (2005) cuûa hoïc vieân cao hoïc Ñinh Quang Duõng, theo taùc giaû, Myõ laø nöôùc coù neàn kinh teá raát phaùt trieån vaø coù chính saùch ñaàu tö tröïc tieáp ra nöôùc ngoaøi nhieàu nhöng thôøi gian qua Myõ ñaàu tö vaøo Vieät Nam raát ít, taùc gia û ñöa ra caùc giaûi phaùp ñeå thu huùt nguoàn voán naøy. - Caùc saùch lieân quan ñeán ñaàu tö Trung Quoác nhö : Chính saùch phaùt trieån kinh teá, kinh nghieäm vaø baøi hoïc cuûa Trung Quoác (Vieän nghieân cöùu Quaûn Lyù Kinh Teá Trung Öông – CIEM, hay saùch: Trung Quoác caûi caùch môû cöûa nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm (PGS.TS Nguyeãn Vaên Hoàng),… Chöa coù ñeà taøi luaän vaên hay saùch naøo nghieân cöùu toaøn dieän veà ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam. Cho neân, ñaây laø ñeà taøi môùi khoân g truøng laép vôùi caùc ñeán taøi ñaõ ñöôïc coâng boá tröôùc ñaây. 5/ Phöông phaùp nghieân cöùu:
11 Luaän vaên söû duïng keát hôïp caùc phöông phaùp nghieân cöùu, chuû yeáu caùc phöông phaùp sau: - Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin thöïc teá, khảo saùt thöïc teá, thu thaäp thoâng tin qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, phöông phaùp so saùnh, phaân tích thoáng keâ, phöông phaùp chuyeân gia, phöông phaùp toång hôïp. 6/ Noäi dung nghieân cöùu: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän vaø danh muïc baûng bie åu, taøi lieäu tham khaûo, noäi dung cuûa luaän vaên goàm 03 chöông sau: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän cuûa ñeà taøi. Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi . Khái quát loại hình đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng như nêu ra những lợi ích do hoạt động này mang lại cho cả bản thân nhà đầu tư, nước đi đầu tư và nước nhận đầu tư. Bên cạnh đó, nghiên cứu hoạt động thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi tại một số nước và rút ra kinh nghiệm cho Việt Nam. Chöông 2: Phaân tích thöïc traïng cuûa ñeà taøi. Thöïc traïng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, thu huùt FDI Trung Quoác taïi Vieät Nam. Bên cạnh việc tổng quát lại những thành tựu đạt được của hoạt động ĐTTTNN tại Việt Nam, phân tích những đóng góp của FDI Trung quốc vào sự tăng trưởng của hoạt động FDI chung của cả nước, ñeà taøi coøn ñeà caäp ñeán những bất lợi, thiệt hại mà hoạt động này có thể gây ra cho phía Việt Nam. Chöông 3: Caùc giaûi phaùp taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam. Đưa ra một số giải pháp căn cứ trên định h ướng phát triển chung của Việt Nam, trên cơ sở thuận lợi và khó khăn vốn có của Việt Nam. Đồng thời phát huy những lợi ích, hạn chế những bất lợi từ hoạt động FDI Trung Quốc. Các giải pháp cho việc taêng cöôøng thu hút và lựa chọn các dự án đầu tư trực tiếp FDI Trung Quốc vào Việt Nam trong thời gian tới.
12 Chöông 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.5 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 1.5.1 Khaùi nieäm ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi: Trong thöïc tieãn quaûn lyù ñaàu tö hieän nay, coù khaù nhieàu quan nieäm veà ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø döï aùn FDI. Theo cuoán Caåm nang höôùng daãn caùn caân thanh toaùn cuûa Quyõ tieàn teä quoác teá (IMF) thì “FDI laø moät ñaàu tö ñöôïc tieán haønh nhaèm thu ñöôïc lôïi ích laâu daøi taïi moät doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng ôû moät neàn kinh teá khaùc neàn kinh teá cuûa nhaø ñaàu tö, muïc ñích cuûa nhaø ñaàu tö laø coù ñöôïc tieáng noùi coù hieäu löïc trong hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa doanh nghieäp aáy”. Theo ñònh nghóa chuaån veà FDI cuûa OECD naêm 1996 thì “ FDI laø moät loaïi hình ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö cuûa moät nöôùc naøy ñaët moái quan taâm laâu daøi trong coâng vieäc ñaàu tö vaø kinh doan h ôû doanh nghieäp taïi nöôùc khaùc”. 1.5.2 Caùc hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi: - Ñaàu tö nöôùc ngoaøi thöôøng coù hai daïng chuû yeáu: ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp: Ñaàu tö tröïc tieáp laø loaïi hình ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö coù theå boû 100% voán hoaëc toaøn boä thieát bò ñeå ñaàu tö vaøo moät lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh hay dòch vuï naøo ñoù. Cuõng coù moät hình thöùc khaùc ñöôïc xem laø ñaàu tö tröïc tieáp khi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua laïi toaøn boä hay töøng phaàn moät doanh nghieä p cuûa nöôùc sôû taïi ñeå kinh doanh hoaëc hôïp taùc kinh doanh. Ñaàu tö giaùn tieáp laø loaïi hình ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå mua coå phaàn trong doanh nghieäp hoaëc chöùng khoaùn treân thò tröôøng taøi chính nhaèm thu lôïi nhuaän. Neáu loaïi hình ñaàu tö tröïc tieáp maø nhaø ñaàu tö thu lôïi nhuaän tröïc tieáp töø
13 hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh thì ñaàu tö giaùn tieáp thu lôïi nhuaän qua coå töùc (thu nhaäp qua coå phieáu hoaëc chöùng khoaùn). Ngoaøi ra, coøn coù moät hình thöùc p hoå bieán khaùc, ñoù laø tín duïng quoác teá keå caû döôùi daïng ODA. Hình thöùc naøy tuy coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng so vôùi ñaàu tö tröïc tieáp, nhöng noù chæ laø moät hình thöùc ñaëc bieät cuûa ñaàu tö giaùn tieáp. Hieän nay ôû Vieät Nam toàn taïi caû hai loaïi hình ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi. Theo xu höôùng phaùt trieån, caùc hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam chaéc chaén seõ ña daïng hôn nöõa trong töøng loaïi hình ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp. 1.5.3 Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø nhöõng taùc ñoäng cuûa noù: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi coù vò trí raát quan troïng goùp phaàn taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá khoâng chæ rieâng ñoái vôùi caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö maø coøn ñoái vôùi baûn thaân caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn. Ngaøy nay trong xu theá toaøn caàu hoùa, hôïp taùc vaø phaân coâng quoác teá, hoäi nhaäp vaø cuøng phaùt trieån laø vaán ñeà mang tính quy luaät. Lôïi ích cuûa vieäc xuaát khaåu tö baûn vaø tieáp nhaän ñaàu tö ñeàu coù yù nghóa nhö nhau. Tuy nhieân lôïi ích seõ khoâng theå chia ñeàu, noù chæ coù theå ñöôïc taän duïng khi ñoâi beân ñeàu bieát phaùt huy toát nhaát nhöõng lôïi theá, haïn cheá toái ña nhöõng maët traùi vaø khieám khuyeát. Treân tinh thaàn ño ù, ñeå hieåu roõ vai troø vaø vò trí cuûa ñaàu tö nöôùc ngoaøi neân xem xeùt taùc duïng cuûa noù caû töø hai phía. 1.1.3.1 Ñoái vôùi caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö: Hieän nay nguoàn FDI khoâng phaûi chæ ñaàu tö vaøo caùc nöôùc coù neàn kinh teá chaäm phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån maø coøn ôû caû nhöõng nöôùc tö baûn phaùt trieån. Nguoàn FDI ñeàu coù nhöõng taùc duïng nhö sau: (i) Taùc ñoäng tröïc tieáp, cuï theå laø: - FDI laø nguoàn voán quan troïng laøm taêng voán ñaàu tö, giuùp caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö cô caáu laïi neàn kinh teá, thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi, phaùt trieån saûn xuaát, thuùc ñaåy taêng tröôûng.
14 - Ngoaøi nguoàn voán FDI, caùc nhaø ñaàu tö coøn mang vaøo nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö caùc khoa hoïc coâng ngheä môùi cuõng n hö moâ hình toå chöùc quaûn lyù cuûa caùc chuyeân gia,…Ñeå khai thaùc toát nguoàn voán, ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao, chuyeån giao coâng ngheä trôû thaønh taát yeáu. - FDI laø phöông thöùc quan troïng laøm taêng kim ngaïch xuaát khaåu do goùp phaàn vaøo vieäc khai thaùc caùc lôïi theá veà taøi nguyeân, nhaân löïc nhaèm taïo ra nhöõng saûn phaåm xuaát khaåu vaø thay theá haøng nhaäp khaåu coù giaù trò, naâng cao khaû naêng caïnh tranh vaø hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá trong xu theá toaøn caàu hoùa. - FDI goùp phaàn vaøo vieäc taêng quy moâ hoaït ñoäng caùc doanh nghieäp thaønh laäp, caùc ngaønh kinh teá môùi, phaùt trieån saûn xuaát, thu huùt theâm lao ñoäng, laøm giaûm tyû leä thaát nghieäp, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho lao ñoäng ôû caùc nöôùc ñaàu tö vaø nhaän ñaàu tö. - FDI coøn mang laïi moät soá lôïi theá khaùc cho caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö nhö goùp phaàn laøm taêng nguoàn thu cho Ngaân saùch nhaø nöôùc töø caùc khoaûn thueá vaø thu lôïi nhuaän, chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá, môû theâ m moät soá ngaønh dòch vuï phuïc vuï cho caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - FDI do taïo ra moät löôïng haøng xuaát khaåu, taêng nguoàn ngoaïi teä goùp phaàn hoã trôï caùn caân thanh toaùn, seõ giuùp oån ñònh kinh teá vó moâ vaø ñaåy nhanh quaù trình hoäi nhaäp hôïp taùc giöõa caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö vaø caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Nguoàn löïc quan troïng naøy chính laø nhaân toá baûo ñaûm cho caùc nöôùc chaäm vaø ñang phaùt trieån coù ñieàu kieän ruùt ngaén khoaûng caùch bieät, naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa neàn kinh teá. Thöïc tieãn cho thaáy, khoâng ôû ñaâu coù ñieàu kieän naâng cao khaû naêng tieáp caän coâng ngheä hieän ñaïi vaø phöông thöùc quaûn lyù coù hieäu quaû baèng caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Trong caùc lôïi ích maø FDI mang laïi thì lôïi ích veà vaán ñeà taïo coâng aên vieäc laøm vaø naâng cao trình ñoä tay ngheà cho theá heä nhöõng ngöôøi lao ñoäng môùi laø vaán ñeà coù giaù trò vaø yù nghóa to lôùn hôn caû.
15 Ngoaøi ra caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö seõ naâng cao nghieäp vuï quaûn lyù, taùc phong coâng taùc cuûa nhöõng nöôùc tieân tieán ñaàu tö vaøo. (ii) Taùc ñoäng giaùn tieáp: Laø taùc ñoäng töø caùc doanh nghieäp FDI ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc, bao goàm caùc taùc ñoäng ch ính: - FDI taïo neân söùc eùp caïnh tranh treân thò tröôøng theå hieän ôû hai maët: + Doanh nghieäp FDI laøm cho ñoái thuû caïnh tranh suy yeáu hôn, coù nguy cô bò thu heïp thò phaàn, laøm giaûm saûn xuaát, thaäm chí ruùt lui khoûi thò tröôøng. + Chính söï caïnh tranh laïi kích thích caùc ñoái thuû ñaàu tö ñoåi môùi vöông leân ñöùng vöõng treân thò tröôøng, töø ñoù naêng suaát ñöôïc caûi thieän. - FDI giuùp chuyeån giao coâng ngheä töø doanh nghieäp FDI sang doanh nghieäp trong nöôùc. - FDI giuùp lieân keát giöõa doanh nghieäp FDI vôùi doanh nghieäp trong nöôùc ñeå saûn xuaát saûn phaåm môùi. - FDI giuùp löu chuyeån lao ñoäng töø doanh nghieäp FDI sang caùc doanh nghieäp trong nöôùc. * Xeùt treân phöông dieän vi moâ, ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc xem laø coù lôïi cho neàn kinh teá cuûa nöôùc nhaän ñaàu tö khi caùc doøng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñöôïc thu huùt tröôùc heát phaûi baûo ñaûm ñöôïc khaû naêng sinh lôøi. Noùi moät caùch khaùc ñi, veà khía caïnh taøi chính, caùc döï aùn ñaàu tö nö ôùc ngoaøi phaûi thu ñöôïc lôïi nhuaän sau moät thôøi gian hoaït ñoäng nhaát ñònh. Vaø lôïi nhuaän thu ñöôïc naøy seõ tröïc tieáp ñoùng goùp moät phaàn vaøo lôïi ích cuûa nöôùc nhaän ñaàu tö döôùi daïng sau: - Lôïi nhuaän seõ ñöôïc chuyeån sang löïc löôïng nhaân coâng baûn xöù döôùi daïng möùc löông thöïc teá cao hôn. - Ngöôøi tieâu duøng seõ ñöôïc söû duïng nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng cao vôùi giaù reû. - Chính phuû coù theå taêng nguoàn thu thoâng qua thueá doanh thu vaø lôïi nhuaän.
16 - Caùc khu vöïc khaùc cuûa neàn kinh teá coù theå ñöôïc höôûng lôïi nhôø aûnh höôûng cuûa yeáu toá “taùc ñoäng trình dieãn”. * Xeùt treân bình dieän quoác gia: FDI coù theå mang laïi cho nöôùc nhaän ñaàu tö nhieàu lôïi ích. Nhöõng lôïi ích naøy ñöôïc chia thaønh ba nhoùm: lôïi ích chuyeån taøi nguyeân, taùc ñoäng veà vieäc laøm vaø taùc ñoäng leân caùn caân thanh toaùn. (1) Lôïi ích chuyeån taøi nguyeân: nhôø coù söï ñoùng goùp cuûa FDI vaøo vieäc cung caáp voán, coâng ngheä vaø kyõ naêng quaûn lyù. Ñaây laø nhöõng yeáu toá thöôøng khan hieám ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån vaø ñöôïc buø ñaép thoâng qua vieäc tieáp nhaän FDI. (2) Lôïi ích thu ñöôïc veà vaán ñeà vieäc laøm nhôø taùc ñoäng tích cöïc cuûa FDI ñoái vôùi thò tröôøng lao ñoäng taïi nöôùc nhaän ñaàu tö. Tröô ùc heát, taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa FDI laø khaû naêng taïo ra coâng vieäc laøm cuûa caùc coâng ty ña quoác gia baèng tuyeån duïng coâng nhaân cuûa nöôùc chuû nhaø vaøo laøm vieäc taïi caùc coâ sôû saûn xuaát vaø truï sôû cuûa hoï. (3) Lôïi ích thu ñöôïc nhôø nhöõng taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi caùn caân tanh toaùn: haàu heát ôû caùc quoác gia theo ñuoåi chính saùch môû cöûa ñeå thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, aûnh höôûng cuûa FDI ñoái vôùi caùn caân thanh toaùn laø moät vaán ñeà raát ñöôïc chuù troïng. Chính phuû cuûa caùc quoác gia naøy muoán caùn caân thanh toaùn tích cöïc, nghóa laø caùn caân thaëng dö hôn laø thaâm huït. Söï thaâm huït naøy, neáu khoâng coù FDI, seõ chæ coù theå ñöôïc buø ñaép baèng caùch baùn taøi saûn cho nöôùc ngoaøi. * Ñoái vôùi nhöõng nöôùc coù neàn kinh teá ñang phaùt trieån nhö VN: ÑTTTNN laø moät trong nhöõng nguoàn quan troïng ñeå buø ñaép söï thieáu huït veà voán ngoaïi teä. Haàu heát caùc nöôùc coù neàn kinh teá keùm phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån ñeàu rôi vaøo caùc voøng laån quaån laø thu nhaäp thaáp-tích luõy thaáp-ñaàu tö thaáp-thu nhaäp thaáp. Ñaây laø ñieåm nuùt khoù khaên nhaát maø caùc nöôùc naøy phaûi vöôït qua ñeå coù theå hoäi nhaäp vaøo söï taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá hieän ñaïi. Trôû ngaïi lôùn nhaát ñeå thöïc hieän
17 nhöõng ñieàu ñoù ñoái vôùi caùc nöôùc naøy laø voán ñaàu tö, kyõ thuaät coâng ngheä, naêng löïc vaø kinh nghieäm quaûn lyù. Voán ñaàu tö laø cô sôû ñeå taïo ra coâng aên vieäc laøm trong nöôùc, ñoåi môùi coâng ngheä, kyõ thuaät, taêng naêng su aát lao ñoäng,…töø ñoù taïo tieàn ñeà ñeå taêng thu nhaäp, taêng tích luõy cho söï phaùt trieån kinh teá. Do vaäy, khi tích luõy trong nöôùc coøn thaáp thì voán nöôùc ngoaøi seõ laø moät cuù hích ñeå goùp phaàn ñoät phaù caùc voøng laån quaån noùi treân. Thoâng qua ÑTTTNN, caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaän ñaàu tö coù cô hoäi tieáp caän vôùi thò tröôøng theá giôùi nhieàu hôn. Bôûi vì caùc nöôùc naøy neáu coù khaû naêng saûn xuaát thì möùc chi phí saûn xuaát vaø chaát löôïng saûn phaåm chæ coù theå tieâu th uï noäi ñòa vaø raát khoù khaên trong vieäc thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng theá giôùi. Trong khi ñoù, haàu heát caùc hoaït ñoäng ÑTTTNN ñeàu do caùc coâng ty quoác gia thöïc hieän, maø caùc coâng ty naøy laïi coù lôïi theá trong vieäc tieáp caän vôùi khaùch haøng baèng nhöõng hôïp ñoàng daøi haïn döïa treân uy tín cuûa hoï veà chaát löôïng, kieåu daùng saûn phaåm vaø kòp thôøi haïn,… 1.1.3.2 Ñoái vôùi nöôùc ñi ñaàu tö: Nhôø xuaát khaåu tö baûn, caùc coâng ty xuyeân quoác gia coù ñieàu kieän naâng cao söû duïng voán baèng caùch khai thaùc toái ña nhöõng lôïi theá veà nhaân löïc vaø taøi nguyeân ôû caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ñeå giaûm giaù thaønh, tìm kieám tyû suaát lôïi nhuaän cao. - Môû roäng phaïm vi aûnh höôûng sang nhieàu quoác gia nhaèm khaúng ñònh s öùc maïnh veà kinh teá vaø naâng cao uy tín veà chính trò treân quoác teá, ñoàng thôøi thoâng qua vieäc cho vay voán vôùi soá löôïng lôùn, laõi suaát thaáp ñeå aùp ñaët caùc ñieàu kieän veà chính trò vaø kinh teá buoäc caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö phaûi leä thuoäc vaøo mình. - Ñaàu tö voán ra nöôùc ngoaøi giuùp caùc coâng ty xuyeân quoác gia môû roäng saûn xuaát sang nhieàu nöôùc, nhaèm traùnh nhöõng baát lôïi veà kinh teá vaø chính trò trong nöôùc mình (phaân taùn voán ñeå traùnh ruûi ro), ñoàng thôøi taän duïng thueá cuûa nöôùc khaùc ñeå phaân coâng laïi lao ñoäng chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coù lôïi nhaát cho caùc coâng ty trong heä thoáng taäp ñoaøn tö baûn xuyeân quoác gia. Taïo moâi tröôøng môùi ñeå caïnh tranh, thuùc ñaåy vaø môû roäng saûn xuaát.
18 - Taän duïng cô cheá hoïat ñoäng ñaàu tö cuûa moãi nöôùc khaùc nhau ñeå thöïc hieän vieäc chuyeån giaù, traùnh möùc thueá cao nhaèm toái öu hoùa lôïi nhuaän. - Môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, oån ñònh vaø duy trì saûn xuaát ôû trì nh ñoä cao, trong ñoù ñaùng chuù yù laø khai thaùc ñöôïc nguyeân lieäu giaù reû töø caùc nöôùc tieáp nhaän. Dó nhieân xuaát khaåu tö baûn cuõng coù nhöõng ruûi ro nhaát ñònh, tröôùc heát laø khaû naêng kieåm soaùt vaø quaûn lyù nguoàn voán tröôùc nhöõng bi eán ñoäng chính trò, xaõ hoäi ôû caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Maët khaùc caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn cuõng ñang phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng haïn cheá veà naêng löïc quaûn lyù, heä thoáng chính saùch vaø phaùp luaät chöa cuï theå, thieáu ñoàng boä, ñoäi nguõ coâng nhaân trình ñoä thaáp quy hoaïch daøn traõi thieáu khoa hoïc ôû nöôùc sôû taïi. Taát caû nhöõng bieåu hieän treân ñeàu taïo ra nhöõng trôû ngaïi nhaát ñònh cho caùc nhaø ñaàu tö. 1.5.4 Nhöõng baát lôïi maø FDI coù theå gaây ra cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö: Beân caïnh nhöõng lôïi ích thu ñöôïc töø vieäc tieáp nhaän nguoàn voán FDI, thì vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù moät soá baát lôïi maø caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö caàn nhaän thaáy: Nguoàn FDI chuû yeáu do caùc coâng ty xuyeân quoác gi a chi phoái. Vì vaäy caùc nöôùc nhaän ñaàu tö phaûi phuï thuoäc vaøo voán, coâng ngheä, thò tröôøng vaø heä thoáng maïng löôùi tieâu thuï cuûa caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn. Neáu caùc nöôùc nhaän ñaàu tö chæ bieát döïa vaøo FDI maø khoâng chuù troïng ñuùng möùc ñeán vieäc khai thaùc caùc nguoàn ñaàu tö khaùc töø noäi löïc cuûa neàn kinh teá thì nguy cô leä thuoäc vaø maát ñoäc laäp veà kinh teá laø khoù traùnh khoûi. Caùc coâng ty xuyeân quoác gia coù theå duøng quyeàn löïc kinh teá cuûa mình gaây aûnh höôûng baát lôïi ñeán tình hình kinh teá xaõ hoäi cuûa nöôùc chuû nhaø. - Muïc tieâu cuûa baát kyø nhaø ñaàu tö naøo cuõng ñeàu mong muoán thu hoài voán nhanh vaø coù ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän. Do ñoù vieäc chuyeån giao coâng ngheä cuõng cô baûn laø nhaèm muïc ñích naøy. * Taùc ñoäng coâng ngheä
19 Coù hai khuynh höôùng thöôøng xaûy ra: + Ñöa caùc thieát bò coâng ngheä hieän ñaïi vaøo nhaèm thu hoài voán vaø lôïi nhuaän nhanh maø khoâng tính ñeán chaát löôïng vaø soá löôïng lao ñoäng hieän coù cuûa nöôùc sôû taïi. Keát quaû laø maëc duø taêng voán ñaàu tö, môû roäng saûn xuaát, coù theâm nhieàu ngaønh ngheà môùi nhöng ngöôøi lao ñoäng vaãn thieáu vieäc laøm. Soá löôïng lao ñoäng dö thöøa vaãn khoâng ñöôïc giaûi quyeát. + Taän duïng caùc thieát bò coâng ngheä ñaõ cuõ vaø laïc haäu chuyeån giao caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Do maùy moùc thieát bò laïc haäu neân chi phí saûn xuaát lôùn, giaù thaønh saûn phaåm cao, khaû naêng caïnh tranh thaáp, nhoùm caùc nöôùc daïng naøy khoù coù theå ñuoåi kòp caùc nöôùc phaùt trieån. Ñoù laø chöa tính ñeán caùc taùc haïi khaùc nhö oâ nhieåm moâi tröôøng, khoâng coù ñieàu kieän tieáp nhaän khoa hoïc coâng ngheä vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc hieän ñaïi,… * Tình traïng chuyeån giaù thoâng qua thuû thuaät naâng giaù chi phí ñaàu vaøo. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi thöôøng tính giaù cao cho nhöõng nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm, maùy moùc vaø thieát bò maø hoï nhaäp vaøo ñeå thöïc hieän ñaàu tö. Vieäc laøm naøy mang laïi nhieàu lôïi ích cho nhaø ñaàu tö nhö: giaûm ñöôïc thu eá TNDN, thueá chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi…giaûm lôïi nhuaän thöïc teá maø hoï kieám ñöôïc, seõ laøm haïn cheá caùc nhaø caïnh tranh saùt nhaäp vaøo thò tröôøng. Ngöôïc laïi, ñieàu naøy laïi gaây ra chi phí saûn xuaát cao ôû caùc nöôùc chuû nhaø vaø caùc nöôùc chuû nhaø phaûi mua haøng hoùa do ñaàu tö nöôùc ngoaøi saûn xuaát vôùi giaù cao hôn. * Taùc ñoäng tieâu cöïc leân caùn caân thanh toaùn: AÛnh höôûng cuûa FDI ñoái vôùi caùn caân thanh toaùn laø moät vaán ñeà raát ñöôïc chuù troïng. Thoâng thöôøng nhaø nöôùc sôû taïi raát khoù kieåm soaùt ñöôïc giao dòch ngoaïi thöông cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, bôûi haàu heát caùc giao dòch naøy laø giao dòch trong noäi boä coâng ty cuûa caùc taäp ñoaøn tö baûn xuyeân quoác gia. Nhôø giao dòch trong noäi boä, caùc coâng ty coù voán ñaàu tö coù theå ñònh giaù caùc saûn
20 phaåm do mình saûn xuaát ra hoaëc caùc nguoàn ñaàu tö theo möùc giaù coù lôïi nhaát cho hoï nhaèm ñeå troán thueá hoaëc neù traùnh söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc sôû ta ïi. Taùc ñoäng baát lôïi cuûa FDI leân caùn caân thanh toaùn cuûa nöôùc nhaän ñaàu tö coù theå daãn ñeán hai khía caïnh: laø vieäc chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi, hoaït ñoäng naøy seõ ñöôïc theå hieän laø taøi saûn nôï trong taøi khoaûn vaõng lai; kh ía caïnh thöù hai laø vieäc nhaäp khaåu nguyeân phuï lieäu, maùy moùc thieát bò vaø haøng trung gian töø nöôùc ngoaøi cuûa caùc coâng ty xuyeân quoác gia cuõng taïo ra nôï trong taøi khoaûn vaõng lai. Vaø nhöõng hoaït ñoäng naøy seõ laøm giaûm nhöõng taùc ñoäng tích cöïc cuûa FDI leân caùn caân thanh toaùn cuûa nöôùc chuû nhaø. * Taùc ñoäng leân hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc coâng ty noäi ñòa: Beân caïnh öu theá veà voán, coâng ngheä hieän ñaïi, thò tröôøng, trình ñoä quaûn lyù, maïng löôùi tieâu thuï saûn phaåm,…caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn hoaøn toaøn coù ñuû ñieàu kieän ñeå giaønh theá chuû ñoäng trong saûn xuaát kinh doanh ngay taïi nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Do ñoù baèng con ñöôøng caïnh tranh hôïp quy luaät caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaøn toaøn coù theå thoân tính caùc coâng ty noäi ñòa laø moät thöïc teá. Söï huøng maïnh cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi coù theå daãn ñeán söï töï trieät tieâu khoûi thò tröôøng cuûa caùc coâng ty ñaàu tö trong nöôùc khoâng ñuû khaû naêng caï nh tranh vaø khoâng ñuû söùc ñeå toàn taïi trong moät thôøi gian daøi ñeå roài bò thoân tính. Ngoaøi ra, coøn caàn phaûi xem xeùt ñeán muïc ñích thoân tính caùc coâng ty cuûa caùc ñoái taùc ñaàu tö baûn ñòa cuûa caùc coâng ty xuyeân quoác gia ñeå coù theå giaønh ñöôïc vò theá ñoäc quyeàn, hoaëc gaàn nhö ñoäc quyeàn. Ñieàu naøy seõ laøm giaûm lôïi ích cuûa FDI, ñaëc bieät ôû caùc quoác gia coøn theo ñuoåi chính saùch baûo hoä caùc ngaønh coâng nghieäp non treû, bôûi vì neáu caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia vaøo nhöõng ngaønh coâng nghieäp ñöôïc xem laø coù tieàm naêng nhöng coøn non treû, caùc coâng ty baûn ñòa seõ khoù coù cô hoäi phaùt trieån. * Ngoaøi ra nöôùc tieáp nhaän nguoàn voán FDI coù theå gaëp moät soá baát lôïi, haïn cheá: