Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Thiết kế tài liệu hỗ trợ dạy học nhằm nâng cao kết quả học tập phần hóa vô cơ lớp 12 trung học phổ thông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Cao Thị Minh Huyền<br /> <br /> THIẾT KẾ TÀI LIỆU HỖ TRỢ DẠY HỌC<br /> NHẰM NÂNG CAO KẾT QUẢ HỌC TẬP<br /> PHẦN HÓA VÔ CƠ LỚP 12 TRUNG HỌC<br /> PHỔ THÔNG<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh – 2013<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Cao Thị Minh Huyền<br /> <br /> THIẾT KẾ TÀI LIỆU HỖ TRỢ DẠY HỌC<br /> NHẰM NÂNG CAO KẾT QUẢ HỌC TẬP<br /> PHẦN HÓA VÔ CƠ LỚP 12 TRUNG HỌC<br /> PHỔ THÔNG<br /> <br /> Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Hóa học<br /> Mã số<br /> : 60 14 01 11<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> <br /> PGS.TS. Trịnh Văn Biều<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh – 2013<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Luận văn được hoàn thành với sự nỗ lực, cố gắng của bản thân, cùng với sự động<br /> viên, giúp đỡ nhiệt tình của thầy cô, gia đình, bạn bè và các em học sinh.<br /> Đầu tiên em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Trịnh Văn Biều đã tận tâm<br /> hướng dẫn và tạo điều kiện để em có thể hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn thầy<br /> đã dành nhiều thời gian để đọc luận văn và có những góp ý sâu sắc cùng với sự hướng dẫn<br /> tận tình cho việc hoàn thiện công trình này.<br /> Xin chân thành cảm ơn các thầy cô dạy lớp Cao học Lý luận và phương pháp dạy học<br /> bộ môn Hóa học khóa 22 đã truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm quý báu cho chúng em<br /> trong suốt khóa học.<br /> Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học, Khoa Hóa học trường Đại<br /> học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh; Ban Giám hiệu, tổ Hóa học trường THPT Long<br /> Trường, nơi tác giả đang công tác và tiến hành thực nghiệm sư phạm đã tạo điều kiện giúp<br /> đỡ một cách có hiệu quả bằng nhiều hình thức khác nhau.<br /> Tôi xin cảm ơn những người bạn đồng hành của lớp cao học Lý luận và phương<br /> pháp dạy học bộ môn Hóa học khóa 22; quý thầy cô và các em học sinh trường THPT<br /> Lương Văn Can, THPT Nguyễn Văn Cừ, THPT Chu Văn An TPHCM, THPT Chu Văn An<br /> Bình Phước đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi có thể thực hiện và thực nghiệm đề tài.<br /> Cuối cùng, con xin bày tỏ lòng biết ơn đến cha mẹ, gia đình, những người đã thường<br /> xuyên động viên, khuyến khích, hỗ trợ để con có thể hoàn thành luận văn.<br /> Một lần nữa, xin gửi đến tất cả mọi người lòng biết ơn chân thành và sâu sắc.<br /> Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2013<br /> <br /> Tác giả<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. 1<br /> MỤC LỤC .................................................................................................................... 2<br /> DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ..................................................... 5<br /> MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 6<br /> 1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................................. 6<br /> 2. Mục đích của việc nghiên cứu ....................................................................................... 7<br /> 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 7<br /> 4. Nhiệm vụ của đề tài........................................................................................................ 7<br /> 5. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................................... 7<br /> 6. Giả thuyết khoa học ....................................................................................................... 8<br /> 7. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu.................................................................... 8<br /> 8. Đóng góp mới của đề tài ................................................................................................ 9<br /> <br /> CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ....................... 10<br /> 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ............................................................................. 10<br /> 1.1.1. Các bài viết về phương tiện dạy học và tài liệu hỗ trợ dạy học ............................ 10<br /> 1.1.2. Các đề tài nghiên cứu về sử dụng phương tiện dạy học........................................ 11<br /> 1.1.3. Các đề tài nghiên cứu về thiết kế tài liệu học tập .................................................. 13<br /> 1.1.4. Nhận xét ................................................................................................................ 14<br /> 1.2. Quá trình dạy học [19] .............................................................................................. 15<br /> 1.2.1. Môn học ................................................................................................................. 16<br /> 1.2.2. Quá trình học của học sinh .................................................................................... 16<br /> 1.2.3. Quá trình dạy của giáo viên................................................................................... 17<br /> 1.2.4. Đặc điểm của quá trình dạy học ............................................................................ 18<br /> 1.2.5. Hoạt động nhận thức của học sinh trong quá trình dạy học [2] ............................ 19<br /> 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả dạy học....................................................... 20<br /> 1.3.1. Kiến thức nền ........................................................................................................ 20<br /> 1.3.2. Hứng thú học tập [14], [24], [30], [31] ................................................................. 20<br /> 1.3.3. Trí nhớ [13], [30]................................................................................................... 22<br /> 1.3.4. Phương pháp dạy học [1], [2], [5], [6] .................................................................. 26<br /> 1.3.5. Phương tiện dạy học [2] ........................................................................................ 28<br /> 1.3.6. Bài tập và việc sử dụng bài tập hóa học [2], [30].................................................. 29<br /> 1.3.7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập [4] ................................................................... 31<br /> 2<br /> <br /> 1.4. Tài liệu học tập .......................................................................................................... 31<br /> 1.4.1. Khái niệm về tài liệu học tập [8], [30] .................................................................. 31<br /> 1.4.2. Tầm quan trọng của tài liệu học tập ...................................................................... 32<br /> 1.4.3. Ưu - nhược điểm của từng loại tài liệu học tập ..................................................... 33<br /> 1.5. Thực trạng sử dụng tài liệu do giáo viên thiết kế cho học sinh lớp 12 ở một số<br /> trường THPT .................................................................................................................... 39<br /> 1.5.1. Đối tượng điều tra ................................................................................................. 39<br /> 1.5.2. Nội dung điều tra ................................................................................................... 39<br /> 1.5.3. Kết quả điều tra ..................................................................................................... 40<br /> <br /> CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ TÀI LIỆU HỖ TRỢ DẠY HỌC PHẦN HÓA VÔ CƠ<br /> LỚP 12 THPT ............................................................................................................ 47<br /> 2.1. Cơ sở khoa học của việc thiết kế các tài liệu hỗ trợ dạy học................................. 47<br /> 2.1.1. Đặc trưng môn học ................................................................................................ 47<br /> 2.1.2. Đặc điểm của các đối tượng học sinh.................................................................... 48<br /> 2.1.3. Tổng quan về phần hóa học vô cơ lớp 12 THPT .................................................. 50<br /> 2.2. Các yêu cầu khi thiết kế tài liệu hỗ trợ dạy học phần hóa vô cơ lớp 12 THPT .. 50<br /> 2.2.1. Về hình thức của tài liệu........................................................................................ 50<br /> 2.2.2. Về nội dung của tài liệu......................................................................................... 50<br /> 2.2.3. Về các yếu tố gây hứng thú trong tài liệu ............................................................ 51<br /> 2.3. Giới thiệu tổng quan về tài liệu hỗ trợ dạy học phần hóa vô cơ lớp 12 THPT ... 53<br /> 2.3.1. Vở ghi bài .............................................................................................................. 53<br /> 2.3.2. Đề cương ôn tập lí thuyết ...................................................................................... 53<br /> 2.3.3. Hệ thống các bài tập hóa học và phương pháp giải .............................................. 53<br /> 2.4. Thiết kế tài liệu hỗ trợ dạy học phần hóa vô cơ lớp 12 THPT ............................. 54<br /> 2.4.1. Thiết kế vở ghi bài................................................................................................. 54<br /> 2.4.2. Thiết kế đề cương ôn tập hệ thống hóa lí thuyết ................................................... 73<br /> 2.4.3. Thiết kế hệ thống bài tập và phương pháp giải ..................................................... 84<br /> 2.4.4. Những điểm mới của tài liệu hỗ trợ dạy học phần hóa vô cơ lớp 12 THPT ....... 100<br /> 2.5. Các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng các tài liệu đã thiết kế ..................... 100<br /> 2.5.1. Hướng dẫn kỹ cho học sinh cách đọc và sử dụng tài liệu ................................... 100<br /> 2.5.2. Rèn luyện cho học sinh cách làm việc với tài liệu .............................................. 104<br /> 2.5.3. Sử dụng linh hoạt tài liệu với từng đối tượng học sinh ....................................... 106<br /> 2.5.4. Kết hợp với sử dụng công nghệ thông tin ........................................................... 107<br /> 2.5.5. Xây dựng mối quan hệ tốt giữa thầy và trò ......................................................... 110<br /> 2.6. Một số giáo án thực nghiệm ................................................................................... 111<br /> 3<br /> <br />