Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:170

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu tổng quát của đề tài "Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một" là hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Việc nghiên cứu đề tài này nhằm đánh giá thực trạng hiện nay về hệ thống KSNB trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một để tìm kiếm các giải pháp và đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống KSNB trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT ------------------------- NGUYỄN THỊ TRANG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH:KẾ TOÁN MÃ SỐ:60 34 03 01 BÌNH DƢƠNG - NĂM 2017
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT ------------------------- NGUYỄN THỊ TRANG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH:KẾ TOÁN MÃ SỐ: 60 34 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ MAI HƢƠNG BÌNH DƢƠNG - NĂM 2017
LỜI CẢM ƠN Trƣớc tiên, tôi xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu và tất cả các Quý Thầy Cô trƣờng Đại Học Thủ Dầu Một đã truyền đạt những kiến thức quý báu cũng nhƣ các tài liệu cần thiết để tôi có đủ điều kiện hoàn thành luận văn này. Đặc biệt tôi xin đƣợc gửi lời cám ơn trân trọng đến TS.Nguyễn Thị Mai Hƣơng là ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn tôi một cách tận tình để hoàn thành công việc này trong thời gian qua. Sau cùng, tôi xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân tình đến các bạn học, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi một cách trực tiếp cũng nhƣ gián tiếp để tôi có thể hoàn thành luận văn này đúng thời hạn. Với vốn kiến thức có giới hạn, luận văn này chắc chắn không thể tránh đƣợc những thiếu sót, hạn chế, do đó tôi rất mong nhận đƣợc nhiều những ý kiến đóng góp xây dựng của Quý Thầy Cô và các bạn bè. Trân trọng.
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Nguyễn Thị Trang
TÓM TẮT Đối tƣợng nghiên cứu và khảo sát của đề tài là hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) quy trình kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một với mục đích là đƣa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống KSNB tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. Trong quá trình nghiên cứu tác giả lần lƣợt đƣa ra các vấn đề về cách thức giải quyết nhằm mang lại những mục tiêu của đề tài cụ thể nhƣ sau: a/ Hệ thống hóa cơ sở lý luận về KSNB: - Sơ lƣợc về sự ra đời và phát triển kiểm soát nội bộ trong lĩnh vực công - Khái niệm về kiểm soát nội bộ trong lĩnh vực công - Lợi ích và hạn chế của kiểm soát nội bộ Đặc biệt, luận văn đã đề cập và nhấn mạnh đến vấn đề hệ thống KSNB đơn vị công, trong đó các yếu tố cấu thành nên hệ thống kiểm soát nội bộ đƣợc luận văn hệ thống hóa rất chi tiết về những cơ sở lý luận này. Trọng tâm của nghiên cứu này chính là vấn đề “Kiểm soát nội bộ trong hoạt động hành chính công của ngành thuế” cũng đã đƣợc đề cập đầy đủ trong cơ sở lý luận của luận văn. kiểm tra thuế. b/ Thực trạng kiểm soát nội bộ quy trình kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một: Nghiên cứu của luận văn cũng đã trình bày chi tiết phƣơng pháp thu thập dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu dữ liệu, để thông qua đó đánh giá đƣợc thực trạng tình hình kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một, mà cụ thể là: kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. c/ Giải pháp hoàn thiện kiểm soát nội bộ quy trình kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế
Thành phố Thủ Dầu Một. Luận văn đã đƣa ra những quan điểm hoàn thiện, xem đó là những nền tảng định hƣớng cho các giải pháp hoàn thiện đƣợc đề cập trong nghiên cứu của tác giả. Vấn đề căn bản mà luận văn muốn hƣớng đến đó là đƣa ra các giải pháp hoàn thiện hệ thống KSNB tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một, cụ thể một số giải pháp sau đây đã đƣợc luận văn trình bày trong nghiên cứu của mình: ƣờng kiểm soát” ro”; Sau cùng, để các giải pháp hoàn thiện của luận văn có tính khả thi cao cũng nhƣ hiệu quả của nó mang lại, luận văn đã đƣa ra đƣợc những kiến nghị mang tính cấp thiết và ý nghĩa thực tiễn đối với vấn đề KSNB quy trình kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một nói riêng và Cục Thuế tỉnh Bình Dƣơng nói chung.
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Tên đầy đủ AICPA American Institute Of Certified Public Accountants- Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ BASEL II Basel Committee on Banking Supervision- Hiệp ƣớc quốc tế về vốn Basel BCTC Báo cáo tài chính CCT Chi cục thuế COSO The committee of sponsoring Organizations of the Treadway Commission- Hội đồng quốc gia Hoa Kỳ về chống gian lận báo cáo tài chính DN Doanh nghiệp Euro Euro- Đồng tiền chung Châu Âu FATCA Foreign Account Tax Compliance Act- Đạo luật tuân thủ thuế nƣớc ngoài của Hoa Kỳ G20 The Group of Twenty- Nhóm 20 nƣớc có nền kinh tế lớn GTGT Giá trị gia tăng HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ INTOSAI The International Organizations of Supreme Audit Institutions- Tổ chức quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao ISO International Organization for Standardization- Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế KSNB Kiểm soát nội bộ NNT Ngƣời nộp thuế NSNN Ngân sách nhà nƣớc Sig Observed significance level – Mức ‎ý nghĩa quan sát
Statistical Package for the Social Sciences – Phần mềm thống SPSS kê trong lĩnh vực khoa học, xã hội TDM Thủ Dầu Một TNDN Thu nhập doanh nghiệp TP Thành phố USD United States dollar- Đồng đô la Mỹ
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ----------- Trang I> DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Tổng hợp đối tƣợng đƣợc khảo sát qua bảng câu hỏi ................ 40 Bảng 4.1: Quy trình kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế TP Thủ Dầu Một ...... 48 Bảng 4.2: Bảng kết quả thu ngân sách của CCT TP TDM giai đoạn 2012- 2016 51 Bảng 4.3: Bảng kết quả số thuế thu vào ngân sách qua công tác kiểm tra, chống thất thu thuế tại CCT TP TDM giai đoạn 2012-2016 …………………………..53 Bảng 4.4: Thống kê mô tả yếu tố môi trƣờng kiểm soát ............................ 58 Bảng 4.5: Thống kê mô tả yếu tố đánh giá rủi ro ....................................... 59 Bảng 4.6: Thống kê mô tả yếu tố hoạt động kiểm soát............................... 60 Bảng 4.7: Thống kê mô tả yếu tố thông tin truyền thông ........................... 61 Bảng 4.8: Thống kê mô tả yếu tố giám sát.................................................. 62 Bảng 4.9: Kết quả kiểm định Cronbach’s alpha ......................................... 63 Bảng 4.10: Variables in the Equation ......................................................... 65 II> DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Khái quát qui trình đánh giá rủi ro của COSO .......................... 22 Sơ đồ 3.1: Khung nghiên cứu luận văn do tác giả tự xây dựng .................. 36 Sơ đồ 3.2: Mô hình nghiên cứu tác giả đề xuất .......................................... 42 Sơ đồ 4.1: Sơ đồ tổ chức và quan hệ của Chi cục Thuế TP Thủ Dầu Một...46
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ TÓM TẮT NHẬN XÉT CỦA NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU......................................... 1 1.1.Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 1 1.2. Các nghiên cứu trong và ngoài nƣớc có liên quan ................................. 2 1.2.1. Nghiên cứu trong nƣớc ................................................................... 2 1.2.2. Nghiên cứu nƣớc ngoài ................................................................... 4 1.3. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................... 5 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.......................................................... 6 1.4.1. Đối tƣợng nghiên cứu ..................................................................... 6 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu......................................................................... 6 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................ 6 1.5.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu .......................................................... 6 1.5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu................................................................. 6 1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................... 7 1.7. Kết cấu của luận văn .............................................................................. 7 CHƢƠNG 2: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ................................................................... 8 2.1. Tổng quan về kiểm soát nội bộ .............................................................. 8 2.1.1. Lịch sử ra đời và phát triển hệ thống lý luận về kiểm soát nội bộ .. 8 2.1.2. Định nghĩa về kiểm soát nội bộ..................................................... 13 2.1.3. Các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ ....................... 15 2.2. Kiểm soát nội bộ trong đơn vị công ..................................................... 17
2.2.1. Mục tiêu kiểm soát nội bộ trong đơn vị công ............................... 17 2.2.2. Đặc điểm tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ trong đơn vị công .. 19 2.2.3. Khái niệm kiểm soát nội bộ trong đơn vị công ............................. 21 2.2.4. Các yếu tố cấu thành hệ thống kiểm soát nội bộ trong đơn vị công ................................................................................................................. 22 2.2.4.1 Môi trường kiểm soát................................................................. 22 2.2.4.2 Đánh giá rủi ro .......................................................................... 23 2.2.4.3 Hoạt động kiểm soát .................................................................. 24 2.2.4.4 Truyền thông và thông tin .......................................................... 26 2.2.4.5 Giám sát ..................................................................................... 26 2.3. Kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế .................................... 27 2.3.1. Khái quát về công tác kiểm tra thuế.............................................. 27 2.3.2. Văn bản pháp lý liên quan công tác kiểm tra thuế ........................ 29 2.3.3. Nội dung kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế .............. 30 2.4. Các trƣờng hợp trốn thuế và bài học kinh nghiệm về công tác kiểm tra thuế trên thế giới ......................................................................................... 32 2.4.1. Các trƣờng hợp trốn thuế trên thế giới .......................................... 32 2.4.2. Bài học kinh nghiệm về công tác kiểm tra thuế ở một số nƣớc trên thế giới..................................................................................................... 33 2.4.3. Bài học xây dựng bộ tiêu chí quản lý rủi ro thuế cho Việt Nam .. 35 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2............................................................................ 37 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 39 3.1. Mô hình nghiên cứu ............................................................................. 39 3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................... 40 3.2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ................................................................. 40 3.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................... 40 3.3. Thu thập và xử lý dữ liệu nghiên cứu .................................................. 41
3.4. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu ....................................................... 44 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3............................................................................ 46 CHƢƠNG 4: THỰC TRẠNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT .................................... 47 4.1. Giới thiệu về Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một ........................ 47 4.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển.................................................... 47 4.1.2. Chức năng và nhiệm vụ................................................................. 47 4.1.3. Cơ cấu tổ chức............................................................................... 48 4.1.4. Nhiệm vụ của các Đội thuế thuộc Chi cục Thuế TP Thủ Dầu Một ................................................................................................................. 50 4.2. Phân tích tình hình thu thuế của Chi cục Thuế Thành phố Thủ dầu Một giai đoạn 2012 – 2016 ................................................................................. 50 4.2.1. Đặc điểm quy trình thu thuế.......................................................... 50 4.2.2. Đặc điểm quy trình kiểm tra thuế ................................................. 51 4.2.3. Công tác thu thuế của Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một giai đoạn 2012-2016 ....................................................................................... 54 4.2.4. Công tác kiểm tra thuế của Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một giai đoạn 2012-2016 ................................................................................ 56 4.2.5. Công tác kiểm tra nội bộ của Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một giai đoạn 2012-2016 ........................................................................ 58 4.2.6. Những hạn chế trong công tác kiểm tra nội bộ của Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một giai đoạn 2012-2016 ...................................... 59 4.3. Kết quả nghiên cứu phân tích thực trạng công tác kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một ... 59 4.3.1. Thống kê mô tả.............................................................................. 59 4.3.2. Phân tích Cronbach’s alpha........................................................... 66
4.3.3. Phân tích hồi quy Binary Logistic (Hồi qui nhị phân) ................. 68 4.4. Phân tích thực trạng kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một ...................................................... 70 4.4.1. Môi trƣờng kiểm soát .................................................................... 70 4.4.2. Đánh giá rủi ro .............................................................................. 72 4.4.3. Hoạt động kiểm soát ..................................................................... 73 4.4.4. Thông tin và truyền thông ............................................................. 74 4.4.5. Hoạt động giám sát ....................................................................... 75 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4............................................................................ 76 CHƢƠNG 5: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT NỘI BỘ CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT ...................................................................................................... 77 5.1. Quan điểm hoàn thiện .......................................................................... 77 5.1.1. Quan điểm kế thừa ........................................................................ 77 5.1.2. Quan điểm hội nhập ...................................................................... 78 5.1.3. Quan điểm ứng dụng công nghệ thông tin vào hệ thống kiểm soát ................................................................................................................. 79 5.2. Giải pháp hoàn thiện kiểm soát nội bộ công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một ............................................................. 81 5.2.1. Về Môi trƣờng kiểm soát .............................................................. 81 5.2.2. Về Đánh giá rủi ro ......................................................................... 82 5.2.3. Về Hoạt động kiểm soát ................................................................ 84 5.2.4. Về Thông tin và truyền thông ....................................................... 85 5.2.5. Về Hoạt động giám sát .................................................................. 87 5.3. Những kiến nghị hỗ trợ nhằm thực hiện giải pháp .............................. 88 5.3.1. Đối với Nhà nƣớc .......................................................................... 88 5.3.2. Đối với Ngành thuế ....................................................................... 91
5.3.3. Đối với Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một ........................... 92 KẾT LUẬN CHƢƠNG 5............................................................................ 94 KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................... 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU 1.1.Tính cấp thiết của đề tài Thuế giữ vai trò rất quan trọng trong cơ cấu thu ngân sách của nhà nƣớc, nó là công cụ chủ yếu của nhà nƣớc nhằm huy động tập trung một phần của cải vật chất trong xã hội vào ngân sách nhà nƣớc (NSNN) đối với nền kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Bên cạnh đó nó còn là công cụ điều tiết vĩ mô đối với nền kinh tế, bởi vì thông qua tác động về thuế, nhà nƣớc có thể tác động đến cung- cầu của nền kinh tế nhằm đảm bảo sự bình đẳng và công bằng trong xã hội. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm các chính sách về thuế ngày càng phức tạp, nhất là kể từ khi Luật quản lý thuế số 78/2006/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2006 của Quốc Hội khóa XI ra đời, đƣợc sửa đổi, bổ sung theo Luật số 21/2012/QH13 đã đƣợc Quốc hội khoá XIII thông qua ngày 20 tháng 11 năm 2012, đánh dấu một bƣớc ngoặt quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính. Xác định hoàn toàn trách nhiệm cho các đối tƣợng nộp thuế tự khai, tự tính, tự nộp thuế vào NSNN và tự chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật nên tình trạng vi phạm chế độ, luật thuế ngày càng tinh vi hơn ở các đối tƣợng nộp thuế. Công tác kiểm tra thuế là một công tác hết sức quan trọng trong công tác thuế, nếu công tác này thực hiện tốt sẽ tạo sự công bằng trong việc thực thi chính sách thuế của ngƣời nộp thuế, đồng thời cũng là một bƣớc để xác định hành vi vi phạm của ngƣời nộp thuế để tiến hành xử lý những đối tƣợng có hành vi gian lận trốn thuế, cố tình vi phạm Luật thuế. Bên cạnh đó công tác kiểm tra cũng là cơ sở đánh giá xác định những ngƣời nộp thuế chấp hành tốt chính sách thuế để đề xuất khen thƣởng. Bên cạnh yếu tố đã nói trên, về phía cán bộ thuế, những ngƣời thực thi pháp luật thuế trong công tác kiểm tra thuế trong thời gian qua vẫn còn sai phạm trong công tác thực hiện quy trình kiểm tra thuế, đồng thời kẽ hở của chính sách thuế chính là mầm mống của hiện tƣợng tiêu cực nhũng nhiểu của cán bộ thuế trong quá trình thực hiện công tác kiểm tra thuế. 1
Để làm tốt công tác kiểm tra thuế, trƣớc hết nội bộ trong ngành thuế nói chung và Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một nói riêng phải có sự kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ đến từng bộ phận. Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một là cơ quan chuyên môn nằm trong hệ thống thu thuế Nhà nƣớc, đƣợc giao nhiệm vụ thu thuế và thu khác trên địa bàn Thành phố Thủ Dầu Một, thƣờng xuyên kiểm tra việc chấp hành pháp luật về thuế của các cá nhân, doanh nghiệp trên địa bàn. Trong quá trình vận hành, chính sách về thuế thƣờng xuyên thay đổi, các quy trình kiểm soát nội bộ trong Chi cục không còn phù hợp với tình hình thực tế hiện nay nữa, công tác kiểm tra xử lý vi phạm còn nhiều hạn chế, từ đó dẫn đến tình trạng trốn thuế, lách thuế khá phổ biến của các doanh nghiệp. Để có thể kiểm soát nội bộ tốt trong việc kiểm tra thuế đối với từng bộ phận trong Chi cục thì việc xây dựng một bộ phận kiểm soát nội bộ vững mạnh, nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa trong việc kiểm tra thuế của từng Đội trong Chi cục là rất cần thiết. Những yếu tố có thể tác động đến việc kiểm soát trong công tác kiểm tra của ngành thuế nhƣ: Môi trƣờng kiểm soát; Đánh giá độ rủi ro; Hoạt động kiểm soát; Thông tin truyền thông và Giám sát kiểm tra. Xuất phát từ thực tế cũng nhƣ tính cấp thiết của việc kiểm soát nội bộ trong Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một, tác giả đã chọn đề tài “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một ” để làm nghiên cứu của mình. 1.2. Các nghiên cứu trong và ngoài nƣớc có liên quan 1.2.1. Nghiên cứu trong nƣớc Hệ thống kiểm soát nội bộ chỉ đƣợc chính thức đề cập đến trong chuẩn mực kiểm toán VSA số 400 đánh giá rủi ro và kiểm soát nội bộ có hiệu lực từ đầu năm 2002 và Thông tƣ số 44/2011/TT-NHNN ngày 29/12/2011 của Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam ban hành quy định về HTKSNB và kiểm toán nội bộ đối với các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nƣớc ngoài. Tuy nhiên, trên thực tế vai trò của KSNB trong các đơn vị ở Việt Nam, đặc biệt là trong khu vực hành chính công vẫn còn khá mờ nhạt. Và theo tìm hiểu của tác giả cũng đã có 2
một số công trình nghiên cứu về KSNB trong đơn vị hành chính công đƣợc đề cập dƣới đây: Tác giả Nguyễn Đình Tùng (2006), Tạp chí Kiểm toán, (8), tr.37-38 “Một số vấn đề cần chú ý trong quá trình khảo sát thu thập thông tin về hệ thống kiểm soát nội bộ đối với kiểm toán ngân sách địa phương”. Tác giả đã nghiên cứu và đánh giá hệ thống KSNB là một vấn đề quan trọng nhằm xác định phƣơng pháp, phạm vi, nội dung kiểm toán để nâng cao chất lƣợng và hiệu quả kiểm toán. Tác giả Võ Năm (2010) – Khoa kế toán trƣờng Đại học kinh tế Đà Nẵng, luận văn thạc sĩ kinh tế “Hoàn thiện công tác kiểm soát thu tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Định”. Tác giả đã nghiên cứu việc ứng dụng các cơ sở lý luận KSNB áp dụng vào đơn vị sự nghiệp công, hoạt động thu tại cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Định trong hệ thống các cơ sở pháp lý của Nhà nƣớc. Tác giả Võ Đăng Khoa (2015), Trƣờng Đại học Lạc Hồng , luận văn thạc sĩ kế toán “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ quy trình thu thuế tại Chi cục Thuế Thị xã Dĩ An”. Tác giả đã nghiên cứu việc ứng dụng các cơ sở lý luận KSNB áp dụng vào quy trình thu thuế tại Chi cục Thuế thị xã Dĩ An. Tác giả Nguyễn Toàn Thắng (2014), Trƣờng Đại học Lạc Hồng, luận văn thạc sĩ Kế toán“Kiểm soát rủi ro trong công tác thu thuế TNDN tại Chi cục Thuế TP.Biên Hòa, thực trạng và giải pháp”. Tác giả đã nghiên cứu và tổng kết lý thuyết về KSNB theo hƣớng quản lý rủi ro tại đơn vị hoạt động công, nghiên cứu thực trạng kiểm soát rủi ro trong công tác thu thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) tại chi cục thuế Thành Phố Biên Hòa, và đƣa ra một số giải pháp hoàn thiện. Tác giả Nguyễn Việt Tƣờng (2013), Trƣờng Đại học Kỹ thuật Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, luận văn thạc sĩ kinh tế “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác chống thất thu thuế tại Chi cục Thuế quận Tân Bình”, tác giả đã nghiên cứu, đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Chi cục thuế quận Tân Bình từ đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị cần thiết nhằm tăng cƣờng hiệu quả công tác chống thất thu tại Chi cục thuế quận Tân Bình. 3
Qua tham khảo, tổng quan nghiên cứu các đề tài trên có một số điểm tƣơng đồng trong nội dung và thống nhất trong lý luận, đó là: + Các nghiên cứu đều tập trung làm rõ khái niệm về KSNB, các bộ phận cấu thành hệ thống KSNB, những hạn chế vốn có của hệ thống KSNB, xác định mục tiêu của KSNB, những nhân tố ảnh hƣởng đến việc thiết kế, vận hành hệ thống KSNB. + Nêu ra đƣợc những bất cập, thiếu sót của hệ thống văn bản pháp quy về KSNB ở khu vực công. + Nêu ra đƣợc nhiều vấn đề về KSNB cần phải hoàn thiện ở nhiều loại hình đơn vị trong khu vực công. + Ứng dụng kiến thức KSNB của COSO và hƣớng dẫn của INTOSAI trong các giải pháp hoàn thiện hệ thống KSNB cho các đơn vị trong khu vực công. Mỗi nghiên cứu trên đi vào những lĩnh vực, loại hình đơn vị khác nhau, có nhiều nghiên cứu về kiểm soát rủi ro (KSRR) và KSNB liên quan đến kiểm tra thuế, nhƣng mỗi địa phƣơng có những đặc thù riêng, trình độ chuyên môn quản lý khác nhau, tính chất đối tƣợng nộp thuế khác nhau nên cũng có những đặc điểm trong quản lý thu thuế khác nhau. Đề tài tác giả nghiên cứu mang tính kế thừa những công trình nghiên cứu trƣớc, nhƣng cũng có sự khác biệt riêng tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một, không trùng lắp với bất cứ đề tài nào đã công bố trƣớc đây. Và việc tham khảo các nghiên cứu trên là hữu ích để tác giả tích lũy thêm đƣợc kinh nghiệm, học đƣợc những cơ sở lý luận hay và rút ra đƣợc những điểm thiếu sót liên quan đến nội dung KSNB mà tác giả mong muốn tìm hiểu trong quá trình thực hiện viết luận văn của mình. 1.2.2. Nghiên cứu nƣớc ngoài - Năm 1992, Ủy ban các tổ chức đồng bảo trợ (thƣờng đƣợc gọi là COSO) của Hội đồng quốc gia chống gian lận báo cáo tài chính Hoa Kỳ (thƣờng gọi là Ủy ban Treadway) đã công bố Báo cáo COSO 1992, đƣa ra một khuôn mẫu về kiểm soát nội bộ. Báo cáo này thông qua việc cung cấp cái nhìn toàn diện về kiểm soát nội bộ, đã đặt nền tảng cho các lý thuyết về kiểm soát nội bộ hiện nay. 4
- Các nghiên cứu về kiểm soát nội bộ sau đó đƣợc phát triển mạnh, chuyên sâu vào các loại tổ chức hoặc các loại hình hoạt động khác nhau. Trong khu vực công, KSNB cũng rất đƣợc quan tâm. Hƣớng dẫn về KSNB của Tổ chức quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao (INTOSAI) đã đƣợc ban hành năm 1992 cập nhật đến năm 2013, đƣa ra các quan điểm và hƣớng dẫn về KSNB trong các đơn vị thuộc khu vực công. Trong nghiên cứu này tác giả kế thừa lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu để giải quyết vấn đề thực tiễn KSNB trong đơn vị thuộc khu vực công. Tóm lại: Có nhiều công trình nghiên cứu trong nƣớc và nƣớc ngoài có liên quan đến KSNB ở đơn vị công nói chung và cơ quan thuế nói riêng, tuy nhiên nghiên cứu về hoàn thiện hệ thống KSNB trong công tác kiểm tra thuế ở Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một là chƣa có công trình nào nghiên cứu, đây chính là khe trống để tác giả thực hiện đề tài này. 1.3. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu tổng quát của đề tài là hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng. Việc nghiên cứu đề tài này nhằm đánh giá thực trạng hiện nay về hệ thống KSNB trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một để tìm kiếm các giải pháp và đƣa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống KSNB trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. Cụ thể: - Xác định các nhân tố tác động đến hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một; - Hệ thống hoá cơ sở lý luận về các nhân tố tác động đến hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế; - Phân tích thực trạng các nhân tố tác động đến hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế; - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống KSNB trong công tác kiểm tra thuế tại đơn vị. 5
1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hệ thống KSNB bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu này tập trung vào phân tích sự ảnh hƣởng của hệ thống kiểm soát nội bộ đến công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. Cụ thể hơn trong nghiên cứu này, tác giả tập trung làm rõ khả năng ngăn chặn những sai sót trong công tác kiểm tra thuế thông qua việc hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ và dữ liệu đƣợc khai thác chủ yếu trong nội bộ cơ quan Thuế. + Phạm vi về không gian: Hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một. + Phạm vi về thời gian: Từ năm 2012-2016. 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu 1.5.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu * Dữ liệu sơ cấp: Lấy từ các các bảng khảo sát theo các yếu tố KSNB. Thực hiện thông qua lấy ý kiến dựa trên bảng câu hỏi soạn sẵn của 91 mẫu quan sát là những ngƣời đang làm việc tại Chi cục Thuế TP Thủ Dầu Một và có am hiểu về hệ thống kiểm soát nội bộ. * Dữ liệu thứ cấp: Số liệu thuế thu đƣợc, kết quả kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Thủ Dầu Một từ năm 2012 đến năm 2016 trong Báo cáo tổng kết công tác thuế và báo cáo tổng kết công tác kiểm tra thuế hàng năm gửi lên Cục Thuế tỉnh Bình Dƣơng. Đồng thời thu thập các dữ liệu có liên quan đến các loại thuế, các tài liệu chính thức khác thông qua các hội nghị, hội thảo, tạp chí thuế, tài chính có liên quan. 1.5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Nghiên cứu định tính: Hệ thống hóa cơ sở lý luận bằng phƣơng pháp tổng hợp, phân tích. Tiến hành khảo sát các thông tin về công tác kiểm tra nhằm hoàn 6