Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương" là đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN NGUYỄN THÙY LINH KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN THƢƠNG MẠI SƠN PHƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN MÃ SỐ: 834 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ THÙY DƢƠNG HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Vũ Thùy Dương. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả luận văn Nguyễn Thuỳ Linh
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn với đề tài: “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương” tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của những cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu. Trước hết, tôi xin bày tỏ sự cảm ơn đối với Ban giám hiệu nhà trường, Khoa sau đại học và các thầy, cô giáo Trường Đại học Công Đoàn đã tạo mọi điều kiện về tinh thần và vật chất giúp đỡ tôi hoàn thành chương trình học tập và nghiên cứu. Có được kết quả này tôi vô cùng biết ơn và bày tỏ lòng kính trọng sâu sắc đối với cô giáo TS. Vũ Thùy Dương, người đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Bên cạnh đó, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến ban Giám đốc, các phòng ban và cán bộ công nhân viên Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi khảo sát nghiên cứu thực tế, tìm kiếm và khai thác thông tin một cách hiệu quả để hoàn thành luận văn. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng để hoàn thiện luận văn của mình, tuynhiên sẽ không tránh khỏi còn những thiếu sót và hạn chế. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và các bạn.
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1 2. Tổng quan các công trình đã nghiên cứu có liên quan.......................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................ 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 4 6. Đóng góp của đề tài nghiên cứu ............................................................................ 5 7. Kết cấu luận văn .................................................................................................... 5 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI ... 6 1.1. Đặc điểm hoạt động của các doanh nghiệp thƣơng mại ảnh hƣởng đến kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh ............................................... 6 1.2. Một số vấn đề cơ bản về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp............................................................................................................ 8 1.2.1. Khái niệm và phân loại doanh thu ....................................................... 8 1.2.2. Khái niệm và phân loại chi phí .......................................................... 10 1.2.3. Khái niệm kết quả kinh doanh và phân loại kết quả kinh doanh ......... 15 1.3. Nội dung kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thƣơng mại ..................................................................................... 17 1.3.1. Kế toán doanh thu ............................................................................. 17 1.3.2. Kế toán chi phí .................................................................................. 23 1.3.3. Kế toán kết quả kinh doanh ............................................................... 32 1.3.4. Trình bày thông tin doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trên báo cáo tài chính ............................................................................................... 33
Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................. 36 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN THƢƠNG MẠI SƠN PHƢƠNG .............................................................................................. 37 2.1. Khái quát chung về Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng ................................................................................................................... 37 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..................................................... 37 2.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh ........................................................ 38 2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý ...................................................... 39 2.1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy và chế độ chính sách kế toán áp dụng ........ 41 2.2. Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng .......................................... 44 2.2.1. Thực trạng kế toán doanh thu ............................................................ 44 2.2.2. Thực trạng kế toán chi phí ................................................................. 48 2.2.3. Thực trạng kế toán kết quả kinh doanh .............................................. 52 2.2.4 Thực trạng trình bày thông tin doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương ......................... 54 2.3. Đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng ........................... 56 2.3.1. Những kết quả đạt được .................................................................... 56 2.3.2. Một số hạn chế cơ bản ....................................................................... 59 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................... 60 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................. 62 Chƣơng 3. HOÀN THIỆN KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN THƢƠNG MẠI SƠN PHƢƠNG ....................................................................................................... 63 3.1. Định hƣớng phát triển của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng ............................................................................................................ 63 3.1.1. Tầm nhìn và sứ mệnh ........................................................................ 63 3.1.2. Chiến lược phát triển ......................................................................... 64
3.1.3. Mục tiêu kinh doanh .......................................................................... 64 3.2. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng .......... 64 3.2.1. Yêu cầu hoàn thiện ............................................................................ 64 3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện ....................................................................... 65 3.3. Một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng ............... 67 3.3.1. Hoàn thiện kế toán doanh thu ............................................................ 67 3.3.2. Hoàn thiện kế toán chi phí ................................................................. 69 3.4. Điều kiện thực hiện giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thƣơng mại Sơn Phƣơng ................................................................................................................... 74 3.4.1. Điều kiện về phía nhà nước và các cơ quan chức năng ....................... 74 3.4.2. Điều kiện đối với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương ....................................................................................................... 75 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................. 77 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 79 PHỤ LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Viết đầy đủ 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 BH Bán hàng 3 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 4 BHXH Bảo hiểm xã hội 5 BHYT Bảo hiểm y tế 6 BTC Bộ Tài chính 7 CCDC Công cụ dụng cụ 8 CCDV Cung cấp dịch vụ 9 DN Doanh nghiệp 10 DT Doanh thu 11 GTGT Giá trị gia tăng 12 HĐKD Hoạt động kinh doanh 13 KPCĐ Kinh phí công đoàn 14 KTTC Kế toán tài chính 15 QLDN Quản lý doanh nghiệp 16 SXKD Sản xuất kinh doanh 17 TGNH Tiền gửi ngân hàng 18 TK Tài khoản 19 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 20 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 21 TSCĐ Tài sản cố định 22 TTĐB Tiêu thụ đặc biệt 23 VNĐ Việt Nam Đồng 24 XK Xuất khẩu
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 1.1. Mẫu báo cáo kêt quả hoạt động kinh doanh ...................................... 34 Bảng 3.1. Chi tiết các tài khoản theo mẫu ......................................................... 68 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp chi tiết doanh thu....................................................... 68 Bảng 3.3. Mẫu báo cáo bán hàng ....................................................................... 68 Bảng 3.4. Bảng tồng hợp số phải thu khách hàng và thời gian quá hạn ............ 72 Bảng 3.5. Tổng hợp hình giá cả một số mặt hàng ............................................. 73 Sơ đồ Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức quản lý của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương ............................................................................... 41 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương ................................................................. 42 Sơ đồ 2.3: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy vi tính. ..... 43 Sơ đồ 2.4: Quy trình luân chuyển nghiệp vụ bán hàng ...................................... 45
DANH MỤC PHỤ LỤC Sơ đồ 1.1: Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Sơ đồ 1.2: Kế toán doanh thu hoạt động tài chính Sơ đồ 1.3: Kế toán thu nhập khác Sơ đồ 1.3 : Kế toán thu nhập khác Sơ đồ 1.4: Kế toán giá vốn hàng bán PHỤ LỤC 17.5 Sơ đồ 1.5: Kế toán chi phí tài chính Sơ đồ 1.6: Kế toán Chi phí bán hàng Sơ đồ 1.7: Kế toán chi phí Quản lý doanh nghiệp Sơ đồ 1.7: Kế toán chi phí Quản lý doanh nghiệp PHỤ LỤC 17.8 Sơ đồ 1.8: Kế toán chi phí khác PHỤ LỤC 17.9 Sơ đồ 1.9: Kế toán Chi phí thuế TNDN hiện hành PHỤ LỤC 17.10 Sơ đồ 1.10: Kế toán Xác định Kết quả kinh doanh
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nền kinh tế của nước ta hiện nay đang được vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, cùng với sự sôi động của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối diện với nhiều thử thách lớn. Để tồn tại và phát triển trong điều kiện khắc nghiệt đó, các doanh nghiệp buộc phải làm ăn có hiệu quả và lãi - lỗ đã trở thành vấn đề sống còn đối với mỗi doanh nghiệp. Các doanh nghiệp hoạt động trên thị trường bao giờ cũng nhằm mục đích là tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt được mục tiêu đó, các doanh nghiệp phải tính toán đầy đủ và doanh thu nhận được cũng như kết quả hoạt động kinh doanh. Với tư cách là công cụ quản lý, công tác kế toán gắn liền với hoạt động kinh tế xã hội, hạch toán kế toán đảm nhiệm chức năng cung cấp thông tin một cách chính xác và hữu ích giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp đưa ra quyết định hoạt động kinh doanh hợp lý. Các thông tin kế toán về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh giúp các nhà quản trị có một cái nhìn chính xác về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp từ đó đưa ra các quyết định quản lý hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ở mỗi giai đoạn phát triển, lãnh đạo doanh nghiệp cần có những kế hoạch kinh doanh và quản lý doanh nghiệp phù hợp với tình hình kinh tế trong nước và thế giới là vấn đề hết sức quan trọng. Có nhiều công cụ để quản lý hiệu quả, trong đó công cụ không thể thiếu và đóng vai trò quan trọng là kế toán. Bên cạnh các phương thức xúc tiến thương mại để đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ với mục đích cuối cùng là tối đa hóa lợi nhuận, các doanh nghiệp cần phải nắm bắt thông tin, số liệu cần thiết và chính xác từ bộ phận kế toán giúp cho các nhà quản trị có cái nhìn chính xác về tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, đưa ra các quyết định quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý kinh doanh của doanh nghiệp, có thể công khai tài chính thu hút các nhà đầu tư.
2 Đặc biệt, các doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực thương mại, dịch vụ nói chung và Công ty Trách nhiệm hữu hạn (TNHH) Thương mại Sơn Phương nói riêng càng phải cố gắng nhiều hơn để thể hiện vị thế của mình trong quá trình hội nhập với nền kinh tế trong nước, khu vực và trên thế giới. Qua những năm hoạt động công ty từng bước khẳng định mình trên thương trường và việc đẩy mạnh kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là vấn đề có ý nghĩa thiết thực. Bởi vậy, cải tiến và hoàn thiện hơn nữa kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại nói riêng luôn đặt ra với mục đích nhằm tổ chức khoa học, hợp lý, làm cơ sở cho các thông tin kế toán cung cấp đảm bảo tính đúng đắn và đáng tin cậy. Xuất phát từ tầm quan trọng trên và qua thực tế tìm hiểu về kế toán ở Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương, em chọn nghiên cứu đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương” làm đề tài luận văn thạc sĩ kế toán. 2. Tổng quan các công trình đã nghiên cứu có liên quan Thời gian qua có nhiều công trình nghiên cứu về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp, có thể kể đến một số công trình như: Luận văn thạc sĩ “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công ty TNHH Vận tải Dịch vụ và Thương mại Quang Doanh” năm 2018 của tác giả Bùi Thị Phương, tác giả đã chỉ ra rằng công tác tổ chức kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là một trong các yếu tố đảm bảo sự thành công cho các quyết định kinh doanh của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó tác giả đã phân tích thực trạng và phương hướng hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công ty và xây dựng được một hệ thống báo cáo quản trị về doanh thu, chi phí, và phân tích theo mô hình ABC cho công ty TNHH Vận tải Dịch vụ và Thương mại Quang Doanh. Luận văn thạc sĩ “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Cơ khí Đình Điền” năm 2019 của tác giả Đặng Thị Thanh Ngọc đã hệ thống hóa và làm sáng tỏ những nội dung lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp. Về mặt thực tiễn, đã đánh giá được
3 tình hình thực tế chỉ ra được các hạn chế và đề xuất các giải pháp hoàn thiện, nếu được doanh nghiệp nghiên cứu áp dụng sẽ có kết quả, tuy nhiên luận văn chưa chỉ rõ được thời điểm và giá trị ghi nhận doanh thu, chi phí và các nguyên tắc ảnh hưởng đến doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh. Mặt khác, tác giả chưa phân loại được doanh thu, chi phí và ảnh hưởng của thông tin cung cấp để lập dự toán và ra quyết định kinh doanh. Luận văn thạc sĩ "Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Quốc tế Tuấn Tú” năm 2019 của tác giả Bùi Quang Huy về mặt lý luận đã hệ thống hoá và làm sáng tỏ những nội dung lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp. Về mặt thực tiễn, luận văn đã khảo sát, nghiên cứu thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Quốc tế Tuấn Tú, chỉ ra nguyên nhân của sự tồn tại từ đó làm cơ sở để đưa ra kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại công ty. Tuy đề tài đề cập đến các khía cạnh của kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh đối với doanh nghiệp kinh doanh đồ uống, một số vấn đề mới chỉ được tác giả đề cập đến chưa có nghiên cứu cụ thể. Luận văn thạc sĩ “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Thanh Tráng” năm 2019 của tác giả Văn Thị Thu Ngân, luận văn đã khái quát được các vấn đề lý luận và thực tiễn tổ chức kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp. Tuy nhiên nghiên cứu của tác giả chủ yếu đề cập đến công tác theo dõi ghi chép, phản ánh thông tin tài chính trong khi các chỉ tiêu phân tích mang tính lý thuyết chưa có số liệu minh họa cụ thể. Có thể thấy, các công trình nghiên cứu đã công bố đã có nhiều nghiên cứu về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu, phân tích một cách cụ thể, toàn diện về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương. Do đó, trong nghiên cứu này tác giả sẽ tiếp tục kế thừa các công trình trước đây để có thể đánh giá những kết quả đạt được cũng như những
4 hạn chế trong kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương, nâng sức cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần củng cố vị thế của doanh nghiệp trong điều kiện nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu trên đề tài cần giải quyết được các nhiệm vụ sau: - Thứ nhất: Hệ thống hóa cơ sở lý luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp thương mại. - Thứ hai: Đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương. - Thứ ba: Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của luận văn: Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Nghiên cứu tại phòng kế toán, phòng kinh doanh, kho, .. của Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương. + Nội dung: Nghiên cứu kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương dưới góc độ kế toán tài chính. + Thời gian: Tác giả nghiên cứu lấy số liệu năm 2020. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử.
5 5.2. Phương pháp thu thập tài liệu Dữ liệu phục vụ cho đề tài nghiên cứu được thu thập thông qua các nguồn sau: + Nguồn dữ liệu sơ cấp: Trực tiếp khảo sát công kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương để thu thập thông tin đảm bảo tính xác thực cho công tác nghiên cứu. + Nguồn dữ liệu thứ cấp: Các dữ liệu thu thập từ nguồn này bao gồm các văn bản Luật, thông tư... của Quốc hội, các Bộ, ngành về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả: Tài liệu giới thiệu về doanh nghiệp, đặc điểm, mục tiêu, phương hướng, chính sách phát triển của Công ty; Các sổ sách, chứng từ, báo cáo kế toán liên quan đến công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh… 5.3. Phương pháp xử lý dữ liệu Từ những dữ liệu thu thập được tác giả đã tổng hợp, thống kê, phân tích hiện tượng và quá trình kinh tế để làm cơ sở cho việc đánh giá thực trạng, chỉ ra những vấn đề hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế làm căn cứ đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp với mục tiêu nghiên cứu của đề tài. 6. Đóng góp của đề tài nghiên cứu - Ý nghĩa khoa học: Hệ thống hóa và góp phần làm rõ cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp theo luật kế toán, chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán hiện hành. - Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở lý luận và thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương, đề tài đã đánh giá ưu, nhược điểm, từ đó đề xuất các giải pháp để hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại Sơn Phương. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại Chương 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương Chương 3: Hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Sơn Phương
6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI 1.1. Đặc điểm hoạt động của các doanh nghiệp thƣơng mại ảnh hƣởng đến kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh Khái niệm doanh nghiệp thương mại Thương mại là toàn bộ các hoạt động kinh doanh trên thị trường bằng các hành vị như mua bán hàng hóa, cung ứng các dịch vụ thương mại hoặc các hoạt động xúc tiến thương mại để nhằm mục đích sinh lợi, mang lại lợi nhuận. Vậy mô hình doanh nghiệp thương mại là doanh nghiệp (DN) được thành lập chuyên về việc cung cấp các hoạt động kinh doanh thương mại, tổ chức mua bán hàng hóa nhằm mang lại lợi nhuận. Hoạt động thương mại chủ yếu phân thành 3 loại: mua bán hàng hóa, dịch vụ thương mại và xúc tiến thương mại. Đặc điểm hoạt động của các doanh nghiệp thương mại Đặc điểm giúp nhận diện được mô hình DN thương mại ngày nay: - DN thương mại là cầu nối trung gian giữa DN sản xuất và thị trường tiêu dùng. DN thương mại làm nhiệm vụ phát triển các nhu cầu sử dụng về hàng hóa và dịch vụ trên thị trường từ đó đưa ra các phương án đáp ứng yêu cầu đó. - DN thương mại là các DN thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng của sản phẩm thông qua việc tiếp thu ý kiến của khách hàng và đưa ra những sự thay đổi phù hợp với nhu cầu sử dụng của khách hàng. - DN thương mại còn làm nhiệm vụ giải quyết các mối quan hệ giữa các DN và khách hàng, tạo nên 01 dây chuyền hoạt động sản xuất và kinh doanh hiệu quả. - DN thương mại còn là mô hình kinh doanh đem lại hiệu quả cho tất cả các DN tham gia thị trường. Hoạt động thương mại có các đặc điểm sau: - Lưu chuyển hàng hóa trong kinh doanh thương mại bao gồm hai giai đoạn: mua hàng và bán hàng không qua khâu chế biến làm thay đổi hình thái vật chất của hàng.
7 - Đối tượng kinh doanh thương mại là các loại hàng hóa phân theo từng ngành hàng: + Hàng vật tư, thiết bị (tư liệu sản xuất – kinh doanh); + Hàng công nghệ phẩm tiêu dùng; + Hàng lương thực, thực phẩm chế biến - Quá trình lưu chuyển hàng hóa được thực hiện theo hai phương thức bán buôn và bán lẻ. Trong đó, bán buôn là bán hàng hóa cho các tổ chức bán lẻ, tổ chức sản xuất, kinh doanh dịch vụ hoặc các đơn vị xuất khẩu để tiếp tục quá trình lưu chuyển của hàng; bán lẻ là bán hàng cho người tiêu dùng cuối cùng. - Bán buôn hàng hóa và bán lẻ hàng hóa có thể thực hiện bằng nhiều hình thức: bán thẳng, bán qua kho trực tiếp, gửi bán qua đơn vị đại lý, ký gửi, bán hàng trả góp, hàng đổi hàng… - Tổ chức đơn vị kinh doanh thương mại có thể theo một trong các mô hình: tổ chức bán buôn, tổ chức bán lẻ, chuyên doanh hoặc kinh doanh tổng hợp, hoặc chuyên môi giới… ở các quy mô tổ chức: quầy, cửa hàng, công ty, tổng công ty… thuộc mọi thành phần kinh tế kinh doanh trong lĩnh vực thương mại. Trong kinh doanh thương mại cần được xuất phát từ đăc điểm qua hệ thương mại và vị thế kinh doanh với các bạn hàng để tìm phương thức giao dịch, mua bán thích hợp, đem lại cho đơn vị lợi ích lớn nhất. Vì vậy, kế toán các đơn vị thương mại cần thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ để cung cấp thông tin cho người quản lý doanh nghiệp, các đối tượng ngoài đơn vị có thể đưa ra các quyết định đúng đắn, đó là: - Ghi chép số lượng, chất lượng và chi phí mua hàng, giá mua, phí khác, thuế không được hoàn trả theo chứng từ đã lập, trên hệ thống sổ kế toán thích hợp. - Phân bổ hợp lý chi phí mua hàng ngoài giá mua cho số hàng đã bán và tồn cuối kỳ, để từ đó xác định giá vốn hàng hóa đã bán trong kỳ và tồn cuối kỳ. - Phản ánh kịp thời khối lượng hàng bán, ghi nhận doanh thu bán hàng và các chỉ tiêu liên quan khác của khối lượng hàng bán (giá vốn hàng bán, doanh thu thuần…)
8 - Quản lý chặt chẽ tình hình biến động và dự trữ kho hàng hóa, phát hiện, xử lý kịp thời hàng hóa ứ đọng tại kho hay nợi gửi đại lý… - Lựa chọn phương pháp và xác định đúng giá vốn hàng xuất bán để đảm bảo độ chính xác của chỉ tiêu lợi nhuận gộp hàng hóa đã tiêu thụ. - Xác định kết quả bán hàng và thực hiện chế độ báo cáo hàng hóa và báo cáo tình hình tiêu thụ và kết quả tiêu thụ hàng hóa. - Theo dõi và thanh toán kịp thời công nợ với nhà cung cấp và khách hàng có liên quan của từng thương vụ giao dịch. 1.2. Một số vấn đề cơ bản về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp 1.2.1. Khái niệm và phân loại doanh thu 1.2.1.1. Khái niệm doanh thu Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC ban hành ngày 22/12/2014 thì doanh thu được định nghĩa là lợi ích kinh tế thu được làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp ngoại trừ phần đóng góp thêm của các cổ đông [4]. Doanh thu được ghi nhận tại thời điểm giao dịch phát sinh, khi chắc chắn thu được lợi ích kinh tế, được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản được quyền nhận, không phân biệt đã thu tiền hay sẽ thu được tiền. Doanh thu bán hàng (bao gồm doanh thu tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa) và cung cấp dịch vụ là giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa, cung cấp lao vụ dịch vụ của DN, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Doanh thu là phần giá trị mà công ty thu được trong quá trình hoạt động kinh doanh bằng việc bán sản phẩm hàng hóa. Doanh thu là một trong những chỉ tiêu quan trọng phản ánh quá trình hoạt động kinh doanh của đơn vị ở một thời điểm cần phân tích. Thông qua nó chúng ta có thể đánh giá được hiện trạng của doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hay không. Doanh thu của DN được tạo ra từ các hoạt động: - Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính. - Doanh thu từ hoạt động tài chính.
9 - Doanh thu từ hoạt động bất thường. ● Điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng: doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn tất cả năm (5) điều kiện sau: (a) DN đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua; (b) DN không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa; (c) Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn; (d) DN đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng; (e) Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. 1.2.1.2. Phân loại doanh thu  Theo Chuẩn mực kế toán số 14 [3] thì các loại doanh thu được phân loại như sau: Phân loại doanh thu theo nội dung, doanh thu bao gồm: - Doanh thu bán hàng: là doanh thu bán sản phẩm mà doanh nghiệp sản xuất ra, bán hàng hóa mua vào và bán bất động sản đầu tư. - Doanh thu cung cấp dịch vụ: là doanh thu thực hiện công việc đã thỏa thuận theo hợp đồng trong một hay nhiều kỳ kế toán như cung cấp dịch vụ vận tải, du lịch, cho thuê tài sản cố định theo phương thức cho thuê hoạt động… - Doanh thu bán hàng nội bộ: là doanh thu của số sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ tiêu thụ trong nội bộ doanh nghiệp, là lợi ích kinh tế thu được từ việc bán hàng hóa, sản phẩm, cung cấp dịch vụ nội bộ giữa các đơn vị trực thuộc hạch toán phụ thuộc trong cùng một công ty, tổng công ty tính theo giá bán nội bộ. - Doanh thu hoạt động tài chính: là doanh thu tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức, lợi nhuận được chia và doanh thu hoạt động tài chính khác của DN.  Theo khu vực địa lý Theo tiêu thức này, doanh thu của doanh nghiệp chia thành 2 loại: doanh thu nội địa và doanh thu quốc tế - Doanh thu nội địa: là các khoản thu được từ việc bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ trong nước.
10 - Doanh thu quốc tế: là các khoản thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ phát sinh tại nước ngoài.  Theo phương thức thanh toán tiền hàng Theo tiêu thức này, doanh thu được phân loại như sau: - Doanh thu bán hàng thu tiền ngay: là toàn bộ doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ… đã bán trong kỳ và được khách hàng trả tiền ngay khi phát sinh doanh thu. - Doanh thu bán chịu: là toàn bộ doanh thu của khối lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ… đã bán trong kỳ và đã được ghi nhận là doanh thu. Tuy nhiên, khách hàng còn nợ tiền hàng. - Doanh thu bán hàng trả góp: là toàn bộ doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ… đã bán trong kỳ, khách hàng đã thanh toán một phần tiền hàng hoặc chưa thanh toán. Trong trường hợp này, người mua phải trả hết tiền hàng trong một khoảng thời gian nhất định, phải trả với giá cao hơn giá trả tiền ngay. 1.2.2. Khái niệm và phân loại chi phí 1.2.2.1. Khái niệm chi phí Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS01 – Chuẩn mực chung): “Chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm các khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu” [3]. Trên góc độ kế toán tài chính, chi phí được nhìn nhận như những khoản phí tổn thực tế phát sinh gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh của DN bao gồm chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh thông thường và các chi phi khác để đạt được một loại sản phẩm, dịch vụ nhất định. Chi phí được định lượng và thể hiện dưới dạng một lượng tiền chi ra, khấu hao tài sản cố định, một khoản nợ dịch vụ, nợ thuế… Các chi phí này được kế toán ghi nhận trên cơ sở các chứng từ sổ sách kế toán hợp lệ chứng minh việc phát sinh của chúng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của DN.
11 Ngoài ra, chi phí có thể là những phí tổn thực tế phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh được tổng hợp theo từng bộ phận, từng trung tâm chi phí, cũng như xác định giá trị hàng tồn kho trong từng khâu của quá trình sản xuất và tiêu thụ.Chi phí có thể gồm cả những phí tổn mất đi do chọn lựa phương án này thay cho phương án khác… Tuy việc nhận thức chi phí có nhiều quan điểm khác nhau, hình thức thể hiện chi phí khác nhau nhưng chúng đều có những điểm chung: - Chi phí là hao phí tài nguyên (kể cả hữu hình và vô hình), vật chất, lao động. - Những hao phí này phải gắn liền với mục đích sản xuất kinh doanh. - Phải định lượng được bằng tiền và được xác định trong một khoảng thời gian nhất định. 1.2.2.2. Phân loại chi phí Một số tiêu thức thường được sử dụng để phân loại chi phí như sau:  Phân loại chi phí theo chức năng hoạt động Chi phí kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại bao gồm: - Giá vốn hàng bán: là trị giá vốn của hàng hóa đã tiêu thụ trong kỳ. Bao gồm chi phí của tất cả các mặt hàng có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến việc mua hàng hóa/dịch vụ đã được bán. Phương pháp tỉnh trị giá vốn hàng bán: Để hạch toán cũng như xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá, kế toán cần phải xác định phương pháp tính giá vốn hàng hoá tiêu thụ trong kỳ. Việc xác định phương pháp tính giá vốn hàng hoá tiêu thụ ở DN phải tôn trọng nguyên tắc nhất quán trong kế toán, tức là phải sử dụng phương pháp thống nhất trong niên độ kế toán. Giá mua của hàng hoá tiêu thụ xuất kho được tính theo một trong các phương pháp sau đây:  Phương pháp giá thực tế đích danh Theo phương pháp này, hàng hoá nhập kho từng lô theo giá nào thì xuất kho theo giá đó, không quan tâm đến thời gian nhập xuất. Phương pháp này phản ánh chính xác từng lô hàng xuất nhưng công việc phức tạp đòi hỏi thủ kho phải