Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lí luận về QL hoạt động giáo dục hòa nhập cho HSTK ở trường TH và khảo sát thực trạng QL hoạt động giáo dục hòa nhập cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương, luận văn đề xuất các biện pháp QL hoạt động này ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương phù hợp với đặc thù của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN GIA LINH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA NHẬP CHO HỌC SINH TỰ KỈ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lí giáo dục BÌNH DƯƠNG – 2022
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN GIA LINH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA NHẬP CHO HỌC SINH TỰ KỈ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN VĂN TRUNG BÌNH DƯƠNG – 2022
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một luận văn tốt nghiệp cao học quản lí giáo dục nào. Tác giả xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn này đã được chỉ rõ nguồn gốc, tài liệu có liên quan. Tác giả xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì mà tác giả đã cam đoan ở trên đây. Tác giả luận văn Nguyễn Gia Linh i
LỜI CẢM ƠN Quá trình học tập và thực hiện Luận văn này tác giả đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều tập thể và cá nhân. Tác giả xin bày tỏ sự cảm ơn đến tất cả các tập thể và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập chương trình Cao học quản lí giáo dục và nghiên cứu Luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Trần Văn Trung, giảng viên Trường Đại học Thủ Dầu Một là người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này. Tác giả xin chân thành cảm ơn các giảng viên Chương trình quản lí giáo dục, Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập và hoàn thành Chương trình cao học quản lí giáo dục. Tác giả xin chân thành cảm ơn Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Dĩ An, các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương đã tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong việc thu thập số liệu và những thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu Luận văn này. Tác giả xin cảm ơn gia đình, đồng nghiệp đã luôn ở bên tác giả, động viên, chia sẻ và tạo điều kiện cho tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu làm luận văn. Trân trọng cảm ơn! Bình Dương, tháng 02 năm 2022 TÁC GIẢ Nguyễn Gia Linh ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ 1. Tên đề tài: “Quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương” 2. Chuyên ngành: Quản lí giáo dục 3. Mã số: 8 14 01 14 4. Họ và tên học viên: NGUYỄN GIA LINH 5. Khóa đào tạo: 2019 – 2021 6. Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN VĂN TRUNG 7. Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Thủ Dầu Một 8. Tóm tắt các kết quả nghiên cứu của luận văn Trên cơ sở tổng quan các công trình nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam, Luận văn “Quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương” đã hệ thống hóa và phát triển được các vấn đề lí luận về hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ và quản lí hoạt động này ở trường tiểu học. Từ khung lí luận này, Luận văn đã tiến hành khảo sát và đánh giá được thực trạng hoạt động giáo dục hòa nhập cho sinh tự kỉ thông qua công tác quản lí hoạt động này ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Từ trạng thực này, Luận văn đề xuất được một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương phù hợp với đặc thù của địa phương. TÁC GIẢ Nguyễn Gia Linh iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii MỤC LỤC ............................................................................................................. iv DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ................................................................. x DANH MỤC BẢNG ............................................................................................. xi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ......................................................................... xii MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục tiêu.............................................................................................................. 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 4 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu................................................................................... 4 8. Đóng góp của luận văn ....................................................................................... 5 9. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................... 6 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA NHẬP CHO HỌC SINH TỰ KỈ Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC .......................... 7 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................. 7 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .................................................................. 7 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước .................................................................... 10 1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................................... 13 1.2.1. Khái niệm quản lí, quản lí giáo dục, quản lí nhà trường ....................... 13 1.2.1.1. Khái niệm quản lí ........................................................................... 13 1.2.1.2. Khái niệm quản lí giáo dục............................................................. 14 1.2.1.3. Khái niệm quản lí nhà trường ......................................................... 14 1.2.2. Khái niệm giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ................................... 15 1.2.2.1. Khái niệm giáo dục hòa nhập ......................................................... 15 1.2.2.2. Khái niệm học sinh tự kỉ ................................................................ 16 iv
1.2.2.3. Khái niệm giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ........................... 17 1.2.3. Khái niệm quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ............................................................................................................. 18 1.3. Lý luận về hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ..................................................................................................................... 19 1.3.1. Đặc điểm tâm lí của học sinh tự kỉ tiểu học .......................................... 19 1.3.2. Tầm quan trọng của hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ................................................................................................. 20 1.3.3. Mục tiêu của hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ............................................................................................................. 21 1.3.4. Nội dung của hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học .................................................................................................................... 22 1.3.4.1. Công tác tiếp nhận hồ sơ của HSTK .............................................. 23 1.3.4.2. Công tác đánh giá và xếp lớp cho HSTK ....................................... 23 1.3.3.3. Công tác xây dựng kế hoạch giáo dục cho từng HSTK ................. 23 1.3.4.4. Công tác dạy HSTK chung với HS bình thường ............................ 24 1.3.4.5. Công tác dạy riêng cá nhân từng HSTK......................................... 24 1.3.4.6. Công tác đánh giá kết quả giáo dục từng HSTK ............................ 24 1.3.5. Phương pháp giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học .......................................................................................................................... 25 1.3.5.1. Phương pháp ABA (Applied Behavior Analysis) .......................... 25 1.3.5.2. Phương pháp TEACCH (Treatment and Education of Austistic and Related Comunication Handicaped Children) ............................................. 25 1.3.5.3. Phương pháp PECS (The Picture Exchange Comunication System) ..................................................................................................................... 26 1.3.5.4. Phương pháp RDI (Relationship Development Intervention) ........ 26 1.3.6. Hình thức giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ... 27 1.3.6.1. Tổ chức các hoạt động GDHN chung cho cả lớp, trong đó có HSTK ..................................................................................................................... 27 1.3.6.2. Tổ chức các hoạt động dành riêng cho HSTK ............................... 28 1.3.6.3. Tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp ....................................... 28 v
1.3.7. Sự tham gia của cộng đồng xã hội trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ....................................................................... 28 1.4. Lý luận về quản lí hoạt hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học............................................................................................. 29 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học .............................................................................................. 29 1.4.2. Lập kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ............................................................................................................. 30 1.4.3. Tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ................................................................................................. 31 1.4.4. Chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ............................................................................................................. 33 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ............................................................................................................. 34 1.4.6. Công tác phối hợp các lực lượng trong hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ....................................................................... 35 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở trường tiểu học ................................................................................. 36 1.5.1. Yếu tố khách quan ................................................................................. 36 1.5.2. Yếu tố chủ quan ..................................................................................... 38 Tiểu kết chương 1................................................................................................. 41 Chương 2 .............................................................................................................. 42 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA NHẬP CHO HỌC SINH TỰ KỈ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................................................................................ 42 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục và đào tạo thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .......................................................................................... 42 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội thành phố Dĩ An ........................................... 42 2.1.2. Tình hình giáo dục và đào tạo thành phố Dĩ An .................................... 42 2.1.3. Khái quát các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Dĩ An ................ 43 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ........... 45 vi
2.2.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 45 2.2.2. Nội dung nghiên cứu.............................................................................. 45 2.2.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 45 2.2.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .............................................. 45 2.2.3.2. Phương pháp phỏng vấn ................................................................. 45 2.2.3.3. Phương pháp xử lý số liệu .............................................................. 46 2.2.4. Đối tượng, địa bàn và thời gian nghiên cứu .......................................... 46 2.2.5. Xây dựng thang đo ................................................................................. 46 2.2.5. Mẫu khảo sát .......................................................................................... 47 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ...................................................... 48 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học .......................................................... 49 2.3.2. Thực trạng hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ............................................................................................................. 49 2.3.2.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ................................................................................... 49 2.3.2.2. Thực trạng thực hiện nội dung giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ................................................................................... 50 2.3.2.3. Thực trạng sử dụng phương pháp giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ............................................................................... 52 2.3.2.4. Thực trạng sử dụng hình thức giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ................................................................................... 52 2.3.2.5. Thực trạng sự phối hợp của nhà trường với cộng đồng xã hội trong hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ...... 53 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ............................................... 54 2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .............................................................................................................. 54 vii
2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ....................................................................................... 55 2.4.3. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học............................................................................................. 57 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ........................................................................................... 58 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ....................................................................... 59 2.4.6. Thực trạng sự phối hợp các lực lượng giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ............................................................................... 60 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .... 61 2.6. Đánh giá thực trạng quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ............................. 63 2.6.1. Mặt mạnh ............................................................................................... 63 2.6.2. Mặt hạn chế ............................................................................................ 63 2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................. 64 Tiểu kết chương 2................................................................................................. 66 Chương 3 .............................................................................................................. 67 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA NHẬP CHO HỌC SINH TỰ KỶ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................................................................................ 67 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 67 3.2. Các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................................... 68 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên về tầm quan trọng của quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học .......................................................... 68 3.2.2. Biện pháp 2: Cải tiến công tác lập kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học .......................................................... 70 3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới công tác tổ chức hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học................................................................. 72 viii
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường chỉ đạo hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học ....................................................................... 74 3.2.5. Biện pháp 5: Đẩy mạnh công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học .......................................... 76 3.2.6. Biện pháp 6: Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học . 78 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ........... 81 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ............................. 81 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 81 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm........................................................................... 82 3.4.3. Phương pháp, đối tượng và thời gian khảo nghiệm ............................... 82 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................. 82 Tiểu kết chương 3................................................................................................. 86 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................... 87 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ............................................ 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 91 ix
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CBQL Cán bộ quản lí ĐTB Điểm trung bình GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GDHN Giáo dục hòa nhập GV Giáo viên HS Học sinh HSTK Học sinh tự kỉ PPGD Phương pháp giáo dục QL Quản lý SL Số lượng TH Tiểu học TK Tự kỉ x
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê quy mô GD&ĐT thành phố Dĩ An năm học 2020 - 2021 ... 43 Bảng 2.2. Thống kê HS tiểu học công lập thành phố Dĩ An năm học 2020 - 2021 ..................................................................................................................... 44 Bảng 2.3. Số lượng CBQL và GV được khảo sát tại các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................................................................................... 47 Bảng 2.4. Trình độ chuyên môn và thâm niên công tác của CBQL và GV các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương được khảo sát.................... 47 Bảng 2.5. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về mục tiêu GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ............................................................... 49 Bảng 2.6. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về nội dung GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ............................................................... 51 Bảng 2.7. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về các phương pháp GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ................................................... 52 Bảng 2.8. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về các hình thức GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ................................................... 53 Bảng 2.9. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về sự phối hợp của nhà trường với cộng đồng xã hội trong hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An .......................................................................................... 53 Bảng 2.10. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về lập kế hoạch hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ................................ 55 Bảng 2.11. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về tổ chức hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ............................................ 57 Bảng 2.12. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về chỉ đạo hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ............................................ 58 Bảng 2.13. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về kiểm tra, đánh giá hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ................................ 59 Bảng 2.14. Mức độ thực hiện và hiệu quả đạt được về QL công tác phối hợp các lực lượng trong hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ................................................................................................................ 60 Bảng 2.15. Kết quả đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An ................................................... 61 Bảng 3.1. Kết quả đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp QL .................. 82 Bảng 3.2. Kết quả đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp QL ..................... 84 xi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Quy trình QL hoạt động GDHN cho HSTK ở trường tiểu học .......... 19 Sơ đồ 1.2: Nội dung hoạt động GDHN cho HSTK ở trường tiểu học ................. 23 Biểu đồ 2.1. Kết quả đánh giá tầm quan trọng của hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH .............................................................................................. 49 Biểu đồ 2.2. Kết quả đánh giá tầm quan trọng của QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH........................................................................................... 55 Biểu đồ 3.1. So sánh mức độ cần thiết của các biện pháp QL ............................. 83 Biểu đồ 3.2. So sánh mức độ khả thi của các biện pháp QL ................................ 84 xii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trường tiểu học (TH) là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Mỗi nhà trường TH là một môi trường giáo dục học sinh (HS) theo hướng nhân văn, nhân ái, thân thiện, vì sự tiến bộ của mỗi HS. Các hoạt động giáo dục ở trường học bao gồm hoạt động giảng dạy, học tập và hoạt động giáo dục khác. Ở đó, HS được đi học đúng độ tuổi, được giáo dục hòa nhập (GDHN), được tham gia bình đẳng tất cả các hoạt động giáo dục theo nhu cầu, khả năng và đặc điểm cá nhân của mỗi em. Công ước Quốc tế về quyền trẻ em của Liên Hiệp Quốc năm 1989 và Luật Bảo vệ, Chăm sóc và Giáo dục trẻ em Việt Nam năm 2001 đều có những ý tưởng chung khi nhấn mạnh “tất cả các trẻ em đều có quyền được bảo vệ, chăm sóc, nuôi dưỡng, tôn trọng, giáo dục, vui chơi, và phát triển như nhau”. Như vậy, trẻ TK cũng như những trẻ em khác đều có quyền được chăm sóc và giáo dục. Điều 23 của Công ước quốc tế về Quyền trẻ em (1990) có nêu: “Các quốc gia thành viên phải thừa nhận rằng trẻ em khuyết tật về tinh thần hay thể chất cần được hưởng một cuộc sống đầy đủ và tươm tất, được chăm sóc, giáo dục trong những điều kiện phải đảm bảo được phẩm giá, thúc đẩy khả năng tự lực và tạo cơ sở cho trẻ tham gia tích cực vào cộng đồng” (Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc (1990)). Điều 6, Chương 2 Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em số 57- LCT/HĐND8 của nước Việt Nam ghi rõ: “Trẻ em có quyền được chăm sóc, nuôi dạy để phát triển về thể chất, trí tuệ, đạo đức”, “Trẻ em tàn tật, trẻ em có khuyết tật, được Nhà nước và xã hội giúp đỡ trong việc điều trị, phục hồi chức năng để hòa nhập vào cuộc sống xã hội; được thu nhận vào các trường, lớp đặc biệt” (Quốc hội, 1991). Các trường TH hiện nay đã và đang chia sẻ cùng xã hội một vấn đề mang tính nhân văn, nhân ái sâu sắc, vấn đề giáo dục HS khuyết tật. HS khuyết tật với nhiều dạng khuyết tật, trong đó có HS “TK” hay còn gọi là “rối loạn phổ tự kỉ (TK)”. Số lượng HSTK của từng năm học ở các trường TH trong những năm gần đây ngày càng gia tăng. Bộ GD&ĐT đã quy định cho các cơ sở giáo dục đối với giáo dục hòa nhập dành cho người khuyết tật: “Huy động và tiếp nhận người khuyết 1
tật đến học; Xây dựng cơ sở vật chất, tạo cơ hội và điều kiện cho người khuyết tật, được tham gia các hoạt động hòa nhập với cộng đồng; Xây dựng kế hoạch hoạt động, đội ngũ giáo viên, giảng viên, nhân viên hỗ trợ cho người khuyết tật theo đơn vị lớp hoặc khối lớp; Phối hợp chặt chẽ với gia đình, các tổ chức xã hội và các lực lượng cộng đồng để chăm sóc, giáo dục cho người khuyết tật; Tạo điều kiện cho giáo viên, giảng viên, nhân viên tham gia học tập nâng cao chuyên môn về giáo dục cho người khuyết tật; Các cơ sở đào tạo sư phạm tuyển dụng người khuyết tật cùng một loại tật để đào tạo thành giảng viên chuyên trách giáo dục hòa nhập” (Bộ GD&ĐT, 2006). Nước ta hiện nay có rất nhiều chính sách dành cho HS khuyết tật nhưng cũng chưa đáp ứng được thực tế giáo dục đối với đối tượng HS này. Chính sách phổ cập giáo dục mới chỉ tạo điều kiện cho HS trên địa bàn đúng độ tuổi được theo học, bao gồm cả HS khuyết tật, trong đó có HSTK. Tuy nhiên, về cơ sở vật chất, phương tiện chưa đáp ứng được việc giáo dục đặc biệt cho HSTK, cán bộ quản lí (CBQL), giáo viên (GV) chưa được đào tạo bồi dưỡng về giáo dục đặc biệt cũng là một khó khăn chưa được tháo gỡ. Nói đến môi trường hòa nhập là hướng tới sự công bằng, không phân biệt đối xử. Tuy nhiên, hiện nay, các văn bản liên quan “HS rối loạn phổ TK” cũng chưa thật sự cụ thể. Trong “Hướng dẫn nhiệm vụ năm học mới 2020 – 2021” của Bộ GD&ĐT, nội dung liên quan dành cho đối tượng HS khuyết tật không nhiều, thậm chí không cụ thể ở HSTK. Hướng dẫn thực hiện chương trình và sách giáo khoa mới chưa đề cập đến những điều chỉnh dành cho HS khuyết tật nói chung và HSTK nói riêng. GDHN trong trường công lập còn nhiều hạn chế về các mặt như: thực hiện văn bản chính sách của Nhà nước, thiếu nguồn lực tài chính, thiếu phương tiện, thiết bị và học liệu dạy học. TK chưa được công nhận là một dạng tật riêng mà chỉ nằm trong các dạng khuyết tật khác. Các văn bản hướng dẫn vẫn chưa đạt được sự hoàn thiện. Việc HSTK được thu nhận vào các trường TH đặt ra một thách thức không nhỏ đối với công tác quản lí (QL) của nhà trường cũng như công tác giáo dục của GV trong chính nhà trường đó. 2
Chúng tôi nhận thấy tầm quan trọng của những nghiên cứu về HSTK ở lứa tuổi TH cũng như tầm quan trọng của những nghiên cứu về hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thật sự cần thiết và mang ý nghĩa thực tiễn, mang đậm tính nhân văn, nhân ái. Mong muốn được chia sẻ những khó khăn cùng với gia đình cũng như bản thân HSTK học hòa nhập ở các trường TH công lập là tâm huyết của tập thể cán bộ, GV, nhân viên các nhà trường. Thực tế, chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề GDHN cho HSTK ở các trường TH công lập trên cả nước. Với số lượng HS mắc TK ngày càng gia tăng của tỉnh Bình Dương và thành phố Dĩ An nói riêng đòi hỏi cần có thêm những nghiên cứu về HSTK, những phương pháp GDHN cho HSTK. Muốn vậy, công tác quản lí để CBQL và GV phải thường xuyên thực hiện GDHN cho HSTK là yêu cầu tất yếu trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, việc lựa chọn và thực hiện đề tài “Quản lí hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh tự kỉ ở các trường tiểu học thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương” là hết sức cấp thiết, góp phần tìm ra các biện pháp QL phù hợp với đặc thù của địa phương này. 2. Mục tiêu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về QL hoạt động GDHN cho HSTK ở trường TH và khảo sát thực trạng QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương, luận văn đề xuất các biện pháp QL hoạt động này ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương phù hợp với đặc thù của địa phương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lí hoạt động GDHN cho HSTK ở trường TH. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình 3
Dương mặc dù đã đạt được một số kết quả nhất định, nhưng vẫn còn một số bất cập, hạn chế do ảnh hưởng bởi một số yếu tố thuộc về đội ngũ CBQL nhà trường, GV, HSTK, cha mẹ có con TK, môi trường và điều kiện làm việc ở các nhà trường. Nếu xây dựng được hệ thống lí luận về QL hoạt động GDHN cho HSTK và đánh giá đúng thực trạng QL hoạt động này tại các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương thì sẽ đề xuất được các biện pháp QL hoạt động một cách khoa học, có tính khả thi, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động GDHN cho HSTK tại các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu đề ra như trên, đề tài sẽ tập trung vào các nhiệm vụ: - Hệ thống hóa các vấn đề lí luận về hoạt động GDHN cho HSTK và QL hoạt động GDHN cho HSTK ở trường TH. - Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động GDHN cho HSTK và QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. - Đề xuất các biện pháp QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương; khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu - Về nội dung nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu về QL hoạt động GDHN cho HSTK. - Về địa bàn khảo sát: khảo sát tại 10 trường TH công lập có thực hiện GDHN tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. - Về đối tượng khảo sát: CBQL, GV tại các trường TH nói trên. Tổng số phiếu khảo sát là 228 phiếu; trong đó CBQL là 47, GV là 181 phiếu. - Về thời gian khảo sát: Khảo sát thực trạng từ tháng 9-10/2021. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận Phương pháp này dùng để phân tích và tổng hợp các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; phân loại, lựa chọn và hệ thống hoá những nội dung cốt lõi 4
làm cơ sở lý luận về QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi - Mục đích sử dụng: Nhằm tìm hiểu thực trạng hoạt động GDHN cho HSTK và QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương; các yếu tố ảnh hưởng tới QL hoạt động này; khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. - Cách tiến hành: Xây dựng bảng hỏi với thang đo 5 mức độ và gửi tới CBQL, GV dưới dạng Google Form. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn - Mục đích sử dụng: Nhằm khẳng định lại những vấn đề đã được trả lời trong bảng hỏi và bổ sung thêm thông tin để làm tăng thêm độ tin cậy cho kết quả điều tra bằng bảng hỏi. - Nội dung phỏng vấn: Trao đổi với một số CBQL (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn) và GV dạy hòa nhập cho HSTK và QL hoạt động này ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. - Cách tiến hành: Xây dựng Phiếu phỏng vấn với các câu hỏi hướng vào việc làm rõ thêm kết quả điều tra bằng bảng hỏi; phỏng vấn tại 10 trường thuộc địa bàn nghiên cứu. Hình thức phỏng vấn: phỏng vấn qua điện thoại. 7.3. Phương pháp xử lí thông tin Sử dụng phần mềm Microsoft Office Excel để tính các giá trị như sau: tính giá trị trung bình, tính % để mô tả kết quả thực trạng, vẽ biểu đồ… Trên cơ sở đó, so sánh các giá trị thu được từ quá trình điều tra. 8. Đóng góp của luận văn 8.1. Về lí luận Luận văn hệ thống hóa và phát triển được các vấn đề lí luận về hoạt động GDHN cho HSTK và QL hoạt động này ở trường TH. 8.2. Về thực tiễn - Đánh giá được thực trạng hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. 5
- Đánh giá được một cách chính xác, khách quan thực trạng QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. - Phân tích được các yếu tố ảnh hưởng tới QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. - Đề xuất được một số biện pháp QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương phù hợp với đặc thù của địa phương. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, luận văn gồm có 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về QL hoạt động GDHN cho HSTK ở trường TH. Chương 2: Thực trạng QL hoạt động GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Chương 3: Biện pháp QL hoạt GDHN cho HSTK ở các trường TH thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. 6