Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu luận văn nhằm phân tích thực trạng công tác bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, luận văn phân tích đánh giá những mặt tích cực, đồng thời chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân dẫn đến những hạn chế để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số đáp ứng yêu cầu đổi mới trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN CHÍ HÒA BỒI DƢỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ LÀ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN CHÍ HÒA BỒI DƢỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ LÀ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐẶNG KHẮC ÁNH ĐẮK LẮK - NĂM 2018
LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia, với sự tận tình chỉ bảo, truyền đạt kiến thức của quý thầy, cô giáo đã giúp tôi có nhiều kiến thức mới để phục vụ cho công tác chuyên môn. Trƣớc hết tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc và lãnh đạo Khoa Sau đại học, quý thầy, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia và Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên đã tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành chƣơng trình. Xin cám ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên các Sở, Ban, ngành của tỉnh; lãnh đạo các Trƣờng và Trung tâm đào tạo - bồi dƣỡng tỉnh Lâm Đồng đã trao đổi, cung cấp đầy đủ nguồn thông tin, tƣ liệu quý giá giúp tôi hoàn thành đề tài. Với sự kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn thầy PGS.TS. Đặng Khắc Ánh ngƣời đã dành nhiều thời gian, tâm huyết truyền đạt kinh nghiệm, tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này. Mặc dù đã hết sức nỗ lực cố gắng nhƣng với thời gian và điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, chắc chắn Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả tha thiết mong nhận đƣợc sự đóng góp chân thành của các nhà khoa học, quý Thầy, Cô giáo và đồng nghiệp. Xin trân trọng cám ơn! Tác giả Nguyễn Chí Hòa
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong Luận văn là trung thực, xuất phát từ thực tế nghiên cứu về công tác bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Những kết luận khoa học của Luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác Tác giả Nguyễn Chí Hòa
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU:……………………………………………………………………. 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ BỒI DƢỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ LÀ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH LÂM ĐỒNG ........................................................................................................................... 8 1.1. Chính quyền cấp xã và cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ....................................................................................................................... 8 1.2. Bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ............ 18 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng tới bồi dƣỡng cán bộ cấp xã nói chung và cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số nói riêng .................................. 26 1.4. Kinh nghiệm bồi dƣỡng cán bộ cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số của một số địa phƣơng ....................................................................................................... 40 Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 45 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH LÂM ĐỒNG .. 46 2.1. Khái quát về tỉnh Lâm Đồng .................................................................... 46 2.2. Thực trạng công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ở tỉnh Lâm Đồng .......................................................................... 59 2.3. Đánh giá thực trạng bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ở tỉnh Lâm Đồng giai đoạn từ 2012-2016 ............................................ 81
Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 89 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG BỒI DƢỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ LÀ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH LÂM ĐỒNG ............................................... 90 3.1. Quan điểm, chủ trƣơng, phƣơng hƣớng về công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số của tỉnh Lâm Đồng ................. 90 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng ............. 97 3.3. Một số kiến nghị..................................................................................... 113 Tiểu kết chƣơng 3.......................................................................................... 117 KẾT LUẬN ................................................................................................... 118 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 121 PHỤ LỤC …………………………………………………...……………..128
DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT STT Viết tắt Nguyên nghĩa 1 CB,CC Cán bộ, công chức 2 CB Cán bộ 3 DTTS Dân tộc thiểu số 4 ĐT, BD Đào tạo, bồi dƣỡng 5 QLNN Quản lý nhà nƣớc 6 TT Thứ tự 7 UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: So sách cán bộ chính quyền cấp xã và cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ........................ 50 Bảng 2.2: Cơ cấu giới tính cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ........................................................ 51 Bảng 2.3: Cơ cấu về độ tuổi cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ......................................................... 52 Bảng 2.4: Cơ cấu về dân tộc cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ........................................................ 53 Bảng 2.5: Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ................................. 54 Bảng 2.6: Trình độ lý luận chính trị cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ............................................ 55 Bảng 2.7: Trình độ quản lý nhà nƣớc cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ............................................ 57 Bảng 2.8: Trình độ ngoại ngữ, tin học cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng ............................................ 58 Bảng 2.9: Cơ sở vật chất - kỹ thuật phục vụ công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số ở một số cơ sở .. 67 Bảng 2.10: Đội ngũ giảng viên các cơ sở đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã tỉnh Lâm Đồng ................................... 72 Bảng 2.11: Số lƣợng cán bộ chính quyền cấp xã tham gia bồi dƣỡng các lớp giai đoạn 2012 - 2016 ...................................................... 79 Bảng 2.12: Nhu cầu bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trong giai đoạn tiếp theo..................................... 99 Bảng 2.13: Hình thức bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân
tộc thiểu số ........................................................................... 106 Bảng 2.14: Phƣơng pháp bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số .................................................................... 111
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức nhà nƣớc là một yêu cầu khách quan, một vấn đề quan trọng đối với mỗi quốc gia trong mọi thời đại, và luôn luôn là nhiệm vụ hàng đầu trong mọi cuộc cải cách. Trong thời đại ngày nay, các nƣớc trên thế giới ngày càng nhận thức rằng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức là điều kiện quyết định bảo đảm cho sự phát triển bền vững của đất nƣớc. Đào tạo, bồi dƣỡng, sử dụng đúng cán bộ, công chức không chỉ cần thiết cho việc phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu quả công tác và quản lý hành chính, mà trong tình hình thế giới hiện nay càng đi vào cạnh tranh gay gắt thì nó còn bảo đảm cho việc khai phá năng lực mang ý nghĩa chiến lƣợc. Với hơn 54 dân tộc cùng sinh sống trên một lãnh thổ giúp đất nƣớc Việt Nam có nền văn hóa vô cùng phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, đây cũng là thách thức đối với nhà nƣớc trong việc phát huy tối ƣu sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc bởi do trình độ, điều kiện kinh tế - xã hội, lịch sử làm ảnh hƣởng. Việc giải quyết không tốt các mối quan hệ này dễ dẫn đến tình trạng mất đoàn kết dân tộc và trở thành yếu điểm mà các thế lực thù địch lợi dụng để chống phá. Thực tiễn cho thấy, vùng dân tộc thiểu số là nơi tập trung đông đồng bào các dân tộc, sinh sống theo cộng đồng, thƣờng là vùng xung yếu về an ninh, chính trị, có vị trí chiến lƣợc của Tổ quốc, nó đòi hỏi nhất thiết phải có cán bộ, công chức là ngƣời dân tộc thiểu số, nhất là đội ngũ cán bộ, công chức có uy tín, biết tiếng dân tộc, am hiểu phong tục, tập quán của đồng bào để tuyên truyền hƣớng dẫn các quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nƣớc. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ngƣời dân tộc thiểu số không chỉ vì sự phát triển của bản thân đồng bào dân tộc thiểu số mà còn phục vụ cho 1
sự nghiệp cách mạng cả nƣớc, vì chiến lƣợc con ngƣời trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo đảm bình đẳng và công bằng xã hội giữa các vùng miền và các dân tộc. Do vậy, việc xây dựng cán bộ ngƣời dân tộc thiểu số là một nội dung trọng yếu trong thực hiện bình đẳng, đoàn kết dân tộc và phải đƣợc tiến hành trƣớc một bƣớc nhằm tạo điều kiện cho mọi dân tộc có cơ hội phát triển toàn diện, khắc phục những khó khăn do điều kiện tự nhiên, xã hội và lịch sử tạo ra. Mặt khác, chỉ trên cơ sở đội ngũ cán bộ tại chỗ đƣợc xây dựng đủ về số lƣợng và chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, mới tạo động lực đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, đánh thức tiềm năng, thế mạnh vùng dân tộc thiểu số. Để đảm bảo cả số lƣợng và chất lƣợng của đội ngũ cán bộ này, đòi hỏi chúng ta phải thực hiện chiến lƣợc quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng và sử dụng nguồn nhân lực ngƣời dân tộc thiểu số một cách bài bản, nhất là nguồn nhân lực tại chỗ nhằm tạo nguồn cán bộ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về sự nghiệp đổi mới. Lâm Đồng là một trong năm tỉnh Tây Nguyên, mang đầy đủ những đặc trƣng của một địa phƣơng miền núi phía nam dãy Trƣờng Sơn, là một địa bàn có 43 dân tộc anh em trong cộng đồng dân tộc Việt Nam cùng chung sống, chiếm 23% dân số của tỉnh; do vậy đây là cơ sở để xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số tạo nền tảng cho sự phát triển. Tại địa phƣơng, xuất phát từ đặc điểm của không gian xã hội đa tộc ngƣời, đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ DTTS nói chung và cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời DTTS ở cấp cơ sở nói riêng là một nhiệm vụ rất quan trọng. Trong nhiều năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lâm Đồng đã dành không ít tâm lực, trí lực, nguồn lực đầu tƣ cho đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ chính quyền ngƣời DTTS cấp cơ sở và nhờ đó đạt đƣợc những kết quả quan trọng. Tuy vậy, đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời DTTS ở tỉnh Lâm Đồng vẫn còn không ít hạn chế về chất lƣợng, bất cập về cơ cấu, mà nguyên nhân sâu xa vẫn là 2
chƣa đặt công tác đào tạo, bồi dƣỡng trên nền tảng nhân học - tộc ngƣời và khoa học giáo dục. Do đó, tổng kết, đánh giá những mặt thành công và mặt chƣa thành công trong công tác bồi dƣỡng tỉnh Lâm Đồng đối với cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời DTTS thời gian qua là rất cần thiết, xét trên cả chiều cạnh khoa học lẫn chiều cạnh thực tiễn. Vì những lí do nêu trên, tác giả chọn đề tài “Bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng” làm Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công với mong muốn xây dựng hoàn thiện đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trong bộ máy quản lý nhà nƣớc tại tỉnh Lâm Đồng, đồng thời góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở địa phƣơng. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề đào tạo, bồi dƣỡng nói chung và đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức ngƣời dân tộc thiểu số nói riêng, trong số đó, có những công trình tiêu biểu sau đây: Trong cuốn sách Xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa - Luận cứ và giải pháp do Lê Phƣơng Thảo - Nguyễn Cúc - Doãn Hùng đồng chủ biên (Nxb Lý luận chính trị, H.2008), các tác giả đã luận bàn về vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số, trong đó phần 1: Luận cứ khoa học cho việc xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nƣớc ta thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phần 2: Xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nƣớc ta trong thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa - Thực trạng và giải pháp; phần 3: Xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số trên một số lĩnh vực chuyên môn - Thực trạng và giải pháp; phần 4: Đổi mới công tác cán bộ dân tộc thiểu số trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa [15]. Trong tác phẩm Những vấn đề cơ bản về chính sách dân tộc ở nước ta hiện nay do Phan Xuân Sơn - Lƣu Văn Quảng đồng chủ biên (Nxb Lý luận 3
chính trị, H.2006) là tiếp cận ở một khía cạnh khác khi chỉ luận bàn các chính sách dân tộc từ một số vấn đề về quan điểm, nhận thức, lý luận và thực tiễn. Đồng thời, phân tích các chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nƣớc ta trong giai đoạn cách mạng, những vấn đề đang đặt ra cho việc thực hiện các chính sách này; bên cạnh đó đƣa ra những quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện tốt các chính sách dân tộc hiện nay [46]. Tác phẩm Một số vấn đề về dân tộc và phát triển do Lê Ngọc Thắng biên soạn (Nxb Chính trị quốc gia, H.2005) nêu vai trò, vị trí của công tác dân tộc trong giai đoạn cách mạng và giai đoạn hiện nay; một số vấn đề về đổi mới công tác dân tộc trong tình hình mới; đáng quan tâm là những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của chính sách đối với nguồn nhân lực trẻ các dân tộc thiểu số...[49] Ngoài ra, còn có những công trình nghiên cứu cán bộ dân tộc thiểu số nhƣ: Lƣu Thị Thu Hạnh, Phát triển đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Hòa Bình trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính, 2010; Lý Trung Thành, Xây dựng đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số - từ thực tiễn ở Thái Nguyên, Tạp chí quản lý nhà nƣớc, số 220 (T5/2014); Trần Thị Tuyết Mai, Tạo nguồn cán bộ, công chức người dân tộc Khmer tỉnh Trà Vinh, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính, 2009; Trƣơng Thị Bạch Yến, Tạo nguồn cán bộ, công chức xã người dân tộc thiểu số ở các tỉnh Tây Nguyên giai đoạn hiện nay, Luận văn Tiến sỹ Khoa học chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, 2014; Lƣu Thị Thu Hạnh, Phát triển đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Hòa Bình trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính, 2010; Hoàng Minh Tùng (2014), “Đào tạo, bồi dưỡng công chức là người dân tộc thiểu số ở Gia Lai”, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính, Phân viện Tây Nguyên. 4
Những tài liệu trên là nguồn tƣ liệu phong phú để làm rõ vấn đề đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ cán bộ nói chung và cán bộ chính quyền là ngƣời dân tộc thiểu số nói riêng ở các vùng miền trên cả nƣớc. Tuy nhiên, đến nay chƣa có đề tài nào nghiên cứu về “Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng”. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Trên cơ sở phân tích thực trạng công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, luận văn phân tích đánh giá những mặt tích cực, đồng thời chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân dẫn đến những hạn chế để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số đáp ứng yêu cầu đổi mới trong giai đoạn hiện nay. 3.2.Nhiệm vụ Để thực hiện mục đích trên, Luận văn xác định các nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu sau đây: - Hệ thống hóa lý luận về bồi dƣỡng cán bộ và bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số; Kinh nghiệm trong bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã của các tỉnh, thành phố có điểm tƣơng đồng nhƣ Lâm Đồng trong thời gian qua. - Làm rõ tầm quan trọng của cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số trong giai đoạn hiện nay. - Phân tích đánh giá thực trạng công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời DTTS trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng để chỉ ra những mặt tích cực; làm rõ những hạn chế trong việc bồi dƣỡng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời DTTS; tìm ra những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó. 5
- Đề xuất những phƣơng hƣớng, giải pháp trong việc nâng cao chất lƣợng bồi dƣỡng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1.Đối tượng nghiên cứu Hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn đƣợc thực hiện trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2012 - 2016. Tập trung nghiên cứu về công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả sử dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; nguyên tắc thống nhất lý luận với thực tiễn. 5.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: Phƣơng pháp thống kê; Phƣơng pháp khảo cứu tài liệu; Phƣơng pháp so sánh, phân tích, quy nạp, diễn dịch và phƣơng pháp thực chứng để phân tích làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu; Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi. Để phục vụ cho việc nghiên cứu và áp dụng các phƣơng pháp nghiên cứu, nguồn tài liệu đƣợc lấy từ các tài liệu cụ thể: Nguồn tƣ liệu đƣợc lấy từ các báo cáo thống kê, báo cáo tổng kết của tỉnh về công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời DTTS; các kết quả điều tra nghiên cứu đã đƣợc công bố của các cuộc điều tra khảo sát. 6
Nguồn tƣ liệu và báo cáo phân tích thực trạng còn bao gồm hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật quy định về đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ đã đƣợc cấp có thẩm quyền ban hành. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần hệ thống hóa những vấn đề phát hiện mới trong việc nâng cao chất lƣợng bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Qua nghiên cứu, phân tích, giúp đánh giá đƣợc thực trạng bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ở tỉnh Lâm Đồng trong thời gian qua. - Những giải pháp của đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho cơ quan quản lý hành chính nhà nƣớc tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng hoặc các cơ quan quản lý nhà nƣớc ở các địa phƣơng khác trong việc đẩy mạnh hiệu quả công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời DTTS. - Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý của các sở, ban, ngành tỉnh Lâm Đồng trong việc bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, nội dung chính của Luận văn gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ở tỉnh Lâm Đồng. Chƣơng 2: Thực trạng công tác bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ở tỉnh Lâm Đồng. Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao bồi dƣỡng cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số ở tỉnh Lâm Đồng. 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ LÀ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH LÂM ĐỔNG 1.1. Chính quyền cấp xã và cán bộ chính quyền cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số 1.1.1. Chính quyền cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm chính quyền cấp xã Trong hệ thống hành chính nƣớc ta, xã - phƣờng - thị trấn (gọi chung là cấp xã) là cấp thấp nhất trong hệ thống chính quyền 4 cấp hoàn chỉnh: Trung ƣơng, tỉnh, huyện, xã. Vì vậy, cấp xã chính là nền tảng của hệ thống chính trị, đóng vai trò thiết thực trong việc xây dựng chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, là yếu tố quyết định sự thành công của sự nghiệp cách mạng nƣớc ta. Chính quyền cấp xã bao gồm Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, trong đó Hội đồng nhân dân “là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương đại diện cho ý chí và nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên”. Còn Ủy ban nhân dân do Hội đồng nhân dân bầu, “là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân cùng cấp và cơ quan nhà nước cấp trên”. Xuất phát từ vị trí chính quyền cấp xã trong hệ thống chính trị ở cơ sở nên nó có vai trò rất quan trọng trong cơ chế thực hiện quyền lực nhà nƣớc của nhân dân. Có thể khẳng định chính quyền cấp xã là cầu nối quan trọng của Đảng, Nhà nƣớc với nhân dân: - Cấp xã là cấp chính quyền gần dân nhất, là cầu nối trực tiếp giữa hệ 8
thống chính quyền cấp trên với nhân dân, hàng ngày tiếp xúc, nắm bắt và phản ánh tâm tƣ nguyện vọng của nhân dân. Cấp xã có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đƣờng lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc, tăng cƣờng đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cƣ. - Chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp giải quyết các yêu cầu của nhân dân. Trong thực tế cuộc sống, khi cần có sự can thiệp của chính quyền, thì nơi ngƣời dân tìm đến đầu tiên chính là chính quyền cơ sở. Điều này đã đúc rút thành câu thành ngữ “Quan thì xa, bản nhà thì gần”. Chính quyền cấp xã cũng là nơi trực tiếp đƣa ra các giải pháp cần thiết theo thẩm quyền để giải quyết những yêu cầu chính đáng của ngƣời dân, tạo điều kiện cho ngƣời dân có cuộc sống bình yên, thực hiện có hiệu quả các quyền và nghĩa vụ của mình trƣớc nhà nƣớc và cộng đồng. - Chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp quyết định các vấn đề kinh tế - xã hội ở địa phƣơng. Tính hiệu quả trong hoạt động quản lý Nhà nƣớc của chính quyền cấp xã đóng vai trò quan trọng, chủ yếu trong việc cung cấp các dịch vụ công phục vụ nhân dân của bộ máy Nhà nƣớc. Từ đó, chính quyền cấp xã giúp cho cơ quan Nhà nƣớc cấp trên có những căn cứ để hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội sát với yêu cầu của đời sống thực tế. - Chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp nắm bắt tâm tƣ, nguyện vọng của nhân dân địa phƣơng để kịp thời phản ánh với cơ quan nhà nƣớc cấp trên, giúp Nhà nƣớc đề ra các biện pháp phù hợp với đặc điểm của mỗi địa phƣơng. Thực tế ở một số địa phƣơng thuộc các tỉnh Tây Nguyên cho thấy, nếu không đi sâu sát nắm bắt nguyện vọng của nhân dân thì sẽ nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, dễ bị kẻ xấu lợi dụng, gây chia rẽ trong nội bộ nhân dân, phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. - Chính quyền cấp xã là trung tâm của hệ thống chính trị ở cơ sở; là địa 9
bàn gắn trực tiếp nhất với cuộc sống nhân dân. Tất cả các tổ chức quyền lực nhà nƣớc cấp trên cuối cùng đều phải thông qua hệ thống của chính quyền cấp xã và nếu không có chính quyền cơ sở vững mạnh các tổ chức chính quyền cấp trên khó có thể phát huy tác dụng. Sức mạnh của hệ thống chính quyền cơ sở là yếu tố quyết định sự thành bại trong sự nghiệp đổi mới của cả nƣớc nói chung và công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói riêng. Nhƣ vậy, chính quyền cấp xã đƣợc hiểu là trung tâm của hệ thống chính trị cơ sở, là một trong các cấp chính quyền của nhà nƣớc ta, bao gồm Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân là những cơ quan quyết định và tổ chức thực hiện những chủ trƣơng, biện pháp liên quan đến phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đời sống của nhân dân ở địa phƣơng theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. 1.1.1.2. Đặc điểm của chính quyền cấp xã Một là, cấp xã là cấp cơ sở trực tiếp tiếp xúc với nhân dân. Cán bộ, công chức cấp xã thực hiện quan hệ công tác không chỉ với tƣ cách là ngƣời thực thi quyền lực nhà nƣớc mà còn là ngƣời có mối quan hệ gia tộc và xóm làng lâu đời. Là ngƣời trực tiếp giải quyết những vấn đề liên quan đến lợi ích thiết thực của đời sống nhân dân, cán bộ, công chức cấp xã phải đạt đƣợc: Một mặt, đúng chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nƣớc; Mặt khác, phải thấu tình đạt lý trong quan hệ xóm làng. Sự nghiệp đổi mới, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc làm cho bộ mặt nông thôn thay đổi từng ngày trên các lĩnh vực về chính trị, kinh tế - xã hội, khoa học - kỹ thuật, quản lý. Hai là, tổ chức bộ máy của chính quyền cấp xã khác với các đơn vị hành chính cấp trên; ở xã chỉ có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân thực hiện việc quản lý địa phƣơng. Trong đó Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nƣớc, là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân địa phƣơng và Ủy ban nhân dân là cơ quan chấp hành và đồng thời là cơ quan hành chính nhà nƣớc ở địa phƣơng mà không có các cơ quan tƣ pháp: Viện Kiểm sát 10
và Tòa án. Vì thế, chính quyền cấp xã phải quản lý nhà nƣớc về kinh tế, văn hóa, xã hội, anh ninh, quốc phòng theo thẩm quyền do pháp luật quy định. Ba là, cấp xã là cấp thấp nhất, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ cụ thể, là cấp đƣa chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc vào thực tế cuộc sống. Ngoài việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã nói chung, chính quyền cấp xã còn phải căn cứ vào tình hình thực tế của địa phƣơng mình chủ động đƣa ra các giải pháp tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục nhân dân trong việc thực hiện đƣờng lối, chính sách của Đảng, vận động nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật; chủ động đƣa những tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất để tăng năng suất lao động, phát triển ngành nghề mới, tìm thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm của địa phƣơng, giải quyết việc làm, cải thiện đời sống của nhân dân địa phƣơng. 1.1.2. Cán bộ cấp xã 1.1.2.1. Khái niệm, chức danh cán bộ cấp xã Cán bộ cấp xã đƣợc quy định tại khoản 1, Điều 4, Luật cán bộ, công chức năm 2008 quy định: “Cán bộ xã, phƣờng, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam đƣợc bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong thƣờng trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thƣ, Phó Bí thƣ Đảng ủy, ngƣời đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội” [33; tr.5]. Theo Điều 3, Nghị định 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lƣợng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phƣờng, thị trấn và những ngƣời hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Cán bộ xã, thị trấn gồm các chức danh sau: - Bí thƣ, Phó Bí thƣ Đảng ủy; - Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân; - Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; - Bí thƣ đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh; 11