Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Hoa Anh đào | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài nhằm mục đích phân tích, đánh giá quá trình cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” của UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội, trên cơ sở đó đề xuất phương hướng và các giải pháp đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện trong những năm tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ LOAN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA LIÊN THÔNG” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS BÙI HUY KHIÊN HÀ NỘI – 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn về đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu cá nhân của tôi trong thời gian qua. Mọi số liệu sử dụng phân tích trong Luận văn và kết quả nghiên cứu là do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách khách quan, trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có sự không trung thực của thông tin được sử dụng trong công trình nghiên cứu này. Hà Nội, ngày tháng năm 2021 Học viên Nguyễn Thị Loan
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NGHĨA ĐẦY ĐỦ CBCC Cán bộ, công chức CCHCNN Cải cách hành chính nhà nước CNTT Công nghệ thông tin HCNN Hành chính nhà nước HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO Việt Nam TCVN 9001:2015 TCC Tài chính công Tiếp nhận và trả kết quả giải quyết hồ sơ thủ TN&TKQ tục hành chính TTHC Thủ tục hành chính XHCN Xã hội chủ nghĩa HS Hồ sơ QLNN Quản lý nhà nước TP Thành phố
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 8 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ............................................ 8 6. Ý nghĩa của Luận văn ................................................................................... 9 7. Kết cấu Luận văn ........................................................................................ 10 Chương 1. THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA LIÊN THÔNG” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN ........................................................................................ 11 1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính ....................................................11 1.1.1 Khái niệm thủ tục hành chính .............................................................11 1.1.2 Đặc điểm, vai trò của thủ tục hành chính ..........................................12 1.1.3. Phân loại thủ tục hành chính .............................................................16 1.2. Cải cách thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” .........................................................................................................17 1.2.1. Cải cách thủ tục hành chính ..............................................................17 1.2.2. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” .....21 1.3. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân cấp huyện..................................................................................................24 1.3.1. Khái niệm cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân cấp huyện..................................................................24
1.3.2. Mục đích và nguyên tắc cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân cấp huyện .........................................25 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân cấp huyện .........................................27 1.3.4. Quy trình tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân cấp huyện ..........................................................28 1.4. Kinh nghiệm cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” ở một số địa phương và những giá trị tham khảo cho huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội ...............................................................................................................31 1.4.1. Kinh nghiệm cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” ở một số địa phương ...................................................................................31 1.4.2. Những giá trị tham khảo cho huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội41 Chương 2. THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA LIÊN THÔNG” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....................................................... 44 2.1. Tổng quan về cải cách hành chính tại huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội44 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của huyện .............44 2.1.2 Tình hình cải cách hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội ..........................................................................................45 2.2. Phân tích thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội ....................47 2.2.1. Trước khi tổ chức thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện ................................................47 2.2.2. Tổ chức thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện ..........................................................49 2.3. Đánh giá việc tổ chức thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội75
2.3.1 Những kết quả đạt được trong cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện..........................................75 2.3.2. Những hạn chế trong cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện ..........................................................79 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội ...............................................................................................................82 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 86 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA LIÊN THÔNG” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................................................................................................................. 87 3.1. Phương hướng đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội....................................................................................................87 3.2. Giải pháp đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện thạch Thất, Thành phố Hà Nội.......................................................................................................................90 3.2.1. Tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” ................................................................90 3.2.2. Tiếp tục nâng cấp Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” ................................................................92 3.2.3. Quy định rõ cơ chế phân công, phối hợp giữa các phòng, ban trong giải quyết các thủ tục hành chính ...........................................................................95 3.2.4. Xây dựng và nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức làm việc tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tại Ủy ban nhân dân huyện .........97 3.2.5. Công khai, minh bạch các thủ tục hành chính, nêu cao tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức ....................................................... 101
3.2.6. Ứng dụng công nghệ thông tin và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 trong giải quyết thủ tục hành chính ..... 103 3.2.7. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, tổng kết, đánh giá kết quả giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” ...................... 107 3.2.8. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” ............................................................. 109 3.3. Kiến nghị........................................................................................................ 111 3.3.1. Kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội ............... 111 3.3.2. Kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội ..............................................................................................113 KẾT LUẬN ................................................................................................... 116 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 119 PHỤ LỤC 1 ................................................................................................... 123 PHỤ LỤC 2 ................................................................................................... 124
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cải cách HCNN đang là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách hàng đầu hiện nay nhằm xây dựng nền HCNN trong sạch, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả để có thể đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân. CCHCNN tiến tới phát triển, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN, Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh”. Chính vì vậy, công cuộc CCHCNN nâng cao hiệu lực, hiệu quả nền HCNN luôn được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Coi nhiệm vụ CCHCNN là một trong những điều kiện tiên quyết đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu và trở thành một quốc gia phát triển. Công cuộc CCHCNN được Đảng ta đề ra từ Hội nghị Trung ương 8 khóa VII (năm 1995) và phát triển qua các Hội nghị Trung ương 3 và 7 khóa VIII, Đại hội Đảng toàn quốc lần VIII, IX , X, XI và XII. Trong gần 30 năm thực hiện, CCHCNN được triển khai toàn diện với các nhiệm vụ trọng tâm đó là: cải cách thể chế (trong đó có cải cách TTHC); cải cách tổ chức bộ máy nhà nước; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; cải cách TCC và hiện đại hóa hành chính. Trong đó, cải cách TTHC đã được xem là nội dung đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ cải cách thể chế tiến tới đồng bộ hóa hệ thống thể chế và đơn giản hóa các TTHC. Đặc biệt, trong xu thế toàn cầu hóa như hiện nay, các quốc gia đang xích lại gần nhau hơn, liên kết và hội nhập tạo thành vòng tròn liên kết chung để giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu, hội nhập quốc tế trở thành một xu thế tất yếu và không loại trừ bất kỳ quốc gia nào. Bởi vậy, cải cách TTHC càng được coi trọng hơn bao giờ hết. Cải cách TTHC tiến tới đồng bộ hóa hệ thống thể chế, đơn giản hóa các TTHC nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc và một môi trường thuận lợi cho mọi hoạt động trong đời sống xã hội, nhất là trong lĩnh
2 vực kinh tế, thúc đẩy kinh tế - xã hội đất nước phát triển. Dưới sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, quá trình triển khai thực hiện cơ chế “Một cửa liên thông” trong giải quyết TTHC tại các cơ quan nhà nước đã phát huy hiệu quả to lớn trong việc nâng cao năng lực hoạt động của cơ quan HCNN, tiết kiệm thời gian và công sức cho người dân, tổ chức doanh nghiệp. Việc triển khai thực hiện cơ chế “Một cửa liên thông” đã góp phần quan trọng thúc đẩy cải cách TTHC hướng đến xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại hóa, hoạt động có hiệu lực và hiệu quả, một Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội đất nước phát triển mạnh mẽ. Thực hiện cơ chế “một cửa liên thông” trong giải quyết TTHC là một biện pháp hữu hiệu thúc đẩy cải cách TTHC ở nước ta theo hướng đơn giản, chính xác, nhanh chóng, thuận tiện cho công dân tổ chức và các cơ quan nhà nước. Trong tình hình mới, đòi hỏi Đảng và Nhà nước ta chú trọng đẩy mạnh công cuộc cải cách TTHC mà trọng tâm là nâng cao chất lượng, hiệu quả của cơ chế “một cửa liên thông” trong giải quyết TTHC ở các cơ quan nhà nước. Sinh ra và lớn lên ở Thạch Thất - một huyện trọng điểm trong vùng phát triển phía Tây thủ đô Hà Nội, tôi hiểu được tầm quan trọng của công cuộc cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” trên địa bàn huyện trong giai đoạn mở cửa hội nhập quốc tế như hiện nay. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” của huyện còn một số hạn chế: tỷ lệ hồ sơ quá hạn còn tương đối cao; cơ chế phân công, phối hợp giữa các cá nhân, phòng ban còn chưa hiệu quả; việc ứng dụng CNTT trong tiếp nhận, giải quyết hồ sơ TTHC chưa được phát huy; mức độ hài lòng của người dân đối với khả năng cung ứng các dịch vụ hành chính công còn ở mức tương đối. Những hạn chế, bất cập này đã làm giảm hiệu lực, hiệu quả quản lý HCNN và chất lượng phục vụ người dân, tổ chức.
3 Trước tình hình đó đòi hỏi UBND huyện cần chỉ đạo sát sao và đẩy mạnh cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực đáp ứng nhu cầu của công dân, tổ chức để xứng đáng với vị thế của một huyện trọng điểm phía Tây Thủ đô. Xuất phát từ những lý do trên học viên chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội” làm đề tài Luận văn cao học với hy vọng đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn trong cải cách TTHC tại UBND huyện, phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trải qua gần 30 năm thực hiện CCHCNN, chúng ta không thể phủ nhận những tác động tích cực của nó đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. CCHCNN giúp xây dựng và hoàn thiện một hệ thống thể chế toàn diện, đầy đủ, đồng bộ nhất là các thể chế về kinh tế, đầu tư, thương mại, từ đó sẽ tạo nên cơ sở pháp lý vững chắc cho mọi hoạt động kinh tế góp phần thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy hội nhập quốc tế. Đồng thời, việc xây dựng một hệ thống thể chế kinh tế mới sẽ tạo hành lang pháp lý cho nền kinh tế thị trường phát triển theo đúng định hướng của nhà nước, tạo môi trường thuận lợi cho các thành phần kinh tế phát triển lành mạnh, bình đẳng, phát huy tối đa các nguồn lực sản xuất xã hội thúc đẩy chuyển đổi cơ chế quản lý mạnh mẽ, hiệu quả. Cải cách TTHC giúp loại bỏ những TTHC rườm rà, phức tạp, việc xây dựng hệ thống TTHC đơn giản, gọn nhẹ và công khai, minh bạch đặc biệt là các thủ tục về đất đai, đầu tư, sản xuất, thương mại, thuế… Cải cách TTHC tạo điều kiện thúc đẩy các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, thu hút đầu tư nước ngoài, đẩy mạnh phát triển kinh tế và quá trình hội nhập của đất nước. Cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” luôn là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau. Đã có nhiều công trình nghiên cứu, các cuốn sách chuyên khảo,
4 bài báo của nhiều tác giả nghiên cứu về CCHCNN, cải cách TTHC. Có thể nêu một số công trình nghiên cứu tiêu biểu sau: - Nguyễn Hữu Hải (chủ biên), Cải cách hành chính nhà nước – lý luận và thực tiễn (2016), Học viện Chính trị Quốc gia. Cuốn sách trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về CCHCNN. Tác giả đưa ra những quan niệm về CCHCNN cũng như sự cần thiết của quá trình này ở Việt Nam và các nội dung CCHCNN đó là: cải cách thể chế HCNN, cải cách TTHC; cải cách tổ chức bộ máy nhà nước; cải cách, nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC; cải cách TCC và hiện đại hóa nền HCNN. - Đậu Thế Tụng, Cải cách TTHC trong hoạt động của các trường đại học công lập ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội – 2017. Cuốn tài liệu đã trình bày cơ sở lý luận về TTHC, cải cách TTHC trong hoạt động của các trường đại học công lập ở Việt Nam. Thực trạng thực hiện và giải pháp cải cách TTHC trong các trường đại học công lập Việt Nam hiện nay. - Ngô Thành Can, Hành chính nhà nước và CCHCNN, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội - 2016. Cuốn sách cung cấp cho người đọc các kiến thức liên quan đến nền HCNN và CCHCNN, khái niệm HCNN và CCHCNN; các bộ phận cấu tạo nên nền HCNN đó là: hệ thống thể chế HCNN; tổ chức bộ máy HCNN; đội ngũ nhân sự trong bộ máy HCNN và nguồn lực tài chính công để vận hành nền HCNN. Từ đó, tác giả đi sâu nghiên cứu các nội dung CCHCNN nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của nền HCNN và đáp ứng tốt hơn yêu cầu phục vụ công dân, tổ chức. - Cuốn sách chuyên khảo “Cải cách TTHC ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Đào Đăng Kiên (2011), Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Cuốn sách trình bày các khái niệm liên quan đến TTHC, cải cách TTHC và hội nhập kinh tế quốc tế đồng thời phân tích thực trạng cải cách TTHC ở Việt Nam trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập với nền kinh tế quốc tế. Từ đó, tác giả đưa ra những giải pháp
5 nhằm thúc đẩy mạnh mẽ công cuộc cải cách TTHC nước ta nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. - Cuốn sách “Cải cách hành chính nhà nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” (2020), Học viện Chính trị Quốc gia. Trên cơ sở trình bày các khái niệm liên quan đến CCHCNN, thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực trạng công cuộc CCHCNN ở nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tác giả đã đề xuất một số giải pháp định hướng về cải cách thể chế hành chính (trong đó có cải cách TTHC), cải cách tổ chức bộ máy hành chính, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, cải cách TCC và hiện đại hóa nền hành chính nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả cải cách hành chính ở Việt Nam nhằm thúc đẩy mạnh mẽ quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước trong thời gian tới. - Ngô Văn Trân (chủ biên), Cải cách TTHC thông qua cơ chế một cửa, một cửa liên thông - thực tiễn tại các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế (2017). Cuốn sách đã trình bày cách nhìn tổng quan về cải cách TTHC thông qua cơ chế “một cửa” và “một cửa liên thông”. Phân tích thực trạng, phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện cải cách TTHC thông qua cơ chế này tại các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. - Hướng dẫn thực hiện quy chế “một cửa” trong các cơ quan HCNN thuộc Thành phố Hà Nội (2006), NXB Hà Nội. Tài liệu đã trình bày một số vấn đề chung về TTHC và CCHCNN theo quy chế “một cửa”, các văn bản của Trung ương, thành phố Hà Nội về thực hiện cơ chế đó; thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết của TTHC của các cơ quan HCNN trên địa bàn TP Hà Nội. - Cuốn sách “Cải cách quy trình và thủ tục hành chính về đầu tư, đất đai và xây dựng: Sổ tay tham khảo về cải cách hành chính cho địa phương” (2011). Cuốn sách gồm 153 trang đã giới thiệu trình tự, cách thức phân tích, đánh giá quy trình giải quyết TTHC; đưa ra một số mô hình một cửa, mẫu quy trình giải quyết TTHC và các thực tiễn tốt trong nước và quốc tế về cải cách
6 TTHC liên quan đến đầu tư, đất đai và xây dựng mà chính quyền địa phương có thể học hỏi, áp dụng trong việc thực hiện cải cách quy trình và TTHC. Bên cạnh các cuốn sách nêu trên, một số tác giả đã công bố các bài báo về cải cách TTHC đăng trên các tạp chí: - Đỗ Quốc Sam, Lại bàn về cải cách hành chính, Tạp chí Cộng sản, 2008 - Tháng 4, trang 22-27. Bài viết trình bày 4 nội dung chính: vị trí, vai trò của CCHCNN trong sự nghiệp phát triển và đổi mới; các vấn đề trọng tâm của CCHCNN, trong đó có cải cách TTHC; xác định chức năng của Chính phủ trong tình hình mới và các nhiệm vụ tiếp theo của CCHCNN. - Lê Chi Mai, Cải cách dịch vụ hành chính công ở nước ta qua các mô hình thí điểm, Tạp chí Quản lý nhà nước, 2004 - Số 7, trang 13-17. Bài viết đã đưa ra các mô hình thí điểm cải cách dịch vụ hành chính công và đánh giá về các mô hình đó. Bao gồm: mô hình “một cửa”, mô hình “cung ứng dịch vụ hành chính công theo Bộ tiêu chuẩn ISO 9000”, mô hình “trung tâm dịch vụ hành chính công”, mô hình “khoán biên chế và kinh phí hành chính trong các cơ quan HCNN”. - Lê Quang Nhuệ, cải cách TTHC theo quy chế một cửa ở thành phố Hà Nội, Tạp chí Quản lý Nhà nước, 2004, số 10 năm 2004, trang 45-48. Bài viết trình bày quy trình giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa trên địa bàn TP Hà Nội, những kết quả đạt được, những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế và rút ra những bài học kinh nghiệm. Ngoài ra còn có một số bài viết về CCHCNN, cải cách TTHC: - Trương Hòa Bình, Đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, liêm chính, hiệu lực, hiệu quả đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và phát triển đất nước, Tạp chí Cộng sản, số 886. - Nguyễn Thị Diệu, Cải cách TTHC nhìn từ xây dựng chế độ, chính sách làm việc tại bộ phận một cửa, tạp chí Tài chính số 707, tháng 6 năm 2019.
7 - Hà Quang Thanh, Cải cách hành chính theo cơ chế “một cửa” và “một cửa liên thông ở các quận, huyện tại TP. Hồ Chí Minh”, Tạp chí QLNN, số 235, năm 2015. Các công trình đã nghiên cứu về mặt lý luận và thực tiễn của CCHCNN, cải cách TTHC, cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” nói chung và ở một số địa phương cụ thể. Các công trình nghiên cứu cung cấp các kiến thức cơ sở để học viên nghiên cứu đề tài. Trong quá trình nghiên cứu đề tài này, học viên có tiếp thu một số quan điểm, ý tưởng trong các công trình nghiên cứu có liên quan. Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào đi sâu nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội, qua đó đề xuất giải pháp đẩy mạnh cải cách TTHC tại UBND huyện trong những năm tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu đề tài nhằm mục đích phân tích, đánh giá quá trình cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” của UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội, trên cơ sở đó đề xuất phương hướng và các giải pháp đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện trong những năm tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, Luận văn đặt ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Phân tích làm rõ cơ sở khoa học về TTHC, cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND cấp huyện. - Phân tích thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội; đánh giá chung những kết quả đã đạt được, những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế đó.
8 - Từ những phân tích, đánh giá về thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông”, luận văn đề xuất phương hướng và các giải pháp đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội, bao gồm cải cách tổ chức bộ máy, điều kiện và cơ chế hoạt động của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tại tại UBND huyện. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội - Phạm vi về thời gian: từ năm 2010 đến nay (từ thời điểm triển khai thực hiện cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện). 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Nghiên cứu đề tài học viên dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; các quan điểm, chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước về CCHCNN, cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông”. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đây là phương pháp nghiên cứu hiệu quả trong mọi hoạt động nghiên cứu, bởi tài liệu là nơi chứa đựng lượng tri thức dồi dào nhất, có thể là sách, báo, văn bản hay có thể là thông tin trên mạng, tranh, ảnh… Luận văn đã sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu từ những nguồn sau: sách, báo, thông tin trên các trang web của các cơ quan nhà nước và từ những tài liệu thu thập được của UBND huyện Thạch Thất, TP Hà
9 Nội. Tất cả những tài liệu này đã cung cấp nguồn kiến thức lớn để học viên nghiên cứu đề tài. - Phương pháp phân tích - tổng hợp: phương pháp này đòi hỏi sự phân tích kỹ lưỡng tất cả các mặt của một vấn đề, phân tích trên các phương diện khác nhau từ những cái tốt, cái xấu đến những mặt được và chưa được của một vấn đề. Sau sự phân tích kỹ lưỡng phải có sự tổng hợp, đúc kết để có được kết luận cuối cùng về vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp quan sát: Đây là phương pháp hiệu quả giúp có được những đánh giá thực tế về đối tượng nghiên cứu. Phương pháp này được vận dụng trong suốt thời gian đi thực tế tại cơ quan để đưa ra những nhận định về quá trình triển khai công tác cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” trên thực tế tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội. 6. Ý nghĩa của Luận văn * Ý nghĩa lý luận: Luận văn là công trình nghiên cứu đầu tiên về cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội. Luận văn góp phần làm phong phú hơn cơ sở khoa học về TTHC, cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND cấp huyện. * Ý nghĩa thực tiễn: - Luận văn cung cấp thông tin, số liệu về thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện Thạch Thất, TP Hà Nội nhằm đánh giá một cách khách quan, trung thực về quá trình thực hiện cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” tại UBND huyện; từ đó các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo chính quyền địa phương đưa ra và thực hiện những giải pháp cải cách TTHC phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, thúc đẩy cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” trên địa bàn huyện diễn ra mạnh mẽ và hiệu quả hơn.
10 - Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các công trình nghiên cứu liên quan đến CCHCNN, cải cách TTHC, cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” ở nước ta hiện nay. 7. Kết cấu Luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, kết cấu của Luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân cấp huyện. Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội. Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa liên thông” tại Ủy ban nhân dân huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội.
11 Chương 1 THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA LIÊN THÔNG” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN 1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính 1.1.1 Khái niệm thủ tục hành chính Bất kỳ công việc nào cũng đều cần thực hiện theo một trình tự trước sau và cách thức nhất định. Theo nghĩa chung nhất, thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn hay thủ tục chính là những quy tắc, chế độ, phép tắc hay quy định chung phải tuân theo khi giải quyết công việc. Quản lý HCNN là hoạt động quản lý đặc biệt, thực thi quyền hành pháp và quản lý mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Hoạt động của cơ quan HCNN được thực hiện dựa trên pháp luật và tuân theo quy định pháp luật. Trong đó có những quy định về trình tự, cách thức tiến hành của các cơ quan để giải quyết chức năng, nhiệm vụ được giao, đó chính là TTHC. TTHC là khái niệm quá quen thuộc không chỉ ở Việt Nam mà còn phổ biến ở các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Tuy nhiên, cách hiểu về TTHC ở mỗi quốc gia là không giống nhau. Ở Việt Nam, nhiều học giả cũng như các nhà nghiên cứu hành chính nhận định TTHC là trình tự, trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan HCNN hoặc của cá nhân, tổ chức được ủy quyền hành pháp trong việc giải quyết công việc của Nhà nước, các kiến nghị chính đáng của công dân, tổ chức nhằm thi hành nghĩa vụ hành chính, đảm bảo công vụ nhà nước và phục vụ nhân dân. Hay TTHC là trình tự, cách thức giải quyết công việc của cơ quan HCNN có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ hành chính và mối quan hệ giữa cơ quan HCNN với tổ chức công dân. Hai cách hiểu
12 này chỉ cung cấp cách hiểu chung chung về TTHC, cho đến khi Nghị định số 63/2010/NĐ-CP của Chính phủ về kiểm soát TTHC được ban hành ngày 08/6/2010 đã định nghĩa rõ ràng, cụ thể hơn về TTHC. “TTHC là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức” (theo Khoản 1, Điều 3 Nghị định 63/2010/NĐ-CP). Theo Khoản 2, Điều 8 Nghị định 63/2010/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 92/2017/NĐ-CP, một TTHC hoàn chỉnh khi có đủ 8 thành tố sau: Tên TTHC; trình tự thực hiện; cách thức thực hiện; thành phần, số lượng hồ sơ; thời hạn giải quyết; đối tượng thực hiện TTHC; cơ quan giải quyết TTHC; các mẫu đơn, mẫu tờ khai hành chính, kết quả thực hiện TTHC, yêu cầu, điều kiện, phí, lệ phí trong một số trường hợp khác. Một TTHC cần đảm bảo đủ các thành tố nêu trên, việc quy định rõ ràng, cụ thể các thành tố nêu trên là cơ sở để thực hiện các TTHC một cách chính xác, nhanh chóng và giảm bớt phiền hà cho công dân, tổ chức và cả cơ quan HCNN. Trên đây là cách hiểu ngắn gọn, súc tích nhất về TTHC và được sử dụng làm cơ sở lý luận cho Luận văn này. 1.1.2 Đặc điểm, vai trò của thủ tục hành chính 1.1.2.1. Đặc điểm của thủ tục hành chính Từ những nghiên cứu về quy trình xây dựng đến quá trình vận dụng các TTHC ta nhận thấy TTHC có 4 đặc điểm. Đây cũng là các tiêu chí để phân biệt TTHC với các thủ tục trong hoạt động lập pháp và tư pháp. Đặc điểm 1: TTHC được điều chỉnh bằng các quy phạm TTHC Hệ thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự, trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong giải quyết công việc của nhà nước. Đó là hệ thống các nguyên tắc quản lý và điều hành, bắt buộc các cơ quan, cá nhân, tổ chức phải tuân theo trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.
13 Quy phạm TTHC là căn cứ pháp lý cho các cơ quan, cá nhân, tổ chức triển khai thực hiện các TTHC. Các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền căn cứ vào các quy định khi thực hiện từng TTHC đảm bảo các công việc được tiến hành theo đúng trình tự các bước, đúng hình thức, đúng nội dung và đúng thẩm quyền. Như vậy, trong mối quan hệ với thể chế hành chính, TTHC là một loại quy phạm pháp luật mang tính thủ tục, là một bộ phận quan trọng của thể chế hành chính. Là quy phạm mang tính thủ tục, TTHC có chức năng làm cho các quy phạm nội dung được thực hiện thuận lợi. Thiếu quy phạm TTHC việc thực thi pháp luật sẽ gặp khó khăn, thậm chí không có khả năng đi vào đời sống thực tế. Thiếu các quy phạm thủ tục thì quyền và nghĩa vụ các bên tham gia sẽ không được đảm bảo. Quy phạm TTHC là chuẩn mực hành vi cho công dân và công chức nhà nước tuân theo và thực hiện đúng nghĩa vụ của mình. TTHC là nhân tố bảo đảm sự chặt chẽ, thuận lợi và đúng chức năng quản lý của cơ quan nhà nước. Đặc điểm 2: TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý HCNN. Đây là đặc điểm để phân biệt TTHC với thủ tục lập pháp và tư pháp bởi TTHC là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành chính áp dụng để thực hiện các hoạt động quản lý HCNN. Quản lý HCNN là hoạt động thực thi quyền hành pháp của Nhà nước, là hoạt động phục vụ nhân dân, thực hiện hay cụ thể hóa các chính sách, pháp luật do các nhà chính trị ban hành. Quản lý HCNN liên quan đến các thủ tục, biến các chính sách, quy định pháp luật thành hành động thực tiễn nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển xã hội. TTHC có vai trò quan trọng trong quản lý HCNN. Nếu không có TTHC thì hoạt động quản lý HCNN sẽ không thể triển khai; mọi chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước sẽ khó được thực thi. TTHC là công cụ và phương tiện để cơ quan HCNN đưa pháp luật vào đời sống. Đặc điểm 3: TTHC rất đa dạng và phức tạp