Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ công chức cấp xã của thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thị xã, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương trong tình hình mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƯƠNG CÔNG BÌNH CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ, THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƯƠNG CÔNG BÌNH CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ, THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. BÙI HUY KHIÊN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Bùi Huy Khiên. Luận văn này được hoàn thành bởi sự nổ lực của bản thân, các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là xác thực có nguồn góc rõ ràng. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2018 Học viên Trương Công Bình
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn của mình, lời đầu tiên tôi xin chân thành và lòng biết ơn sâu sắc tới Hội đồng Khoa học thuộc Học viện Hành chính, các Thầy giáo, Cô giáo, đã trang bị những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn này. Đặc biệt tôi xin trân trọng và tỏ lòng biết ơn đến Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Huy Khiên người đã trực tiếp hướng dẫn và đóng góp nhiều ý kiến quan trọng và sâu sắc cho tôi trong quá trình làm luận văn. Luận văn này được hoàn thiện bởi sự cố gắng nỗ lực của bản thân, nhưng do khả năng có hạn, thời gian nghiên cứu chưa nhiều nên không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế nhất định, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báo của quý Thầy, Cô và các bạn học để giúp tôi hoàn thành hơn công trình nghiên cứu của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên Trương Công Bình
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục viết tắt Danh mục bảng biểu PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................... 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ ................................................................ 9 1.1. Khái niệm, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của công chức cấp xã............... 9 1.1.1. Khái niệm công chức và công chức cấp xã ........................................... 9 1.1.2. Đặc điểm công chức cấp xã ................................................................ 13 1.1.3. Chức năng, nhiệm vụ công chức cấp xã .............................................. 14 1.1.4. Vị trí, vai trò của công chức cấp xã..................................................... 18 1.2. Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã ............................................... 20 1.2.1. Khái niệm .................................................................................... 20 1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ công chức cấp xã ........... 22 1.2.3. Tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ công chức cấp xã ................. 24 1.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã ..................................... 31 1.3.1. Yêu cầu của việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức ...................... 31 1.3.2. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng và Nhà nước về nâng cao chất lượng của đội ngũ công chức xã ..................................................... 32 1.4. Các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã ..... 34 1.4.1. Xây dựng tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, tiêu chí đánh giá .......... 34 1.4.2. Đánh giá, phân loại công chức ............................................................ 35 1.4.3. Quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng công chức .......................................... 36 1.4.4. Tuyển dụng, quản lý công chức .......................................................... 37
1.4.5. Sử dụng công chức ............................................................................. 38 1.4.6. Kiểm tra, giám sát công chức ............................................................. 39 1.4.7. Thực hiện các chế độ, chính sách đối với công chức........................... 40 1.4.8. Khen thưởng, kỷ luật công chức ......................................................... 41 Tiểu kết Chương 1 ................................................................................. 43 Chương 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ......................................................................................... 44 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế .................................................................................... 44 2.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 44 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội .................................................... 46 2.2. Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế .............................................................................. 48 2.2.1. Thực trạng về cơ cấu, số lượng, độ tuổi và giới tính ........................... 48 2.2.2. Về phẩm chất chính trị, đạo đức ......................................................... 51 2.2.3. Về trình độ đào tạo ............................................................................. 52 2.2.4. Đánh giá kết quả thực thi công vụ của công chức ............................... 57 2.2.5. Các yếu tố tác động đến chất lượng công việc của công chức cấp xã .. 58 2.3. Đánh giá chung về chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................ 62 2.3.1. Về ưu điểm ......................................................................................... 62 2.3.2. Về hạn chế, khuyết điểm .................................................................... 64 2.4. Nguyên nhân của ưu điểm và hạn chế.................................................... 65 2.4.1. Nguyên nhân của những ưu điểm ....................................................... 65 2.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................ 66 Tiểu kết chương 2 .................................................................................. 69
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ........................... 71 3.1. Phương hướng và mục tiêu nâng cao chất lượng của đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa thiên Huế .......................... 71 3.1.1. Phương hướng .................................................................................... 71 3.1.2. Mục tiêu ............................................................................................. 71 3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng của đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa thiên Huế .................................................. 72 3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện thể chế về công chức cấp xã .................... 72 3.2.2. Nhóm giải pháp về chuẩn hóa, minh bạch đầu vào của công chức cấp xã ................................................................................................................. 74 3.2.3. Nhóm giải pháp về nâng cao năng lực, trình độ, hiệu quả công việc và tinh thần trách nhiệm của công chức cấp xã ................................................. 75 3.2.4. Nhóm giải pháp về tạo động lực làm việc cho công chức cấp xã ............ 82 3.2.5. Nhóm giải pháp đảm bảo pháp chế trong hoạt động của đội ngũ công chức cấp xã .................................................................................................. 89 Tiểu kết chương 3 .................................................................................. 92 KẾT LUẬN .......................................................................................... 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CNXH Chủ nghĩa xã hội HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Số lượng công chức cấp xã theo địa bàn và chức danh năm 2017. 48 Bảng 2.2: Cơ cấu công chức cấp xã theo độ tuổi năm 2017 .......................... 50 Bảng 2.3: Cơ cấu công chức cấp xã theo giới tính năm 2017........................ 50 Bảng 2.4: Thực trạng về trình độ chuyên môn công chức cấp xã năm 2017 . 53 Bảng 2.5: Trình độ lý luận chính trị công chức cấp xã năm 2017 ................. 54 Bảng 2.6: Trình độ tin học, ngoại ngữ công chức cấp xã năm 2017.............. 56 Bảng 2.7: Bảng Tổng hợp đánh giá kết quả thực thi công vụ của công chức năm 2017...................................................................................................... 58 Bảng 2.8. Mức độ đáp ứng kỹ năng để làm được công việc.......................... 62
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chính quyền cấp xã là cấp chính quyền cuối cùng trong hệ thống các cấp chính quyền ở nước ta, là nơi trực tiếp tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và Pháp luật; quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Với vai trò hết sức quan trọng đó, chính quyền cấp xã cần không ngừng nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, xây dựng chính quyền vững mạnh toàn diện. Để làm được điều đó, việc xây dựng một đội ngũ cán bộ, công chức đảm bảo đủ số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng là một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu. Trong đó, chất lượng của đội ngũ công chức cấp xã, với tư cách là những người đầu tiên, trực tiếp tham mưu việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cấp xã, cần được quan tâm nghiên cứu và có giải pháp riêng, nhưng cần thiết phải đồng bộ với việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung. Khác với các cấp chính quyền khác, đội ngũ công chức cấp xã có những đặc thù riêng về nguồn gốc hình thành, số lượng, yêu cầu…, nên việc chất lượng công chức cấp xã không chỉ đơn thuần gồm những biện pháp thuần túy về công tác cán bộ như đánh, giá, tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, chế độ, chính sách… mà cần phải nghiên cứu sâu sắc đặc điểm về con đường hình thành, những ảnh hưởng từ những yếu tố mang tính văn hóa, tâm lý, đặc thù địa phương. Từ khi có Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn, vấn đề công chức cấp xã đã được xác định rõ và từng bước thể chế hóa bằng các văn bản quy phạm pháp luật; đội ngũ công chức được hình thành và dần được chuẩn hóa, 1
kiện toàn, chất lượng, hiệu quả công tác ngày càng được nâng lên. Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ công chức cấp xã nói chung và của từng địa phương nói riêng vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra đòi hỏi cần phải có những nghiên cứu, phân tích để tìm ra các giải pháp cụ thể chất lượng đội ngũ này. Thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế là một trong những địa phương luôn đặc biệt quan tâm đến công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Trong thời gian qua, đội ngũ công chức cấp xã của thị xã đã có nhiều chuyển biến rõ nét cả về trình độ, năng lực, chất lượng, hiệu quả công tác, tinh thần, thái độ để phục vụ nhân dân. Tuy nhiên, đội ngũ công chức của thị xã Hương Trà vẫn còn thiếu về số lượng, một số công chức trình độ chưa được chuẩn hóa, chất lượng tham mưu, năng lực thực thi công vụ có mặt còn hạn chế, vẫn còn tình trạng thời ơ, lãnh đạm, hách dịch, nhũng nhiễu nhân dân. Muốn khắc phục được tình trạng này, cần có một phương pháp nghiên cứu đầy đủ, toàn diện về chất lượng đội ngũ công chức cấp xã, từ đó đề ra các giải pháp chất lượng đội ngũ công chức cấp xã, góp phần nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở thị xã Hương Trà. Đó cũng là lý do chọn đề tài “Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Ở Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu cho luận văn Thạc sĩ về lĩnh vực nguồn nhân lực nói chung và phát triển nguồn nhân lực hành chính cấp xã nói riêng. Tuy nhiên, các nghiên cứu đó thường đề cập đến phát triển nguồn nhân lực ở tầm vĩ mô, quốc gia, cấp tỉnh, vẫn còn ít đề tài đề cập trực tiếp tới phát triển nguồn nhân lực hành chính cấp xã cho một huyện. Trong các nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn, nổi bật có một số công trình sau: - Bùi Đình Phong: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ”, Nhà xuất bản Lao động, Hà Nội - 2002. Cuốn sách đã trình bày khá toàn diện những tư tưởng chủ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ, 2
như tuyển dụng, bố trí, sử dụng, đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ. Tư tưởng chủ đạo của Người trong công tác cán bộ là phải xây dựng đội ngũ cán bộ công chức (CBCC) thực sự là “công bộc của dân, vì nhân dân mà phục vụ”. - Lê Anh Cường:“Phương pháp và kỹ năng quản lý nhân sự”, Viện Nghiên cứu và Đào tạo về quản lý, Nhà xuất bản Lao động Xã hội, Hà Nội – 2004. Cuốn sách chuyên khảo đã nghiên cứu các biện pháp quản lý nhân sự hiện đại, nhấn mạnh bí quyết để thu hút, sử dụng nhân tài, khuyến khích và tạo môi trường làm để họ phát triển năng lực. - Paul Hersey và Ken Blanc Hard:“Quản lý nguồn nhân lực”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội – 1995. Cuốn sách đã bàn về vấn đề tạo động lực làm việc từ cách tiếp cận tâm lý học hành vi. Các tác giả tập trung nhấn mạnh vai trò của tạo động lực làm việc, trên cơ sở nghiên cứu thực nghiệm và đưa ra các ví dụ điển hình giúp nhà quản lý áp dụng và phân tích, tìm hiểu hành vi của người lao động. - Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm:“Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại học đất nước”,Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội - 2001. Trong công trình nghiên cứu này, các tác giả đã hệ thống hóa các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức từ đó đề xuất phương hướng, giải pháp và những kiến nghị nhằm củng cố và phát triển đội ngũ CBCC cả về số lượng và chất lượng đáp ứng tốt yêu cầu đòi hỏi của công cuộc CNH, HĐH đất nước. - Đề tài khoa học “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân” của TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội - 2005. Các tác giả đã nghiên cứu các quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng cộng sản Việt Nam về 3
vai trò, vị trí người cán bộ cách mạng cũng như yêu cầu đào tạo, xây dựng đội ngũ CBCC. Thông qua các bài học kinh nghiệm về việc tuyển chọn và sử dụng nhân tài trong suốt quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, những kinh nghiệm xây dựng nền công vụ chính quy, hiện đại của các nước trong khu vực và trên thế giới, các tác giả đã xác định hệ thống các yêu cầu, tiêu chuẩn của CBCC, đáp ứng đòi hỏi của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Có thể nói vấn đề phát triển nguồn nhân lực hành chính được các nhà nghiên cứu, nhà quản lý tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu đã đề cập đến nhiều biện pháp để phát triển nguồn nhân lực hành chính các cấp. Bên cạnh những công trình nghiên cứu khoa học nêu trên, hiện nay vấn đề này đang thu hút sự nghiên cứu của nhiều học viên cao học quản lý hành chính, cụ thể: - Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành kinh tế phát triển: "Đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành chính cấp xã thành phố Quy Nhơn" của Trần Văn Thanh (2012), Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2012. Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về đào tạo nguồn nhân lực đối với cấp xã; phân tích thực trạng công tác đào tạo đội ngũ CBCC hành chính cấp xã thành phố Quy Nhơn thời gian qua. Trên cơ sở đó tác giải đã đề xuất giải pháp đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành chính cấp xã tại thành phố Quy Nhơn trong thời gian đến. - Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành kinh tế phát triển: "Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản lý cấp xã trên đại bàn huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định" của Cao Thanh Hương, Học viện hành chính Quốc gia, năm 2011. Tác giả luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận liên quan đến đào tạo, phát triển nguồn nhân lực trong các tổ chức; phân tích thực trạng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản lý cấp xã trên địa bàn huyện Hoài Nhơn. Luận 4
văn đã đề xuất giải pháp để hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản lý cấp xã trên địa bàn huyện trong thời gian tới. Một số bài viết cũng được đăng trên báo, tạp chí chuyên ngành như: - Nguyễn Trọng Điều, "Hoàn thiện chế độ công vụ và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức"; Tạp chí Cộng sản, số tháng 10 năm 2009. Tác giả đã đưa ra quan điểm về hoàn thiện chế độ công vụ và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức. - Ngô Thành Can, "Chất lượng thực thi công vụ - vấn đề then chốt của cải cách hành chính"; Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước, tháng 5/2010. Tác giả đã đưa ra quan điểm về chất lượng thực thi công vụ, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thực thi công vụ; đánh giá thực trạng thực thi công vụ và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực thi công vụ. - Nguyễn Thị Hồng Hải, “Một số vấn đề về phát triển năng lực của cán bộ, công chức”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 1 năm 2011. - Bùi Huy Khiên, Nâng cao năng lực của cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, Tạp chí Giáo dục lý luận, số tháng 1/2013. Mỗi công trình nghiên cứu trên đều đề cập đến vấn đề phát triển nguồn nhân lực hành chính ở nhiều cấp độ khác nhau. Dưới góc độ khoa học, các công trình nói trên là hết sức có giá trị đối với những người đã và đang nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực hành chính nhà nước các cấp. Những công trình nói trên, ở những mức độ khác nhau đã giúp tác giả luận văn có cơ sở dữ liệu và kiến thức cần thiết để có thể tiếp cận và đi sâu nghiên cứu nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã của thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Cho đến nay vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào về chất lượng đội ngũ công chức cấp xã của thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế một cách có hệ thống, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã của thị xã trong những năm tới. 5
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu * Mục đích của luận văn Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ công chức cấp xã của thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thị xã, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương trong tình hình mới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn đề ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau đây: - Trình bày cơ sở lý luận về chất lượng công chức cấp xã; khái niệm, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của công chức cấp xã; các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức cấp xã; các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công chức cấp xã và sự cần thiết phải nâng cao chất lượng công chức cấp xã. - Phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ công chức cấp xã, đánh giá những ưu điểm và hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế của đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Đề xuất phương hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế trong những năm tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu chất lượng đội ngũ công chức cấp xã bao gồm các chức danh được quy định tại Khoản 2, Điều 3 Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ. * Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế - Về thời gian: Từ 2012 đến nay. 6
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận - Nghiên cứu đề tài dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. * Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp với nội dung và mục đích nghiên cứu đề tài dưới góc độ của khoa học quản lý công như khảo cứu tài liệu; phương pháp điều tra xã hội học; phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp. Đề tài tham khảo tài liệu về quản trị nguồn nhân lực, tổ chức nhân sự hành chính; các công trình bài viết được đăng tải trên các báo, tạp chí, internet liên quan đến chất lượng công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng; tham khảo các văn bản pháp luật về quản lý công chức của Trung ương, tỉnh, thị xã. Tác giả thu thập dữ liệu từ Niên giám Chi cục thống kê thị xã Hương Trà, báo cáo của phòng Nội vụ thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Phương pháp này giúp người viết tiếp cận vấn đề từ góc độ lý thuyết đến thực tiễn, kết hợp với phương pháp nghiên cứu khác, người viết sẽ tránh được những quan điểm đánh giá phiến diện và những giải pháp đề xuất sẽ sát thực tiễn và có tính khả thi hơn. Phương pháp này sử dụng phiếu khảo sát về thực trạng đánh giá công chức hàng năm; nhằm thu thập thông tin về nhận thức, quan điểm, những khó khăn, bất cập trong việc nâng cao chất lượng công chức. + Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp: Phương pháp này dùng để hệ thống hóa các số liệu thứ cấp và sơ cấp thu được trong quá trình điều tra, nghiên cứu; phân tích tỷ trọng trình độ công chức, tỷ trọng kết quả xếp loại công chức, tỷ lệ nhu cầu áp dụng qua điều tra. 7
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần luận giải có khoa học những vấn đề lý luận về chất lượng đội ngũ công chức cấp xã như: khái niệm, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của công chức cấp xã; các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức cấp xã; các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công chức cấp xã. - Ý nghĩa thực tiễn Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã làm cơ sở để các cấp chính quyền tham khảo đề ra các cơ chế, chính sách nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã trong những năm tới. Luận văn cũng có thể là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm nghiên cứu những vấn đề của công chức cấp xã. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khải và phụ lục, luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ công chức cấp xã. Chương 2: Thực trạng chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3: Phương hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Khái niệm, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức và công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm công chức Khái niệm công chức là một khái niệm quan trọng, cơ bản trong nền công vụ của mỗi quốc gia; là khái niệm bắt buộc phải xác lập trong pháp luật về công chức; là khái niệm chính thống được sử dụng để làm cơ sở cho những vấn đề khác có liên quan khi điều chỉnh về công chức. Do đó, khi nghiên cứu về khái niệm công chức, phải nghiên cứu nó dưới góc độ của pháp luật quốc gia. Dưới cách hiểu chung: "Công chức là những công dân được tuyển dụng vào làm việc thường xuyên trong cơ quan Nhà nước, do ngân sách Nhà nước trả lương". Theo từ điển tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên, nxb Đà Nẵng - Trung tâm từ điển học, 2000, tr 207, tr 109, định nghĩa: “Công chức là những người được tuyển dụng và bổ nhiệm giữ một công vụ thường xuyên trong cơ quan nhà nước, hưởng lương do ngân sách nhà nước cấp”. Dưới góc độ pháp luật, khái niệm này trong pháp luật các quốc gia là khác nhau tùy thuộc vào quan niệm về hoạt động công vụ, chế độ chính trị, văn hóa và lịch sử phát triển của họ. Nền công vụ truyền thống Pháp quy định về công chức như sau: "Công chức là người được bổ nhiệm vào một công việc thường xuyên với thời gian làm việc trọn vẹn và được biên chế vào một ngạch trong thứ bậc của các cơ quan hành chính Nhà nước, các cơ quan ngoại biên hoặc các công sở Nhà nước" (Điều 2 Chương II Quy chế chung về công chức Nhà nước của Pháp năm 1994). Trong những năm gần đây, một khái niệm khác được thừa nhận là: "Công chức bao gồm toàn bộ những người được Nhà nước hoặc cộng đồng lãnh thổ (công xã, tỉnh, vùng) bổ nhiệm vào làm việc thường xuyên trong một công sở hay công sở tự quản, kể cả các bệnh viện và được 9
biên chế vào một ngạch của nền hành chính công". Theo cách hiểu này, công chức Pháp gồm 3 loại: Công chức hành chính Nhà nước, công chức trực thuộc cộng đồng lãnh thổ và công chức trực thuộc các công sở tự quản. Ở Anh, khái niệm công chức chỉ bao hàm những nhân viên công tác trong ngành hành chính. Ở Mỹ, tất cả các nhân viên trong bộ máy hành chính của chính phủ đều được gọi chung là công chức, bao gồm những người được bổ nhiệm về chính trị (còn gọi là công chức chính trị), những người đứng đầu bộ máy độc lập và những quan chức của ngành hành chính. Quan hệ giữa Chính phủ và công chức là quan hệ giữa ông chủ và người làm thuê, ngoài việc điều chỉnh theo Luật hành chính, quan hệ này còn được điều chỉnh bằng hợp đồng dân sự. Qua ba nền hành chính phát triển trên có thể thấy, mỗi quốc gia đều xác định một phạm vi những người là công chức riêng. Tuy nhiên hầu hết công chức đều mang một số đặc điểm sau: (1) Về quốc tịch: phải là công dân nước đó; (2) được tuyển dụng giữ một công việc thường xuyên trong cơ quan hành chính nhà nước; phạm vi cơ quan hành chính nhà nước trong quy định của các quốc gia khác nhau là khác nhau; (3) được bổ nhiệm vào một ngạch nhất định; (4) làm việc trong công sở; (5) chỉ được làm những gì pháp luật cho phép; (6) trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Ở nước ta, khái niệm công chức cũng đã được quan tâm xây dựng và ngày càng hoàn thiện. Ngày 20/5/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh 76/ SL về "Quy chế công chức", đây được xem là văn bản pháp luật đầu tiên có liên quan trực tiếp đến khái niệm này. Quy chế xác định rõ nghĩa vụ, quyền lợi của công chức, cùng các thể lệ về việc tổ chức, quản trị và sử dụng các ngạch công chức trong toàn quốc, theo đó "những công dân Việt 10
Nam được chính quyền nhân dân tuyển để giữ một chức vụ thường xuyên trong các cơ quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nước, đều là công chức". Thời gian sau đó, chúng ta cũng đã có nhiều văn bản đề cập đến công chức, công vụ và gần đây nhất, trước đòi hỏi của thực tiễn khách quan, ngày 13/11/2008, kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật cán bộ, công chức. Tại khoản 2 Điều 4 Luật Cán bộ Công chức 2008 quy định: "Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật." Theo khái niệm này, công chức Việt Nam có những đặc điểm sau: (1) là công dân nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam; (2) được tuyển dụng giữ một công việc thường xuyên trong cơ quan nhà nước. Phạm vi cơ quan nhà nước được xác định bao gồm: cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập). 11