Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng năng lực đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội để đề xuất và đưa ra các giải pháp nhằm góp phần nâng cao năng lực đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã của huyện Quốc Oai nhằm đáp ứng yêu cầu công việc, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, hoạt động quản lý nhà nước trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/……… ...…/…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VIẾT TUÂN NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƢ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………. .…/…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VIẾT TUÂN NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƢ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành : Quản lý công Mã số : 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ NHƢ PHONG HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2020 Học viên Nguyễn Viết Tuân
LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian tham gia khóa học Thạc Sĩ Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia. Lời đầu tiên xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các thầy, cô khoa sau đại học cùng các thầy, cô giảng dạy các bộ môn. Đặc biệt xin trân trọng cảm ơn TS. Lê Như Phong – Học viện Hành chính Quốc gia, người trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin cảm ơn các bác, các anh, chị làm tại Phòng Tư pháp huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội, cùng các cô, bác, anh, chị làm việc tại Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện giúp tôi về tài liệu, tham gia đánh giá các phiếu khảo sát, góp ý cho tôi trong thời gian tôi viết luận văn này. Trân trọng cảm ơn./. Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2020 Học viên Nguyễn Viết Tuân
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƢ PHÁP – HỘ TỊCH .......................................................................................... 9 1.1. Công chức cấp xã và công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã.............. 9 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã và công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã......................................................................................................... 9 1.1.2. Vị trí, vai trò của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ................ 11 1.1.3. Nhiệm vụ của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ..................... 13 1.1.4. Quy định về tiêu chuẩn của công chức Tư pháp – Hộ tịch ........... 22 1.2. Năng lực của công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã......................... 24 1.2.1. Quan niệm về năng lực ................................................................. 24 1.2.2. Năng lực thực thi công vụ ............................................................. 26 1.3. Các yếu tố cấu thành năng lực của công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã .......................................................................................................... 27 1.3.1. Kiến thức của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ..................... 27 1.3.2. Mức độ thành thạo các kỹ năng trong giải quyết công việc của công chức Tư pháp – Hộ tịch .................................................................. 29 1.3.3. Thái độ ứng xử, cách thức thực thi công việc của công chức Tư pháp – Hộ tịch ......................................................................................... 31 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực của công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã .................................................................................................. 33 1.4.1. Cơ chế hình thành công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã .............. 33
1.4.2. Vấn đề đào tạo, bồi dưỡng công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã . 33 1.4.3. Chính sách đãi ngộ đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã 34 1.4.4. Điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện làm việc ........................ 36 1.4.5. Yếu tố văn hóa địa phương ........................................................... 37 1.5. Kinh nghiệm thực tiễn nâng cao năng lực cán bộ, công chức cấp xã ở một số địa phƣơng .................................................................................. 38 1.5.1. Kinh nghiệm của huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội .............. 38 1.5.2. Kinh nghiệm của tỉnh Vĩnh Phúc .................................................. 38 1.5.3. Một số bài học kinh nghiệm có thể áp dụng đối với huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ............................................................................ 39 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ............................................................................... 41 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƢ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .. 42 2.1. Khái quát chung về huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ............... 42 2.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................... 42 2.1.2. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, tình hình dân số, kinh tế, văn hóa - xã hội ....................................................................................................... 43 2.2. Thực trạng năng lực công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội .................................................................... 50 2.2.1. Số lượng, cơ cấu, chất lượng của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ................................................... 50 2.2.2. Kiến thức chuyên môn của đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã....................................................................................................... 53 2.2.3. Kỹ năng giải quyết công việc........................................................ 57 2.2.4 Thái độ, cách ứng xử của công chức Tư pháp – Hộ tịch trong thực thi công vụ ............................................................................................... 61 2.2.5. Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao ......................................... 64
2.3. Đánh giá chung thực trạng năng lực công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ......................................... 72 2.3.1. Ưu điểm ......................................................................................... 72 2.3.2. Hạn chế.......................................................................................... 74 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 78 CHƢƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƢ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ................................................................................. 81 3.1. Sự cần thiết nâng cao năng lực đội ngũ công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã .................................................................................................. 81 3.2. Quan điểm chỉ đạo nâng cao năng lực công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã của Đảng và Nhà nƣớc .......................................................... 84 3.2.1. Xây dựng đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã phải xuất phát từ chính thực tế tại cơ sở và từ yêu cầu chức năng, nhiệm vụ đặt ra..............84 3.2.2. Xác định rõ mục tiêu nâng cao năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch ..................................................................................................... 85 3.2.3. Có trình độ hiểu biết về lý luận chính trị, quan điểm đường lối của Đảng và Nhà nước................................................................................... 86 3.2.4. Nâng cao năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã phải đi đôi với việc đổi mới cơ chế quản lý, hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã ........................................................................ 86 3.3. Các giải pháp nâng cao năng lực công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ................................................ 87 3.3.1. Tăng cường sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương đối với hoạt động của công chức Tư pháp – Hộ tịch................. 88 3.3.2. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã đáp ứng tiêu chuẩn chức danh và nhiệm vụ được giao ........ 89
3.3.3. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, luân chuyển, phân công nhiệm vụ đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch ..................................... 91 3.3.4. Tiến hành rà soát, phân loại, đánh giá tổng thể đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ........................................................................ 93 3.3.5. Đổi mới công tác tuyển dụng, nâng cao tiêu chuẩn đầu vào đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã....................................................... 97 3.3.6. Đổi mới chế độ, chính sách đãi ngộ đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch ................................................................................................... 100 3.3.7. Đảm bảo cơ sở vật chất và phương tiện làm việc cho công chức Tư pháp – Hộ tịch ....................................................................................... 102 3.3.8. Tăng cường sự phối hợp công tác giữa công chức Tư pháp – Hộ tịch với các ngành, tổ chức đoàn thể quần chúng tại địa phương và công chức chuyên môn khác cấp xã .............................................................. 104 3.3.9. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn việc thực hiện công vụ của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ................................ 105 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ............................................................................. 108 KẾT LUẬN .................................................................................................. 109 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 111 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 115
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ BẢNG Bảng 2.1: Số liệu các việc đăng ký hộ tịch các năm ....................................... 58 Bảng 2.2: Kết quả khảo sát cán bộ chủ chốt tại xã, thị trấn về kỹ năng giải quyết công việc của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn ......... 59 huyện Quốc Oai (đơn vị:%) ............................................................................ 59 Bảng 2.3: Kết qua khảo sát đánh giá của người dân khi đến Ủy ban nhân dân xã giải quyết công việc đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai (đơn vị: %) .................................................................... 62 Bảng 2.4: Tổng hợp số liệu các việc đăng ký hộ tịch tại Ủy ban nhân dân cấp xã huyện Quốc Oai (đơn vị: việc) ................................................................... 65 Bảng 2.5: Các sự kiện hộ tịch khác tại Ủy ban nhân dân cấp xã huyện Quốc Oai (đơn vị: việc) ............................................................................................ 66 Bảng 2.6: Kết quả thực hiện công tác chứng thực tại Ủy ban nhân dân cấp xã huyện Quốc Oai (đơn vị: việc) ........................................................................ 69 BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Biểu đồ thể hiện thời gian làm công tác Tư pháp – Hộ tịch của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội .... 50 Biểu đồ 2.2: Biểu đồ thể hiện độ tuổi của công chức Tư pháp – Hộ tịch ....... 51 cấp xã huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội..................................................... 51 Biểu đồ 2.3: Biểu đồ thể hiện trình độ chuyên môn của công chức ............... 53 HÌNH Hình 2.1. Bản đồ huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ................................... 43
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xã, phường, thị trấn là cấp đơn vị hành chính cơ sở, thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với nhân dân. Đội ngũ những người làm việc ở xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách. Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được thực hiện thế nào ở cấp xã, chính quyền cấp xã có thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ hay không, sự phục vụ của chính quyền cấp xã đến đâu đều do hoạt động của đội ngũ này quyết định. Trong đó phải nói đến năng lực của đội ngũ công chức, người thường xuyên thực hiện các hoạt động chuyên môn liên quan đến quản lý nhà nước trên các lĩnh vực. Do đó, nâng cao năng lực cán bộ, công chức cấp xã là một trong những yêu cầu cấp thiết nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức,trong sạch, vững mạnh, đủ khả năng thực thi chức năng, nhiệm vụ trong bối cảnh trong nước và quốc tế đang có những thay đổi. Đội ngũ công chức cấp xã với mỗi chức danh có những chức năng, nhiệm vụ khác nhau, vị trí khác nhau tại đơn vị hành chính cấp cơ sở. Trong đó, công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã có vị trí hết sức quan trọng, có thể khẳng định rằng tư pháp, hộ tịch là một lĩnh vực khó và vô cũng phức tạp, thực tế ấy đòi hỏi công chức Tư pháp – Hộ tịch phải có sự hiểu biết sâu về kiến thức chung, nắm vững chuyên môn nghiệp vụ, nhạy bén trong việc cập nhật kiến thức mới, cũng như linh hoạt trong việc áp dụng các quy định để xử lý các tình huống cụ thể. Từ đó, góp phần giúp Ủy ban nhân dân xã thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực Tư pháp – Hộ tịch hiệu quả nhất. Công tác tư pháp, hộ tịch cấp xã chủ yếu là các hoạt động liên quan đến giải quyết các thủ tục hành chính phát sinh trên địa bàn, trong những năm qua 1
đội ngũ này không ngừng gia tăng về số lượng và chất lượng đáp ứng được phần nào nhu cầu công việc. Nhưng khối lượng công việc phải thực hiện lớn và đang có chiều hướng gia tăng theo sự gia tăng dân số và sự biến động của các quan hệ xã hội. Công chức Tư pháp – Hộ tịch có vai trò quan trọng trong việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả thực thi công vụ tại cấp cơ sở, góp phần vào công cuộc phát triển nền hành chính hiện đại hướng đến góp phần nâng cao hiệu quả Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020. Thực tế đó đòi hỏi phải có một đội ngũ công chứ Tư pháp – Hộ tịch có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có kỹ năng quản lý và tiếp thu nhanh những tiến bộ khoa học – kỹ thuật, hướng đến thực hiện hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay cho thấy công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã hiện nay còn bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập như: năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch còn yếu về nghiệp vụ; số lượng công chức còn thiếu chưa đáp ứng được nhu cầu của công việc của đơn vị; bồi dưỡng nghiệp vụ chưa được tiến hành thường xuyên, liên tục; việc luân chuyển công chức chưa được quan tâm đúng mức. Những nguyên nhân này ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả hoàn thành công việc, chất lượng công tác Tư pháp – Hộ tịch cấp cơ sở. Bên cạnh đó, điều này ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở, nhiều trường hợp việc giải quyết các thủ tục hành chính chưa hiệu quả, đầy đủ, còn nhiều sai phạm dẫn đến làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, gây ra tình trạng bất ổn về an ninh – chính trị tại địa phương. Do đó, việc nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã là một trong những yêu cầu cấp thiết hiện nay. Huyện Quốc Oai là một huyện ngoại thành Hà Nội, với 20 xã và 01 thị trấn, trong những năm gần đây được sự quan tâm của Huyện ủy, Hội đồng 2
nhân dân, Ủy ban nhân dân huyện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được tiến hành thường xuyên, liên tục. Cùng với đó các điều kiện để nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã được chú trọng hơn, nhằm nâng cao hiệu quả công tác Tư pháp – Hộ tịch trên địa bàn huyện, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Hơn 10 năm kể từ khi huyện Quốc Oai sát nhập vào thành phố Hà Nội, huyện Quốc Oai không ngừng phát triển cùng với sự phát triển chung của cả nước để hoàn thành những nhiệm vụ chính trị mà Đảng và Nhà nước đề ra. Điều đó đòi hỏi bộ máy quản lý nhà nước cần phải thay đổi sao cho phù hợp với tình hình mới, nhất là ở cấp cơ sở. Do đó, việc tìm hiểu và đánh giá đúng thực trạng năng lực của công chức Tư pháp – Hộ tịch xã giúp đưa ra những nhận định một cách chính xác nhất. Từ đó, có các giải pháp hiệu quả để nâng cao năng lực của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã, góp phần vào công cuộc cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài: “Năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội” để nghiên cứu viết luận văn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Năng lực của đội ngũ công chức cấp xã, nhất là công chức Tư pháp – Hộ tịch trong thực thi công vụ và hiệu quả công việc mang lại luôn là một vấn đề nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành trong nhưng năm qua, nhất là khi đất nước ta đang trong quá trình đổi mới, hội nhập sâu rộng. Đề đáp ứng được yêu cầu công việc trong tiến trình cải cách hành chính, đòi hỏi công chức nói chung và công chức Tư pháp – Hộ tịch nói riêng phải không ngừng học tập, rèn luyện, trau dồi kiến thức, kỹ năng nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thực tế đề ra. Nhiều công trình khoa học nghiên cứu về năng lực công chức 3
nói chung và năng lực của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã nói riêng đã được công bố như: Đề tài nghiên cứu: “Cán bộ tư pháp cấp xã, phường, thị trấn, thực trạng và phương hướng kiện toàn nâng cao năng lực hoạt động” của tác giả Lê Thị Thu Ba, Viện Khoa học pháp lý năm 2003. Đề tài xác định vị trí, vi trò của Ban Tư pháp và công chức tư pháp xã. Đánh gia thực trạng về tổ chức và hoạt động của tư pháp cấp xã, nêu lên những ưu, nhược điểm và nguyên nhân của những ưu, nhược điểm đó. Từ đó, đưa ra các giải pháp để kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của công chức tư pháp xã đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Đề án cấp Bộ: “Tăng cường năng lực tư pháp xã, phường, thị trấn đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, cải cách tư pháp” của tác giả Trần Văn Quảng, Viện Khoa học pháp lý năm 2010. Đề án đã nêu ra 4 yêu cầu của cải cách hành chính và yêu cầu của cải cách tư pháp đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch xã, phường, thị trấn đồng thời làm rõ các yếu tố về mặt thực tiễn khái niệm năng lực của tư pháp cấp xã. Đề án nhận định trong số 12 nhóm nhiệm vụ được giao, công chức Tư pháp – Hộ tịch tập trung chủ yếu vào nhóm nhiệm vụ đăng ký và quản lý hộ tịch; chứng thực; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, mà chưa dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng pháp luật và theo dõi thi hành pháp luật. Cho đến nay, còn có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu, luận án, luận văn đề cập đến vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức và nâng cao năng lực chất lượng cán bộ, công chức ở nước ta như: -“Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước”, PGS.TS Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS Trần Xuân Sầm đồng chủ biên, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003. 4
- “Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức”, TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương đồng chủ biên, 2005. - “Tiếp tục hoàn thiện chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức cơ sở”, Ths. Nguyễn Thế Vịnh và Ths. Đinh Ngọc Giang đồng chủ biên, NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội, 2009. - “Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay – những vấn đề lý luận và thực tiễn”, TS. Nguyễn Minh Sản, Sách chuyên khảo, NXB Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2009. - “Công chức và chất lượng thực thi công vụ trong cơ quan hành chính nhà nước”, TS. Ngô Thành Can, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số tháng 11/2012. - “Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ”, Ths. Đinh Thị Hà, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 07/6/2016. -“Báo cáo năng lực công chức tư pháp cấp huyện và cấp xã”(2010) NXB Tư Pháp. Nâng cao năng lực của đội ngũ công chức cấp xã nói riêng và công chức Tư pháp – Hộ tịch nói chung đang là đòi hỏi cấp bách nhằm đáp ứng nhu cầu của công việc hiện nay. Trong những năm gần đây, một số đề tài nghiên cứu năng lực của đội ngũ công chức cấp xã nói chung và công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã nói riêng đã được các học viên cao học chọn để nghiên cứu như: Đề tài: “Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức phường tại Hà Nội, từ thực tiễn quận Đống Đa” năm 2009 của tác giả Trần Thị Hồng Cẩm. Đề tài: “Năng lực công chức tư pháp hộ tịch cấp xã huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương” năm 2014 của tác giả Đồng Thị Vân Anh, Học viện Hành chính Quốc gia. 5
Các công trình nghiên cứu trên đã nêu ra một số yêu cầu cải cách hành chính và yêu cầu nâng cao năng lực của đội ngũ công chức cấp xã. Đánh giá, khảo sát nhận xét về ưu, nhược điểm của công chức cấp xã và đưa ra các kiến nghị, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cho công chức cơ sở. Các công trình khoa học này đã cung cấp tài liệu quý báu về cơ sở lý luận, kiến thức, kinh nghiệm nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức nói chung và công chức Tư pháp – Hộ tịch nói riêng để tác giả có thể tham khảo trong quá trình nghiên cứu đề tài của mình. Vấn đề nâng cao năng lực đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội chưa có đề tài nào tập trung nghiên cứu một cách có hệ thống từ lý luận đến thực trạng. Do đó, việc lựa chọn đề tài: “Năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội” để làm luận văn thạc sĩ có ý nghĩa thực sự cấp thiết trên địa bàn huyện trong giai đoạn hiện nay. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng năng lực đội ngũ công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội để đề xuất và đưa ra các giải pháp nhằm góp phần nâng cao năng lực đối với công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã của huyện Quốc Oai nhằm đáp ứng yêu cầu công việc, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, hoạt động quản lý nhà nước trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Một số vấn đề mang tính lý luận và pháp lý về năng lực của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã. - Đánh giá thực trạng năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã. - Từ thực trạng trên đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao năng lực của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội. 6
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Luận văn tập trung nghiên cứu năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch tại 20 xã và 1 thị trấn của huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội - Đánh giá năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội thông qua số liệu thống kê từ năm 2016 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực công chức cấp xã. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê; - Phương pháp nghiên cứu tài liệu; - Phương pháp so sánh, đánh giá; - Phương pháp điều tra xã hội học: Để thu thập các số liệu và thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu, tác giả đã phát ra 420 phiếu tại 21 xã, thị trấn; phát phiếu điều tra cho công dân tổng 210 phiếu, phát phiếu điều tra cho cán bộ tổng 210 phiếu. Thu về 420 phiếu hợp lệ. - Phương pháp quan sát; Bên cạnh đó còn các phương pháp kỹ thuật khác để xử lý số liệu thu thập được như chương trình Word, Excel. 6. Phƣơng pháp luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Phương pháp luận - Kết quả nghiên cứu góp phần hệ thống hóa các cơ sở khoa học về năng lực của đội ngũ công chức, đặc biệt là công chức Tư pháp – Hộ tịch. 7
- Góp phần làm sáng tỏ những lý luận về công chức nói chung và năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội. - Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã qua khảo sát tại huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội, luận văn nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác Tư pháp – Hộ tịch. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo luận văn được kết cấu gồm 03 chương. Chương 1. Cơ sở khoa học về năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã. Chương 2. Thực trạng năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội. Chương 3. Quan điểm và giải pháp nâng cao năng lực công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã ở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội. 8
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƢ PHÁP – HỘ TỊCH 1.1. Công chức cấp xã và công chức Tƣ pháp – Hộ tịch cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã và công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã Công chức theo nghĩa chung là nhân viên trong cơ quan nhà nước, đó là những người được tuyển dụng, bổ nhiệm vào các chức danh trong các cơ quan nhà nước (trong đó tập trung vào các cơ quan hành chính) để thực thi hoạt động công vụ và được hưởng lương và các khoản thu nhập từ ngân sách nhà nước. Công chức của một quốc gia thường là công dân, người có quốc tịch của nước sở tại và thường nằm trong biên chế, phạm vi làm việc của công chức là các cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, pháp luật nhiều nước quy định công chức có thể làm việc không chỉ trong cơ quan nhà nước. Công chức được hình thành và gắn liền với sự phát triển của nền hành chính nhà nước. Ở Việt Nam, Luật Cán bộ, công chức 2008 đã đưa ra khái niệm công chức, công chức cấp xã. Tuy nhiên, khái niệm công chức này được sửa đổi tại Khoản 1, Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật viên chức ngày 25 tháng 01 năm 2019. Cụ thể: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”[32]. 9
Tại Khoản 3, Điều 4 của Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”[27]. Căn cứ theo Khoản 2, Điều 3, Chương II của Nghị định số: 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã gồm các chức danh sau: - Trưởng công an xã (Nơi chưa bố trí công an chính quy); - Chỉ huy trưởng Quân sự; - Văn phòng – thống kê; - Địa chính – xây dựng – đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc địa chính – nông nghiệp – xây dựng và môi trường (đối với xã); - Tài chính – kế toán; - Tư pháp – hộ tịch; - Văn hóa – xã hội. Vậy, có thể thấy công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã là một trong bảy chức danh công chức cấp xã đã được quy định [8]. Công chức Tư pháp – Hộ tịch theo điều 81, Nghị định số:158/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch quy định về công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã như sau: Cán bộ Tư pháp hộ tịch là công chức cấp xã, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng ký và quản lý hộ tịch. Đối với những xã, phường, thị trấn có đông dân cư, số lượng công việc hộ tịch nhiều, thì phải có cán bộ chuyên trách làm công tác hộ tịch, không kiêm nhiệm các công tác tư pháp khác [7]. Tại điều 72, Luật Hộ tịch năm 2016 quy định về công chức làm công tác hộ tịch cấp xã cần phải có các tiêu chuẩn sau đây: 10
- Có trình độ từ trung cấp luật trở lên và đã được bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch; - Có chữ viết rõ ràng và trình độ tin học phù hợp theo yêu cầu công việc. Căn cứ điều kiện thực tế về diện tích, dân số, khối lượng công việc tư pháp, hộ tịch của địa phương, Chính phủ quy định việc bố trí công chức Tư pháp – Hộ tịch đảm nhiệm công tác hộ tịch chuyên trách. Như vậy, có thể hiểu: Công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã là công chức cấp xã, là người trực tiếp giúp Ủy ban nhân dân làm công tác chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân xã, có trách nhiệm tham mưu, đề xuất các giải pháp giúp Ủy ban nhân dân xã thực hiện quản lý nhà nước ở điạ phương về công tác Tư pháp – Hộ tịch. 1.1.2. Vị trí, vai trò của công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã Hoạt động hành chính nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm trật tự của xã hội, duy trì sự phát triển xã hội theo định hướng của nhà nước, qua đó hiện thực hóa mục tiêu chính trị của đảng cầm quyền đại diện cho lợi ích của giai cấp cầm quyền trong xã hội. Chính vì vậy, nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước nói chung và nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức nói riêng là yêu cầu và mong muốn của mọi quốc gia. Đội ngũ cán bộ, công chức của nhà nước ta đã và đang ngày càng được quan tâm củng cố và phát triển nhằm góp phần vào thành công của Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020. Để làm được điều đó cần nâng cao hiệu quả làm việc nhất là của đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở, đội ngũ này là cầu nối trực tiếp đưa chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã là một bộ phận của công tác quản lý nhà nước tại chính quyền cấp cơ sở, giúp Ủy ban nhân dân xã thực hiện việc 11