Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của nghiên cứu "Quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội" nhằm nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn nhằm đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRÚC QUỲNH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRÚC QUỲNH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8340403 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS ĐẶNG KHẮC ÁNH HÀ NỘI – 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi trực tiếp thực hiệncùng với sự hướng dẫn của PGS.TS. Đặng Khắc Ánh - Học viện Hành chính Quốc gia. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tôi cam đoan rằng các thông tin, trích dẫn trong luận văn đó được chỉ dẫn nguồn gốc và nghiên cứu đầy đủ. Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn Trúc Quỳnh
ii LỜI CẢM ƠN Từ khi nhận đề tài cho đến khi hoàn thành đề tài ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân tôi còn nhận được sự đóng góp, giúp đỡ tận tình của nhiều tập thể và cá nhân. Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Đặng Khắc Ánh - Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình, trực tiếp hướng dẫn chỉ bảo tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Tôi xin cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội, UBND quận Thanh Xuân, UBND các phường Nhân Chính, Phòng GD&ĐT quận cùng một số phòng ban trực thuộc UBND quận Thanh Xuân, các đồng chí cán bộ và giáo viên đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Bản thân dù đã rất cố gắng nghiên cứu tài liệu, vận dụng những kiến thức được các Thầy/Cô truyền đạt nhưng do còn hạn chế về một số mặt nên luận văn cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót về nội dung. Rất mong nhận được những ý kiến góp ý, hướng dẫn thêm từ quý Thầy/Cô để luận văn được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Trúc Quỳnh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC ....................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................. v MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn........................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ........................................................ 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ..................................... 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn.............. 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .............................................. 8 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................ 9 Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội hiện nay. ................. 9 Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý các trường mầm non công lập trên địa bàn Quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. ............... 9 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP ........................................................... 10 1. Khái quát quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập .......... 10 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập ................................................................................................ 28 3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập ở một số địa phương trong nước .................................................................. 36 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 42 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY .............................................. 43 2.1. Tổng quan về Quận Thanh Xuân - Thành phố Hà Nội .................... 43
iv 2.2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội hiện nay .................. 53 2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội hiện nay. ...................................................................................................... 71 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................... 77 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 78 3.1. Quan điểm và mục tiêu tăng cường quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội ................................................................................................................ 78 3.2. Một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội . 84 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 99 KẾT LUẬN .................................................................................................. 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 102 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 107 PHỤ LỤC 1 .................................................................................................. 107 PHỤ LỤC 2 .................................................................................................. 114
v DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Hình 2.1: Bản đồ hành chính quận Thanh Xuân, Hà Nội ............................... 43 Bảng 2.1. Số lượng trường mầm non công lập trên địa bàn Quận Thanh Xuân ......................................................................................................................... 48 Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội ........................................................... 61 Bảng 2.2. Đánh giá về trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong công tác quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập ................................ 61 Bảng 2.3. Thống kê trình độ chuyên môn và trình độ lý luận chính trị của cán bộ quản lý và giáo viên mầm non quận Thanh Xuân ................................... 66 Bảng 2.4. Phân bổ dự toán Ngân sách cấp chi thường xuyên cho khối mầm non công lập Quận Thanh Xuân, Hà Nội ........................................................ 69
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Giáo dục là một hoạt động có tính xã hội rộng lớn trong đó nó đóng vai trò không chỉ nâng cao dân trí mà còn góp phần tạo ra hệ thống giá trị xã hội mới và trực tiếp cung cấp nguồn nhân lực có trình độ trong việc phát triển kinh tế - xã hội. Đảng và Nhà nước ta luôn nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục và xác định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm năng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Nhà nước luôn quan tâm đến sự phát triển của các bậc học, cấp học trong toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục mầm non là bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc dân, thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 03 tháng tuổi đến 06 tuổi nhằm phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những nhân tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một. Cấp học này có một vị trí đặc biệt không chỉ vì nó là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục mà đối tượng của hoạt động giáo dục cũng đặc biệt. Đó là trẻ em với sự phát triển về trí tuệ và thể chất ở giai đoạn sơ khởi của quá trình phát triển. Nó đòi hỏi Nhà nước phải đặc biệt quan tâm và có cơ chế quản lý đặc thù nhằm tạo ra những đột phá hiệu quả, xây dựng một nền tảng vững chắc cho cả tiến trình phát triển thông qua giáo dục nhà trường. Hiện nay, trên địa bàn Quận Thanh Xuân có 19 trường mầm non công lập. Những năm qua dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thành uỷ, Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội, trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quận uỷ, Uỷ ban nhân dân quận Thanh Xuân, chất lượng quản lý các trường mầm non trên địa bàn Quận đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Các trường mầm non hàng năm đã có nhiều cố gắng tổ chức thực hiện tốt Điều lệ trường mầm non.
2 Nhiều trường mầm non trong Quận đảm bảo đầy đủ các thủ tục về mặt tổ chức, hành chính của một trường mầm non theo Điều lệ quy định. Thực tế nhiều nhà trường đã biết bám sát Điều lệ để tổ chức thực hiện tốt các nội dung công tác về chăm sóc giáo dục trẻ. Cơ bản, đội ngũ cán bộ quản lý được bố trí đủ cho các nhà trường mầm non. Công tác quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn Quận trong bối cảnh đại dịch Covid - 19 hiện nay trong việc duy trì và đảm bảo bảo chất lượng chăm sóc - nuôi dưỡng và giáo dục trẻ. Tuy nhiên, trong công tác quản lý các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân cũng còn một số hạn chế: Đối với người quản lý thì việc linh hoạt trong áp dụng các phương pháp quản lý nhân sự là việc vô cùng quan trọng. Hiện nay, các cấp lãnh đạo chưa xem trọng việc xây dựng kỹ năng sử dụng các phương pháp đối với Hiệu trưởng các trường mầm non công lập trong quản lý nên hiệu quả mang lại chưa cao; còn bất cập trong xử lý các vụ việc dẫn đến việc không thuận lòng cấp dưới; việc chỉ đạo các trường mầm non còn nhiều tồn tại; nhiều cán bộ quản lý chưa thực sự trau dồi, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nên hiệu quả quản lý chưa cao hoặc năng lực quản lý chưa tương xứng với trình độ đào tạo; công tác tham mưu cho các cấp chính quyền còn nhiều hạn chế; còn xa rời nhân dân, chưa tạo được sự mật thiết nên chất lượng, hiệu quả trong công tác quản lý chưa được như mong muốn. Xuất phát từ yêu cầu nâng cao chất lượng quản lý giáo dục nói chung, chất lượng quản lý các trường công lập trên địa bàn Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội nói riêng, đồng thời trên cơ sở vận dụng những kiến thức đã được học, tác giả chọn nội dung: “Quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu cho Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công của mình.
3 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Giáo dục đào tạo nói chung và giáo dục mầm non nói riêng là lĩnh vực đặc biệt quan trọng, có ảnh hưởng tới nhiều mặt, tới mọi đối tượng của xã hội do đó cũng nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu. Có thể chỉ ra một số nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực này phản ánh thực trạng nghiên cứu vấn đề sau đây: Cuốn sách Giáo dục học mầm non: Những vấn đề lý luận chung của “giáo dục học mầm non” [1] tác giả Đào Thanh Âm đã làm rõ đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp của giáo dục mầm non; chỉ rõ những nội dung về nghiên cứu giáo dục và sự phát triển nhân cách; phân tích sơ lược một số tư tưởng giáo dục trong lịch sử giáo dục thế giới, mục tiêu giáo dục mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam. Cuốn sách Quản lý giáo dục Việt Nam: Đổi mới và phát triển (2016 )[25 ] tác giả Nguyễn Mạnh Hùng làm chủ biên đã khái quát về tiến trình đổi mới giáo dục Việt Nam, yêu cầu tái cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân theo các xu hướng mở. Từ đó, các tác giả bắt đầu làm rõ một số nội dung phân cấp về quản lý nhà nước, quản lý nhà trường theo mô hình tự chủ, tự chịu trách nhiệm; đề cập đến nội dung xã hội hóa và thiết lập mối quan hệ đối tác công – tư trong giáo dục. Cuốn sách “Quản lý giáo dục”(2019) [23] của tác giả Bùi Minh Hiền đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý giáo dục, các khái niệm căn bản, đặc trưng, yêu cầu, các yếu tố chi phối và nội dung của hoạt động quản lý giáo dục. Trên cơ sở phân tích một số kinh nghiệm có tính quốc tế về quản lý giáo dục, so sánh đối chiếu với hoạt động quản lý giáo dục trong nước để đúc rút những giá trị tham chiếu cốt lõi, từ đó xây dựng các giải pháp tăng cường hoạt động quản lý giáo dục Việt Nam trong xu hướng phát triển.
4 Luận án tiến sĩ Quản lý công năm 2019 của tác giả Phạm Thị Tuyết Minh “Quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”[28]. Tác giả quan niệm quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục là tổng thể hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước nhằm định hướng, điều tiết, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các cơ sở giáo dục mầm non tư thục hoạt động hiệu quả, đúng quy định pháp luật và đảm bảo chất lượng đáp ứng nhu cầu xã hội và các mục tiêu của giáo dục mầm non. Trên cơ sở lý luận, tác giả phân tích những thành tựu và hạn chế trong quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Từ quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, luận án đề xuất 06 giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục, gồm: (i) Xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển giáo dục mầm non tư thục phù hợp yêu cầu và điều kiện của Thành phố Hồ Chí Minh; (ii) Rà soát, bổ sung và cụ thể hoá văn bản quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục; (iii) Kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục; (iv) Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ở các cơ sở giáo dục mầm non tư thục; (v) Cụ thể hóa các chính sách đối với giáo dục mầm non tư thục (vi) Tổ chức thực hiện đồng bộ hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm định chất lượng đối với giáo dục mầm non tư thục; (vii) Đẩy mạnh truyền thông và công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non tư thục. Luận văn Thạc sỹ Kinh tế, trường Đại học Đà Nẵng, năm 2012 của tác giả Lê Thị Nam Phương, “Phát triển dịch vụ Giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn thành phố Đà Nẵng” [29]. Trong nghiên cứu này, tác giả tập trung phản ánh và trình bày về tầm quan trọng của quá trình xã hội hóa giáo dục, đặc biệt nhấn mạnh đến việc hình thành và phát triển của dịch vụ Giáo
5 dục mầm non ngoài công lập tại thành phố Đà Nẵng. Song song với đó là sự phát triển về cơ sở vật chất giáo dục, công nghệ quản lý, nâng cao chất lượng giáo dục và gia tăng về đội ngũ nhân sự ở khu vực Giáo dục mầm non ngoài công lập. Lê Thị Huyền Trâm (2017), Quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Công, Học viện Hành chính Quốc gia [39]. Trên cơ sở làm rõ nội hàm, phạm vi các khái niệm công cụ như sơ sở giáo dục, cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập, quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập… hệ thống hóa một số nội dung lý luận của quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non ngoài công lập đã đi vào phân tích, làm rõ thực trạng quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non trên địa bàn huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, trong đó chỉ ra 06 hạn chế là: Về thể chế; lập kế hoạch phát triển giáo dục mầm non; đội ngũ cán bộ, giáo viên; công tác thanh tra, kiểm tra; cơ sở vật chất; và chế độ đãi ngộ đối với giáo viên mầm non. Đồng thời, chỉ rõ 07 nhóm nguyên nhân của những hạn chế nêu trên. Chương 3 của Luận văn đã phân tích 06 nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn huyện Tư Nghĩa, trong đó nhóm giải pháp thứ 3 đề cập đến việc hoàn thiện phân cấp và phương pháp quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non ngoài công lập. Nội dung này vừa là giải pháp song cũng chính là một yêu cầu căn bản trong tổ chức thực hiện thẩm quyền giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục nói chung. Việc tập trung phân tích, làm rõ cơ sở cũng như nội dung thực hiện cụ thể giải pháp này có ý nghĩa rất lớn trong cải cách hành chính, đổi mới tư duy và phương pháp quản lý nhà nước trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền và xu hướng phân định ngày càng rõ chức năng, nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền và giữa các cơ quan thẩm
6 quyền chung với các cơ quan chuyên môn. Trần Thị Diễm Thi (2019), Quản lý nhà nước về giáo dục mầm non trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Công, Học viện Hành chính Quốc gia[38]. Trong những năm gần đây, giáo dục mầm non thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế phát triển nhanh chóng cả về số lượng và chất lượng. Quy mô trường lớp phát triển mạnh theo hướng đa dạng hóa các loại hình. Hàng năm, Phòng giáo dục đã chỉ đạo thực hiện tốt công tác đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp, đánh giá hiệu trưởng theo chuẩn hiệu trưởng trường mầm non và đánh giá đội ngũ phó hiệu trưởng nhằm đảm bảo chất lượng đội ngũ ngày càng tương xứng với trình độ đào tạo, bồi dưỡng. Và tác giả đã đề xuất các biện pháp quản lý thực hiện chương trình trong các trường mầm non công lập thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế: (i) Chỉ đạo và hướng dẫn cán bộ, giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp trong các trường mầm non công lập, (ii) Tăng cường bồi dưỡng cán bộ, giáo viên về chương trình giáo dục mầm non; (iii) Động viên cán bộ, giáo viên phát huy sáng tạo, đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức chương trình giáo dục trong trường mầm non. Những biện pháp này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các trường mầm non cũng như tạo sự phát triển đồng đều, công bằng cho trẻ em học ở các trường mầm non công lập nói chung và trên địa bàn quận thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. Các công trình nghiên cứu trên có mục đích, đối tượng, phạm vi nghiên cứu, cách tiếp cận khác nhau, nhưng chủ yếu nghiên cứu thực trạng cấp thiết, chưa nêu rõ công tác quản lý của nhà nước đến giáo dục mầm non, hay chưa chỉ rõ yếu kém từ khâu quản lý dẫn đến việc thực thi các đề án của chính phủ vấp phải trở ngại khó khăn. Và đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu một cách có hệ thống về quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. Chính vì vậy, tác giả
7 chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Mục đích của nghiên cứu trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn nhằm đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân. - Nhiệm vụ: Để đạt được mục tiêu của luận văn đề ra, cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau: + Hệ thống hoá cơ sở lý luận quản lý nhà nước về giáo dục mầm non ở cấp quận hiện nay. + Đề xuất phương hướng và các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của quản lý nhà nước đối với trường mầm non trên địa bàn Quận khi có dịch bệnh nguy hiểm trong giai đoạn hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: Đề tài được nghiên cứu tại địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. + Phạm vi thời gian: Từ năm 2020 đến nay (Từ khi đại dịch Covid-19 khởi phát tại Việt Nam).
8 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận: Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật lịch sử, duy vật biện chứng; dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về Giáo dục; Luật Giáo dục 2019, một số văn bản, chương trình mục tiêu, đề án phát triển giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng của quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng trong quá trình nghiên cứu bao gồm: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tác giả tiến hành thu thập các tài liệu đã xuất bản liên quan tới vấn đề nghiên cứu, tìm hiểu và phân tích các tài liệu này để qua đó khái quát những vấn đề liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài. - Phương pháp điều tra bằng hình thức phát phiếu điều tra và khảo sát thực tế để đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. Khảo sát được tiến hành với đối tượng là giáo viên, Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân và cán bộ quản lý giáo dục trên địa bàn quận với quy mô 300 phiếu, thu về được 251 phiếu. - Phương pháp phân tích, thống kê và tổng hợp kết quả điều tra để rút ra kết luận về ưu điểm và hạn chế trong công tác quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, từ đó tìm ra những giải pháp phù hợp. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
9 6.1. Về lý luận Hệ thống hóa lý luận về quản lý nhà nước đối với trường mầm non; xác định các yêu cầu về phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý theo tiêu chuẩn hiện hành. Bổ sung cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với trường mầm non phù hợp với nội dung, nhiệm vụ của nhà quản lý và yêu cầu của thực tế ở cơ sở giáo dục mầm non. 6.2. Về thực tiễn Xác định rõ những ưu điểm và hạn chế về thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, chỉ ra những nguyên nhân của hạn chế, bất cập. Các giải pháp được đề xuất có tính cần thiết và khả thi cao, có thể áp dụng có hiệu quả vào thực tiễn quản lý các trường mầm non trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng tham khảo trong việc điều hành, xây dựng chính sách và các giải pháp để tăng cường quản lý nhà nước đối với các trường mầm non nói chung và các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, cấu trúc nội dung gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội hiện nay. Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý các trường mầm non công lập trên địa bàn Quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
10 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP 1. Khái quát quản lý nhà nƣớc đối với trƣờng mầm non công lập 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Quản lý nhà nước Quản lý nhà nước là hoạt động thực thi quyển lực nhà nước do các cơ quan nhà nước thực hiện nhằm xác lập một trật tự ổn định và phát triển xã hội theo những mục tiêu mà nhà nước đã xác định. Quản lý nhà nước được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm toàn bộ hoạt động của cả bộ máy nhà nước từ lập pháp, hành pháp đến tư pháp vận hành như một thực thể thống nhất. Theo giáo trình “Những vấn đề cơ bản về quản lý hành chính nhà nước”: “Quản lý nhà nước là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước do các cơ quan nhà nước tiến hành đối với tất cả mọi cá nhân và tổ chức trong xã hội, trên tất cả các mặt của đời sống xã hội bằng cách sử dụng quyền lực nhà nước có tính cưỡng chế đơn phương nhằm mục tiêu phục vụ lợi ích chung của cả cộng đồng, duy trì ổn định, an ninh trật tự và thúc đẩy xã hội phát triển theo một định hướng thống nhất của Nhà nước.” [18, tr10]. Quản lý nhà nước mang các đặc thù sau đây: Thứ nhất, chủ thể của quản lý nhà nước là các cơ quan, cá nhân được trao quyền trong bộ máy nhà nước gồm 03 hệ thống cơ quan: Lập pháp, hành pháp và tư pháp; Thứ hai, đối tượng của quản lý nhà nước là tất cả các tổ chức, cá nhân sinh sống và làm việc trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, công dân sinh sống và làm việc ở nước ngoài;
11 Thứ ba, quản lý nhà nước là quản lý toàn diện trên nhiều mặt của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, anh ninh, quốc phòng, ngoại giao…; Thứ tư, quản lý nhà nước mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng công cụ pháp luật và chính sách để quản lý xã hội; Thứ năm, mục tiêu của quản lý nhà nước là phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của toàn xã hội [18;25]. Theo nghĩa hẹp, quản lý nhà nước được hiểu là hoạt động của bộ máy thực hiện quyền hành pháp tác động lên các lĩnh vực của đời sống xã hội để dẫn dắt xã hội phát triển theo mong muốn của nhà nước. 1.1.2. Giáo dục mầm non và trường mầm non công lập Giáo dục mầm non: Theo quy định tại Điều 23, Luật Giáo dục năm 2019 đã chỉ ra: “Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam, thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 03 tháng tuổi đến 06 tuổi. Giáo dục mầm non nhằm phát triển toàn diện trẻ em về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào học lớp một” [33]. Giáo dục mầm non gồm hai giai đoạn chủ yếu là giáo dục trẻ nhà trẻ và giáo dục trẻ mẫu giáo: Giáo dục trẻ nhà trẻ là giai đoạn đầu của giáo dục mầm non tiếp nhận nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ ba tháng tuổi đến ba tuổi; giáo dục trẻ mẫu giáo là giai đoạn của giáo dục mầm non tiếp nhận nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 03 tuổi đến 06 tuổi [33]. Giáo dục mầm non là môi trường xã hội thứ hai sau gia đình, giúp trẻ hình thành khả năng thích ứng với môi trường xã hội rộng lớn sau này.
12 Giáo dục mầm non là nền tảng cơ bản đảm bảo quyền trẻ em. Sự phát triển trong những năm đầu đời quyết định tương lai cả cuộc đời, đặc biệt giai đoạn từ 0 tuổi đến 03 tuổi là giai đoạn bộ não phát triển và hoàn thiện. Cung cấp các dịch vụ chăm sóc và giáo dục có chất lượng cho trẻ mầm non là nhiệm vụ cấp thiết để thực hiện các quyền cơ bản của trẻ em, đảm bảo công bằng xã hội, nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực tương lai của đất nước. Cơ sở giáo dục mầm non gồm: Trường mẫu giáo; lớp mẫu giáo độc lập, trường mầm non; lớp mầm non độc lập; nhà trẻ; nhà trẻ độc lập. Các loại hình của trường mầm non gồm: Trường công lập; trường dân lập; trường tư thục; lớp mẫu giáo độc lập tư thục. Trường mầm non công lập: Trường công lập là trường do nhà nước thành lập và duy trì hoạt động chủ yếu bằng ngân sách nhà nước. Nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân thuộc mọi loại hình được thành lập theo quy hoạch, kế hoạch của nhà nước nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục, nhà nước tạo điều kiện để trường công lập giữ vai trò nòng cốt trong hệ thống giáo dục quốc dân. Theo hiểu biết của tác giả, trường mầm non công lập là trường học do nhà nước đầu tư xây dựng trên một mảnh đất công bằng vốn của nhà nước. Bộ máy nhân sự trong trường mầm non công lập do nhà nước tuyển dụng và bổ nhiệm vị trí theo năng lực của người ứng tuyển, họ được hưởng lương bằng ngân sách nhà nước. Nhà nước quy định các mức thu – chi trong nhà trường, có điều chỉnh phù hợp và được niêm yết công khai. Theo Điều 04 Thông tư số 52/2020/TT-BGDĐT quy định về các loại hình trường mầm non, trường mầm non công lập là trường giáo dục trẻ em ở độ tuổi từ 0 tuổi đến 06 tuổi do Nhà nước đầu tư, bảo đảm điều kiện hoạt
13 động và đại diện chủ sở hữu [9]. 1.1.3. Quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập Quản lý nhà nước đối với trường mầm non công lập là việc nhà nước thực hiện quyền lực công để điều hành, điều chỉnh toàn bộ các hoạt động giáo dục trong phạm vi toàn xã hội để tạo ra những điều kiện tối ưu cho các trường mầm non công lập thực hiện mục tiêu GD&ĐT, có mạng lưới quản lý chuyên môn từ cấp Bộ xuống các trường mầm non [4]. Bộ máy quản lý nhà nước là một hệ thống các cấp chính quyền được phân cấp quản lý theo chức năng và nhiệm vụ được phân công. Mục tiêu của quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập: về tổng thể đó là việc bảo đảm trật tự kỷ cương trong các hoạt động ở cấp học mầm non, được coi là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam, thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 03 tháng tuổi đến 06 tuổi nhằm phát triển toàn diện trẻ em về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào học lớp một [4]. Về nội dung, quản lý nhà nước là sự tác động bằng các phương thức khác nhau đến hầu hết những lĩnh vực (khu vực, mảng công việc) từ quy hoạch hệ thống cơ sở đào tạo; quy hoạch trường lớp chủ yếu theo lãnh thổ và các trung tâm kinh tế; quản lý về định biên lao động dạy học, lao động quản lý ở các khu vực (các cơ quan quản lý); xây dựng chế độ chính sách cho lao động ngành, quản lý về khoa học, mua sắm trang thiết bị đồ dùng dạy học, quản lý các hoạt động hợp tác quốc tế… Công cụ quản lý nhà nước đối với các trường mầm non công lập đó là là hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, và các thể chế tạo ra hành lang pháp lý cho các hoạt động quản lý nhà nước đối với các trường mầm non