Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn nhằm nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn địa bàn huyện Phú Giáo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……../…….. …./…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BỒ THỊ CẨM PHƢƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THỦY TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của quá trình tác giả nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình, được truyền đạt những kinh nghiệm, tri thức quý báu của tập thể Giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia trong chương trình đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. Với tình cảm chân thành nhất, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám đốc Học viện, Quý Thầy cô Khoa Sau đại học, Quý Giảng viên đã trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn trong quá trình học tập, nghiên cứu tại Học viện, đặc biệt là TS. Nguyễn Thị Thủy – Người đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ và giúp đỡ rất nhiều để tác giả hoàn thiện Luận văn này. Bên cạnh đó, tác giả cũng chân thành cảm ơn Lãnh đạo và tập thể các Chuyên viên của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức đoàn thể huyện Phú Giáo, Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phú Giáo… đã tạo điều kiện, giúp đỡ cung cấp về mặt tài liệu và số liệu để tác giả hoàn thành Luận văn này. Dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu, hoàn chỉnh Đề tài, nhưng chắc chắn Luận văn không thể tránh khỏi những sai sót, hạn chế nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự chỉ bảo và những ý kiến đóng góp quý báu từ Quý Thầy cô và các bạn Học viên.
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan: 1. Những nội dung trong luận văn này do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn trực tiếp của TS. Nguyễn Thị Thủy. Luận văn là kết quả của sự phân tích, đánh giá trên cơ sở nghiên cứu lý luận, pháp lý và thực tiễn của công tác. 2. Các số liệu, thông tin để thực hiện luận văn được tác giả thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, tác giả có sử dụng những đánh giá, nhận xét của các tác giả, cơ quan, đơn vị và mọi tham khảo đều được trích dẫn nguồn gốc tài liệu (tên tác giả, tên công trình, thời gian công bố). 3. Đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa được công bố dưới mọi hình thức./. Tác giả Bồ Thị Cẩm Phƣơng
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .........................................................2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ....................................................................6 3.1. Mục đích ...........................................................................................................6 3.2. Nhiệm vụ ..........................................................................................................6 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .................................................6 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu .............................................................................. 6 4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 6 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn ........................6 5.1. Phƣơng pháp luận .................................................................................... 6 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể ............................................................... 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn...........................................................8 6.1. Ý nghĩa lý luận ......................................................................................... 8 6.2. Ý nghĩa thực tiễn ...................................................................................... 8 7. Kết cấu của luận văn .............................................................................................9 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG NÔNG THÔN .......10 1.1. Khái quát quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn ........10 1.1.1. Nghề và đào tạo nghề ................................................................................10 1.1.2. Đào tạo nghề đối với lao động nông thôn .................................................14 1.1.3. Quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn ...............19
1.1.4. Sự cần thiết quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn ...22 1.1.5. Các văn bản quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn ..23 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến đào tạo nghề đối với lao động nông thôn .......27 1.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn ...29 1.2.1. Ban hành văn bản về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn ...............29 1.2.2. Xây dựng hệ thống mạng lưới tổ chức và đội ngũ giáo viên ...................32 1.2.3. Tổ chức triển khai việc đào tạo nghề ........................................................33 1.2.4. Cơ sở vật chất, thiết bị, kinh phí ...............................................................35 1.2.5. Thanh tra, kiểm tra, xử lý sau kiểm tra.....................................................35 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn của các địa phƣơng ..................................................................................36 1.3.1. Kinh nghiệm của một số huyện, thị xã ở tỉnh Bình Dương ......................36 1.3.2. Kinh nghiệm của một số địa phương khác ...............................................37 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ GIÁO ............................................................................................41 2.1. Vài nét về kinh tế - xã hội và lao động nông thôn huyện Phú Giáo.............41 2.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo ........................................................42 2.2.1. Ban hành văn bản quản lý về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo .....................................................................................42 2.2.2. Xây dựng hệ thống mạng lưới cơ quan quản lý, cơ sở đào tạo, đội ngũ giáo viên và chương trình, giáo trình, tài liệu học tập ..............................................45 2.2.3. Tổ chức triển khai và kết quả đào tạo nghề ..............................................54 2.2.4. Đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị, kinh phí....................................................64 2.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý sau kiểm tra.......................................66 2.3. Nhận xét ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân ..................................................66 2.3.1. Ưu điểm ....................................................................................................66 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân...........................................................................69 Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ GIÁO .................................74 3.1. Định hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo ...............................................74
3.1.1. Định hướng của Đảng, Nhà nước .............................................................74 3.1.2. Định hướng của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Dương và huyện Phú Giáo ...76 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo .........................................78 3.2.1. Hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách.....................................................78 3.2.2. Hoàn thiện về bộ máy quản lý ..................................................................81 3.2.3. Nâng cao năng lực đội ngũ quản lý và giáo viên .....................................84 3.2.4. Hoàn thiện chương trình, giáo trình, tài liệu học tập ................................87 3.2.5. Phát triển mạng lưới đào tạo nghề và giáo viên .......................................88 3.2.6. Tăng cường đầu tư và sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị .....89 3.2.7. Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý sau kiểm tra .............90 KẾT LUẬN ..............................................................................................................94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 95 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 102
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Giải nghĩa ĐVT Đơn vị tính GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo LĐNT Lao động nông thôn LĐTBXH Lao động – Thương binh và Xã hội NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Về thái độ, năng lực giảng dạy của giáo viên Bảng 2.2. Kết quả tổ chức các lớp đào tạo nghề đối với LĐNT từ năm 2010 – 2017 Bảng 2.3. LĐNT huyện Phú Giáo được đào tạo nghề từ năm 2010 – 2017 Bảng 2.4. Về công việc, thu nhập của LĐNT sau đào tạo nghề Bảng 2.5. Về kiến thức, kỹ năng thực hành nghề và thái độ làm việc của LĐNT đã được đào tào nghề
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Thái độ giảng dạy của giáo viên Biểu đồ 2.2. Năng lực chuyên môn của giáo viên Biểu đồ 2.3. Khả năng truyền đạt của giáo viên Biểu đồ 2.4. Kết quả học viên tham gia đào tạo nghề theo năm của giai đoạn 2010-2017 Biểu đồ 2.5. Tình hình học viên tham gia đào tạo nghề đối với LĐNT theo ngành nghề đào tạo giai đoạn 2010 – 2017 Biểu đồ 2.6. Công việc của LĐNT trước khi tham gia đào tạo nghề Biểu đồ 2.7. Thâm niên của LĐNT trước khi tham gia đào tạo nghề Biểu đồ 2.8. Thu nhập của LĐNT trước khi tham gia đào tạo nghề
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đào tạo nghề đối với lao động nông thôn là hoạt động quan trọng, cần thiết góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động; đào tạo nghề đối với lao động nông thôn giúp người lao động tiếp tục phát triển năng lực chuyên môn mà họ cần để theo đuổi thành thạo một nghề. Hơn nữa, đào tạo nghề đối với lao động nông thôn có tầm quan trọng trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực quốc gia, đóng góp thiết thực vào việc xây dựng đội ngũ người lao động, hơn hết là đội ngũ lao động nông thôn có đủ năng lực, trình độ, cơ cấu hợp lý và ngày càng có chất lượng cao. Hiện nay, phát triển khu vực nông thôn và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực khu vực nông thôn đang được Đảng, Nhà nước quan tâm. Tại Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) đã đề cập đến nhiệm vụ về đào tạo nghề, nâng cao tỷ lệ lao động qua đào tạo. Việc này tiếp tục được khẳng định trong Nghị quyết số 24/2008/NQ- CP ngày 28/10/2008 của Chính phủ và Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Phú Giáo là một huyện thuộc tỉnh Bình Dương và là huyện nông nghiệp chủ yếu là lao động nông thôn nên công tác đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trong thời gian qua đã được Huyện ủy, Ủy ban nhân dân, đoàn thể các cấp quan tâm và đạt được kết quả đáng kể. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn tồn tại một số hạn chế, khó khăn so với các địa phương khác. Kế hoạch đào tạo nghề đối với lao động nông thôn giai đoạn 2010 – 2020 đặt ra chỉ tiêu đào tạo nghề đối với lao động nông thôn là 3.396 lao động, đến nay chỉ đạt 61,72% giai đoạn 2010 – 2020. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên là do công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề trên địa bàn còn tồn tại nhiều bất cập như việc xây dựng kế hoạch hàng năm, triển khai thực hiện kế hoạch chưa hiệu quả, hạn chế trong công tác dự báo, đầu tư trang thiết bị, thanh tra, kiểm tra và xử lý sau kiểm tra. Với mong muốn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, từ đó đưa ra một số giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế của công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương” làm luận văn cao học chuyên ngành quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề về đào tạo nghề trong thời gian qua được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu, thể hiện qua một số công trình tiêu biểu như: - Nguyễn Xuân Mai (2010), “Các giải pháp huy động tài chính của doanh nghiệp sản xuất cho đào tạo nghề”, Đề tài khoa học cấp Bộ, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Đề tài đã khẳng định được những bất cập của lực lượng lao động đã được đào tạo nghề sau khi làm việc tại các doanh nghiệp; vai trò, năng lực của các doanh nghiệp sản xuất trong công tác đào tạo nghề và những hạn chế trong thực hiện vai trò này. Đề tài đã đưa ra một số giải pháp, nhấn mạnh giải pháp thành lập quỹ hỗ trợ học nghề từ doanh nghiệp, chưa đề xuất các biện pháp huy động và luận chứng khẳng định tính khả thi, cấp thiết và hiệu quả của giải pháp. - Phạm Xuân Thu (2013), “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định 1956”, Đề tài khoa học cấp Bộ, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Đề tài đã nghiên cứu xây dựng hệ thống chỉ tiêu, giám sát, đánh giá và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực 2
hiện Đề án đến năm 2020, có đánh giá hiệu quả thực hiện đào tạo nghề, thực trạng thực hiện Đề án, kinh nghiệm nước ngoài về đào tạo nghề và nêu ra một số nhóm giải pháp như nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách; nhóm giải pháp về nhân lực và nguồn lực; nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện đào tạo và một số giải pháp khác. Đề tài chưa đề ra được các giải pháp về tổ chức thực hiện Đề án, quản lý thực hiện đào tạo nghề của các cơ quan hành chính nhà nước. - Dương Thị Mỹ Châu (2015), Quản lý nhà nước về đào tạo nghề trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Đề tài khẳng định được tầm quan trọng của đào tạo nghề đối với đời sống lao động xã hội; nêu được các nhiệm vụ, nội dung quản lý nhà nước về đào tạo nghề trên cơ sở văn bản pháp luật quy định về đào tạo nghề; chỉ ra mối quan hệ mật thiết giữa quản lý nhà nước về đào tạo nghề và quản lý các cơ sở đào tạo nghề. Tuy nhiên, đề tài chỉ xác định các nhiệm vụ, nội dung quản lý nhà nước về đào tạo nghề mà mà chưa đi sâu phân tích làm rõ các nội dung này. - Nguyễn Hoàng Nam (2009), Quản lý nhà nước về đào tạo nghề tại Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay, luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Đề tài đã phân tích làm nổi bật được mục đích, tính chất của quản lý nhà nước về đào tạo nghề; phân tích các mô hình quản lý đào tạo nghề của một số nước và rút ra bài học kinh nghiệm, cách làm hay có thể áp dụng vào thực tiễn Việt Nam. Tuy nhiên, đề tài chưa gắn kết được các bài học kinh nghiệm và thực tiễn địa bàn nghiên cứu để đề xuất các giải pháp, các giải pháp mang tính chất chung chung, chưa có cách làm cụ thể để giải quyết các vấn đề và hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề. - Bùi Bá Thành (2015), Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, luận văn Thạc sĩ 3
Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Đề tài đã làm rõ vai trò thiết thực của công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới; đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế, vướng mắc trong công tác và đề xuất một số giải pháp. Tuy nhiên, đề tài chưa đề xuất được giải pháp mới, cấp thiết mang đến sự chuyển biến tích cực đối với công tác quản lý nhà nước đang thực hiện. - Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Tổ chức Hợp tác quốc tế (2016), “Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động ở các tỉnh vùng Tây Nguyên giai đoạn 2016 – 2020”, Hội thảo. Hội thảo đã nêu ra được đặc điểm, thuận lợi, khó khăn của công tác đào tạo nghề ở Tây Nguyên, đặc biệt là khó khăn từ ngân sách; đồng thời chỉ ra các yếu tố thành công của công tác đào tạo nghề ở nước Đức có thể áp dụng cho Việt Nam và đưa ra một số giải pháp, khuyến nghị. Tuy nhiên, Hội thảo chỉ tập trung vào các giải pháp về cơ chế, chính sách, chưa đưa ra các giải pháp để tổ chức thực hiện hiệu quả các chính sách đã có. - Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Nam và Ban Quản lý khu kinh tế (2016), “Đào tạo nghề gắn với nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp”, Hội nghị. Hội nghị đã nêu lên những hạn chế, bất cập trong công tác gắn kết giữa đào tạo nghề với nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp; tập trung đề xuất các giải pháp để đào tạo nghề gắn với nhu cầu tuyển dụng, nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động; hệ thống những cơ chế, chính sách cho doanh nghiệp khi tham gia đào tạo nghề, kết quả của một số mô hình gắn kết hiệu quả giữa nhà trường và doanh nghiệp. Tuy nhiên, hội nghị chưa nêu được những hạn chế, bất cập của những cơ chế, chính sách hiện có và hạn chế trong công tác quản lý nhà nước đối với nội dung này. 4
- Cao Văn Sâm (2013), “Dạy nghề cho nông dân là giải pháp quan trọng trong phát triển tam nông bền vững”, Nghiên cứu trao đổi, Trang thông tin điện tử Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Bài viết đã khẳng định vai trò quan trọng của việc dạy nghề đối với nông dân; mối quan hệ giữa dạy nghề và xây dựng nông thôn mới cũng như chỉ ra được một số khó khăn, bất cập trong công tác dạy nghề và một số nội dung cần quan tâm nhấn mạnh trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ dạy nghề. Bài viết chưa nêu được các giải pháp nhằm triển khai thực hiện hiệu quả nhiệm vụ dạy nghề đối với nông dân trong thời gian tới. - Phan Chính Thức (2013), “Dạy nghề gắn với nhu cầu xã hội: khuyến nghị hoàn thiện chính sách”, Nghiên cứu trao đổi, Trang thông tin điện tử Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Bài viết đã hệ thống hóa được các quan điểm về đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã hội trong các Nghị quyết của Đảng, văn bản của Nhà nước; đưa ra các luận cứ khẳng định đáp ứng nhu cầu xã hội là bản chất và định hướng chủ yếu để đổi mới và phát triển dạy nghề trong thời gian tới và đưa ra một số khuyến nghị, giải pháp, chính sách mới để phát triển đào tạo nghề. Tuy nhiên, bài viết chưa đề cập đến các giải pháp về tổ chức hiệu quả các chính sách đã có. Các công trình nghiên cứu trên đã tiếp cận vấn đề theo các góc độ khác nhau. Nhìn chung nội dung chủ yếu tập trung vào việc đánh giá cách thức tổ chức hoạt động đào tạo nghề, các chính sách của các cấp chính quyền, trên cơ sở đó đề ra các giải pháp, biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động đào tạo nghề, đổi mới các mô hình đào tạo cũng như hoàn thiện các chính sách đào tạo nghề. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương. Vì vậy đề tài tác giả chọn làm luận văn này không trùng với các công trình đã được công bố. 5
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn địa bàn huyện Phú Giáo. 3.2. Nhiệm vụ Để đạt được mục tiêu nghiên cứu nêu trên, luận văn tập trung giải quyết một số nhiệm vụ chủ yếu sau đây: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn. - Mô tả, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo. - Đề ra một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận văn nghiên cứu trên địa bàn 06 xã: Xã Phước Hòa, Vĩnh Hòa, Tam Lập, An Bình, Phước Sang, Tân Hiệp. - Về thời gian: Từ năm 2010 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận 6
Tác giả sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, vận dụng chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đào tạo nghề làm cơ sở phương pháp luận. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể - Phương pháp điều tra xã hội học: + Tác giả thực hiện bảng hỏi và tiến hành khảo sát ngẫu nhiên đối với 20% lao động đã tham gia các lớp đào tạo nghề trong phạm vi thời gian, không gian nghiên cứu; 10 doanh nghiệp, tổ hợp tác, hợp tác xã, trang trại… sản xuất kinh doanh trong các ngành nghề thuộc danh mục đào tạo hiện nay của tỉnh Bình Dương và 05 giáo viên tham gia giảng dạy để thu thập thông tin, tổng hợp và phân tích các nội dung có liên quan đến đào tạo nghề, quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn để đề xuất các giải pháp có liên quan. + Tác giả thực hiện phỏng vấn đối với 06 cán bộ, công chức phụ trách công tác đào tạo nghề đối với lao động nông thôn, bao gồm công chức phụ trách công tác quản lý đào tạo nghề của phòng Lao động – Thương binh và Xã hội huyện, Trưởng phòng Lao động – Thương binh và Xã hội huyện, công chức của phòng Kinh tế, Phó Trưởng phòng Kinh tế, công chức của phòng Dạy nghề thuộc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện nhằm đánh giá các nội dung về quản lý, những thuận lợi, khó khăn và kiến nghị đối với công tác quản lý. - Phương pháp phân tích (phân tích lý thuyết và phân tích thực chứng): Tác giả tiến hành nghiên cứu các tài liệu, phân tích những thông tin và mối liên hệ giữa các thông tin liên quan đến đề tài; phân tích, tổng hợp các thông tin thu thập từ các phiếu khảo sát và nhà quản lý có kinh nghiệm đã trực tiếp quản lý đào tạo nghề đối với lao động nông thôn của huyện Phú Giáo để 7
đưa ra những kết luận, đánh giá thực trạng, xác định những nguyên nhân làm cơ sở để đề xuất giải pháp khắc phục. - Phương pháp thống kê: Trên cơ sở thông tin thu thập, tác giả tiến hành thống kê các số liệu theo từng nhóm chỉ tiêu, phục vụ phân tích, đánh giá các nội dung tại Chương 2. - Phương pháp tổng hợp: Tác giả tiến hành tổng hợp các tài liệu cần thiết phục vụ nghiên cứu đề tài sau khi đã tiến hành phân tích tài liệu, bổ sung những nội dung cần thiết, sắp xếp các thông tin theo trình tự thời gian, không gian, hệ thống hóa thành cơ sở lý luận, pháp lý liên quan đến đề tài. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Khảo sát mô tả, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo, tìm ra những ưu điểm, hạn chế, xác định nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện. - Kết quả nghiên cứu này có thể giúp các nhà nghiên cứu tham khảo để tìm hiểu thêm các nội dung của quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn. - Luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho học viên, sinh viên chuyên ngành quản lý công và những ai quan tâm lĩnh vực này. - Luận văn có thể là tài liệu để cán bộ quản lý đào tạo nghề đối với lao động nông thôn của huyện Phú Giáo nghiên cứu, áp dụng để hoàn thiện công tác quản lý đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện. 8
7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của luận văn gồm có 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo. Chƣơng 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn trên địa bàn huyện Phú Giáo. 9
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG NÔNG THÔN 1.1. Khái quát quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đối với lao động nông thôn 1.1.1. Nghề và đào tạo nghề 1.1.1.1. Nghề Từ điển Tiếng Việt (1998) của Nhà xuất bản văn hóa thông tin định nghĩa “Nghề: Công việc chuyên làm theo sự phân công của xã hội” [55, tr.58]. Theo giáo trình Kinh tế Lao động của trường Đại học Kinh tế quốc dân “Nghề là một dạng xác định của hoạt động trong hệ thống phân công lao động của xã hội, là toàn bộ kiến thức (hiểu biết) và kỹ năng mà một người lao động cần có để thực hiện các hoạt động xã hội nhất định trong một lĩnh vực lao động nhất định” [8, tr.45]. Nghề cũng có thể được quan niệm là “tập hợp lao động do sự phân công lao động xã hội quy định mà giá trị của nó trao đổi được. Nghề mang tính tương đối, nó phát sinh, phát triển hay mất đi do trình độ của nền sản xuất và nhu cầu xã hội” [13, tr.39]. Theo sách Kỹ năng của cán bộ cấp xã trong đào tạo nghề cho LĐNT của Nhà xuất bản lao động – xă hội (2013) thì “Nghề được hiểu là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội” [53, tr.16]. 10
Qua một số quan niệm về thuật ngữ “nghề” tác giả nhận thấy có nhiều cách hiểu khác nhau về “nghề”, song vẫn có một số điểm thống nhất tương đối như sau: - Một là, nghề là hoạt động lao động của con người mang tính thường xuyên, lặp đi lặp lại, là phương tiện để sinh tồn, phát triển và thoả mãn những nhu cầu nhất định của xã hội và cá nhân. - Hai là, nghề là sự phân công lao động của xã hội nhằm đáp ứng các nhu cầu của xã hội. - Ba là, nghề mang tính tương đối. - Bốn là, nghề là những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, có giá trị trao đổi, đòi hỏi quá trình đào tạo chuyên biệt và tích lũy kinh nghiệm xã hội. 1.1.1.2. Đào tạo nghề Hiện nay, ở Việt Nam và trên thế giới đang tồn tại nhiều định nghĩa về đào tạo nghề, sau đây là một số định nghĩa mà các nhà nghiên cứu đã nêu ra: Tổ chức Lao động Quốc tế định nghĩa: “Đào tạo nghề cung cấp cho người học những kỹ năng cần thiết để thực hiện tất cả các nhiệm vụ liên quan đến công việc nghề nghiệp được giao” [49, tr.17]. Tại Điều 5, Luật Dạy nghề (2006), dạy nghề được giải thích là “hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học nghề để có thể tìm được việc làm, hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học”. Tại Điều 3, Luật Giáo dục nghề nghiệp (2014), đào tạo nghề nghiệp được giải thích là “hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học hoặc để nâng cao trình độ nghề nghiệp”. 11