Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm đề ra một số giải pháp để khắc phục những tồn tại, hạn chế và hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG VIỆT THÔNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BUÔN HỒ, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG VIỆT THÔNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BUÔN HỒ, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8340403 Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN HẢI NINH ĐẮK LẮK – 2019
Lời cảm ơn Sau hai năm theo học lớp cao học quản lý hành chính công tại Học viện hành chính Quốc gia, phân viện Tây nguyên tôi đã được các thầy cô trang bị những kiến thức cơ bản nhằm nâng cao trình độ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao đối với cán bộ, công chức trong xu thế phát triển hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. Với các kiến thức đã học được cùng với kinh nghiệm trong công tác và tình hình thực tế công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk đã tạo cho bản thân có ý tưởng để viết luận văn này. Bản thân xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban giám đốc và các thầy cô của Học viện hành chính Quốc gia. Ban giám đốc và các thầy cô của Phân viện Tây Nguyên đã giúp tôi bổ xung các kiến thức cơ bản trong nghiên cứu đề tài. Cảm ơn các vị lãnh đạo UBND thị xã Buôn Hồ, cán bộ phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã, Cảm ơn lãnh đạo các xã, phường trên địa bàn thị xã đã giúp tôi về số liệu, cung cấp các thông tin liên quan đến nội dung của đề tài. Cảm ơn các bạn đồng nghiệp đã giúp tôi liên hệ và tìm nguồn thông tin phục vụ xây dựng và hoàn thiện đề tài. Đặc biệt bản thân tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Hải Ninh người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tác giả luận văn Đặng Việt Thông
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là hoàn toàn trung thực cũng như chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn này đều đã được chỉ rõ nguồn gốc ./. Tác giả luận văn Đặng Việt Thông
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài...........................................................................2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn..............................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .......................................... 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ........................................................................ 6 7. Kết cấu luận văn ......................................................................................... 6 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI ................................................................... 7 1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai, chế độ quản lý nhà nước về đất đai ........................................................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai ....................................... 7 1.1.2. Chế độ quản lý nhà nước về đất đai ............................................ 7 1.2. Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước ................................................... 12 1.2.1. Hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước ....................................... 12 1.2.2. Hệ thống cơ quan hành chính nhà nước ...................................... 13 1.2.3. Quyền và nghĩa vụ của nhà nước ................................................ 14 1.2.4. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất .................................. 15 1.3. Hệ thống cơ quan chuyên ngành và đội ngũ cán bộ trong hoạt động quản lý nhà nước về đất đai ....................................................................... 19 1.3.1. Bộ Tài nguyên và Môi trường ..................................................... 19 1.3.2. Sở Tài nguyên và Môi trường ..................................................... 19 1.3.3. Phòng Tài nguyên và Môi trường ............................................... 20 1.3.4. Công Chức địa chính cấp xã ....................................................... 20
1.3.5. Các tổ chức dịch vụ công trong quản lý và sử dụng đất .............. 21 1.4. Nội dung quản lý nhà nước về đất đai ............................................... 23 1.4.1. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý sử dụng đất đai và tổ chức thực hiện văn bản .................................................................................... 24 1.4.2. Quản lý hồ sơ địa giới hành chính............................................... 24 1.4.3. Lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng đất ................................................................................................................ 25 1.4.4. Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................................... 26 1.4.5. Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất ................................................................................................... 26 1.4.6. Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.............................................................. 27 1.4.7. Thống kê, kiểm kê đất đai ........................................................... 28 1.4.8. Quản lý tài chính về đất đai ........................................................ 28 1.4.9. Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất ......................................................................................................................... 29 1.4.10. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai ................................................................................................................... 29 1.4.11. Giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai .................... 29 1.4.12. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đất đai ..................... 30 1.4.13. Quản lý việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất ...... 31 1.4.14. Xây dựng hệ thống thông tin về đất đai..................................... 31 1.4.15. Quản lý hoạt động dịch vụ công................................................ 32 1.5. Quản lý đất đai ở một số địa phương .................................................... 32 1.5.1. Công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Huyện Krông Buk, tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................ 32 1.5.2. Công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Huyện Krông
Năng, tỉnh Đắk Lắk.............................................................................................35 Bài Học Kinh Nghiệm ................................................................................ 38 Tiểu kết chương 1 ....................................................................................... 39 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TẠI THỊ XÃ BUÔN HỒ TỈNH ĐẮK LẮK ............................. 40 2.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội trên địa bàn nghiên cứu. 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ...................................................................... 40 2.1.2. Kinh tế - xã hội. ......................................................................... .42 2.1.3. Đánh giá chung về thực trạng phát triển kinh tế - xã hội ............. 45 2.2. Công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. .............................................................................................. 47 2.2.1. Hiện trạng sử dụng đất trên địa bàn nghiên cứu........ ................ ..47 2.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk .......................................................................................... 53 2.3. Đánh giá chung công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk ......................................................................... 77 2.3.1. Kết quả đạt được ......................................................................... 77 2.3.2. Hạn chế yếu kém và nguyên nhân ............................................... 79 Tiểu kết chương 2 ....................................................................................... 82 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BUÔN HỒ ......... 84 3.1. Phương hướng và mục tiêu ................................................................. 84 3.1.1. Phương hướng ............................................................................ 84 3.1.2. Mục tiêu ..................................................................................... 85 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai, từ thực tế trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk ...................... 85 3.2.1. Nhóm giải pháp chung ................................................................ 85
3.2.2. Nhóm giải pháp riêng ................................................................. 88 Tiểu kết chương 3 ....................................................................................... 96 PHẦN KẾT LUẬN ..................................................................................... 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu Giải nghĩa BTNMT Bộ tài nguyên môi trường CP Chính phủ DTTSTC Dân tộc thiểu số tại chổ GCNQSD Giấy chứng nhận quyền sử dụng GCN Giấy chứng nhận HĐND Hội đồng nhân dân NĐ Nghị Định NQ Nghị Quyết NN&MT Nông nghiệp và môi trường TCQLĐĐ Tổng cục quản lý đất đai TN&MT Tài nguyên và môi trường TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạng một thành viên UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tổng giá trị sản xuất theo giá hiện hành phân theo lĩnh vực kinh tế 2014 – 2017. Bảng 2.2: Cơ cấu phần trăm theo khu vực kinh tế 2014 - 2017 Bảng 2.3: Dân số trung bình phân theo giới tính và theo thành thị nông thôn. Bảng 2.4: Hiện trạng đất Nông nghiệp trên địa bàn nghiên cứu. Bảng 2.5: Hiện trạng sử dụng đất phi nông nghiệp trên địa bàn nghiên cứu năm 2017. Bảng 2.6: Tỷ lệ các loại đất trên địa bàn nghiên cứu. Bảng 2.7: Kết quả chuyển mục đích sử dụng đất năm 2017 so với kế hoạch sử dụng đất. Bảng 2.8: Số tiền thu từ đất đai qua các năm của thị xã Buôn Hồ (từ năm 2014 đến tháng 12 năm 2017)
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Công tác quản lý nhà nước về đất đai hiện nay đang là một vấn đề được xã hội hết sức quan tâm. Bên cạnh việc xây dựng các thể chế, quy phạm pháp luật để điều chỉnh các mối quan hệ về đất đai, việc xây dựng và kiện toàn đội ngũ cán bộ công chức làm công tác quản lý nhà nước về đất đai là một vấn đề rất quan trọng đang được các ngành các cấp quan tâm. Quản lý nhà nước về đất đai là tổng hợp các hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu của nhà nước đối với đất đai. Đó là các hoạt động nắm chức tình hình sử dụng đất, phân phối và phân phối lại quỹ đất. Trong thời gian qua công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ đã đạt được các kết quả như: Đã tổ chức có hiệu quả công tác tuyên truyền pháp Luật đất đai. Công tác điều tra cơ bản, xây dựng bản đồ, nắm quỹ đất, lập quy hoạch kế hoạch sử dụng đất. Thực hiện tốt các chính sách về đất đai. Công tác thanh tra, kiểm tra đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai, đơn thư khiếu nại, tố cáo vi phạm trong sử dụng đất được thực hiện, xử lý kịp thời. UBND thị xã đã chú trọng hoàn thiện tổ chức ngành Tài nguyên và Môi trường từ cấp huyện đến cấp xã đủ về lực lượng, nắm vững chuyên môn, đầu tư trang thiết bị đáp ứng nhu cầu trước mắt và lâu dài. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hiện nay công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ còn những bất cập như: Đơn vị hành chính mới được thành lập hệ thống sổ sách, bản đồ cũ lưu trữ còn chung giữa nhiều xã, phường nên còn gặp nhiều khó khăn trong công tác quản lý. Người sử dụng đất tự ý mua bán, sang nhượng đất chưa được cấp GCN không thông qua chính quyền địa phương. Đối với vấn đề cấp giấy chứng nhận 1
quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắng liền với đất còn chưa thực hiện quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắng liền với đất. Tình trạng tranh chấp đất đai vẫn diễn ra dưới nhiều hình thức. Ngoài ra, trong quá trình tổ chức thực hiện việc quản lý đất đai theo đúng quy định của Luật đất đai còn nảy sinh nhiều bất cập như: Công tác lập và quản lý hồ sơ địa chính cũng như thống kê, kiểm kê còn nhiều thiếu sót, việc sử dụng đất của chưa đúng quy hoạch, chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai, tình trạng lấn chiếm, tranh chấp đất đai vẫn còn xảy ra ở nhiều địa phương. Đứng trước thực trạng đó, để đưa công tác quản lý nhà nước về đất đai ngày càng có hiệu quả, góp phần vào công cuộc cải tạo xã hội, cần phải rút kinh nghiệm từ thực tế trong quá trình quản lý nhà nước về đất đai. Xuất phát từ những yêu cầu thực tế trên, cũng như tính cấp thiết và tầm quan trọng của vấn đề, tôi thực hiện nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk”. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Vấn đề quản lý đất đai trên thực tế đã có nhiều tác giả nghiên cứu, thể hiện ở nhiều công trình nghiên cứu khoa học các cấp, các bài viết trên các tạp chí và hội thảo quốc gia, sách chuyên khảo, tham khảo. Một số các công trình tiêu biểu sau: Nguyễn Đình Bồng (2012), “Quản lý đất đai ở Việt Nam 1945 -2010), Nhà xuất bản chính trị Quốc gia đã đề cập đến vấn đề quản lý đất đai ở Việt Nam qua các thời kỳ từ Phong kiến và Pháp thuộc cho đến năm 2010, đặc biệt là giai đoạn 1986 -2010. Mặc dù vậy, trong bối cảnh hiện nay khi mà Luật đất đai 2013 có hiệu lực cần tìm hiểu và áp dụng vào quản lý đất đai thuộc một địa bàn cụ thể nhằm đạt hiệu quả cao nhất.[1] 2
Nguyễn Hữu Hoan (2014), “Quản lý nhà nước đối với quy hoạch sử dụng đất đai trên địa bàn huyện Phúc Thọ, Hà Nội”. Luận văn thạc sỹ Trường Đại học Thương mại của tác giả Nguyễn Đức Quý (2014), “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội”. Hai công trình đều tập trung nghiên cứu về vấn đề quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn khác nhau thuộc hai huyện của thành phố Hà Nội. Các tác giả đã chỉ rõ được thực trạng quản lý nhà nước về đất đai, đánh giá được những thành tựu và hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế từ đó làm cơ sở cho định hướng và những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý đất đai tại địa phương. [5], [23] Thông qua luận văn thạc sỹ: “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh Đắk Nông”, Trường Đại học Đà Nẵng, tác giả Trần Văn Thương (2015) đã phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh Đắk Nông và đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. [13] Luận văn thạc sỹ. “Phát triển cây cà phê trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk” Trường Đại học Đà Nẵng, tác giả Ngô Việt Nghĩa (2015) đã khái quát, phân tích những đặc điểm tự nhiên, điều kiện xã hội, lao động, điều kiện kinh tế, cơ sở hạ tầng của thị xã. Tuy nhiên đề tài chỉ tập trung vào nội dung phát triển cây cà phê, quy hoạch phát triển cây cà phê. [6] Hoàng Anh Nguyên (2015) “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” Luận văn thạc sỹ Trường Đại học Đà Nẵng tác giả đã phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk và đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. [8] Luận văn thạc sỹ “Đánh giá hiện trạng và đề xuất loại hình sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả và bền vững Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk”. Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội tác giả Nguyễn Thị Trúc (2012) đã phân tích 3
điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, lao động, cơ sở hạ tầng của thị xã. Tác giả đã phân tích loại hình sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả và bền vững trên địa bàn thị xã Buôn Hồ. [14] Luận văn thạc sỹ “ Đánh giá thực trạng Điểm khu dân cư đô thị trên địa bàn thị xã Buôn Hồ” Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội”. Tác giả Trịnh Văn Toản (2013) đã phân tích đánh giá thực trạng các điểm dân cư đô thị tại địa bàn thị xã Buôn Hồ và đưa ra những giải pháp để cụ thể hóa trong công tác xây dựng điểm dân cư đô thị tại địa bàn thì xã Buôn Hồ trong thời gian tới. [15] Tóm lại, có rất nhiều công trình đã nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nước về đất đai ở nhiều địa phương khác nhau, cũng như các nội dung liên quan trong công tác quản lý nhà nước về đất đai. Mỗi đề tài đều đề cập đến một địa phương cụ thể, nhìn chung đều đã chỉ ra những bất cập nhất định trong công tác quản lý nhà nước đất đai, trên cơ sở đó tìm ra nguyên nhân và những giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về đất đai tại địa bàn nghiên cứu. Như vậy, đề tài nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về đất đai ở các địa phương có nhiều tác giả đã đề cập, tuy nhiên chưa có đề tài nào đi sâu phân tích công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ. Vì vậy, trong luận văn này, tác giả đã tiếp tục kế thừa có chọn lọc những nghiên cứu trước đó và tập trung vào vấn đề cơ bản trong quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ nhằm góp phần vào sự phát triển chung của thị xã. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Đề ra một số giải pháp để khắc phục những tồn tại, hạn chế và hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. 4
- Nhiệm vụ: + Tổng quan các vấn đề lý luận về quản lý nhà nước về đất đai. + Đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn nghiên cứu. + Đề xuất một số giải pháp quản lý nhà nước về đất đai có tính khả thi nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về đất đai của địa phương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề về công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn nghiên cứu. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. + Về thời gian : Từ năm 2014 đến năm 2017 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Việc nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở lý luận, luận cứ cho những hạn chế, từ đó làm tiền đề để xây dựng hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ. Các tài liệu chủ yếu được sử dụng nghiên cứu là sách, bài báo, tạp chí và các báo cáo… sử dụng trong đánh giá thực trạng ở chương 2. - Phương pháp thống kê: Được sử dụng trong việc thu thập số liệu về tình hình sử dụng các loại đất, tiền thu tài chính về đất đai, thống kê – kiểm kê đất đai, tình hình chuyển mục đích sử dụng đất, số lượng hồ sơ tranh chấp, vi phạm pháp luật về đất đai..... Từ đó, phân tích những mặt đạt được, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ. - Phương pháp so sánh: Tác giả so sánh công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ qua các năm để thấy rõ nét sự thay đổi, tính hiệu quả của các cơ chế, chính sách của địa phương và những nỗ lực của 5
các cấp chính quyền trong công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Buôn Hồ. - Ngoài ra, các phương pháp phân tích, tổng hợp, liệt kê, phân tích… sẽ được sử dụng trong quá trình thực hiện đề tài. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiển của luận văn - Về lý luận: Luận văn hệ thống hóa những đặc trưng cơ bản quản lý nhà nước về đất đai của thị xã Buôn Hồ, làm rõ các mối quan hệ trong quản lý và sử dụng đất trên địa bàn thị xã. Phân tích, luận bàn về mặt lý luận và thực tiễn vai trò quản lý nhà nước về đất đai của cơ quan quản lý. - Về Thực tiễn: Luận văn nghiên cứu thực trạng công tác quản lý nhà nước về đất đai và đưa ra những đề xuất, kiến nghị, biện pháp quản lý thích hợp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về đất đai, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn thị xã Buôn Hồ. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn có 03 chương chính như sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai. Chương 2: Thực trạng công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Một số giải pháp nâng cao công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. 6
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI 1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai, chế độ quản lý nhà nước về đất đai 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai Quản lý nhà nước về đất đai là tổng hợp các hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu của nhà nước đối với đất đai. Đó là các hoạt động nắm chắc tình hình sử dụng đất, phân phối và phân phối lại quỹ đất. Hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai là hoạt động chủ quan của con người. Vì vậy, con người trước hết phải nhận thức đầy đủ các quy luật kinh tế, xã hội và quy luật tự nhiên để từ đó góp phần vào việc quản lý sử dụng đất. Đối tượng nhà nước quản lý đất đai là toàn bộ vốn đất đai của Nhà nước, trong phạm vi ranh giới Quốc gia và đến từng chủ sở hữu sử dụng đất. Quản lý nhà nhà nước về đất đai nhằm sử dụng đất đai hợp lý, tiết kiệm mang lại hiệu quả kinh tế mà vẫn bảo vệ được môi trường. [3] 1.1.2. Chế độ quản lý nhà nước về đất đai 1.1.2.1. Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai là các quy tắc, xử sự, những tiêu chuẩn về hành vi mà các cơ quan quản lý nhà nước và các chủ sử dụng đất phải tuân thủ trong quá trình quản lý sử dụng. Quản lý nhà nước về đất đai có các nguyên tắc sau: - Đảm bảo sự quản lý tập trung thống nhất của nhà nước. 7
Đất đai là tài sản Quốc gia, không thể cá nhân hay một nhóm người nào có thể chiếm hữu thành tài sản riêng. Chỉ có nhà nước người đại diện hợp pháp duy nhất mới được quyền quản lý tối cao về đất đai. Để thực hiện quyền quản lý tập trung thống nhất, trước hết nhà nước phải nắm và sử dụng tốt các công cụ quản lý cơ bản của mình như vấn đề quy hoạch đất đai, các công cụ tài chính, công cụ pháp luật và các chính sách kinh tế khác. - Đảm bảo sự kết hợp quyền sở hữu và sử dụng đất đai. Ở nước ta quyền sở hữu đất đai thuộc toàn dân. Đất đai thuộc tài sản chung của mọi người và nhà nước là người đại diện chủ sở hữu. Muốn kết hợp tốt quyền sở hữu và sử dụng phải có cơ chế kết hợp, trong đó trách nhiệm và quyền lợi của người sử dụng phải được công nhận và được thể chế hóa bằng các văn bản pháp luật. Thực tế cho chúng ta thấy vấn đề sở hữu, sử dụng đất là những vấn đề rất phức tạp và có nhiều quan điểm khác nhau. - Đảm bảo sự kết hợp hài hòa các lợi ích: Lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích cộng đồng. Đất đai phản ánh các mối quan hệ xã hội. Đối với các tổ chức kinh tế, đất đai là yếu tố sản xuất. Với tổ chức chính trị, đất đai là cơ sở, nền móng để tồn tại và phát triển. Do vậy, tổ chức nào cũng cần có đất. Mặt khác, đất đai là tài sản Quốc gia vì vậy nó phản ánh lợi ích chung của toàn xã hội. Lợi ích về đất đai không chỉ liên quan đến lợi ích cá nhân mà còn quan hệ với lợi ích tập thể, lợi ích toàn xã hội. Vì vậy, phải kết hợp hài hòa ba lợi ích trên không để lợi ích này lấn át lợi ích khác. - Tiết kiệm và hiệu quả: Đây là một trong những nguyên tắc quản lý kinh tế cơ bản bởi vì bất cứ một hoạt động nào dù là kinh tế, chính trị hay xã hội đều cần phải được thực hiện trên cơ sở tiết kiệm và kết quả. 8
Tiết kiệm là cơ sở, là nguồn gốc của hiệu quả. Tiết kiệm gắng liền với hiệu quả. Vì hiệu quả là khả năng thực hiện có kết quả các nhiệm vụ với sự tiết kiệm nhất. Đất đai là tư liệu sản xuất, là điều kiện tồn tại cơ bản gắn liền với hoạt động con người của các tổ chức kinh tế, chính trị, xã hội của Nhà nước. Mặt khác, chúng ta đều biết đất đai có giới hạn về mặt diện tích, trong khi đó dân số tăng lên ngày càng nhiều cho nên đất đai ngày càng trở nên khó khăn và hạn hẹp hơn. Điều này càng cho chúng ta thấy ý nghĩa của việc sử dụng đất tiết kiệm và hiệu quả. [3] 1.1.2.2. Phương pháp quản lý nhà nước về đất đai Các phương pháp quản lý nhà nước về đất đai là tổng thể các tác động có chủ đích của Nhà nước lên hệ thống đất đai và chủ sử dụng sử dụng đất nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra trong những điều kiện cụ thể về không gian nhất định. Các phương pháp quản lý nhà nước nói chung và quản lý Nhà nước về đất đai nói riêng có vai trò rất quan trọng trong hệ thống quản lý. Nó thể hiện cụ thể mối quan hệ qua lại giữa Nhà nước với đối tượng và khách thể quản lý. Mối quan hệ giữa nhà nước với các đối tượng và khách thể quản lý rất đa dạng và phức tạp. Vì vậy, các phương pháp quản lý thường xuyên thay đổi trong từng tình huống cụ thể nhất định, tùy thuộc vào đặc điểm của đối tượng. Các phương pháp quản lý nhà nước về đất đai hiện nay là: - Phương pháp thống kê: Là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong quá trình nghiên cứu các vấn đề kinh tế - xã hội. Đây là phương pháp mà các cơ quan quản lý nhà nước tiến hành điều tra, khảo sát, tổng hợp và sử dụng các số liệu trên cơ sở đã tính toán các chỉ tiêu. Qua số liệu thống kê phân tích được tình hình, nguyên nhân của sự việc, hiện tượng từ đó có thể tìm ra được quy luật và rút ra những kết luận đúng đắn về sự vật và hiện tượng đó. 9
- Phương pháp toán học: Là phương pháp tính toán kinh tế sử dụng các công cụ tính toán hiện đại để thu thập, xử lý và lưu trữ thông tin. Trong công tác quản lý đất đai, phương pháp toán học được sử dụng nhiều ở các khâu công việc như thiết kế, quy hoạch, dự báo sử dụng đất tối ưu…. - Phương pháp điều tra xã hội học: Đây là phương pháp hỗ trợ, bổ xung, nhưng rất quan trọng. Thông qua đó, Nhà nước nắm bắt được nguyện vọng của các tổ chức và cá nhân sử dụng đất. Mặt khác, qua đó Nhà nước có thể hiểu sâu hơn diễn biến tình hình sử dụng đất, đặc biệt là nguyên nhân của các vi phạm sử dụng đất đai. - Phương pháp hành chính: Là phương pháp tác động mang tính trực tiếp dựa vào mối quan hệ tổ chức của hệ thống quản lý mà thực chất là mối quan hệ giữa quyền uy và phục tùng. Phương pháp quản lý hành chính về đất đai của nhà nước là cách thức tác động trực tiếp của nhà nước đến chủ sử dụng đất bằng các quyết định mang tính bắt buộc. Nó đòi hỏi người sử dụng đất phải chấp hành nghiêm chỉnh các quy định, các vi phạm pháp luật đất đai sẽ bị xử lý. - Phương pháp kinh tế: Là phương pháp tác động gián tiếp lên đối tượng quản lý không trực tiếp như phương pháp hành chính. Phương pháp quản lý kinh tế của nhà nước về đất đai là cách thức tác động của nhà nước một cách gián tiếp vào đối tượng quản lý. Thông qua các lợi ích kinh tế để cho đối tượng bị quản lý tự lựa chọn phương án hoạt động của mình có hiệu quả nhất. - Phương pháp giáo dục: Là cách thức tác động của nhà nước vào nhận thức tình cảm của con người nhằm nâng cao tính tự giác và trách nhiệm của họ trong sử dụng và quản lý đất đai nói riêng và trong mọi hoạt động kinh tế xã hội nói chung. Nội dung của phương pháp giáo dục rất đa dạng, nhưng trước hết phải tuyên truyền, tiếp đến là giáo dục đường lối, chủ trương, 10