Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Dongcoxanh10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội" hướng tới việc góp phần hoàn thiện công tác QLNN đối với hoạt động du lịch ở quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, chỉ rõ nguyên nhân, thực trạng công tác để từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện QLNN đối với hoạt động du lịch trên địa bàn Thành phố Hà Nội nói chung và quận Hoàn Kiếm nói riêng, nhằm thúc đẩy ngành du lịch của thành phố phát triển nhanh và bền vững, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đổi mới hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… .…../…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ QU‎Ý ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… .…../…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ QU‎Ý ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. THIỀU HUY THUẬT HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đề tài “Quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong Luận văn là trung thực và chưa từng công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Những số liệu trong luận văn phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc, em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về nội dung Luận văn của mình./. Hà Nội, ngày 01 tháng 5 năm 2022 Học viên Lê Qu‎ý Anh
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình làm Luận văn tốt nghiệp, em đã nhận được sự giúp đỡ của các cá nhân, tổ chức, sự tham gia góp ý của các nhà khoa học, các nhà quản lý, bạn bè, gia đình và cùng sự nỗ lực của bản thân. Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới TS.Thiều Huy Thuật - thầy giáo đã trực tiếp hướng dẫn, dìu dắt và chỉ bảo những kiến thức về chuyên môn thiết thực trong suốt quá trình thực hiện đề tài này. Em xin chân thành cám ơn sự hướng dẫn, giảng dạy của tập thể các thầy, cô giáo trong Học viện; sự giúp đỡ, tạo điều kiện của tập thể Ban Giám đốc Học viện; tập thể khoa sau Đại học và các phòng, ban khác trong Học viện. Em xin chân thành cám ơn lãnh đạo, tập thể cán bộ công chức tại UBND quận Hoàn Kiếm, phòng Kinh tế quận Hoàn Kiếm đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho em thực hiện nghiên cứu. Cuối cùng, xin bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tới gia đình thân yêu của em, cám ơn những người bạn, những đồng nghiệp thân thiết đã chăm sóc, khích lệ, động viên em trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn này. Mặc dù có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất, song còn nhiều hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận được sự đóng góp, phê bình của quý thầy cô, các nhà khoa học, độc giả và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn chỉnh hơn. Em xin trân trọng cảm ơn/. Học viên Lê Qu‎ý Anh
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng biểu MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH ............................................ 9 1.1. Những vấn đề chung về du lịch .............................................................. 9 1.1.1. Khái niệm du lịch , hoạt động du lịch .............................................. 9 1.1.2. Đặc điểm của hoạt động du lịch ..................................................... 13 1.1.3. Phân loại hoạt động du lịch ............................................................ 15 1.1.4. Vai trò của hoạt động du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội ...... 17 1.1.5. Tác động của hoạt động du lịch ..................................................... 19 1.2. Quản lý nhà nước đối với hoạt động du lịch ........................................ 22 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về hoạt động du lịch ........................ 22 1.2.2. Đặc điểm và phân cấp quản lý nhà nước về hoạt động du lịch cấp quận .......................................................................................................... 23 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động du lịch .......................... 27 1.2.4. Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về du lịch .................... 37 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động du lịch và bài học đối với quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ........................................................... 44 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng .......................................................................................................... 44 1.3.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch của thành phố Hội An . 46 1.3.3. Bài học rút ra cho quận Hoàn Kiếm ............................................... 48 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 49
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ................................................................................................................. 50 2.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến hoạt động du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ....................................... 50 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hội của quận Hoàn Kiếm .............. 50 2.1.2 Đặc điểm và tiềm năng phát triển du lịch tại quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ................................................................................................ 54 2.2. Thực trạng hoạt động du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm ............... 56 2.2.1. Hiện trạng khách du lịch ................................................................ 56 2.2.2. Doanh thu du lịch ........................................................................... 59 2.2.3. Cơ sở vật chất, hạ tầng k thuật ..................................................... 60 2.2.4. Các sản phẩm du lịch ..................................................................... 62 2.3. Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm ................ 66 2.3.1. Ban hành, hướng dẫn, tổ chức thực thi các văn bản quy phạm pháp luật ............................................................................................................ 66 2.3.2. Xây dựng và thực hiện quy hoạch phát triển du lịch của địa phương . 70 2.3.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm.......................................................................................................... 71 2.3.4. Tổ chức thực hiện chính sách phát triển du lịch ............................ 75 2.3.5. Tuyên truyền, quảng bá xúc tiến du lịch ........................................ 80 2.3.6. Thanh tra, kiểm tra và xử lý hoạt động du lịch .............................. 85 2.4. Đánh giá chung thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội............................................... 87 2.4.1 Những kết quả đạt được .................................................................. 87 2.4.2 Những hạn chế và nguyên nhân hạn chế ......................................... 88 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 92
Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....................................................... 93 3.1. Tác động của đại dịch Covid-19 đến ngành du lịch ............................ 93 3.2. Chiến lược phát triển ngành du lịch trong tình hình dịch Covid-19.. . 95 3.3. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ........................................................... 97 3.3.1. Ban hành, hướng dẫn, tổ chức thực thi các văn bản quy phạm pháp luật ............................................................................................................ 97 3.3.2. Xây dựng và thực hiện quy hoạch phát triển du lịch ..................... 99 3.3.3. Thực hiện phân cấp quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn..... 101 3.3.4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quản lý nhà nước về du lịch ................................................................................................................ 106 3.3.5. Xây dựng và thực hiện chính sách phát triển du lịch ................... 107 3.3.6. Tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch và liên kết hợp tác trong phát triển du lịch ..................................................................................... 110 3.3.7. Thanh tra, kiểm tra hoạt động du lịch .......................................... 113 3.4 . Một số đề xuất, kiến nghị .................................................................. 115 3.4.1. Đối với các cơ quan Trung ương ................................................. 115 3.4.2. Đối với UBND thành phố Hà Nội ................................................ 115 Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 117 KẾT LUẬN .................................................................................................. 118 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 120
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT HĐDL: Hoạt động du lịch QLNN: Quản lý nhà nước UBND: Ủy ban nhân dân VHTT&DL Văn hóa, Thể thao và Du lịch UNWTO: Tổ chức Du lịch thế giới TTTƯ Trực thuộc Trung ương
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Lượng khách du lịch đến quận Hoàn Kiếm giai đoạn 2015-2021 57 Bảng 2.2. Số lượng khách du lịch quốc tế đến quận Hoàn Kiếm giai đoạn 2015-2021........................................................................................................ 58 Bảng 2.3. Bảng so sánh doanh thu du lịch của thành phố Hà Nội và quận Hoàn Kiếm giai đoạn 2015-2021 .................................................................... 60 Bảng 2.4. Hiện trạng cơ sở lưu trú của Quận Hoàn Kiếm giai đoạn 2015 - 2021 ................................................................................................................. 61 Bảng 2.5. Số lượng đội ngũ cán bộ QLNN về du lịch quận Hoàn Kiếm ....... 75 Bảng 2.6. Bảng tổng hợp số liệu tập huấn lao động trong các cơ sở kinh doanh du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm 2015-2021 ................................ 77 Bảng 2.7. Kết quả thanh tra, kiểm tra hoạt động du lịch giai đoạn 2015 -2021 ......................................................................................................................... 86
MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Phát triển du lịch là một chiến lược phát triển kinh tế tích cực đối với các địa phương có tiềm năng. Với vị thế “trái tim” của cả nước, mang trong mình những lợi thế, tiềm năng và cả trọng trách lớn hơn so với các địa phương khác, trong những năm qua, Thành phố Hà Nội luôn được du khách trong và ngoài nước ghi nhận với hình ảnh một điểm đến An toàn - Thân thiện - Chất lượng - Hấp dẫn. Hình ảnh này được thể hiện qua việc Hà Nội liên tục được đánh giá, bình chọn nằm trong nhóm các điểm đến hấp dẫn của khu vực và thế giới, đồng thời nhận nhiều giải thưởng và đề cử danh giá. Đánh giá cao về vị thế của du lịch Hà Nội cùng với những danh hiệu mà Hà Nội được công nhận, Hà Nội là Thành phố nghìn năm văn hiến, sở hữu hệ thống di tích lịch sử cùng tài nguyên thiên nhiên vô cùng phong phú. Đấy chính là nền tảng để Hà Nội trở thành một điểm đến hấp dẫn chứa đựng trong đó nhiều điểm đến thú vị”. Quận Hoàn Kiếm là trung tâm hành chính - chính trị, kinh tế, văn hóa, trung tâm dịch vụ, thương mại, du lịch chất lượng cao của Thành phố Hà Nội. Gắn liền với lịch sử, truyền thống văn hoá Thăng Long - Hà Nội, quận Hoàn Kiếm có 190 di tích lịch sử văn hoá, di tích Cách mạng kháng chiến trong đó nhiều di tích có giá trị, tiêu biểu của Thành phố và đất nước như: Khu phố cổ Hà Nội, hồ Hoàn Kiếm với đền Ngọc Sơn, Tháp Rùa, Tháp Bút... ; có các công trình kiến trúc, văn hóa, tôn giáo lớn: Bảo tàng lịch sử Việt Nam, chùa Quán Sứ, Nhà hát lớn, Nhà thờ lớn…; có chợ Đồng Xuân là chợ đầu mối, trung tâm bán buôn của Thành phố và toàn miền Bắc; có các không gian đi bộ: phố Hàng Đào - Hàng Giấy; khu bảo tồn cấp I khu Phố cổ; không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận; tập trung nhiều ngân hàng lớn, khách sạn... có hệ thống các siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện ích, tuyến phố chuyên doanh phát triển góp phần đa dạng hóa các loại hình bán lẻ, đáp ứng nhu cầu của du khách 1
và nhân dân. Với các điều kiện trên, có thể nói quận Hoàn Kiếm có tiềm năng rất lớn về phát triển dịch vụ du lịch và các ngành dịch vụ chất lượng cao. Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm còn nhiều hạn chế như một số đề án, dự án nhằm tạo thêm động lực cho phát triển kinh tế của quận chưa được triển khai, chậm tiến độ, chưa đáp ứng được yêu cầu, như: đề án “Phát triển bãi giữa, bãi ven sông Hồng, quận Hoàn Kiếm thành Không gian văn hóa, du lịch”; xây dựng phương án tổng thể đầu tư, kế hoạch cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trên địa bàn quận; dự án đầu tư xây dựng không gian ngầm và trung tâm thương mại, dịch vụ chất lượng cao...Vì thế, yêu cầu bức thiết đặt ra cho kinh tế du lịch của quận Hoàn Kiếm là tăng cường hiệu quả QLNN về du lịch; hoạch định các chính sách phát triển kinh tế xã hội phải chú trọng vào quy hoạch du lịch tổng thể; đưa ra các chính sách thu hút đầu tư, khai thác đúng đắn thế mạnh kinh tế của các điểm và các khu du lịch; phát huy hết khả năng du lịch của Thành phố nói chung và quận Hoàn Kiếm nói riêng. Thực tế đó đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước của quận Hoàn Kiếm cần khẳng định hơn nữa vai trò của mình đối với hoạt động phát triển du lịch, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác QLNN về du lịch nhằm đáp ứng được nhu cầu và tốc độ phát triển ngày càng cao của các hoạt động du lịch. Chính vì lý do trên, em đã chọn đề tài “Quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” để nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Quản lý nhà nước về du lịch là vấn đề được rất nhiều các nhà hoạch định chính sách cũng như các cá nhân, tổ chức quan tâm, bàn bạc. Vấn đề QLNN đối với hoạt động du lịch ở phạm vi cả nước nói chung và của từng địa phương nói riêng là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, các nhà lãnh đạo và quản lý kinh tế. Một số công trình khoa học tiêu biểu như sau: 2
- “QLNN bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam hiện nay”, luận án tiến s luật học của NCS Trịnh Đăng Thanh đã hoàn thành tại Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận án đã đưa ra cơ sở lý luận về sự cần thiết phải QLNN bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch; phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch trước yêu cầu mới. Tuy nhiên, tác giả chỉ nghiên cứu toàn diện vấn đề QLNN đối với hoạt động du lịch nói chung, mà chưa nghiên cứu sâu những vấn đề QLNN đối với du lịch ở từng địa phương cụ thể. - “Tổ chức khai thác không gian Kiến trúc cảnh quan các khu di tích lịch sử văn hóa thuộc thành phố Hà nội và phụ cận nhằm phục vụ cho chiến lược phát triển du lịch Thành phố” (2006) đề tài Khoa học cấp Bộ của TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Hiệp hội khoa học phát triển du lịch bền vững. Đề tài củ tác giả đề cập đến công tác quản lý nhà nước ở khía cạnh khai thác không gian kiến trúc cảnh quan các công trình di tích lịch sử văn hóa của Hà Nội và các vùng phụ cận nhằm góp phần định hình chiến lược phát triển du lịch lâu dài và bền vững của Thành phố Hà Nội. - “Hoạt động quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn Hà Nội” (2008), luận văn của Đỗ Thị Nhài, chuyên ngành Du lịch học Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hóa một số cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với hoạt động du lịch và doanh nghiệp du lịch; tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp du lịch trên địa bàn Hà Nội hiện nay dưới các góc độ: tổ chức bộ máy quản lý nhà nước, tổ chức các doanh nghiệp du lịch, thực trạng hoạt động quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp du lịch trên địa bàn Hà Nội. Trên cơ sở đó đưa ra những đánh giá về thuận lợi, khó khăn, thời cơ, thách thức và các giải pháp về chính sách vĩ mô, cũng như các kiến nghị đối với các cấp có thẩm quyền từ Trung ương đến chính quyền và các ban ngành của Thành phố Hà Nội. 3
- “Phát triển thị trường du lịch Hà Nội” (2012). Luận văn ngành Kinh tế chính trị của Nguyễn Thị Cẩm Thúy thuộc Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị. Tác giả đã khái quát một số vấn đề lý luận và thực tiễn về thị trường du lịch Hà Nội; đưa ra một số kinh nghiệm về thị trường du lịch ở một số tỉnh, thành trong cả nước trước khi đi sâu phân tích những điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, những nội lực, ngoại lực để phát triển thị trường du lịch Hà Nội. Trên cơ sở đó làm sáng tỏ thực trạng du lịch Hà Nội trong những năm gần đây, mạnh dạn chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của thị trường du lịch Hà Nội. Từ đó tác giả kiến nghị các giải pháp và các định hướng cơ bản nhằm phát triển thị trường du lịch Hà Nội đến năm 2020. Về vấn đề QLNN về du lịch của Thành phố Hà Nội được rất nhiều tác giả quan tâm, đã có rất nhiều bài viết, tài liệu, công trình khoa học nghiên cứu thiết thực được công bố, nhiều cuộc hội thảo đã được tổ chức để thảo luận đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả QLNN về du lịch. Chẳng hạn: - “Phát triển nhân lực ngành Du lịch Thành phố và các địa phương phụ cận”. Báo cáo tham luận Hội thảo quốc gia lần II "Đào tạo nhân lực du lịch theo nhu cầu xã hội" tháng 11/2011 của ThS. Mai Tiến Dũng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội. Tác giả vừa là người nghiên cứu đồng thời vừa là nhà quản lý với cương vị Phó Giám đốc Sở Văn hóa – thể thao và du lịch thành phố Hà Nội. Trong Báo cáo tham luận của mình, ông đã đi sâu vào lĩnh vực quản lý nhà nước trong phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch trên địa bàn Thành phố gắn kết với các địa bàn xung quanh Hà Nội như một mạng lưới liên kết vùng mà tâm điểm là Hà Nội. Theo đó, tác giả đã đưa ra những nhận định, đánh giá dựa trên sự kết hợp giữa nhãn quan khoa học và những kinh nghiệm thực tiễn mà ông tích lũy được trong quá trình công tác về nhu cầu, thực trạng, xu hướng phát triển nguồn nhân lực cho ngành kinh tế du lịch của Thành phố và các vùng phụ cận, từ đó đưa ra những giải pháp chủ 4
yếu nhằm góp phần từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ nhân lực này trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. - “Báo cáo du lịch Hà Nội: Hướng tới phát triển bền vững”(2010), bài viết của PGS.TS Hà Văn Hội và Vũ Quang Kết đăng trên Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả khẳng định: Phát triển bền vững là mối quan tâm hàng đầu của mọi quốc gia, mọi dân tộc trong bối cảnh hiện nay. Báo cáo đi sâu vào thực tế hoạt động du lịch tại Thành phố Hà Nội, nêu ra những mặt tích cực, hạn chế còn tồn tại. Từ đó, đề xuất nhũng biện pháp thiết thực để phát triển du lịch Hà Nội bền vững. Đến nay, các bài viết, các cuộc hội thảo tổ chức liên quan đến hoạt động QLNN đối với du lịch Thành phố Hà Nội và quận Hoàn Kiếm nói riêng còn nhiều hạn chế, chỉ dừng lại ở việc xác định nội dung trên từng khía cạnh cụ thể về QLNN đối với du lịch; các chuyên đề QLNN đối với du lịch đã đưa ra được những cơ sở lý luận về QLNN đối với du lịch nhưng chỉ dừng lại ở từng địa phương, chưa thấy có một bài viết, công trình nghiên cứu nào nghiên cứu một cách độc lập và phân tích một cách hệ thống đầy đủ và khách quan về vấn đề QLNN đối với du lịch quận Hoàn Kiếm. Vì thế, có thể nói : “QLNN đối với hoạt động du lịch quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” là một công trình khoa học nghiên cứu không trùng lặp. Đây là những tài liệu tham khảo phong phú và hữu ích trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài luận văn của mình, để xây dựng được một công trình nghiên cứu mang tính hệ thống đầy đủ và sâu sắc về vấn đề quản lý du lịch ở quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu: Luận văn hướng tới việc góp phần hoàn thiện công tác QLNN đối với hoạt động du lịch ở quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, chỉ rõ nguyên nhân, thực trạng công tác để từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện QLNN đối với hoạt động du lịch trên địa bàn Thành phố Hà Nội nói chung và quận Hoàn 5
Kiếm nói riêng, nhằm thúc đẩy ngành du lịch của thành phố phát triển nhanh và bền vững, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đổi mới hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện được mục đích trên, đề tài cần tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau: - Xây dựng khung lý luận về du lịch và QLNN đối với du lịch. Tìm hiểu, đánh giá công tác QLNN đối với hoạt động du lịch của một số địa phương và rút ra các bài học kinh nghiệm cho hoạt động QLNN đối với quận Hoàn Kiếm. - Khảo sát, phân tích tiềm năng du lịch của quận Hoàn Kiếm, đánh giá thực trạng QLNN đối với du lịch ở quận Hoàn Kiếm từ 2015 đến 2021, rút ra những hạn chế và phân tích nguyên nhân của những hạn chế đó. - Xây dựng phương hướng, quan điểm, mục tiêu và những giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về du lịch trong thời kỳ đổi mới. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động QLNN đối với du lịch trên địa bàn một quận. Trong đó, chủ thể quản lý là các cơ quan quản lý nhà nước; đối tượng quản lý là họat động du lịch với các công cụ quản lý, đó là: các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch; hệ thống pháp luật và các chính sách có liên quan đến phát triển du lịch; thanh tra, kiểm tra, giám sát và hệ thống tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với du lịch. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Quản lý nhà nước đối với du lịch là một phạm trù rộng lớn, bao gồm nhiều nội dung. Tuy nhiên, với tính chất là một luận văn thạc sĩ, luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề sau: Về đối tượng quản lý: đối tượng quản lý mà luận văn nghiên cứu là các hoạt động liên quan đến du lịch, bao gồm cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch, tài 6
nguyên du lịch, hoạt động xúc tiến, thương mại của các đơn vị lữ hành kinh doanh du lịch. + Về chủ thể quản lý là hệ thống các cơ quan QLNN thực hiện QLNN về du lịch, bao gồm: cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với du lịch; chức năng nhiệm vụ của các cơ quan QLNN đối với du lịch và đội ngũ cán bộ công chức thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với du lịch. Các cơ quan quản lý nhà nước tác động đến hoạt động du lịch thông qua một hệ thống chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách nhằm mục tiêu thúc đẩy ngành du lịch ngày càng phát triển bền vững. - Về không gian và thời gian: Luận văn được xác định giới hạn nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2021. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về du lịch. Đồng thời, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp phân tích, thống kê; Phương pháp so sánh. Ngoài ra, luận văn còn được sử dụng một số kết quả nghiên cứu trong các sách báo, tạp chí và các hội thảo khoa học và một số công trình khoa học đã được công bố. 6. Đóng góp mới của luận văn - Về lý luận: Luận văn nghiên cứu nhằm góp phần làm rõ cơ sở lý luận QLNN về du lịch ở quận Hoàn Kiếm. Mặt khác, luận văn cũng đưa ra những đánh giá về thực trạng QLNN đối với du lịch tại quận Hoàn Kiếm giai đoạn từ 2015 đến 2019. Dựa trên cơ sở khoa học của các vấn đề lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất các quan điểm, mục tiêu, định hướng và các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLNN về du lịch. 7
- Về thực tiễn: Luận văn nghiên cứu nhằm xây dựng một tài liệu cho đội ngũ cán bộ trong hệ thống cơ quan QLNN về du lịch của Thành phố Hà Nội và các tỉnh bạn tham khảo trong quá trình làm việc. Đồng thời, đây cũng là tài liệu tham khảo cho các bạn học viên và sinh viên học tại Học viện Hành chính Quốc gia khi tìm hiểu về hệ thống lý luận và thực tiễn QLNN về du lịch. 7. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, phụ lục, nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương. Đó là: Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn của quản lý nhà nước về hoạt động du lịch Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 8
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH 1.1. Những vấn đề chung về du lịch 1.1.1. Khái niệm du lịch , hoạt động du lịch Du lịch đã và đang ngày càng trở thành hoạt động khá phổ biến của con người trong thời đại ngày nay. Khái niệm du lịch đã được sử dụng rộng rãi trên sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, qua mỗi thời kỳ phát triển, khái niệm về du lịch cũng mang những nét đặc trưng khác nhau và được nhận thức ngày càng đầy đủ hơn. Khái niệm du lịch có thể được được định nghĩa theo quan niệm sản phẩm - dịch vụ du lịch hoặc theo HĐDL. Theo UNWTO: Du lịch là một hiện tượng xã hội, văn hóa và kinh tế phát sinh do sự di chuyển tới các quốc gia hay điểm đến ngoài nơi cư trú thường xuyên của con người với các mục đích cá nhân, hoặc do nhu cầu công việc, chuyên môn. Ở Việt Nam, Luật Du lịch 2017 tại Điều 3 định nghĩa: Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá một năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch hoặc kết hợp với mục đích hợp pháp khác. Những quan niệm nêu trên mới nhìn nhận du lịch từ góc độ thay đổi/dịch chuyển không gian cư trú tạm thời từ phía du khách cùng với mục tiêu hưởng thụ các nhu cầu khác nhau của họ, mà chưa đề cập đến góc độ kinh tế - du lịch gắn chặt với hoạt động kinh tế. Để đáp ứng nhu cầu du lịch của du khách ta có hàng loạt các hoạt động kinh doanh như khách sạn, nhà hàng, quán ăn, cửa hàng tiệm giải khát, môi giới, hướng dẫn du lịch, vui chơi… để phục vụ nhu cầu này. 9
Khác với các quan niệm trên, tại Hội nghị Liên hợp quốc về du lịch họp tại Rome - Italia (1963), các chuyên gia quốc tế đưa ra quan niệm: Du lịch là cả một quy trình gồm tất cả các hoạt động của du khách từ lúc dự trù chuyến đi cho đến lúc di chuyển và đến nơi cư trú, ăn ở, mua sắm, giải trí, giao tiếp, nghỉ ngơi đến lúc trở về nhà và hồi tưởng. Như vậy, du lịch là tổng hợp các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngoài nước họ với mục đích hòa bình. Từ các quan niệm về du lịch như đã trình bày ở trên, chúng ta có thể hiểu du lịch theo hai nghĩa cơ bản sau: Thứ nhất, du lịch là nói đến sự di chuyển và lưu trú tạm thời trong thời gian rảnh rỗi của cá nhân hay tập thể ngoài nơi cư trú nhằm mục đích phục hồi sức khỏe, nâng cao nhận thức về thế giới xung quanh, thỏa mãn các nhu cầu giải trí; Thứ hai, du lịch là tổng hợp các hoạt động thuộc lĩnh vực kinh doanh các dịch vụ tiêu thụ một số giá trị kinh tế, văn hóa và dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu cầu nảy sinh trong quá trình di chuyển và lưu trú tạm thời trong thời gian rảnh rỗi của cá nhân hay tập thể ngoài nơi cư trú. Hoạt động du lịch liên quan đến nhiều chủ thể. Theo quy định tại Điều 3 của Luật Du lịch 2017: "Hoạt động du lịch là hoạt động của khách du lịch, tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch và cơ quan, tổ chức, cá nhân, cộng đồng dân cư có liên quan đến du lịch". Từ các khái niệm trên, có thể hiểu: HĐDL là tổng hợp các hoạt động tổ chức, kỹ thuật và kinh tế phục vụ cuộc hành trình và lưu trú của con người ở bên ngoài nơi cư trú với nhiều mục đích cá nhân, hoặc do nhu cầu công việc, chuyên môn, tìm kiếm việc làm, thực hiện thăm viếng thường xuyên, thực hiện sự phát triển cá nhân về phương diện kinh tế, xã hội, văn hóa và tinh thần, nghỉ ngơi, tiêu khiển, giải trí cùng với việc đẩy mạnh sự hiểu biết và sự hợp tác giữa mọi người. 10
Như vậy, HĐDL là một hoạt động đặc thù, gồm nhiều đối tượng tham gia vào đó là du khách, nhà cung ứng dịch vụ du lịch, chính quyền địa phương nơi đón du khách và dân cư sở tại. HĐDL có mối quan hệ kết hợp và tương tác giữa các đối tượng trên. Đối với du khách là cuộc hành trình và lưu trú ở một nơi ngoài nơi cư trú thường xuyên nhằm thỏa mãn nhu cầu vật chất, tinh thần. Đối với nhà cung ứng dịch vụ du lịch là quá trình tổ chức các điều kiện sản xuất dịch vụ phục vụ du khách để đạt lợi nhuận. Đối với chính quyền địa phương đó là quản lý, tổ chức các điều kiện về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất, k thuật để phục vụ du khách; tổ chức các hoạt động dịch vụ phục vụ việc lưu trú, hành trình du lịch của du khách; tổ chức tiêu thụ sản phẩm địa phương, nâng cao mức sống dân cư; bảo vệ môi trường tự nhiên, xã hội. Đối với dân cư là tham gia HĐDL địa phương nhằm tăng thêm lợi ích kinh tế, đồng thời tham gia giám sát, bảo đảm tới mức thấp nhất những tác động tiêu cực và rủi ro của du lịch đối với môi trường, truyền thống văn hóa và điều kiện sống của dân cư địa phương. HĐDL gồm nhiều hoạt động tham gia vào để phục vụ nhu cầu của du khách trong một chuyến du lịch, nhu cầu từ mục đích chính của chuyến đi như tham quan, giải trí, nghỉ ngơi, học tập và các nhu cầu khác như ăn, ngủ, đi lại, mua sắm hàng hóa, đồ lưu niệm, đổi tiền, gọi điện, gửi thư, vui chơi. Do đó, tham gia vào HĐDL gồm tổng hợp các hoạt động như sản xuất, kinh doanh, giao thông, bưu chính viễn thông. HĐDL tồn tại dưới các loại hoạt động phổ biến sau: lữ hành, lưu trú, vận chuyển du khách và các hoạt động dịch vụ phục vụ du lịch khác. Hoạt động lữ hành là thực hiện một chuyến đi theo kế hoạch, lộ trình và chương trình định trước; hoạt động lưu trú là hoạt động cung cấp dịch vụ phục vụ nhu cầu lưu trú của du khách; hoạt động vận chuyển du khách là hoạt động nhằm giúp cho du khách dịch chuyển được từ nơi lưu trú của mình đến điểm du lịch cũng như dịch chuyển tại điểm du lịch; hoạt động dịch vụ phục vụ du lịch khác như ăn uống, 11