Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:93

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, đánh giá những kết quả đạt được cũng như những nguyên nhân của tồn tại, hạn chế; Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phát triển du lịch, tập trung phát triển tiềm năng du lịch của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ...../..... ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VŨ THỊ MINH HƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HOA LƢ, TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ...../..... ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VŨ THỊ MINH HƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HOA LƢ, TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐỖ THỊ KIM TIÊN HÀ NỘI – NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn “Quản lý nhà nước về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình” là hoàn toàn trung thực, đây là công trình nghiên cứu cá nhân dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS. Đỗ Thị Kim Tiên và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi sự hỗ trợ cho việc thực hiện luận văn đã đƣợc cảm ơn. Các thông tin đƣợc trích nguồn rõ ràng. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm cho việc không có sự trung thực, minh bạch trong quá trình sử dụng thông tin. Hà Nội, ngày … tháng … năm 2023 HỌC VIÊN Vũ Thị Minh Hƣờng
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện Luận văn Thạc sĩ tại Học viện Hành chính Quốc gia tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình tạo điều kiện về thời gian, hƣớng dẫn nội dung, cung cấp tài liệu và những thông tin cần thiết. Trƣớc tiên, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Ban Quản lý đào tạo cùng tất cả quý thầy giáo, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy và chia sẻ, truyền đạt những kiến thức quý báu, bổ ích, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin đặc biệt cảm ơn PGS.TS. Đỗ Thị Kim Tiên đã tận tình hƣớng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của Sở Du lịch Ninh Bình, UBND huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình, Ban quản lý các điểm du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, các Khu du lịch…. Xin chân thành cảm ơn anh chị em, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã luôn khuyến khích, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình hoàn tập, nghiên cứu và làm luận văn tốt nghiệp. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Vũ Thị Minh Hƣờng
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung đầy đủ GDP Tổng sản phẩm quốc nội GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn HĐND Hội đồng nhân dân PGS.TS Phó giáo sƣ. Tiến sĩ QĐ Quyết định QLNN Quản lý nhà nƣớc TB Thông báo TW Trung ƣơng UBND Ủy ban nhân dân USD Đô la Mỹ
DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Sự khác biệt của du lịch với phát triển du lịch 11 Bảng 1.2. Phân loại tài nguyên du lịch 15 Bảng 2.1. Thực trạng phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh 48 Ninh Bình giai đoạn 2015-2020 Bảng 3.1. Dự kiến mức chi tiêu trung bình một ngày của một khách du 66 lịch đến Hoa Lƣ `
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục bảng MỤC LỤC MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ....................................................................... 5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ..................................................... 5 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn ................................................................... 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ............................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 7 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH ............................................................................................ 8 1.1. Phát triển du lịch .................................................................................................. 8 1.2. Quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch .............................................................. 17 1.3. Quản lý của chính quyền cấp huyện đối với phát triển du lịch trên địa bàn ...... 24 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch của một số địa phƣơng ... 26 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HOA LƢ, TỈNH NINH BÌNH ...................................... 32 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội cho phát triển du lịch của huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình ........................................................................................................... 32 2.2. Quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình ........................................................................................................................... 37 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình ............................................................................................ 47
Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HOA LƢ, TỈNH NINH BÌNH MỘT CÁCH BỀN VỮNG ............................................................................. 57 3.1. Căn cứ để hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình ............................................................................................ 57 3.2. Hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình ........................................................................................................... 68 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xã hội phát triển, chất lƣợng đời sống con ngƣời ngày càng đƣợc nâng cao. Do đó những đòi hỏi về nhu cầu vật chất, đặc biệt là tinh thần ngày càng đƣợc quan tâm. Trong những nhu cầu đó, có nhu cầu đi du lịch để nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí, giao lƣu học tập nghiên cứu…nhằm phục hồi thể chất và thƣ giãn tinh thần sau những ngày làm việc mệt mỏi và căng thẳng. Trên thế giới, mỗi năm có hàng trăm triệu ngƣời đi du lịch, đóng góp hàng tỷ đô la Mỹ vào GDP (tổng sản phẩm quốc nội). Du lịch có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế ở các quốc gia, khu vực và vùng lãnh thổ, trở thành nền kinh tế mũi nhọn nhiều đất nƣớc, làm tăng tổng sản phẩm của nền kinh tế quốc dân, kéo theo sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác, tạo điều kiện quảng bá hình ảnh, giúp tạo ra việc làm, nâng cao hiểu biết, nâng cao chất lƣợng các mối quan hệ xã hội, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho ngƣời dân. Ở Việt Nam, du lịch ngày càng đóng vai trò quan trọng, đây đƣợc coi là ngành “công nghiệp không khói” mang lại giá trị cao. Những năm vừa qua, du lịch Việt Nam đã có bƣớc phát triển ấn tƣợng, có thể nói là vƣợt bậc, Việt Nam trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch thế giới, thuộc nhóm 10 nƣớc có tốc độ tăng trƣởng cao nhất về du lịch. Hoa Lƣ là một huyện nằm ở trung tâm tỉnh Ninh Bình, liền kề hai thành phố Ninh Bình và Tam Điệp. Hoa Lƣ thuộc vùng bán sơn địa, có nhiều cảnh quan thiên nhiên nhƣ khu hang động Tràng An, Tam Cốc - Bích Động bên cạnh các di tích thuộc Quần thể di tích Cố đô Hoa Lƣ đƣợc hình thành và lƣu giữ từ hơn 1.000 năm trƣớc. Hoa Lƣ có tiềm năng to lớn để phát triển du lịch, hấp dẫn du khách, nổi tiếng trong nƣớc và thế giới. Với tiềm năng sẵn có về mặt cảnh quan tự nhiên, di tích văn hóa lịch sử nổi tiếng, là thế mạnh để đƣa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Dƣới góc độ quản lý nhà nƣớc về du lịch, mục tiêu quản lý nguồn lực công, đầu tƣ sao đạt hiệu quả cao nhất cho lợi ích ngƣời dân. Thực hiện các chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc, chính quyền Hoa Lƣ đã ban hành các Nghị quyết, các Quyết định, Kế hoạch nhằm khai thác hiệu quả ngành du lịch, Hoa Lƣ đã
2 và đang làm tốt công tác quản lý nhà nƣớc về du lịch trong các lĩnh vực nhƣ đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trƣờng và quản lý các hoạt động dịch vụ tại các khu, điểm du lịch và các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch. Sự quản lý về phát triển du lịch của chính quyền địa phƣơng đã đạt đƣợc kết quả nhất định tuy nhiên, thực tế lại cho thấy, du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ chƣa có sự bứt phá đáng kể so với tiềm năng vốn có, ngƣời dân chƣa thực sự đƣợc hƣởng lợi nhiều từ khai thác hoạt động du lịch mang tính chủ lực của huyện. Điều này phần nào đƣợc lý giải bởi sự quản lý nhà nƣớc còn lúng túng, thực hiện công tác xúc tiến, quảng bá du lịch chƣa thực sự nổi bật, các cơ sở du lịch chƣa đƣợc kiểm tra, giám sát dẫn đến chất lƣợng và uy tín giảm sút. Du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ thời gian qua vẫn đang ở bƣớc tăng trƣởng ban đầu. Đó là sự gia tăng về quy mô đáp ứng nhu cầu lƣợng khách du lịch tăng nhanh. Tăng trƣởng du lịch chủ yếu về số lƣợng dựa vào đầu tƣ mở rộng. Giá trị sản phẩm du lịch chƣa cao và chƣa phát huy hết giá trị đặc sắc của tài nguyên du lịch, hiệu quả kinh tế du lịch còn chƣa xứng với tiềm năng. Trên thực tế số lƣợng khách du lịch đến Hoa Lƣ còn rất hạn chế so với tiềm năng của nó. Một trong những nguyên nhân chính đó là còn tồn tại sự đơn điệu, thiếu chuyên nghiệp của các dịch vụ du lịch, đặc biệt là dịch vụ vui chơi giải trí. Ngoài ra, những yếu tố về hạ tầng du lịch và cơ sở vật chất phục vụ du lịch thiếu đồng bộ và hiện đại cùng với lực lƣợng lao động du lịch phần đông còn thiếu chuyên nghiệp. Hệ thống doanh nghiệp du lịch đƣợc hình thành và mở rộng nhƣng chƣa có doanh nghiệp lữ hành đủ mạnh, đủ sức cạnh tranh vƣơn đến các thị trƣờng xa để thu hút khách. Sự thiếu đồng bộ về chính sách, nguồn lực đầu tƣ hạn chế, xung đột lợi ích liên ngành với du lịch, nhận thức du lịch chƣa thích ứng kịp… đang là những rào cản, thách thức đối với việc khai thác tiềm năng du lịch. Để thực hiện mục tiêu trên, cần xác định cần đổi mới các chƣơng trình quảng bá, xúc tiến du lịch, xây dựng và nâng cao thƣơng hiệu du lịch. Theo đó, đẩy mạnh liên kết, mở rộng hợp tác phát huy tiềm năng, thế mạnh và khai thác các cơ hội, nguồn lực để phát triển gắn kết du lịch Hoa Lƣ với các địa phƣơng trong tỉnh, trong cả nƣớc và khu vực. Vấn đề đặt ra cho du lịch là tăng cƣờng phát triển du lịch theo
3 phƣơng hƣớng bền vững để thu hút khách đến Hoa Lƣ, đây là vấn đề cấp thiết đòi hỏi phải đƣợc nghiên cứu định hƣớng triển khai áp dụng. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ không chỉ là chức năng, nhiệm vụ của Nhà nƣớc, chính quyền địa phƣơng mà còn nhằm sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực, phát triển du lịch một cách ổn định, bền vững không gặp các tác động xấu, đạt tốc độ tăng trƣởng ổn định, phát triển các vấn đề xã hội. Từ thực tiễn phát triển du lịch ở địa phƣơng, nhằm phát huy những kết quả đã đạt đƣợc đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập còn tồn tại, đƣa ra các giải pháp quản lý phát triển du lịch nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội nói cung tác giả đã quyết định chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình” để tiến hành nghiên cứu, tìm ra định hƣớng, giải pháp phù hợp cho công tác quản lý nhà nƣớc nhằm duy trì, phát huy thế mạnh vốn có, tạo điều kiện cho du lịch phát triển bền vững. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Qua quá trình nghiên cứu có một số công trình liên quan đến phát triển du lịch ở địa phƣơng trong đó có những công trình: - Đinh Thị Thúy Hƣờng (2011), “Phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình”, Luận văn Thạc sỹ kinh tế. Nội dung đề tài phân tích một số lý luận về du lịch và dịch vụ du lịch,phát triển du lịch. Đánh giá tiềm năng và thực trạng du lịch của tỉnh Ninh Bình trong những năm qua. Đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020 [6]. - Nguyễn Mạnh Liêu (2014) “Phát triển du lịch Ninh Bình: Thực trạng và giải pháp” Luận văn Thạc sĩ Địa lý học. Luận văn đã phân tích đƣợc các nhân tố ảnh hƣởng đến sự hình thành và phát triển du lịch của tỉnh Ninh Bình, phát hiện đƣợc những thế mạnh và những hạn chế cần phải khắc phục [7]. - Nguyễn Thị Tuyết Mai (2018) “Quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình” Luận văn Thạc sĩ Quản lý Kinh tế. Luận văn đã phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc về du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình [9].
4 - Phạm Xuân Lƣợng (2006), “Những giải pháp phát triển kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình”, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trƣờng Đại học Thƣơng Mại. Nội dung đề tài đánh giá thực trạng về các điều kiện cần thiết cũng nhƣ thực trạng hoạt động kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Từ đó đƣa ra những giải pháp phát triển kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình [8]. - Trần Thị Hồng Nhung (2014): “Phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn tỉnh Ninh Bình”, Luận Văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị đã đƣa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái ở địa phƣơng tƣơng xứng với tiềm năng [10]. - Tạ Minh Phƣơng (2006) "Phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn tỉnh Ninh Bình thực trạng và giải pháp", Luận văn thạc sỹ kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Nội dung đề tài góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận cơ bản về du lịch sinh thái, đƣa ra những phƣơng hƣớng và các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái ở Ninh Bình tƣơng xứng với tiềm năng sẵn có của tỉnh [12]. - Đinh Trọng Quang (2018) “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công – Học viện Hành chính Quốc gia. Phân tích thực trạng, đánh giá quản lý nhà nƣớc về du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình [13]. - Lê Huy Bá (2009), “Du lịch sinh thái”, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội [1]. - Võ Văn Thành (2015), “Tổng quan về du lịch”, NXB Văn hóa Văn nghệ, Hà Nội [17]. - Phan Huy Xu, Võ Văn Thành (2018), “Du lịch Việt Nam – Từ lý thuyết đến thực tiễn”, NXB Tổng hợp, Thành phố Hồ Chí Minh [14]. - Phạm Duy Đức (2012), “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phục vụ phát triển du lịch của tỉnh Ninh Bình - thực trạng và giải pháp”, Kỷ yếu Hội thảo “Ninh Bình 20 năm đổi mới và phát triển” đã chỉ ra những thực trạng trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa trong địa bàn tỉnh Ninh Bình trong đó có đề cập đến những di tích tiêu biểu trên địa bàn tỉnh, đồng thời cũng nêu rõ vai trò của các giá trị văn hóa trong sự nghiệp phát triển du lịch của địa phƣơng [5].
5 Tuy nhiên, đề tài: "Quản lý nhà nước về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình" là một đề tài không trùng lặp, mang tính đặc thù riêng, chƣa có đề tài khoa học nào nghiên cứu. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình. - Nhiệm vụ: + Hệ thống hóa cơ sở khoa học về phát triển du lịch và quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch. + Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình, đánh giá những kết quả đạt đƣợc cũng nhƣ những nguyên nhân của tồn tại, hạn chế. + Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch, tập trung phát triển tiềm năng du lịch của địa phƣơng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với phát triển du lịch. - Phạm vi nghiên cứu: Quản lý nhà nƣớc về hoạt động du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình. + Không gian nghiên cứu: huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình. + Thời gian nghiên cứu: Đề tài tiến hành nghiên cứu thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2020. + Nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng QLNN về phát triển du lịch trên địa bàn huyên Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình, đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác QLNN về phát triển du lịch. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn Phương pháp luận: luận văn đƣợc thực hiện trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin; và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh.
6 Phương pháp nghiên cứu: tác giả sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu sau: - Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu: Mục đích của phƣơng pháp này nhằm thu thập tài liệu liên quan đến lý luận về quản lý nhà nƣớc về du lịch, thu thập kết quả nghiên cứu đã công bố, tạo cơ sở tin cậy về lý luận để áp dụng giải quyết các nội dung của Luận văn. Phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp. Tác giả đã phân tích thông tin từ nguồn tài liệu thứ cấp gồm: Các văn bản quy phạm pháp luật, quy định về quản lý nhà nƣớc về du lịch; các sách tham khảo, sách chuyên khảo, các bài báo; các luận án, luận văn, khóa luận về vấn đề phát triển du lịch; các báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, các Nghị quyết, Quyết định của HĐND và UBND tỉnh Ninh Bình và huyện Hoa Lƣ. Một số tài liệu tác giả thu thập để nghiên cứu nhƣ: Văn kiện đại hội Đảng, Luật Du lịch; giáo trình, các đề tài nghiên cứu khoa học, các báo cáo, quy hoạch, đề án và các bài viết có liên quan. Thu thập và phân tích số liệu tại các bảng, biểu thống kê, báo cáo hàng năm của Sở Du lịch Ninh Bình, Báo cáo tổng kết giai đoạn của UBND huyện Hoa Lƣ và UBND tỉnh Ninh Bình. - Phƣơng pháp thực địa: Nhằm nắm đƣợc thực trạng vấn đề và thu thập những số liệu xác thực minh chứng nội dung nghiên cứu. Tác giả đã tiến hành nghiên cứu thực địa, phạm vi nghiên cứu chủ yếu tập trung ở huyện Hoa Lƣ. Từ hoạt động nghiên cứu thực địa, tác giả nắm đƣợc sơ bộ tình hình cụ thể về số lƣợng, chất lƣợng các dịch vụ, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vui chơi, thấy đƣợc định hƣớng không gian phát triển để có cơ sở đƣa ra các giải pháp phát triển. - Phƣơng pháp thống kê - phân tích: Đƣợc sử dụng trong việc thu thập số liệu về phát triển du lịch, từ đó phân tích kết quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân trong quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch, làm căn cứ đề xuất giải pháp. - Phƣơng pháp so sánh, đánh giá: tác giả so sánh công tác để thấy rõ nét sự thay đổi, tính hiệu quả của các cơ chế, chính sách của địa phƣơng và những nỗ lực của các cấp chính quyền trong việc nâng cao hiệu quả công tác phát triển du lịch trên địa bàn.
7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Về mặt lý luận, luận văn có những đóng góp sau: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở khoa học về quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch. Thứ hai, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình. Đồng thời, phân tích, làm rõ những mặt thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân của những khó khăn đối với hoạt động quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình. Thứ ba, đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình. - Ý nghĩa thực tiễn: Về mặt thực tiễn, luận văn có những đóng góp sau: Thứ nhất, luận văn có giá trị tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy về quản lý công, quản trị địa phƣơng nói chung và quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch nói riêng. Thứ hai, đánh giá tiềm năng, thực trạng du lịch, quản lý du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình và đề ra giải pháp phát triển ngành du lịch ở tầm vĩ mô, tạo ra cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho ngƣời dân. Thứ ba, luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo, định hƣớng cho cơ quan quản lý du lịch địa phƣơng trong chính sách phát triển du lịch và các cơ quan nghiên cứu, giảng dạy chuyên ngành du lịch. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc kết cấu thành 03 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nhà nƣớc về phát triển du lịch Chƣơng 2: Thực trạng quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình Chƣơng 3: Định hƣớng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình một cách bền vững.
8 PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH 1.1. Phát triển du lịch 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của phát triển du lịch 1.1.1.1. Du lịch và phát triển du lịch Khái niệm du lịch Từ du lịch “Tourism” xuất hiện trong cuốn từ điển Oxford xuất bản năm 1811, ở Anh. ở Việt Nam trong giai đoạn Pháp thuộc thƣờng dùng từ đi “tour” là đi một vòng rồi lại trở về chỗ xuất phát đó là nghĩa thông thƣờng và hẹp. Tại hội nghị Liên hợp quốc về du lịch họp tại Roma - Italia (21/8 – 5/9/1963), các chuyên gia đƣa ra định nghĩa về du lịch: Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tƣợng và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lƣu trú cuả cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thƣờng xuyên cuả họ hay ngoài nƣớc họ với mục đích hoà bình. Nơi họ đến lƣu trú không phải là nơi làm việc của họ. Theo International Union of Official Travel Organization: Du lịch đƣợc hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cƣ trú thƣờng xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, tức không phải để làm một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống. Trong luận văn này, tác giả đƣa ra khái niệm Du lịch: “Du lịch là hoạt động di chuyển tới địa điểm ngoài nơi cư trú của con người nhằm mục đích tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch hoặc kết hợp với mục đích hợp pháp khác”. Sản phẩm du lịch là tập hợp các dịch vụ trên cơ sở khai thác giá trị tài nguyên du lịch để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch. Sản phẩm du lịch bao gồm bởi nhiều thành phần: dịch vụ ăn uống, đồ lƣu niệm, dịch vụ vận chuyển, khách sạn, dịch vụ combo du lịch trọn gói, dịch vụ dẫn tour, … Vì thế, đặc điểm của sản phẩm du lịch cũng có nhiều yếu tố đặc trƣng của riêng ngành nghề.
9 Để định nghĩa lại một cách đầy đủ và trọn vẹn ý nghĩa của sản phẩm du lịch, Tổ chức Du lịch Thế giới đã cho rằng: “Sản phẩm du lịch là sự tổng hợp của 3 nhóm nhân tố cấu thành bao gồm Hệ thống dịch vụ, Quản lý điều hành, Tài nguyên du lịch, Hệ thống cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật.” Từ những định nghĩa ta có thể hiểu: “Sản phẩm du lịch là tập hợp các dịch vụ trên cơ sở khai thác giá trị tài nguyên du lịch để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch” [16]. – Dịch vụ vận chuyển: là các phƣơng tiện phục vụ, hỗ trợ cho các hoạt động du lịch trong việc vận chuyển hàng hàng hóa, khách du lịch đến các địa điểm du lịch hay các là một phần cơ bản của sản phẩm du lịch bao gồm các phƣơng tiện nhƣ: Máy bay, các loại xe ô tô, xe gắn máy, xe đạp, tàu thuyền, … – Dịch vụ lƣu trú và ăn uống: là sản phẩm du lịch nhằm phục vụ du khách trong các hoạt động ăn uống, cắm trại tại các khu sinh thái, địa điểm du lịch nổi tiếng; các dịch vụ này bao gồm lều trại, nhà hàng, khách sạn, homestay, khu nghỉ dƣỡng… – Các dịch vụ tham quan: là các dịch vụ giúp các du khách có thể chiêm ngƣỡng vẻ đẹp tại các địa điểm du lịch dịch vụ này có thể có ngƣời hƣớng dẫn hoặc không tùy theo nhu cầu của du khách; các dịch vụ này bao gồm các tuyến điểm tham quan, khu di tích, công viên, hội chợ, cảnh quan… – Hàng hóa: là các loại hàng đƣợc bán tại các địa điểm du lịch nhằm phục vụ các nhu cầu, tâm lý của khách hàng trong mua bán. Bao gồm hàng tiêu dùng, quà lƣu niệm, … – Các dịch vụ hỗ trợ: thủ tục xin hộ chiếu, visa… Các sản phẩm du lịch phổ biến hiện nay ở Việt Nam bao gồm: du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch miền quê, du lịch mua sắm, du lịch sáng tạo… Khái niệm phát triển du lịch Phát triển là động từ chỉ sự biến đổi hoặc làm cho biến đổi theo chiều hƣớng tăng, từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp [11].
10 Thuật ngữ phát triển có nhiều quan điểm khác nhau khi tiếp cận từ những góc độ khác nhau, giữa các quốc gia có nền văn hóa khác nhau, quan điểm phát triển có thể đƣợc hiểu khác nhau. Todaro và Smith (2011) nhấn mạnh rằng: “Phát triển có thể đƣợc xem nhƣ là một quá trình đa chiều liên quan đến những thay đổi lớn trong tăng trƣởng kinh tế và thể chế quốc gia, cũng nhƣ tạo cơ hội cho tất cả ngƣời dân cũng nhƣ nguyện vọng cá nhân, và xóa đói giảm nghèo ở khu vực và cả cấp quốc gia”. Báo cáo của The United Nations Development Program (2013) chỉ ra rằng sự phát triển thể hiện bằng cách cung cấp nhiều lựa chọn hơn, tự do hơn cho ngƣời dân và họ có cơ hội tham gia vào các hoạt động có ý nghĩa. Trong lĩnh vực du lịch, phát triển du lịch sẽ cung cấp nhiều loại hình du lịch, nhiều gói sản phẩm, dịch vụ để du khách lựa chọn và tham gia trực tiếp vào hoạt động du lịch mà du khách đã chọn cho mình. Dƣới góc độ quản trị, phát triển du lịch là sự gia tăng trong dài hạn cả về chất và lƣợng các nguồn lực ở trong và ngoài điểm đến nhằm cung cấp đầy đủ, kịp thời và thƣờng xuyên nâng cao chất lƣợng các sản phẩm dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của du khách. Kế thừa những quan điểm trên, tác giả đƣa ra quan điểm: “Phát triển du lịch là quá trình lớn lên, gia tăng về số lượng, chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch nhằm thoả mãn nhu cầu của du khách, có sự tăng trưởng kinh tế và đồng thời hướng đến duy trì, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, môi trường chất lượng cuộc sống và công bằng xã hội”. Nguyên tắc phát triển du lịch: (1) Phát triển du lịch bền vững, theo chiến lƣợc, quy hoạch, kế hoạch, có trọng tâm, trọng điểm. (2) Phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, tài nguyên thiên nhiên, khai thác lợi thế của từng địa phƣơng và tăng cƣờng liên kết vùng.
11 (3) Bảo đảm chủ quyền quốc gia, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, mở rộng quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế, quảng bá hình ảnh đất nƣớc, con ngƣời Việt Nam. (4) Bảo đảm lợi ích quốc gia, lợi ích cộng đồng, quyền và lợi ích hợp pháp của khách du lịch, tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch. (5) Phát triển đồng thời du lịch nội địa và du lịch quốc tế; tôn trọng và đối xử bình đẳng đối với khách du lịch [16]. Bảng 1.1. Sự khác biệt của du lịch với phát triển du lịch Tiêu chí Du lịch Phát triển du lịch Mục đích Tham quan, vui chơi, giải Luôn hƣớng đến các mục trí, nghỉ dƣỡng trong một đích: kinh tế, môi trƣờng, khoảng thời gian nhất định, cộng đồng, mang lại các không mang lại lợi ích cho lợi ích địa phƣơng, bảo cộng đồng địa phƣơng, có tồn giá trị văn hóa, nguồn thể phá hủy môi trƣờng lợi tự nhiên Kế hoạch Không Có Chủ thể Cá nhân, tổ chức, doanh Bao gồm sự phối hợp liên nghiệp, địa phƣơng theo kết của thành viên trong hƣớng tự phát, đơn lẻ cộng đồng địa phƣơng, chính quyền, tổ chức phi chính phủ cũng nhƣ nhiều nhóm, tổ chức khác (Nguồn: Tác giả nghiên cứu và tổng hợp) 1.1.1.2. Đặc điểm của phát triển du lịch Phát triển du lịch có sự tham gia đóng góp chủ yếu của nhiều chủ thể. Họ chịu trách nhiệm tổ chức, cung cấp dịch vụ, quản lý và bảo tồn những nguồn lực du lịch tại địa phƣơng. Phát triển du lịch phải theo kế hoạch phát triển cụ thể đã đƣợc lập từ trƣớc, luôn hƣớng đến tính bền vững, hài hòa lợi ích giữa kinh tế, văn hóa, môi trƣờng, xã hội.
12 Du lịch có vai trò rất quan trọng trong việc đạt đƣợc các mục tiêu phát triển kinh tế nhƣng nó cũng có vai trò trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển xã hội, môi trƣờng và con ngƣời. Phát triển du lịch phụ thuộc vào cả tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hóa và các tài nguyên hữu hình, vô hình khác. Sự phát triển không cân đối hoặc tự phát sẽ dẫn đến cạn kiệt các loại tài nguyên, dẫn đến số lƣợng du khách giảm dần, chất lƣợng cuộc sống của cƣ dân cũng giảm sút theo. Xu hƣớng hiện nay của ngành du lịch hƣớng tới phát triển bền vững, bảo vệ môi trƣờng và bảo vệ đặc điểm văn hóa xã hội của quốc gia. Phát triển du lịch ngoài việc gia tăng cơ hội để du khách đƣợc đáp ứng nhu cầu hƣởng thụ các sản phẩm dịch vụ chất lƣợng từ nguồn lực các bên liên quan đƣa vào điểm đến, ngành du lịch còn cần bảo vệ giá trị văn hóa và hệ thống giá trị truyền thống vô cùng quý giá của các cộng đồng cƣ dân ở địa phƣơng, quốc gia. Phát triển du lịch phải dựa trên nền tảng của tài nguyên du lịch để hoạch định chiến lƣợc phát triển du lịch, định hƣớng các kế hoạch dài hạn, trung hạn và ngắn hạn, lựa chọn các sản phẩm du lịch độc đáo và đặc trƣng từ nguồn nguyên liệu trên, đồng thời xác định phƣơng hƣớng quy hoạch xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật và cơ sở hạ tầng dịch vụ du lịch tƣơng ứng, đó là sự gia tăng, sự đa dạng trong kinh doanh, nâng cao chất lƣợng gói sản phẩm du lịch, mang lại lợi ích kinh tế cho điểm đến và hƣớng đến duy trì, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, môi trƣờng ngày càng tốt hơn. Sự phát triển này phải phụ thuộc vào nguồn lực của các bên liên quan và nguồn lực điểm đến để tạo nên. 1.1.2. Vai trò của phát triển du lịch Ngày nay du lịch đƣợc coi nhƣ là một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống văn hoá, xã hội và là một trong những ngành kinh tế quan trọng của rất nhiều đất nƣớc trong đó có Việt Nam. Phát triển du lịch có vai trò tác động đến mọi mặt nhƣ: Vai trò của phát triển du lịch đối với kinh tế Du lịch có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế quốc gia, góp phần vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, mang lại nguồn thu ngân sách quốc gia, thu hút vốn