Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Hoababytrang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn "Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk" là nghiên cứu một số lý luận quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới và phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……………/…………… ……………/…………… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VIẾT HƢNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƢ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG ĐĂK LĂK – NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……………/…………… ……………/…………… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VIẾT HƢNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƢ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN VIẾT ĐỊNH ĐĂK LĂK – NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đƣợc trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả Nguyễn Viết Hưng
LỜI CẢM ƠN Sau 2 năm học tập, tôi đã hoàn thành chƣơng trình đào tạo cao học chuyên ngành Quản lý công. Tôi đã tiến hành nghiên cứu và hoàn thành đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk”. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và viết luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các quý thầy, cô giáo giảng dạy chƣơng trình cao học chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Nguyễn Viết Định - ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn cán bộ, lãnh đạo UBND huyện Cƣ Kuin, Văn phòng Điều phối xây dựng Nông thôn mới huyện, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục thống kê khu vực Cƣ Kuin - Krông Ana và UBND các xã trên địa bàn huyện Cƣ Kuin đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ, cộng tác để giúp tôi hoàn thành luận văn này. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn cơ quan chủ quản, gia đình, ngƣời thân, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này./. Đắk Lắk, ngày 24 tháng 02 năm 2022 Tác giả Nguyễn Viết Hưng
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận văn ................................... 4 3.1. Mục đích .............................................................................................. 4 3.2. Nhiệm vụ ............................................................................................. 4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 5 4.1. Đối tƣợng............................................................................................. 5 4.2. Phạm vi ................................................................................................ 5 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................ 5 5.1. Phƣơng pháp luận ................................................................................ 5 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................... 5 6. ngh a lý luận và thực ti n của luận văn ............................................... 6 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................... 7 Chƣơng 18. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN L NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI.............................................................................. 8 1.1. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................... 8 1.2. Quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới .................................. 13 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới ................................................................................................................... 23
1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới ở một số địa phƣơng trong nƣớc và những bài học rút ra .............................................. 25 Tiểu kết chƣơng 1 ..................................................................................... 32 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN L NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƢ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK ......................................................................................................................... 33 2.1. Giới thiệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................................... 33 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk ..................................................... 38 Tiểu kết chƣơng 2 ..................................................................................... 61 Chƣơng 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN L NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƢ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK .......................................................... 62 3.1. Quan điểm và mục tiêu về xây dựng nông thôn mới ......................... 62 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về xây dựng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk ............................ 67 Tiểu kết chƣơng 3. .................................................................................... 82 KẾT LUẬN ............................................................................................... 83 Khuyến nghị đối với Trung ƣơng và địa phƣơng ..................................... 84 1. Đối với Trung ƣơng .............................................................................. 84 2. Đối với tỉnh........................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................... 86
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCĐ Ban Chỉ đạo CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CTMT Chƣơng trình mục tiêu HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế, Xã hội MTQG Mục tiêu quốc gia MTTQ Mặt trận Tổ quốc PCGDTH Phổ cập Giáo dục Tiểu học PCGDMN Phổ cập Giáo dục Mầm non THCS Trung học cơ sở TW Trung ƣơng UBND Ủy ban nhân dân XDNTM Xây dựng nông thôn mới
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng Trang Bảng 1: Cơ cấu nguồn lực trong thực hiện chƣơng trình xây dựng nông thôn mới................................................................................. 41 Bảng 2: Phân loại các xã theo số lƣợng tiêu chí đạt đƣợc trong giai đoạn 2011-2015 trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk ........ 46 Bảng 3: Phân loại các xã theo số lƣợng tiêu chí đạt đƣợc trong giai đoạn 2016-2020...................................................................... 48
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam là một quốc gia đang trong tiến trình đẩy nhanh công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nƣớc. Trong khi đó, tỷ lệ dân số ở nông thôn và lao động trong nông nghiệp còn cao, đời sống còn nhiều khó khăn và thiếu thốn cả về cơ sở vật chất và tinh thần. Nên việc xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ quan trọng luôn đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức và thực hiện. Đại hội XII của Đảng khẳng định: Phát triển sản xuất nông nghiệp là then chốt, xây dựng nông thôn mới là căn bản, nông thôn giữ vai trò chủ thể. Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: cơ cấu lại nông nghiệp theo hƣớng nâng cao giá trị gia tăng, gắn với phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới. Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, chú trọng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Huyện Cƣ Kuin đƣợc chia tách từ huyện Krông Ana theo Nghị định số 137/2007/NĐ-CP ngày 27/8/2007 của Chính phủ với vị trí địa lý khá thuận lợi, nằm phía Đông Bắc của tỉnh, cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột khoảng 22 km, dọc theo Quốc lộ 27, huyện Cƣ Kuin có diện tích tự nhiên 28.830 ha, với 08 đơn vị hành chính cấp xã và 113 thôn, buôn, có 32 thôn, buôn ngƣời dân tộc thiểu số, trong đó có 27 buôn đồng bào dân tộc tại chỗ; toàn huyện có 16 dân tộc anh em sinh sống, với 22.410 hộ, 106.221 khẩu, trong đó ngƣời DTTS là có 6.672 hộ với 33.032 khẩu, chiếm tỷ lệ 31,09 , trong đó ngƣời dân tộc tại chỗ có 5.676 hộ, 28.197 khẩu, DTTS khác 996 hộ, 4.835 khẩu [35, tr.1]. Thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, giai đoạn 2016 – 2020 trên địa bàn huyện đạt đƣợc những kết quả tích cực, tình hình kinh tế, xã hội, từng bƣớc đƣợc phát triển sự nghiệp văn hoá giáo dục có nhiều chuyển 1
biến, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội đƣợc đảm bảo. Bộ mặt nông thôn trên toàn địa bàn huyện đã thay đổi rõ rệt kể từ khi thực hiện chƣơng trình xây dựng nông thôn mới. Trong đó, thực hiện chƣơng trình nông thôn mới đã đạt đƣợc 135 tiêu chí/152 tiêu chí/8 xã, có 02 xã đạt công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới (xã Hòa Hiệp, xã Ea Ktur), có 01 xã đạt 19/19 nhƣng chƣa đƣợc công nhận xã đạt chuẩn, 05 xã còn lại đạt từ 13 tiêu chí đến 18 tiêu chí. Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc của Chƣơng trình xây dựng NTM, hiện nay việc thực hiện Chƣơng trình còn những hạn chế nhƣ: nguồn kinh phí để thực hiện chƣơng trình còn nhiều khó khăn, chƣa đảm bảo tƣơng xứng với mục tiêu của chƣơng trình; công tác huy động nguồn lực từ các nguồn nhân sách nhà nƣớc còn hạn chế, nhất là từ các doanh nghiệp nông nghiệp nhà nƣớc đóng trên địa bàn; nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức tham gia thực hiện chƣơng trình còn chƣa đầy đủ và sâu sắc; công tác ban hành kế hoạch chƣa xác đúng thực trạng, thực tế thực hiện; công tác kiểm tra, giám sát chƣa thƣờng xuyên; sự hài lòng của ngƣời dân đối với việc thực hiện chƣơng trình còn thấp … Chính vì vậy, cần phải có những nghiên cứu về lý luận, thực ti n, thông qua khảo sát và đánh giá thực ti n của địa phƣơng, tìm những giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk nhằm thực hiện hiệu quả chƣơng trình trên địa bàn huyện. Từ những lý do trên, và qua kinh nghiệm từ thực ti n, đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk” đƣợc tác giả lựa chọn làm Luận văn tốt nghiệp thạc s , chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Khi đặt vấn đề nghiên cứu đề tài này, tác giả đã đƣợc tiếp cận với 2
một số công trình khoa học của các nhà khoa học có liên quan đến đề tài ở những góc độ khác nhau, tiêu biểu là một số công trình sau: - Một số giải pháp đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam hiện nay (2018), Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông qua đó đã đƣợc thực trạng về thực hiện các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới ở các tỉnh duyên hải Nam Trung bộ, một số định hƣớng và giải pháp chủ yếu về xây dựng nông thôn mới. - Luận văn Thạc sỹ Quản lý công “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” (2018) của Đỗ Danh Phƣơng. Trên cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới cùng với kết quả phân tích, đánh giá thực trạng tại tỉnh Đắk Lắk, tác giả đề xuất ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh. - Luận văn Thạc sỹ Quản lý công “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội” (2018) của Duy Thị Lan. Trên cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới cùng với kết quả phân tích, đánh giá thực trạng tại huyện Phúc Thọ, tác giả đề xuất ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội. - Luận văn Thạc sỹ Quản lý công “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk” (2019) của Lê Thị Cẩm Oanh. Trên cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới, từ thực trạng thực hiện chƣơng trình tại huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk, tác giả đề xuất ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk. Bên cạnh đó có rất nhiều bài báo, đề tài, luận văn, luận án nghiên cứu về xây dựng nông thôn mới. Các công trình nghiên cứu đã có những 3
đóng góp nhất định trong việc cung cấp lý luận về xây dựng nông thôn mới trong phạm vi cả nƣớc nói chung và tỉnh Đắk Lắk nói riêng. Tuy nhiên, việc nghiên cứu về quản lý nhà nƣớc trong l nh vực xây dựng nông thôn mới tại huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk cho đến nay vẫn chƣa có công trình nào đƣợc tiến hành. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk” là cách tiếp cận cụ thể về xây dựng chƣơng trình nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk chƣa đƣợc đề cập tại các luận văn trên. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận văn 3.1. Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu một số lý luận quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới và phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới ở huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa và làm rõ một số cơ sở lý luận cơ bản quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới. - Tìm hiểu về kinh nghiệm của một số địa phƣơng có tính tƣơng đồng về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội đã thực hiện tốt chƣơng trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới; làm rõ những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm. - Đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp quản lý nhà nƣớc về xây dựng 4
nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng Đối tƣợng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi - Về nội dung: Nghiên cứu về những nội dung chính trong hoạt động quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới. - Về không gian: Nghiên cứu quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk từ năm 2016 đến năm 2020. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn đƣợc thực hiện trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật lịch s , duy vật biện chứng của chủ ngh a Mác –Lênin; đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc về nông thôn, nông nghiệp và nông dân. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn s dụng tổng hợp nhiều phƣơng pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng phƣơng pháp: phân tích, tổng hợp, so sánh, di n giải, quy nạp…đặc biệt Luận văn s dụng các phƣơng pháp: - Phƣơng pháp thống kê: Thu thập các tài liệu, số liệu đã có tại các cơ quan nhƣ: Chi cục thống kê; Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của 5
huyện; Văn phòng Điều phối nông thôn mới huyện, Ủy ban nhân dân huyện, từ đó phân tích và rút ra những kết quả đánh giá khách quan, dự báo xu hƣớng phát triển trong thời gian tiếp theo. S dụng các tài liệu, số liệu từ các ấn phẩm và các website chuyên ngành. - Phƣơng pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin công bố chính thức của các cơ quan nhà nƣớc, các nghiên cứu của các cá nhân, tổ chức về xây dựng nông thôn mới; những thông tin về tình hình cơ bản của huyện, về xây dựng nông thôn mới do các cơ quan chức năng của huyện cung cấp. - Phƣơng pháp kế thừa, đƣợc s dụng kế thừa những ƣu điểm của mô hình xây dựng nông thôn mới, học hỏi từ những cách thức của các địa phƣơng có tính tƣơng đồng. - Phƣơng pháp so sánh đƣợc s dụng trong luận văn để so sánh, đánh giá điểm mạnh, yếu về các mặt nhƣ điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội; lựa chọn cách thức thực hiện phù hợp trong quá trình xây dựng nông thôn mới trên đại phƣơng. 6. Ý ngh a lý luận và thực tiễn của luận văn - ngh a lý luận Luận văn đã góp phần hệ thống hóa một số cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới. + Phân tích, đánh giá đƣợc thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk. - ngh a thực ti n Luận văn đã đề xuất đƣợc một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk; 6
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể s dụng làm tài liệu tham khảo cho học tập, nghiên cứu và hoạt động thực ti n trong l nh vực quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới. Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk. Chƣơng 3. Quan điểm và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cƣ Kuin, tỉnh Đắk Lắk. 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm về Quản lý, Quản lý Nhà nước Khái niệm về quản lý Thuật ngữ quản lý có rất nhiều cách hiểu khác nhau. Xuất phát từ những góc độ nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả trong và ngoài nƣớc đã đƣa ra nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý. Theo khoa học quản lý: F.W Taylor (1856-1915) – một trong những ngƣời đầu tiên đƣa ra khái niệm khoa học quản lý đã cho rằng: Quản lý là hoàn thành công việc của mình thông qua người khác và biết được một cách chính xác họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất. Henrry Fayol (1886- 1925) – ngƣời đầu tiên tiếp cận quản lý theo quy trình, quan niệm rằng: Quản lý là một tiến trình bao gồm tất cả các khâu: lập kế hoạch, tổ chức, phân công, điều khiển và kiểm soát các nỗ lực của cá nhân, bộ phận và s dụng có hiệu quả nguồn lực vật chất khác của tổ chức để đạt đƣợc mục tiêu đề ra. Stephan Robbins quan niệm: Quản lý là tiến trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát những hành động của các thành viên trong tổ chức và s dụng tất cả các nguồn lực khác của tổ chức nhằm đạt mục tiêu đã đề ra [23, tr.7]. Từ năm 1950 trở lại đây nhiều công trình nghiên cứu về lý thuyết và thực hành quản lý với nhiều cách tiếp cận khác nhau, bao gồm tiếp cận theo kinh nghiệm; theo hành vi quan hệ cá nhân; tiếp cận theo lý thuyết quyết định; tiếp cận toán học; tiếp cận theo các vai trò quản lý...Từ những cách tiếp cận khác nhau đó, có nhiều khái niệm khác nhau về quản lý nhƣ: 8
- Quản lý là nghệ thuật nhằm đạt mục đích thông qua những nỗ lực của ngƣời khác. - Quản lý là công tác phối hợp có hiệu quả cách hoạt động của những ngƣời cộng sự cùng chung một tổ chức. - Quản lý là quá trình phối hợp các nguồn lực nhằm đạt đƣợc những mục đích của tổ chức. Nhƣ vậy, có thể hiểu: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tượng và khách thể quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các nguồn lực, các thời cơ của tổ chức để đạt mục tiêu đặt ra trong điều kiện môi trường luôn biến động. Khái niệm về quản lý nhà nước Theo ngh a rộng: Quản lý nhà nƣớc là sự chỉ huy, điều hành của các cơ quan nhà nƣớc (lập pháp, hành pháp và tƣ pháp) để thực thi quyền lực Nhà nƣớc, thông qua các văn bản quy phạm pháp luật. Theo ngh a hẹp: Quản lý nhà nƣớc chủ yếu là quá trình tổ chức, điều hành của hệ thống cơ quan hành chính nhà nƣớc đối với các quá trình xã hội và hành vi của con ngƣời theo pháp luật, nhằm đạt đƣợc những mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc. Đồng thời các cơ quan nhà nƣớc còn thực hiện các hoạt động có tính chấp hành, điều hành, hành chính nhà nƣớc nhằm xây dựng, tổ chức bộ máy và củng cố chế độ công tác nội bộ của mình. Từ những điểm chung của các quan niệm trên, có thể hiểu: Quản lý nhà nước là hoạt động thực hiện quyền lực nhà nước của các cơ quan trong bộ máy nhà nước nhằm thực hiện các chức năng đối nội và đối ngoại của nhà nước trên cơ sở các quy luật phát triển xã hội, nhằm mục đích ổn định và phát triển đất nước [23, tr.8]. 9
1.1.2. Khái niệm về quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới Khái niệm về nông thôn Theo Điều 1 Thông tƣ số 54/2009/TT-NNPTNT ngày 21/8/2009 thì: Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn đƣợc quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là UBND xã. Theo từ điển tiếng Việt thì định ngh a nông thôn là khu vực dân cƣ tập trung chủ yếu làm nghề nông; phân biệt với thành thị. Nhƣ vậy khi đƣa khái niệm nông thôn ngƣời ta thƣờng xem xét sự khác biệt giữa nó với đô thị. Có nhiều quan điểm khác nhau về sự khác biệt giữa nông thôn và đô thị nhƣng chủ yếu tập trung vào 3 đặc trƣng sau: - Về các nhóm giai cấp, tầng lớp xã hội thì đô thị đặc trƣng chủ yếu là giai cấp công nhân, ngoài ra còn có các tầng lớp, giai cấp khác nhau nhƣ tƣ sản, thợ thủ công, viên chức, trí thức… còn đối với nông thôn thì đặc trƣng chủ yếu ở đây là nông dân, ngoài ra ở từng xã hội còn có các giai cấp, tầng lớp nhƣ địa chủ, phú nông, nhóm thợ thủ công, buôn bán nhỏ… - Về l nh vực sản xuất chủ yếu ở đô thị có đặc trƣng là sản xuất công nghiệp; ngoài ra còn có các l nh vực khác nhƣ dịch vụ, thƣơng nghiệp… còn đối với nông thôn thì đặc trƣng rõ nét nhất là sản xuất nông nghiệp. - Về lối sống, văn hóa của từng loại cộng đồng: nông thôn thƣờng gắn với lối sống văn hóa của cộng đồng làng xã, đô thị gắn với lối sống thị dân với những đặc trƣng riêng. Đặc trƣng này có rất nhiều khía cạnh để chỉ ra sự khác biệt giữa đô thị và nông thôn: từ hệ thống dịch vụ, sự giao tiếp, đời ống tinh thần, phong tục, tạp quán, hệ giá trị, chuẩn mực hành vu… đến khía cạnh dân số, lối sống gia đình, sinh hoạt, kinh tế… ngay cả đến hệ thống đƣờng sá, năng lƣợng, nhà ở, đều nói lên đây là hai cộng đồng có các khía cạnh văn hóa, lối sống khác biệt nhau [22, tr.8]. Khái niệm về nông thôn mới 10
Khái niệm nông thôn mới dù xuất hiện từ rất sớm, nhƣng đã có sự thay đổi và hoàn thiện, bổ sung nhiều mặt, từ chỗ là một khái niệm đơn lẻ thuần túy về quy hoạch, còn lý thuyết và mơ hồ, trở thành một khái niệm toàn diện bao quát và đƣợc cụ thể hóa tới mức có thể đo lƣờng đƣợc. Nông thôn mới trƣớc tiên phải là nông thôn nhƣng khác với nông thôn truyền thống. Trong đó: Đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của ngƣời dân không ngừng đƣợc nâng cao, giảm dần sự cách biệt giữa nông thôn và thành thị; nông dân đƣợc đào tạo, tiếp thu các tiến bộ kỹ thuật tiên tiến, có bản l nh chính trị vững vàng, đóng vai trò làm chủ nông thôn mới; nền kinh tế phát triển toàn diện, bền vững; cơ sở hạ tầng đƣợc xây dựng đồng bộ, hiện đại, phát triển theo quy hoạch, gắn kết hợp lý giữa nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ và đô thị; giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trƣờng sinh thái đƣợc bảo vệ; sức mạnh của hệ thống chính trị đƣợc nâng cao; an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội đƣợc giữ vững; đặc biệt, ở nông thôn mới nông dân và cộng đồng dân cƣ sinh sống ở khu vực nông thôn chính là chủ thể triển khai và trực tiếp thụ hƣởng kết quả của chƣơng trình xây dựng nông thôn mới. Nông thôn mới theo Quyết định số 69/QĐ-BNN-VPĐP, ngày 09 tháng 11 năm 2017 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có những đặc trƣng: “Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn được nâng cao nhanh và bền vững; nông thôn phát triển theo quy hoạch, có hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ và đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài; môi trường xanh - sạch - đẹp, an toàn; bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc được bảo tồn và phát huy; chất lượng hệ thống chính trị cơ sở được nâng cao. Khái niệm quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới Theo Nghị Quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của BCH TW khóa 11
X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, nông thôn mới đƣợc hiểu là nông thôn mà ở đó có kết cấu hạ tầng KT - XH hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch, xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc, dân trí đƣợc nâng cao, môi trƣờng sinh thái đƣợc bảo vệ. Trong nền kinh tế nông thôn là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế phân theo vùng lãnh thổ - nông thôn nơi tạo ra vật chất cơ bản của xã hội, cung cấp sản phẩm trống trọt và sản phẩm chăn nuôi - những sản phẩm thiết yếu của đời sống xã hội. Tóm lại, từ thuật ngữ quản lý theo ngành, khái niệm QLNN đối với xây dựng nông thôn mới, đƣợc hiểu nhƣ sau: Quản lý nhà nước đổi với kinh tế nông thôn mới là hoạt động sắp xếp tổ chức, điều hành, hướng dẫn, kiểm tra ... của hệ thống cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương tới địa phương đổi với lĩnh vực nông nghiêp, nông thôn trên cơ sở nhận thức vai trò, vị trí và đặc điểm kinh tế nông thôn để khai thác và sử dụng các nguồn lực trong nhân dân, nhằm đạt hiệu quả cao nhất. [22.Tr9] 1.1.3. Bộ tiêu chí đánh giá xây dựng nông thôn mới Mục đích của bộ tiêu chí là căn cứ để đánh giá xây dựng chƣơng trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; là cơ sở pháp lý để chỉ đạo thí điểm xây dựng mô hình nông thôn mới; là cơ sở để kiểm tra, đánh giá, công nhận xã, huyện, tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới. Đối với địa phƣơng, đây chính là cơ sở phục vụ cho công tác chỉ đao, định hƣớng, thực thi, lƣợng giá các chỉ tiêu về thực thi nông thôn mới, bởi đây là bộ quy chuẩn đã đƣợc “thao tác hóa”. đây cũng chính là “thƣớc đo” mà ngƣời dân dùng để kiểm định, đánh giá về khả năng và mức độ hoàn thành tiến độ xây dựng nông thôn mới trên chính địa phƣơng mình cƣ trú. 12