Luân văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định trong giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định đáp ứng nhu cầu đào tạo hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luân văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THANH DŨNG BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG NAM ĐỊNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS. Phạm Viết Vượng HÀ NỘI - 2016
Lời cảm ơn Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban Giám hiệu, Hội đồng khoa học, các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Giáo dục- Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và tạo mọi điều kiện cho tôi học tập, cũng như nghiên cứu tại cơ sở đào tạo. Xin chân thành cảm ơn đến PGS.TS.Phạm Viết Vượng - Người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành bản luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu tôi không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự quan tâm, chỉ bảo của quý thầy, cô giáo và đồng nghiệp. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Học viên thực hiện Nguyễn Thanh Dũng
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BGD &ĐT ………….……Bộ Giáo dục và Đào tạo BNV ……………..……….Bộ Nội vụ BTC ……………………….Bộ Tài chính CB,GV…………………… Cán bộ, giáo viên CBQLGD …………………Cán bộ quản lý giáo dục CĐXD…………………… Cao đẳng xây dựng CHXHCN………………… Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam CLĐNNG …………………Chất lượng đội ngũ nhà giáo GD……………………….. Giáo dục HSSV…………………… Học sinh - sinh viên NCKH .............................Nghiên cứu khoa học NG&CBQLGD………….. Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục NNL ……………………… Nguồn nhân lực QL……………………….. Quản lý XDCB …………………….Xây dựng cơ bản
MỤC LỤC Lời cảm ơn.........................................................................................................i Danh mục chữ viết tắt.......................................................................................ii Mục lục............................................................................................................iii Danh mục bảng................................................................................................vi Danh mục sơ đồ, hình......................................................................................vi MỞ ĐẦU..........................................................................................................1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ.............................................................5 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu................................................................5 1.2. Các khái niệm công cụ liên quan đến đề tài...............................................7 1.2.1. Giáo viên dạy nghề..................................................................................7 1.2.2. Đội ngũ giáo viên dạy nghề.....................................................................8 1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.....................................................8 1.3. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng..............................10 1.3.1. Đặc điểm lao động của giáo viên dạy nghề xây dựng...........................10 1.3.2. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng...........................11 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.......14 1.4.1. Chính sách của Nhà nước đối với giáo viên dạy nghề..........................14 1.4.2. Môi trường làm việc ở các trường dạy nghề.........................................16 1.5. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề......................................................17 1.5.1. Quản lý..................................................................................................17 1.5.2. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề...................................................21 Kết luận chương 1...........................................................................................28 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG NAM ĐỊNH...................29 2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định...............................29 2.1.1. Các giai đoạn phát triển của nhà trường................................................29 2.1.2. Chức năng của trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định........................34
2.1.3. Nhiệm vụ của trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định..........................34 2.2. Thực trạng hoạt động đào tạo nghề ở trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định.................................................................................................................35 2.2.1. Quy mô đào tạo.....................................................................................35 2.2.2. Các ngành nghề.....................................................................................36 2.2.3. Loại hình đào tạo...................................................................................38 2.2.4. Kết quả đào tạo và bồi dưỡng nghề cho các địa phương, tổng công ty, xí nghiệp, nhà máy, doanh nghiệp.......................................................................39 2.2.5. Dự báo số lượng học sinh học nghề của trường....................................44 2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ở trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định...............................................................................................49 2.3.1. Mục tiêu xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên...............................49 2.3.2. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên................................................54 2.3.3. Thực trạng tuyển dụng, phân công, sử dụng.........................................54 Bảng: 2.7. Thực trạng lưu lượng học sinh bình quân các năm.....................55 2.3.4. Thực trạng bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên..............56 2.3.5. Thực trạng đánh giá, đề bạt, luân chuyển, giáng cấp, sa thải................57 2.3.6. Các yếu tố chi phối đến phát triển giáo viên của nhà trường................59 Kết luận chương 2...........................................................................................61 Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG NAM ĐỊNH TRONG GIAI ĐOẠN MỚI....................................................................................................62 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp:.................................................................62 3.1.1. Đảm bảo tính thiết thực.........................................................................62 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ...........................................................................62 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa............................................................................62 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi.............................................................................62 3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định.......................................................................................62
3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển đội ngũ giáo viên..........................................................................................................63 3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn giáo viên dạy nghề của trường............................65 3.2.3. Dự báo phát triển đội ngũ giáo viên của nhà trường.............................71 3.2.4. Xây dựng kế hoạch tuyển dụng đội ngũ giáo viên của nhà trường.......73 3.2.5. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên................................77 3.2.6. Phân loại, đánh giá, đề bạt, nâng cấp giáo viên....................................80 3.2.7. Hoàn thiện chế độ chính sách đối với giáo viên....................................83 3.3. Mối quan hệ của các biện pháp................................................................86 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên...................................................................................................87 Kết luận chương 3...........................................................................................90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................91 1. Kết luận.......................................................................................................91 2. Khuyến nghị................................................................................................92 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................94 PHỤ LỤC.......................................................................................................97 DANH MỤC BẢN
Bảng: 2.1. Tỷ lệ sàn xây dựng/1HS trong các năm.........................................30 Bảng 2.2.Kết quả tuyển sinh các năm.............................................................36 Bảng 2.3.Kết quả học tập của các lớp liên kết tại Tổng công ty xây dựng Quảng Ninh, Tỉnh Quảng Ninh.......................................................................42 Bảng 2.4.Kết quả nâng bậc thợ tại Tổng công ty xây dựng Quảng Ninh - Tỉnh Quảng Ninh.....................................................................................................42 Bảng 2.5: Dự kiến quy mô và số lượng tuyển sinh hàng năm........................46 Bảng 2.6: Kế hoạch về số lượng và trình độ giáo viên dạy nghề của trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định đến năm 2020...............................................51 Bảng: 2.8. Thực trạng số lượng giáo viên dạy nghề các năm.........................55 Bảng:2.9. Thực trạng tuyển dụng giáo viên dạy nghề.....................................56 Bảng: 2.10. Số lượng giáo viên dạy nghề được bồi dưỡng các năm...............57 Bảng: 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.............................................................87 DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH Sơ đồ 1.1: Quản lý...........................................................................................19 Hình 1.1: Sơ đổ cơ cấu tổ chức của Trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định. 33
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam đang tiến hành quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế cần có nguồn nhân lực dồi dào, có trình độ cao. Nhận thức rõ tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo đối với sự phát triển của đất nước,Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ "Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững". Song song với việc phát triển hệ thống giáo dục quốc dân, nhà nước đã chú ý đến xây dựng đội ngũ nhà giáo. Chỉ thị số: 40/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và quản lý giáo dục đã chỉ rõ: "Mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lí, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước". Luật Giáo dụccũng đã khẳng định: "Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục". Tuy vậy, Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành trung ương Đảng 8 khóa XI đãnhận định, hiện nay “đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu, một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm 1
đạo đức nghề nghiệp” cho nên cần phải “xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế”. Trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định - Bộ Xây dựng được thành lập tháng 10/2006 trên cơ sở hợp nhất hai trường Đào tạo nghề Xây dựng và Thủ công mỹ nghệ và trường Trung cấp Xây dựng số 2. Đội ngũ nhà giáo của hai trường cũ đào tạo các bậc học thấp, nên hiện nay chưa đáp ứng đầy đủcác yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục hiện nay. Trong thời gian qua nhà trường đã hoàn thành tốt nhiệm vụ đào tạo được Bộ Xây dựng và Bộ Giáo dục và Đào tạo giao cho.Tuy nhiên hiệu quả giáo dục và đào tạo nghề còn thấp so với yêu cầu mới nên trong bước phát triển tới.Đây là một bất cập cần được nhanh chóng khắc phục. Chương trình đào tạo các ngành nghề của nhà trường rất đa dạng.Mục tiêu đào tạo của nhà trường là cung cấp kiến thức, kỹ năng và hình thànhthái độ nghề nghiệp cho học sinh, giúp họ phát triển thành những người lao động có đủ phẩm chất, năng lực, theo hướng ứng dụng, thực hành. Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường đã đề ra nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng đội ngũ giáo viên có đủ những phẩm chất và năng lực để thực hiện các mục tiêu đào tạo. Với những lý do trên, là một cán bộ của nhà trường chúng tôi chọn vấn để “Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn cao học của mình. 2. Mục đích nghiên cứu 2
Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định đáp ứng nhu cầu đào tạo hiện nay. 3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định trong giai đoạn phát triển hiện nay. 3.2. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng. 4. Phạm vi nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định các tài liệu được khảo sát từ năm 2010 đến nay. 5. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng đội ngũ giáo viên dạy nghề hiện nay ở trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định như thế nào? - Cần có những biện pháp gì để phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề trong giai đoạn hiện nay ở trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định? 6. Giả thuyết nghiên cứu Nếu đề xuất và sử dụng đồng bộ các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện nay. 7. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý thuyếtvề phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề. - Phân tích thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định. 3
- Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định đáp ứng nhu cầu phát triển của nhà trường. 8. Phương pháp nghiên cứu 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Luận văn sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa các tài liệu lý thuyết có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để làm cơ sở lý luận cho đề tài. 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Luận văn sử dụng các phương pháp - Quan sát hoạt động sư phạm của giáo viên và nhà trường. - Điều tra bằng phiếu hỏi đối với cán bộ quản lý và giáo viên về thực trạng đội ngũ giáo viên. - Phỏng vấn giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh về việc phát triển đội ngũ giáo viên có chất lượng. - Tổng kết kinh nghiệm trong những năm vừa qua phát triển đội ngũ giáo viên. 8.3. Nhóm phương pháp bổ trợ - Phương pháp chuyên gia. - Phương pháp thống kê số liệu. 9. Những đóng góp của đề tài - Hệ thống hóa những vấn đề lý thuyết về quản lý phát triển đội ngũ nhà giáo. -Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề trường Cao đẳng Xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu hiện nay. 4
- Kết quả nghiên cứu có thể vận dụng sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề xây dựng. 10. Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, đề tài được chia làm 3 chương. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Sau hơn 70 năm xây dựng và trưởng thành, nước ta đã có một hệ thống giáo dục hoàn chỉnh từ bậc mầm non đến sau đại học, có một đội ngũ nhà giáo hùng hậu với hơn một triệu người. Vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ nhà giáo luôn được Bác Hồ Đảng và Nhà nướcquan tâm. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “không có thầy giáo thì không có giáo dục”, nhà nước cần phải chăm lo đào tạo và bồi dưỡng giáo viên. Quan điểm của Đảng về phát triển giáo dục và đào tạo giáo viên được thể hiện rất rõ bằng các luận điểm sau đây: - Phát triển GD & ĐT là quốc sách hàng đầu, cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục là yếu tố quyết định sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa, xã hội. - Phát triển GD & ĐT gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, khoa học công nghệ và củng cố quốc phòng, an ninh. - Nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt chú trọng nhân lực khoa học công nghệ có trình độ cao, cán bộ quản lý, kinh doanh giỏi, trực tiếp góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. (19; tr.124) - “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. (Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Chấp hành trung ương Đảng) 6
Trong Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2010 - 2020 của Chính phủ đã xác định “phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và đạt chuẩn về chất lượng”. Trong những năm cuối của thế kỷ XX ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, tiêu biểu là các tác giả Nguyễn Ngọc Quang, Hà Sĩ Hồ, Trần Bá Hoành, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thanh Hoàn …. Tác giả Trần Bá Hoành đã nghiên cứu chất lượng giáo viên từ đặc điểm lao động sư phạm, theo ông chất lượng giáo viên bao gồm hai bộ phận cấu thành đó là phẩm chất và năng lực sư phạm. Ông cho rằng có bốn yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng giáo viên là: đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và năng lực tự học của chính giáo viên. Trong bài viết “Chất lượng giáo viên và những chính sách cải thiện chất lượng giáo viên” tác giả Nguyễn Thanh Hoàn đã phân tích kết quả nghiên cứu về chất lượng giáo viên của các nước thành viên OECD. Tác giả đề cập tới những chính sách quản lý để cải thiện và duy trì chất lượng giáo viên ở cấp độ vĩ mô và vi mô. - Tác giả Phan Văn Kha với bài viết “Phát triển đội ngũ giảng viên và bài toán tương quan giữa quy mô với chất lượng giáo dục đại học”. Tác giả đã quan tâm tới việc phát triển số lượng đi đôi với việc nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Hiện nay trong các trường đại học sư phạm và đại học giáo dục đã có nhiều luận văn cao học về lĩnh vực quản lý phát triển đội ngũ giáo viên. Ta có thể kể đến công trình của các tác giả tiêu biểu sau đây: - Nguyễn Thị Yến (2008) “Dự báo, quy hoạch, phát triển đội ngũ nhà giáo của huyện Nho Quan, Ninh Bình đến năm 2015”. 7
- “Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương giai đoạn 2005 - 2010” của tác giả Vũ Hồng Hiên. - “Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc” của tác giả Hoàng Ngọc Dũng. - “Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo dục mầm non các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam đến năm 2015” của tác giả Nguyễn Bá Hứa... - Nguyễn Sơn Thành “Một số giải pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Hải Phòng đến năm 2010”. Tác giả đi theo hướng nghiên cứu phát triển đội ngũ giảng viên ở bậc đại học. - Đặng Thị Thanh “Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ giảng dạy ở trường Đại học Sân khấu Điện ảnh trước yêu cầu hiện nay” (Luận văn thạc sĩ QLGD Đại học Sư phạm Hà Nội, 2010). - “Quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở thuộc phòng Giáo dục huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2006 - 2015” của tác giả Ngô Thanh Tùng. Các công trình nghiên cứu kể trên đã tập trung vào các bậc học mầm non, phổ thông, đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp dưới góc độ quy hoạch, phát triển, tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý ở các địa phương, các ngành, vùng, miền và lãnh thổ, đã đề xuất nhiều biện pháp quản lý có tính khả thi. Tuy vậy, trong các công trình nghiên cứu kể trên còn thiếu bóng các để tài về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề nói chung và quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ngành ngành xây dựng nói riêng. Vì vậy, đề tài này chúng tôi sẽ nối tiếp các vấn đề còn chưa hoàn thiện. 1.2. Các khái niệm công cụ liên quan đến đề tài 1.2.1. Giáo viên dạy nghề Giáo viên dạy nghề là những nhà giáo đang giảng dạy trong các trường dạy nghề.Giáo viên giảng dạy ở trình độ sơ cấp nghề (được gọi là giáo viên sơ cấp nghề), giáo viên giảng dạy ở trình độ trung cấp nghề (được gọi là giáo 8
viên trung cấp nghề), giáo viên giảng dạy ở trình độ cao đẳng nghề (được gọi là giáo viên cao đẳng nghề). (Thông tư Quy định chuẩn giáo viên dạy nghề số 30/2010/TT - BLĐTBXH) + Giáo viên dạy nghềgồm giáo viên dạy lý thuyết và giáo viên dạy thực hành hoặc giáo viên vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành. + Giáo viên dạy nghề phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau: - Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt. - Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ. - Có đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp. - Có lý lịch rõ ràng. ( Luật Giáo dục nghề nghiệp) 1.2.2. Đội ngũ giáo viên dạy nghề Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Đội ngũ là một tập thể đông người gắn kết với nhau bởi một hoạt động chung, ràng buộc với nhau bởi lợi ích vật chất và tinh thần, làm việc theo một nguyên tắc thống nhất”[3,tr.24] Đồng tình với cách tiếp cận trên, chúng tôi cho rằng: Đội ngũ giáo viên dạy nghề là tập thể các nhà giáo đang giảng dạy trong các trường dạy nghề, họ gắn bó với nhau bởi mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực, bởi quyền lợi vật chất và tinh thần của người giáo viên. Đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo ở các trường dạy nghề, như nhà giáo dục Nhật Bản đã khẳng định “không có cơ sở giáo dục nào có chất lượng vượt được tầm chất lượng đội ngũ nhà giáo”. Vì vậy, đội ngũ giáo viên phải là một tập thể sư phạm vững mạnh, ham học hỏi, có tinh thần đoàn kết, hợp tác trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học, phục vụ cộng đồng và hết lòng vì sự tiến bộ của sinh viên. 1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề Theo từ điển Triết học “Phát triển là sự vận động đi lên của các sự vật, hiện tượng từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Sự phát triển không bao quát toàn bộ sự vận động nói chung mà nói đến xu hướng vận động đi lên của sự vật, hiện tượng, nó làm thay đổi 9
mối liên hệ, cơ cấu, phương thức tồn tại và các chức năng vốn có theo chiều hướng ngày càng hoàn thiện hơn”. Đồng tình với quan niệm trên, chúng tôi cho rằng: Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề là sự gia tăng về số lượng, chất lượng và thành phần cơ cấu, đảm bảo cho sự phát triển lâu dài của nhà trường, trên cơ sở hoàn thiện về phẩm chất, năng lực sư phạm của đội ngũ nhà giáo một cách thường xuyên. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề cần được thể hiện ở ba phương diện: số lượng, thành phần cơ cấu và chất lượng của đội ngũ. - Số lượng đội ngũ giảng viên các trường dạy nghề được tính bằng tỷ lệ học sinh/giáo viên. Tỷ lệ này theomức quy định chung của nhà nước là 20 học sinh, sinh viên vào năm 2010. Hiện nay, tỷ lệ học sinh quy đổi trên giáo viên mới đạt 26 học sinh/giáo viên chưa đạt được mục tiêu đặt ra. Với mục tiêu này số giáo viên dạy nghề cần đến năm 2016 có khoảng 51.000 người và đến năm 2020 là 77.000 người. - Cơ cấu đội ngũ giáo viên được xem xét trên các yếu tố: + Các khoa, các bộ môn có đủ giáo viên dạy đúng chuyên ngành đào tạo. + Có tỷ lệ hợp lý giáo viên có trình độ trên chuẩn so với tổng số giáo viên. + Có tỷ lệ hợp lý giữa giảng viên nam, nữ. + Có tỷ lệ hợp lý giữa giáo viên trẻ mới vào nghề và giáo viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm để hỗ trợ nhau làm việc. Thực tế cho thấy trường nào có đủ số lượng giáo viên dạy đúng với chuyên ngành được đào tạo, có trình độ chuyên môn cao, phẩm chất đạo đức tốt, nơi đó có triển vọng phát triển tốt. - Chất lượng đội ngũ giáo viên được thể hiện ở phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp và năng lực chuyên môn theo chuẩn mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quy định. Trong nhà trường chất lượng đội ngũ giáo viên cần được đánh giá bởi những tiêu chí như sau: + Tỷ lệ giáo viên có trình độ vượt chuẩn trên tổng số giáo viên của trường. 10
+ Số giáo viên có thành tích nghiên cứu khoa học. + Số giáo viên đạt giải cao trong các kỳ thi dạy nghề cấp quốc gia và quốc tế. + Số học sinh của trường đoạt huy chương trong các kỳ thi tay nghề cấp quốc gia, quốc tế. + Số học sinh tốt nghiệp loại giỏi, có việc làm ngay từ năm đầu sau tốt nghiệp. + Số học sinh thành đạt trong nghề nghiệp sau tốt nghiệp. + Sự tín nhiệm của các cơ sở sử dụng nguồn nhân lực, của học sinh, phụ huynh và dư luận xã hội. Như vậy,mục tiêu của việc phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề là huy động nguồn nhân lực xã hội, thu hút những người có tài năng cho sự phát triển của hệ thống giáo dục nghề nghiệp. 1.3. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng 1.3.1. Đặc điểm lao động của giáo viên dạy nghề xây dựng Giáo viên dạy nghề xây dựng có những đặc điểm chung như sau: - Được đào tạo từ nhiều nguồn khác nhau, đảm nhiệm giảng dạy các lĩnh vực chuyên môn sâu về kiến thức đại cương, về kỹ thuật xây dựng công trình, xây dựng dân dụng và công nghiệp, kiến trúc sư, kinh tế, kế toán, chế tạo máy, mỹ thuật… - Được đào tạo theo chuyên môn hẹp, có kiến thức chuyên môn vững nhưng năng lực sư phạm còn có những hạn chế do không được đào tạo về nghiệp vụ sư phạm. - Các ngành nghề đào tạo là kỹ thuật do vậy các môn học rất cứng nhắc, khô khan… - Việc giảng dạy các ngành kỹ thuật như xây dựng dân dụng và công nghiệp, công nghệ hàn, cấp thoát nước, điện dân dụng… phải được gắn liền với các công trình thực tế. 11
- Giáo viên dạy nghề xây dựng ngoài kiến thức lý thuyết vững vàng còn phải có kỹ năng nghề, kinh nghiệm sản xuất thực tiễn và những hiểu biết, cập nhật về sự tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề. - Nhiều giáo viên dạy nghề phải biết kết hợp chỉ đạo, tư vấn, giám sát, thiết kế, thi công công trình thực tiễn đi vào sản xuất. - Giáo viên dạy nghề phải thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là việc tiếp nhận, chuyển giao công nghệ mới. - Giáo viên dạy nghề sử dụng thành thạo công nghệ dạy học hiện đại, các phương tiện thông tin truyền thông. - Giáo viên dạy nghề có năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện đạo đức của học sinh, thể hiện sự mềm dẻo, khách quan, công bằng. Sử dụng và khai thác tốt các phương pháp kiểm tra, đánh giá. - Trình độ tin học, ngoại ngữ, nhận thức xã hội trở thành nhân tố quan trọng trong quá trình đào tạo của giáo viên dạy nghề và phát triển nghề nghiệp của họ. 1.3.2. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng * Những yêu cầu về phẩm chất: . + Phẩm chất chính trị. - Nghiêm chỉnh Chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ lý luận chính trị để vận dụng vào hoạt động giảng dạy, giáo dục và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.Có ý thức tổ chức kỉ luật, chấp hành nghiêm sự điều động, phân công của tổ chức; có ý thức tập thể, phấn đấu vì lợi ích chung. 12