Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển các trường trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia tại huyện Tam Bông, tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Cẩn Ngữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:46

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu, phân tích làm rõ những vấn đề mang tính lý luận về chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, của tỉnh, của huyện; các văn bản pháp quy về giáo dục, giáo dục THCS, về công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia; thông qua việc điều tra, khảo sát, so sánh thực tiễn tại địa phương; đề xuất biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển các trường trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia tại huyện Tam Bông, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN NGỌC LUYẾN PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN NGỌC LUYẾN PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Hữu Châu HÀ NỘI - 2017
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn của mình tác giả đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ quan hữu quan và bạn bè đồng nghiệp. Với lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin chân thành cảm ơn đối với thầy giáo hướng dẫn khoa học: GS, TS. Nguyễn Hữu Châu người đã tận tình hướng dẫn khoa học, chỉ dẫn và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình xây dựng đề cương, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp này. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn Ban giám hiệu, Khoa Quản lý giáo dục, Phòng Sau đại học, các thầy cô giáo trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và tạo mọi điều kiện tốt nhất để tác giả hoàn thành bản luận văn này. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ, Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Lãnh đạo, tổ trưởng chuyên môn các trường THCS trên địa bàn huyện Tam Nông và các bạn đồng nghiệp, gia đình, người thân đã động viên giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả rất nhiều trong quá trình học tập và nghiên cứu. Dù đã cố gắng rất nhiều trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài nhưng chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được các ý kiến đóng góp chân tình, chỉ dẫn của quý thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để tác giả bổ sung hoàn thiện bản luận văn này./. Tác giả xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 01 năm 2017 TÁC GIẢ Nguyễn Ngọc Luyến i
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT CBQL: Cán bộ quản lý CSVC: Cơ sở vật chất GD&ĐT: Giáo dục và Đào tạo GDNN-GDTX: Giáo dục nghề nghiệp- Giáo dục thường xuyên GV: Giáo viên HĐND: Hội đồng nhân dân HS: Học sinh QLGD: Quản lý giáo dục TCCB: Tổ chức cán bộ TH: Tiểu học THCS: Trung học cơ sở THPT: Trung học phổ thông UBND: Ủy ban nhân dân XHH: Xã hội hóa ii
MỤC LỤC Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục các cụm từ viết tắt ............................................................................ ii Dạnh mục các bảng ......................................................................................... vii Danh mục biểu đồ .......................................................................................... viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA ...................................... 8 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 8 1.1.1. Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu .......................................... 8 1.1.2. Một số đề tài được nghiên cứu tại các địa phương ....................... 10 1.1.3. Một số nhận xét, đánh giá ............................................................. 11 1.2. Chuẩn, chuẩn hóa và phát triển trƣờng THCS theo chuẩn ................... 12 1.2.1. Chuẩn ............................................................................................ 12 1.2.2. Chuẩn hóa ..................................................................................... 13 1.2.3. Chuẩn hóa trong trường phổ thông hiện nay...................................... 14 1.3. Giáo dục THCS trong hệ thống giáo dục Quốc dân ........................... 14 1.3.1. Vị trí của trường trung học cơ sở .................................................. 14 1.3.2. Mục tiêu của giáo dục trung học cơ sở ......................................... 14 1.3.3. Định hướng phát triển trường trung học cơ sở ............................. 15 1.3.4. Định hướng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ............ 16 1.4. Nội dung quản lý phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia ....... 17 1.4.1. Trường trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia................................. 17 1.4.2. Tiêu chuẩn của trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ....................... 18 1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia .......................................................................................................... 23 1.5.1. Yếu tố về quản lý nhà nước .......................................................... 23 1.5.2. Yếu tố về kinh tế - xã hội, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán, tâm lý xã hội ............................................................................ 24 1.5.3. Các yếu tố về quản lý nhà trường ................................................. 24 iii
1.5.4. Các yếu tố khác ............................................................................. 25 1.6. Nhiệm vụ của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong việc phát triển trƣờng trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ............................................... 26 1.7. Nội dung quản lý phát triển các trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo ............................................................. 26 1.7.1. Quy hoạch mạng lưới trường, lớp, học sinh ................................. 26 1.7.2. Lập kế hoạch phát triển các trường chuẩn Quốc gia .................... 27 1.7.3. Quy hoạch, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ............. 28 1.7.4. Chế độ chính sách đối với giáo dục .............................................. 29 Kết luận Chƣơng 1 ........................................................................................ 31 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ............................................................................................. 33 2.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội huyện Tam Nông .................... 33 2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ................................................. 33 2.1.2. Tình hình kinh tế - văn hóa xã hội ................................................ 34 2.2. Tình hình giáo dục trên địa bàn huyện Tam Nông ............................. 36 2.2.1. Về quy mô mạng lưới trường, lớp học.......................................... 36 2.2.2. Về các điều kiện phục vụ hoạt động giáo dục .............................. 37 2.2.3. Về thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ........ 38 2.2.4. Về chất lượng giáo dục ................................................................. 39 2.3. Đánh giá quá trình phát triển các trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông và những thành tựu đạt đƣợc ............................ 41 2.3.1. Đánh giá chung ............................................................................. 41 2.3.2. Những thành tựu đạt được ............................................................ 41 2.4. Thực trạng các trƣờng THCS huyện Tam Nông hiện nay so với 5 tiêu chuẩn của trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia..................................... 42 2.4.1. Tiêu chuẩn 1 - Tổ chức và quản lý nhà trường ............................. 42 2.4.2. Tiêu chuẩn 2 - Cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên................ 47 2.4.3. Tiêu chuẩn 3 - Chất lượng giáo dục.............................................. 51 2.4.4. Tiêu chuẩn 4 - Tài chính, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ........ 54 iv
2.4.5. Tiêu chuẩn 5 - Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội ....... 57 2.5. Đánh giá chung về thực trạng các trƣờng theo 5 tiêu chuẩn trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia............................................................... 58 2.6. Những tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại trong phát triển các trƣờng THCS đạt chuẩn quốc gia tại huyện Tam Nông ..................... 59 2.7. Thực trạng phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia với vai trò của Phòng Giáo dục và Đào tạo ............................................................. 61 2.8. Những vấn đề cấp thiết cần giải quyết nhằm phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông ....................................... 63 Kết luận Chƣơng 2 ........................................................................................ 64 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP CƠ BẢN PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ ................................................... 65 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển trƣờng THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ................................. 65 3.1.1. Đảm bảo mục tiêu quản lý ............................................................ 65 3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ ................................................... 65 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn, tính khả thi ............................................. 65 3.1.4. Đảm bảo công khai, dân chủ ......................................................... 66 3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả, phát triển bền vững ................................. 66 3.2. Một số biện pháp phát triển các trƣờng trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ................................. 66 3.2.1. Tạo sự đồng thuận trong các lực lượng về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ... 67 3.2.2. Rà soát, đánh giá thực trạng các trường theo 5 tiêu chuẩn trường THCS đạt chuẩn Quốc gia........................................................... 70 3.2.3. Lập kế hoạch; theo dõi, đôn đốc thực hiện kế hoạch xây dựng trường THCS đạt Chuẩn quốc gia........................................................... 72 3.2.4. Chuẩn bị đội ngũ Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường đáp ứng yêu cầu cán bộ quản lý trường THCS đạt chuẩn Quốc gia....... 77 v
3.2.5. Chuẩn bị đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu của trường đạt chuẩn Quốc gia........................................................................................ 81 3.2.6. Quản lý, xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị nhà trường .................. 84 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 87 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất...... 89 Kết luận Chƣơng 3 ........................................................................................ 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 100 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 104 vi
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng hợp trường, lớp, học sinh (năm học 2015-2016)............ 36 Bảng 2.2. Tổng hợp tình hình cơ sở vật chất (năm học 2015-2016)........ 37 Bảng 2.3. Tổng hợp tình hình đội ngũ (năm học 2015-2016).................. 38 Bảng 2.4. Chất lượng giáo dục 10 trường THCS chưa đạt chuẩn............ 40 Bảng 2.5. Số trường học đạt chuẩn Quốc gia tính đến tháng 6/2016 ...... 42 Bảng 2.6. Tình hình lớp, học sinh cấp THCS trong 5 năm gần đây ........ 43 Bảng 2.7. Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn l.................................. 46 Bảng 2.8. Tổng hợp tình hình cán bộ quản lý năm học 2015 - 2016 ....... 47 Bảng 2.9. Tổng hợp tình hình giáo viên năm học 2015 - 2016................ 48 Bảng 2.10. Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn 2 ................................. 50 Bảng 2.11. Kết quả xếp loại học lực cấp THCS ........................................ 51 Bảng 2.12. Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn 3 ................................. 53 Bảng 2.13. Tổng hợp kết quả thực hiện tiêu chuẩn 4 ................................. 55 Bảng 2.14. Tổng hợp kết quả thực hiện 5 tiêu chuẩn................................. 59 Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp............................................................................ 89 vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Minh họa về tính khả thi của các biện pháp ............................ 90 Biểu đồ 3.2: Minh họa về tính cần thiết của các biện pháp .......................... 91 viii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trải qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước; sự học vẫn là cao quý nhất ở đời, không đời nào là không được coi trọng, và đời sau càng phát triển hơn, nâng cao hơn, quy mô hơn đời trước. Ngày nay, Đảng và Nhà nước ta coi sự nghiệp giáo dục là quốc sách, bởi giáo dục và đào tạo là nền tảng, là động lực của sự phát triển kinh tế, xã hội ở nước ta. Chính vì vậy dạy chữ phải dạy đạo làm người, đào tạo nên những con người có đức, có tài. Nhận thức tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo đối với sự phát triển của đất nước, Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”[17]. Văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc trong thời kỳ đổi mới, đặc biệt Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI nêu rõ “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” [19]. Báo cáo chính trị trình Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ; phát huy vai trò quốc sách hàng đầu của giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ đối với sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước” [19]. Luật Giáo dục 2005 nêu rõ “Phát triển giáo dục phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ khoa học công nghệ, củng cố quốc phòng, an ninh; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa” [29; 30]. Nhìn lại sau 30 năm đổi mới, giáo dục nước ta đã đạt được những thành 1
tựu to lớn, quy mô, mạng lưới trường, lớp được mở rộng, phù hợp hơn; chất lượng giáo dục được nâng lên, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội; cơ sở vật chất, thiết bị nhà trường được đầu tư khang trang hơn, theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa; công nghệ thông tin đã được ứng dụng nhanh, mạnh mẽ trong những năm gần đây. Tuy nhiên, chất lượng giáo dục còn nhiều yếu kém, bất cập, hiệu quả giáo dục còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước. Muốn vậy, cần phát triển mạnh giáo dục đào tạo, cùng với khoa học công nghệ, tạo nên những con người có đủ năng lực phẩm chất, tri thức góp phần xây dựng đất nước; để làm được điều đó phải tiếp tục đầu tư, đầu tư có trọng điểm, có hiệu quả cho giáo dục đào tạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó xây dựng trường chuẩn Quốc gia là một nội dung quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia thực chất là xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, kỹ thuật dạy học, con người,... vv theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; nội dung này hiện đã được cụ thể hóa trong các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ; vì vậy, công tác xây dựng trường học đạt chuẩn Quốc gia dần trở thành nhiệm vụ chính trị thường xuyên, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo. Muốn vậy, Ngành giáo dục phải phát triển cho được hệ thống các trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa để đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, và cần đạt tới các tiêu chuẩn cần thiết để đảm bảo chất lượng, hiệu quả giáo dục đáp ứng yêu cầu của xã hội, thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đưa giáo dục nước ta chủ động hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới. Nhằm cụ thể hóa các chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước về xây dựng nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; Ngành Giáo dục chủ trì, phối hợp với các Bộ, Ngành, các địa phương ban hành nhiều văn bản pháp quy đưa vào thực hiện, tạo sự đồng bộ trong quản lý, điều hành, là cơ sở cho việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, đó là: 2
- Thông tư 47/2012/TT-BGD&ĐT ngày 07/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ban hành Quy chế công nhận trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học đạt chuẩn Quốc gia [14]; - Quyết định số 1221/QĐ-BYT, ngày 18/4/2000 của Bộ Y tế về vệ sinh trường học; - Thông tư liên tịch số 26/2011/TTLT-BGDĐT-BKHCN-BYT ngày 16/6/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y tế hướng dẫn tiêu chuẩn bàn ghế học sinh trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông; - Thông tư 29/2009/TT-BGD&ĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ban hành quy định chuẩn hiệu trưởng trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học [11]. - Thông tư 30/2009/TT-BGD&ĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông [12]. Trong xây dựng, phát tiển trường học đạt chuẩn Quốc gia nói chung, xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia nói riêng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, giai đoạn 2010-2015 đã đạt được những kết quả nhất định, tính đến hết tháng 6/2016 toàn tỉnh Phú Thọ có 580 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỉ lệ 63,1%. Số trường đạt chuẩn Quốc gia ngày càng tăng góp phần thay đổi diện mạo nhà trường, nhiều CSVC trang thiết bị dạy học đạt chuẩn, chất lượng giáo dục có nhiều bước chuyển biến rõ rệt; đã tạo được phong trào và là động lực huy động mọi lực lượng xã hội cùng tham gia hoạt động giáo dục [32]. Đối với Huyện Tam Nông công tác xây dựng trường học đạt chuẩn Quốc gia chưa đạt như mong muốn, do nhiều nguyên nhân như: vị trí phân bố dân cư, dân cư sống không tập trung, cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật không đồng bộ, còn trên 70% dân số sống bằng nông nghiệp, điều kiện kinh tế-xã hội của địa phương, của nhân dân trên địa bàn còn gặp rất nhiều khó khăn. 3
Toàn huyện có 59 trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở (trong đó: MN 20 trường, TH 20 trường, THCS 19 trường), tính đến tháng 6/2016, toàn huyện mới chỉ đạt 38/59 trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia, đạt tỷ lệ 64,0%; trong đó: 13/20 trường mầm non, chiếm tỷ lệ 65,0% (11 trường đạt mức độ I, 02 trường đạt mức độ II); 16/20 trường tiểu học, chiếm tỷ lệ 80,0%; 9/19 trường THCS, chiếm tỷ lệ 47,0% [26]. Thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/HU ngày 31/3/2016 của Huyện ủy Tam Nông; Kế hoạch số 402/KH-UBND ngày 08/4/2016 của UBND huyện Tam Nông về xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2016 - 2020; đến nay, đã có ít nhất 05 trường THCS đăng ký phấn đấu xây dựng để đạt chuẩn Quốc gia, sẽ nâng số trường đạt chuẩn Quốc gia toàn huyện lên 14/19 trường, đạt tỷ lệ 73,7% dự kiến vào năm 2020 [38]. Thực tiễn xây dựng, phát triển các trường đạt chuẩn Quốc gia; Tam Nông đã rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu từ chính những đơn vị trong huyện; tuy nhiên, khi triển khai nhân rộng lại gặp r ấ t nhiều khó khăn, vướng mắc mà trong đó chưa làm rõ vai trò, trách nhiệm của Phòng GD&ĐT; để từ đó, đề xuất những biện pháp phù hợp, khả thi cao, khắc phục được những tồn tại, hạn chế, những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện các nội dung quản lý của Phòng GD&ĐT; là chuyên viên Phòng GD&ĐT và cũng đã có thời gian trực tiếp tham gia công tác quản lý tại một số đơn vị xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia nên tôi mạnh dạn chọn đề tài “Phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ” làm luận văn cao học của mình. Qua đề tài này, tôi hy vọng và tin tưởng rằng, kết quả nghiên cứu sẽ chỉ ra những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong nội dung quản lý, phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của Phòng GD&ĐT; các biện pháp được đề cập trong luận văn là cơ sở để các nhà quản lý tham khảo, nhằm phát huy những kết quả đạt được, có thể đẩy nhanh tiến độ xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia; đồng thời đưa ra những khuyến nghị cần thiết đối với các 4
nhà trường, các cấp quản lý về một số vướng mắc trong duy trì, phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu, phân tích làm rõ những vấn đề mang tính lý luận về chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, của tỉnh, của huyện; các văn bản pháp quy về giáo dục, giáo dục THCS, về công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia; thông qua việc điều tra, khảo sát, so sánh thực tiễn tại địa phương; đề xuất biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo. 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo. Có nhiều cách để tiếp cận về phát triển các trường trung học cơ sở nhưng luận văn tiếp cận theo hướng phát triển nhân rộng thêm để đạt mục tiêu chung, nhưng phải phát huy được hiệu quả và phát triển bền vững trường THCS đạt chuẩn Quốc gia. - Khách thể điều tra: Chuyên viên phòng THPT-Sở GD&ĐT Phú Thọ; Lãnh đạo, một số phòng ban chuyên môn thuộc UBND huyện; Lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên phòng GD&ĐT; Chủ tịch UBND các xã, thị trấn; cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn 19 trường THCS trên địa bàn huyện. 5. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi đặt ra cho nghiên cứu của luận văn này là: Vai trò của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong việc đề xuất các biện pháp quản lý phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ?. Và những biện pháp nào có tính khả thi 5
cao, mang lại hiệu quả để có thể phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ?. 6. Giả thuyết khoa học Sau khi được công nhận đạt chuẩn quốc gia, các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ nhìn chung đã đáp ứng tốt các yêu cầu về chất lượng, hiệu quả giáo dục, yêu cầu của xã hội, của Nhân dân, phụ huynh học sinh; tuy nhiên, việc phát triển các trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn cũng còn có những tồn tại, hạn chế nhất định. Đề xuất và áp dụng biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia phù hợp hơn với bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay và điều kiện thực tiễn của địa phương, các nhà trường sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của trường đạt chuẩn, từ đó góp nâng cao chất lượng giáo dục. 7. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu đã đề ra, đề tài sẽ tập trung nghiên cứu những nhiệm vụ chính sau đây: 7.1. Tìm hiểu, phân tích những cơ sở lý luận, căn cứ pháp lý, các văn bản của tỉnh, của huyện liên quan đến xây dựng, phát triển trường THCS đạt chuẩn Quốc gia; phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến việc xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia. 7.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng các trường THCS trên địa bàn (bao gồm cả trường đã đạt chuẩn và chưa đạt chuẩn) so với các tiêu chuẩn đã quy định; những nội dung quản lý, phát triển các trường đạt chuẩn Quốc gia của Phòng GD&ĐT trên địa bàn huyện. 7.3. Chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong nội dung quản lý của Phòng GD&ĐT; đề xuất những biện pháp mang tính khả thi nhằm phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 8. Những đóng góp của đề tài Hệ thống hóa cơ sở lý luận, các văn bản của tỉnh, của huyện liên quan đến xây dựng, phát triển trường THCS đạt chuẩn Quốc gia. Làm rõ thực trạng, phát hiện những hạn chế, phân tích nguyên nhân của 6
những hạn chế; là căn cứ đề xuất biện pháp nhằm xây dựng, phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 9. Các phƣơng pháp nghiên cứu 9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Các tài liệu chuyên khảo liên quan tới giáo dục cấp trung học cơ sở và trường chất lượng cao; - Các tài liệu liên quan đến công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia. 9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, các văn bản hướng dẫn của các Bộ, Ngành, tỉnh, huyện, các công trình khoa học có liên quan nhằm phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát hoá các vấn đề lí luận, cơ sở pháp lý về phát triển trường THCS đạt chuẩn Quốc gia; - Điều tra, khảo sát thực tế bằng phiếu hỏi, thu thập thông tin, xử lý số liệu; - Phỏng vấn trực tiếp, tham khảo ý kiến chuyên gia; - Nghiên cứu thực tế, tổng kết kinh nghiệm từ các trường THCS đã đạt chuẩn, chưa đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ; - Kế hoạch xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia của tỉnh Phú Thọ, huyện Tam Nông; - Các báo cáo tổng kết, đánh giá xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia hằng năm của huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 9.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ Phương pháp thống kê toán học, sử lý số liệu. 10. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia. Chương 2: Thực trạng phát triển các trường THCS đạt chuẩn quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Một số biện pháp phát triển các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia tại huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 7
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Xuất phát từ vai trò của nguồn nhân lực giáo dục và việc phát triển nhà trường theo hướng chuẩn hóa nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục; hiện nay, trong lĩnh vực quản lý giáo dục đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý, phát triển nhà trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa đáp ứng môi trường giáo dục cao, an toàn, thân thiện. Các công trình nghiên cứu tiếp cận theo nhiều hướng khác nhau: Nghiên cứu lý luận (khái niệm, bản chất, mô hình, điều kiện, các yếu tố ảnh hưởng,...); Nghiên cứu thực tiễn quản lý phát triển các nhà trường (đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, cơ sở vật chất,...). Hình thức của các công trình nghiên cứu dưới các hình thức khác nhau: Hội thảo khoa học, báo cáo khoa học, bài báo khoa học đăng tải trên các tạp chí khoa học trong và ngoài nước; Các công trình nghiên cứu dưới góc độ đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ chuyên ngành Quản lý giáo dục. Phát triển các trường đạt chuẩn Quốc gia có thể kể ra một số công trình nghiên cứu sau: 1.1.1. Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu Công trình nghiên cứu khoa học: “Xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2001-2010” của tác giả Hà Thế Truyền (Học viện QLGD) đã tập trung làm rõ mục tiêu, một số kết quả xây dựng trường chuẩn quốc gia và giải pháp thực hiện. Theo tác giả, đây là một chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước nhằm từng bước xây dựng nhà trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa; từng bước đưa các hoạt động giáo dục toàn diện của nhà trường đi vào kỷ cương, nền nếp, nâng cao chất lượng dạy và học. Để thực hiện mục tiêu trên, ngoài việc làm tốt công tác tuyên truyền phổ biến sâu rộng trong toàn ngành và xã hội về công tác xây dựng trường chuẩn Quốc gia, mỗi địa phương phải xây dựng đề án cụ thể trình cấp ủy Đảng, chính quyền; làm 8
cho công tác này trở thành nhiệm vụ chính trị của các cấp chính quyền; mặt khác làm tốt khâu quy hoạch đất đai và huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư cho giáo dục; mỗi địa phương cần có kế hoạch chỉ đạo cụ thể, tập trung xây dựng một số trường chuẩn Quốc gia làm mẫu và tạo đà chung, kết hợp với chương trình kiên cố hóa trường lớp để xây dựng trường chuẩn Quốc gia, phấn đấu các trường xây mới đều theo tiêu chuẩn trường chuẩn Quốc gia [36]. Tác giả Lưu Đức Hạnh (Sở GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa) trong bài viết: “một số vấn đề rút ra từ công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia bậc trung học”[21], đã tập trung đánh giá một số điểm căn bản tăng cường nghiên cứu lý thuyết và kinh nghiệm xây dựng các chương trình giáo dục để đạt chuẩn quốc gia rút ra từ công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia và nêu lên một số định hướng và nội dung hoạt động cơ bản trong xây dựng trường chuẩn quốc gia để nâng cao chất lượng giáo dục. Trong nội dung đánh giá, tác giả đã đánh giá các trường trung học đạt chuẩn và các trường trung học chưa đạt chuẩn quốc gia theo 5 tiêu chuẩn của trường trung học đạt chuẩn quốc gia; trên cơ sở đánh giá ưu, nhược điểm. Tác giả đã nêu lên hai định hướng và những nội dung hoạt động cơ bản của công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia, đó là: Hai định hướng cơ bản là: - Hướng nhìn của cấp quản lý, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong ngành là xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, gồm 3 nội dung cơ bản: + Tất cả các nhà trường, căn cứ vào hiện trạng để đặt kế hoạch xây dựng; + Chống tư tưởng trông chờ về tiêu chuẩn cơ sở vật chất thiết bị, chống thái độ bất lực trước chỉ tiêu về chất lượng văn hóa, chống các tác nhân phá chuẩn trong quản lý, hoạt động giáo dục; + Mục tiêu của các nhà trường là: Kiên cố hóa, chuẩn hóa, hiện đại hóa; các trường tùy theo điều kiện của mình để xác định bước đi cụ thể; - Hoàn chỉnh và thực hiện Đề án xây dựng trường trung học đạt chuẩn Quốc gia cấp tỉnh. Là căn cứ định hướng, định vị, định hướng kế hoạch, giải 9
pháp, tổ chức thực hiện. Tác giả cũng nêu lên hai nội dung hoạt động chính để xây dựng trường trung học đạt chuẩn Quốc gia, đó là: + Giáo dục phải chịu trách nhiệm thực hiện các tiêu chuẩn: Tổ chức nhà trường; CBQL, GV, NV, chất lượng giáo dục, xã hội hóa giáo dục. + Xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục. 1.1.2. Một số đề tài được nghiên cứu tại các địa phương Tuy không nhiều, công tác xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia cũng là đề tài đã được một số tác giả đề cập trong các luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục; phạm vi nghiên cứu ở các cấp học của các tỉnh (thành phố), các quận (huyện) trong cả nước như: Tác giả Nguyễn Thành Nguyện: “Các biện pháp chỉ đạo của Trưởng phòng GD&ĐT đối với công tác xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia ở huyện Càng Long thuộc tỉnh Trà Vinh trong giai đoạn hiện nay”. Tác giả Nguyễn Hữu Tựu: “Biện pháp quản lý công tác xã hội hoá giáo dục để xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở tỉnh Quảng Nam”. Tác giả Tạ Quốc Tịch: “Xây dựng trường trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ở huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá”. Tác giả Giáp Hồng Hiệu "Quản lý xây dựng trường trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang". Tác giả Nguyễn Văn Tuế “Biện pháp phát triển trường Trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia của tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010-2015”. Tác giả Hồ Thị Mỹ Duyên “Một số giải pháp của hiệu trưởng xây dựng đội ngũ giáo viên trường THPT Châu Thành A tỉnh Bến Tre giai đoạn 2005- 2010 theo trường chuẩn Quốc gia”. Các tác giả đã đi sâu nghiên cứu lý luận, cơ sở pháp lý, khảo sát thực trạng, đề xuất các biện pháp đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu để xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của địa phương mình; đồng thời có những đề xuất, kiến nghị với Bộ, Ngành, địa phương kịp thời điều chỉnh cho phù hợp trong tổ chức thực hiện. 10