Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn này nhằm làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn phát triển đội ngũ giáo viên. từ đó đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh

BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  PHẠM THANH GIANG ̀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI 2013
BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  PHẠM THANH GIANG ̀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN GIANG NAM
HÀ NỘI 2013
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết đầy đủ Viết tắt Cán bộ quản lý CBQL Cán bộ, viên chức CB, VC Đội ngũ giáo viên ĐNGV Giáo dục Đào tạo GD – ĐT Giáo viên GV Học sinh HS Nhân viên nghiệp vụ NVNV Nghiệp vụ sư phạm NVSP Thành phố Hồ Chí Minh TPHCM
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 12 1.1 Các khái niệm cơ bản 12 1.2 Đặc điểm, tiêu chí đánh giá phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ chí Minh 19 Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 32 2.1 Thực trạng về đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh 32 2.2 Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh 40 Chương 3 YÊU CẦU, BIỆN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY 49 3.1 Yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh 49 3.2 Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh 52 3.3 Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 68 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 74 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 76 PHỤ LỤC 79
3 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII đã chỉ rõ: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, tài” [26, tr.4041]. Lực lượng giáo viên vừa là nguồn nhân lực, vừa có vị trí đặc biệt trong sự nghiệp “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” cho đất nước. Giáo viên là lực lượng trực tiếp quyết định chất lượng giáo dục đào tạo trong các nhà trường. Hoạt động chủ đạo của GV là dạy học giáo dục nhằm phát triển nhân cách cho HS theo mục tiêu giáo dục đã được xác định. Phát triển ĐNGV đủ về số lượng, chất lượng tốt, hợp lý về cơ cấu là một vấn đề có tính quyết định đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong các nhà trường hiện nay. Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ chí Minh thuộc Sở Lao động thương binh và xã hội thành phố Hồ Chí Minh có nhiệm vụ đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ kỹ thuật có trình độ trung cấp nghề, kỹ thuật viên, đội ngũ công nhân lành nghề các chuyên ngành công nghiệp, thương mại, dịch vụ, kinh tế, kỹ thuật... đáp ứng nhu cầu nhân lực, lực lượng lao động cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh, hành chính sự nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ, nhân viên, lực lượng lao động do nhà trường đào tạo đã phát huy tốt kết quả chuyên môn được đào tạo đóng góp ngày càng nhiều và có hiệu quả cho sự phát triển kinh tế xã hội của Thành phố. Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực, thì cả số lượng và chất lượng đào tạo của Nhà trường có nhiều mặt chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của sự phát triển kinh tế xã hội Thành phố.
4 Trình độ tay nghề của người được đào tạo còn thấp so với trình độ công nghệ sản xuất ngày càng hiện đại; năng lực thực hành còn nhiều hạn chế so với yêu cầu năng xuất lao động của các cơ sở sản xuất kinh doanh; khả năng phát triển và thích ứng của người lao động với sự đổi mới thường xuyên của sản xuất kinh doanh chưa cao. Điều đó đặt ra cho nhà trường cần phải tăng cường đổi mới toàn diện quá trình giáo dục đào tạo; trong đó phát triển đội ngũ GV đủ về số lượng và tốt về chất lượng, hợp lý về cơ cấu trở thành nhiệm vụ hàng đầu của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay. Đội ngũ GV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay được đào tạo từ nhiều nguồn khác nhau, trong thời gian qua đã phát huy tốt vai trò, chức trách, góp phần quyết định cho sự phát triển của nhà trường. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau nên ĐNGV của Nhà trường có nhiều mặt chưa đồng bộ, thống nhất cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu, đặc biệt là chất lượng của ĐNGV. Một bộ phận GV có trình độ giảng dạy lý thuyết tốt, nhưng phần thực hành chưa tương xứng; bộ phận khác có thể đảm nhiệm được nhiệm vụ giảng dạy cả lý thuyết và thực hành nhưng phần lý thuyết chưa bám sát chuyên ngành đào tạo của nhà trường và năng lực sư phạm còn hạn chế. Đội ngũ GV thực hành là thợ bậc cao được tuyển chọn và giao nhiệm vụ giảng dạy thực hành thì kiến thức lý thuyết, kỹ năng sư phạm chưa tương xứng. Tất cả những bất cập đó đang ảnh hưởng không tốt đến chất lượng đào tạo của Nhà trường. Nhận thức được thực trạng về ĐNGV của Nhà trường, trong những năm qua, Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh đã có sự quan tâm đến phát triển ĐNGV và đã thu được những kết quả nhất
5 định. Tuy nhiên, bên cạnh đó môi trường cạnh tranh đã đem đến rất nhiều thách thức, đòi hỏi nhà trường phải có một chiến lược đúng đắn trong phát triển nguồn nhân lực nói chung, phát triển ĐNGV nói riêng, nhằm đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ giáo dục – đào tạo của Nhà trường trong tình hình hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan Vấn đề phát triển ĐNGV trong những năm gần đây được đặc biệt quan tâm của toàn xã hội và thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học. Cho đến nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu của nhiều tác giả về ĐNGV và phát triển ĐNGV. Tiêu biểu có các công trình của các tác giả như: Tác giả Trần Khánh Đức với công trình nghiên cứu về đề tài:“Chính sách quốc gia về phát triển đội ngũ giảng viên đại học Việt Nam” đã đi sâu nghiên cứu làm rõ: mạng lưới giáo dục đại học, so sánh chính sách quốc gia trước và sau đổi mới, mô hình tổng thể của người giảng viên đại học, các chính sách nhà nước Việt Nam đối với nhà giáo, chiến lược phát triển đội ngũ giảng viên đại học Việt Nam. Đề tài cấp Bộ “Các giải pháp bồi dưỡng để nâng cao chất lượng ĐNGV tiểu học Đồng bằng Sông Cửu Long”, do Nguyễn Thị Quy làm chủ nhiệm, đã tiến hành khảo sát thực trạng ĐNGV tiểu học và thực trạng dạy học tiểu học ở Đồng bằng Sông Cửu Long, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp bồi dưỡng nâng cao chất lượng ĐNGV tiểu học Đồng bằng Sông Cửu Long.
6 Tác giả Bùi Minh Hiền với đề tài: “Xây dựng ĐNGV và CBQL giáo dục” đã đề cập đến những vấn đề cơ bản trong xây dựng ĐNGV. Theo tác giả, xây dựng ĐNGV phải coi trọng ba vấn đề chủ yếu: đủ về số lượng, đạt chuẩn về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu. Trong đó, chuẩn về chất lượng giáo viên cần đạt chuẩn ở ba khía cạnh: chuẩn về trình độ chuyên môn sư phạm (học vấn), chuẩn về trình độ nghiệp vụ sư phạm, chuẩn về đạo đức tư cách người giáo viên. Các tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thị Đức trong tài liệu: “Lý luận dạy học” đã nhấn mạnh: Đối với người cán bộ giảng dạy đại học, nâng cao trình độ chuyên môn, nghệ thuật sư phạm và phẩm chất đạo đức là điều kiện chủ yếu để tạo nên uy tín của người thầy. Tuy chưa đề cập sâu sắc những yêu cầu cụ thể về năng lực chuyên môn, nghệ thuật sư phạm nhưng những khái quát của tác giả đã định hướng cho việc xác định tiêu chuẩn ĐNGV. Tác giả Trần Kiểm, khi bàn về phát triển ĐNGV trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã nhấn mạnh: Muốn phát triển ĐNGV phải xác định được trình độ hiện có của đội ngũ người thầy giáo trong tương lai; yêu cầu đặt ra cho sự phát triển ĐNGV trong thời kỳ mới trở thành những thách thức không nhỏ. Việc vượt qua những thách thức đó, đến lượt nó trở thành nhân tố quyết định chất lượng giáo dục theo yêu cầu xã hội. Việc đầu tư phát triển ĐNGV là trách nhiệm của Nhà nước và toàn xã hội, trong đó Nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Công trình khoa học: “Nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên khoa học xã hội nhân văn trong quân đội hiện nay” (2005), do tác giả Đặng Đức Thắng chủ nhiệm đã khẳng định vị trí, vai trò đội ngũ nhà giáo, đồng thời xây dựng một hệ thống tiêu chí đánh giá cũng như đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng
7 và phát triển ĐNGV khoa học xã hội nhân văn đáp ứng yêu cầu chuẩn hoá ở các nhà trường quân đội hiện nay. Tác giả Trần Đình Tuấn nghiên cứu biện pháp “Chuẩn hoá chất lượng đội ngũ nhà giáo quân đội” từ việc xác định cấu trúc nhân cách của nhà giáo quân đội bao gồm các phẩm chất nhân cách của người chỉ huy và các phẩm chất nhân cách của nhà sư phạm để khi phối hợp hoạt động quân sự và hoạt động sư phạm sẽ tạo ra loại hình hoạt động mới là hoạt động sư phạm quân sự, làm nảy sinh những nét tính cách mới, những phẩm chất mới... Trên cơ sở đó tác giả xác định một số biện pháp chuẩn hoá chất lượng đội ngũ nhà giáo quân đội cho phù hợp với tình hình mới và xu thế đổi mới giáo dục. Cùng với các công trình nghiên cứu trên, còn có các luận văn thuộc chuyên ngành Quản lý giáo dục đã đề cập đến ĐNGV và phát triển ĐNGV trong các nhà trường. Cụ thể có các luận văn của các thác giả như: Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Thị Thanh, Đại học Sư phạm Hà Nội, “Các giải pháp tổ chức nhằm ổn định đội ngũ cán bộ dạy ở trường Đại học Sư phạm” (1999); Luận văn thạc sỹ của tác giả Trần Công Chánh, có đề tài: “Các giải pháp quản lý công tác phát triển ĐNGV trường Cao đẳng sư phạm Bạc Liêu” (2001); Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Sơn Thành, Đại học Sư phạm Hà Nội, với đề tài: “Một số giải pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Hải Phòng đến năm 2010” (2004); Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Đình Dũng, Đại học sư phạm Hà Nội, về đề tài :“Một số biện pháp xây dựng ĐNGV trường Cao đẳng Thống kê” (2005); Đề tài luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Hồng Sinh đã đề cập đến: “Các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cấp trường Cao đẳng văn hoá nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh” (2006); Luận văn thạc sỹ của tác giả Đặng Văn Doanh, Đại học Thái Nguyên, về đề tài: “Biện pháp phát
8 triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng kinh tế kỹ thuật thuộc Đại học Thái Nguyên” (2008); Luận văn thạc sỹ của tác giả Lê Đình Huấn, Đại học sư phạm Thành Phố Hồ Chí Minh, với đề tài: “Thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Bình Phước” (2010); .... Từ sự khái quát những nghiên cứu của các tác giả trên đây, có thể rút ra một số nhận nhận xét sau đây: Những tư tưởng, những nghiên cứu đều cho rằng phát triển ĐNGV giữ vai trò quan trọng, là giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, phát huy tốt nhất vai trò của đội ngũ giảng viên trong sự nghiệp giáo dục đào tạo, nhằm thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện trong tình hình mới. Muốn phát triển ĐNGV phải bảo đảm phát triển về chất lượng, số lượng, đồng bộ về cơ cấu. Đặc biệt, chú trọng phát triển về chất lượ ng, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghi ệp giáo dục và đào tạo, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nướ c. Các công trình nghiên cứu đều đi sâu vào những vấn đề cụ thể riêng, căn cứ vào tình hình, đặc điểm, nhiệm vụ của từng địa phương, nhà trường mà các tác giả đề xuất hệ thống biện pháp với mong đóng góp nhất định trong việc phát triển ĐNGV ở từng nhà trường, địa phương. Đối với vấn đề phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh Các chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu một cách cụ thể. Vì vậy, tác giả thấy sự cần thiết phải nghiên cứu cơ sở lý luận, thực tiễn phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV trong tình hình
9 mới đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng dạy nghề của Nhà trường hiện nay. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn phát triển ĐNGV; từ đó đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. * Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận phát triển ĐNGV của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh. Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV tại Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh. Đề xuất những biện pháp phát triển ĐNGV đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh trong tình hình mới. 4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu * Khách thể nghiên cứu Quản lý ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ chí Minh. * Đôi t ́ ượng nghiên cứu ̣ ́ phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, Biên phap thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. * Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp phát triển ĐNGV ở Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh. Phạm vi điều tra khảo sát thuộc Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh.
10 Các số liệu sử dụng từ 2008 2013. 5. Giả thuyết khoa học Chất lượng ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh phụ thuộc vào nhiều yếu tố; trong đó phụ thuộc rất lớn đến việc phát triển ĐNGV. Nếu trong quản lý, các chủ thể thực hiện tốt các biện pháp phát triển ĐNGV như: kế hoạch hoá phát triển ĐNGV; làm tốt công tác tuyển dụng giáo viên; thường xuyên thực hiện tốt công tác bồi dưỡng giáo viên; tạo môi trường sư phạm thuận lợi cho phát triển ĐNGV thì chất lượng ĐNGV sẽ được nâng cao; đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường trong tình hình mới. 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương phap luân ́ ̣ Đề tài được nghiên cứu dựa trên quan điêm cua Chu nghia Mac ̉ ̉ ̉ ̃ ́ Lênin, tư tưởng Hô Chi Minh và c ̀ ́ ơ sở lý luận theo đường lối, quan điểm của Đang Công san Viêt Nam v ̉ ̣ ̉ ̣ ề giáo dục đào tạo; Nghị quyết, Chỉ thị, Hướng dẫn của các cấp về giáo dục và đào tạo và quản lý giáo dục đào tạo. Đồng thời trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các quan điểm tiếp cận: Hệ thống Cấu trúc; Lịch sử Lôgíc và quan điểm thực tiễn để xem xét, phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn của phát triển ĐNGV viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh. * Phương pháp nghiên cứu Nhom ph ́ ương phap nghiên c ́ ứu ly thuyêt ́ ́ Thực hiện việc thu thập, nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá các tài liệu về giáo dục và đào tạo, đặc biệt là những tài liệu có liên quan đến phát triển ĐNGV; nghiên cứu Nghị quyết của Đảng uỷ, Ban Giám hiệu nhà trường về phát triển ĐNGV.
11 Phương pháp nghiên cứu từ các sản phẩm, công cụ quản lý: Chương trình, quy trình phát triển, bồi dưỡng, tuyển chọn ĐNGV. Nhom ph ́ ương phap nghiên c ́ ứu thực tiên ̃ Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của đội ngũ CBQL giáo dục trong công tác phát triển ĐNGV của nhà trường; hoạt động dạy học, giáo dục, hoạt động học tập nâng cao trình độ, rèn luyện của ĐNGV dạy nghề để rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu. Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học bằng phiếu đối giáo viên, cán bộ lãnh đạo quản lý và học của Nhà trường. Phương pháp toạ đàm, trao đổi: Toạ đàm, trao đổi với các cán bộ giáo viên các khoa, CBQL và học sinh về thực trạng ĐNGV, thực trạng về phát triển ĐNGV của Nhà trường. Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu báo cáo tổng kết năm học, kết quả phát triển ĐNGV của các khoa giáo viên nhằm đúc rút thành những kinh nghiệm về phát triển ĐNGV của nhà trường. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học giáo dục về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới việc nghiên cứu của đề tài. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phương pháp thống kê toán học để phân tích, xử lý các kết quả nghiên cứu. 7. Ý nghĩa cua lu ̉ ận văn Đề tài làm rõ những vấn đề về lý luận, thực tiễn về phát triển ĐNGV và các biện pháp phát triển ĐNGV nhằm đáp ứng với yêu cầu dạy nghề của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
12 Đề tài hoàn thành sẽ là tài liệu tham khảo cho đội ngũ CBQL giáo dục, giáo viên làm công tác dạy nghề ở các trường nghề nói chung và Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. 8. Kết cấu của đề tài Đề tài gồm: Phần mở đầu, 3 chương (7 tiết), kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
13 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1. Đội ngũ giáo viên Trong đời sống xã hội thuật ngữ “đội ngũ” dùng để chỉ những người có cùng nghề nghiệp, được tổ chức tập hợp thành một lực lượng để hoạt động. Chẳng hạn như: Đội ngũ trí thức, ĐNGV, đội ngũ công nhân viên chức, đội ngũ những người lao động,... Đối với tổ chức chính trị, kinh tế, xã hội đội ngũ bao gồm những cá nhân được đạt ở một vị trí nhất định nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ hoạt động của tổ chức ấy như: Đội ngũ đảng viên, đội ngũ công chức nhà nước, đội ngũ đoàn viên thanh niên... Trong mỗi tổ chức, cá nhân được đặt ở một vị trí nhất định nhằm thực hiện một hoặc một số chức năng, nhiệm vụ nào đó của tổ chức. Hoạt động của họ là một trong những yếu tố tạo nên hoạt động và kết quả hoạt động của tổ chức. Mỗi người thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình là điều kiện để người khác trong tổ chức thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của họ. Như vậy, muốn một tổ chức nào đó hoạt động có hiệu quả phải có một đội ngũ đồng bộ. Theo từ điển Tiếng Việt Viện ngôn ngữ học: “Đội ngũ là tập hợp gồm một số đông người cùng chức năng hoặc nghề nghiệp, thành một lực lượng” [25, tr.339]. Như vậy, ở một nghĩa chung nhất chúng ta có thể hiểu: Đội ngũ là tập hợp một số đông người, hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề, nhưng có chung mục đích xác định; họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần cụ thể. Hay nói cách khác, đội ngũ
14 là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực lượng để thực hiện những mục đích nhất định. Khái niệm đội ngũ được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau. Trong giáo dục, khái niệm đội ngũ được sử dụng rộng rãi như: ĐNGV, đội ngũ CBQL, đội ngũ sinh viên, đội ngũ học viên… Giáo viên là người lao động trí óc chuyên nghiệp, thực hiện nhiệm vụ giảng dạy trong các nhà trường phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp. Tại mục 1, điều 70, chương IV, trong Luật Giáo dục 2005, đã chỉ rõ: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, các cơ sở giáo dục khác”; “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên” [19, tr.23]. Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục đào tạo trong nhà trường. Chất lượng giáo dục đào tạo nói chung và ở từng học sinh nói riêng là kết quả tổng hợp của rất nhiều yếu tố: nguồn lực đào tạo; chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo; môi trường học tập, trình độ quản lý, phẩm chất và năng lực ĐNGV. Tuy nhiên, giáo viên luôn là người làm việc trực tiếp với học sinh, là người điều khiển quá trình dạy học, là yếu tố chủ đạo trong quá trình giáo dục; do vậy giáo viên có vai trò quyết định chất lượng giáo dục. ĐNGV là tập hợp những người đảm nhận công tác giáo dục và dạy học trong các nhà trường phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp các cơ sở giáo dục có đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ quy định. Trước hết, ĐNGV là tập hợp những người thực hiện các hoạt động dạy học và giáo dục trong các nhà trường phổ thông và giáo dục chuyên nghiệp. Đó là tập hợp những người trực tiếp tham gia vào thực hiện nhiệm vụ hình thành và phát triển các phẩm chất nhân cách cho học sinh ở các nhà trường phổ thông và cơ sở giáo dục chuyên nghiệp. Để tạo thành đội ngũ, trước hết phải có một số lượng giáo viên nhất định. Việc xác định số lượng
15 giáo viên cần thiết không phải theo ý muốn chủ quan mà phải xuất phát từ nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và quy định của cấp trên và việc tổ chức lao động sư phạm của mỗi nhà trường. ĐNGV là tập hợp những người có đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ theo quy định như: phẩm chất đạo đức, tư tưởng tốt; đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ; đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp; lý lịch bản thân rõ ràng. Từ những phân tích trên đây có thể hiểu khái niệm ĐNGV ở Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh như sau: ĐNGV ở Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh là tập hợp những người thực hiện hoạt động dạy học giáo dục của Nhà trường, có đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ theo quy định của Nhà nước. ĐNGV Trường Trung cấp ngh ề Quang Trung, Thành phố Hồ Chí Minh là tập hợp những nhà giáo giảng dạy trong Nhà trườ ng, thực hiện nhiệm vụ dạy học, giáo dục học sinh và nghiên cứu khoa học của Nhà trường. Chất lượng ĐNGV của Nhà trường được thể hiện là chất lượng của từng người. Đó là phẩm chất nhân cách, trình độ, năng lực của nhà sư phạm. Tuy nhiên, chất lượng của ĐNGV không chỉ là sự cộng lại đơn thuần của các phẩm chất cá nhân của mỗi giáo viên mà là tổng hoà của các phẩm chất của cả đội ngũ. Thể hiện ở những đặc trưng của một tập thể sư phạm; đó là bầu không khí chính trị, tinh thần, chuyên môn tốt; ở việc xây dựng tập thể đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức trong nhà trường. Chất lượng ĐNGV của Trường Trung cấp Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh còn được thể hiện có một cơ cấu hợp lý, bao gồm: cơ cấu về tuổi đời
16 và tuổi nghề; cơ cấu về trình độ; cơ cấu về học hàm, học vị; cơ cấu về chức danh. Giữa các yếu tố cấu thành ĐNGV của Trường Trung cấp nghề Quang Trung có mối quan hệ biện chứng thống nhất với nhau tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả đội ngũ. Vì vậy, việc phát triển ĐNGV phải quan tâm xây dựng các yếu tố đó, không coi nhẹ yếu tố nào, trong đó đặc biệt coi trọng chất lượng đội ngũ. 1.1.2. Phát triển đội ngũ giáo viên Theo Từ điển tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ từ đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [25, tr.769]. Theo quan niệm này thì phát triển là khái niệm dùng để chỉ tất cả sự vật hiện tượng, con người và xã hội hoặc tự thân biến đổi, hoặc do tác động bên ngoài làm cho biến đổi tăng tiến về cả khối lượng lẫn chất lượng. Từ cách tiếp cận trên có thể hiểu phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh như sau: Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh là một hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động vào ĐNGV; nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV, đảm bảo đạt được các tiêu chuẩn về chất lượng, số lượng và cơ cấu, đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo của Nhà trường. Phát triển ĐNGV ở Trường Trung cấp nghề Quang Trung là một hoạt động mang tính mục đích, tính kế hoạch của các chủ thể quản lý. Mục đích của phát triển ĐNGV là tác động vào ĐNGV, làm cho đội ngũ có đủ về số lượng, tốt về chất lượng, hợp lý về cơ cấu, đáp ứng tốt yêu cầu giáo dục đào tạo của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay và đáp ứng chuẩn giáo viên trường trung cấp nghề do Nhà nước quy định.