Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý xây dựng trường mần non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục "Quản lý xây dựng trường mần non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; Thực trạng quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông; Các biện pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý xây dựng trường mần non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LÂM THỊ XUYỀN QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG MẦN NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Hà Nội - 2021
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LÂM THỊ XUYỀN QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG MẦN NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG Ngành: Quản Lý Giáo Dục Mã số: 8.14.01.14 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. PHAN THỊ MAI HƯƠNG Hà Nội - 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là Lâm Thị Xuyền, học viên cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục, đợt 2 năm 2019. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các công trình khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc và được phép công bố. Nếu phát hiện có bất kì gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình. Tác giả luận văn Lâm Thị Xuyền iii
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG MẦM NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA ................................................................ 10 1.1. Xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ................................................. 10 1.2. Quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia .................................... 14 1.3. Nội dung quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo ....................................................................................... 22 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ..................................................................................................................... 27 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG MẦM NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG ....................................................................................................................... 31 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Đắk Glong ............ 31 2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 38 2.3 Thực trạng quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong ................................................................................................................. 41 2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong ......................... 49 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG MẦM NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG ....................................................... 53 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................................ 53 3.2. Các giải pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. ............................................................... 54 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 72 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 75 PHỤ LỤC ................................................................................................................. 79 iv
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CNH-HĐH : Công nghiệp hóa – hiện đại hóa CSVC : Cơ sở vật chất GDMN : Giáo dục mầm non GDĐT : Giáo dục đào tạo KT-XH : Kinh tế - xã hội MNĐCQG : Mầm non đạt chuẩn quốc gia XHH : Xã hội hóa TH : Tiểu học THCS : Trung học cơ sở v
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Thống kế quy mô phát triển giáo dục mầm non ....................................... 34 Bảng 2.2. Thống kê chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng ............................................ 35 Bảng 2.3. Thống kê chất lượng giáo dục mầm non .................................................. 36 Bảng 2.4. Đối tượng tham gia khảo sát thực trạng .................................................. 39 Bảng 2.5. Thực trạng quản lý công tác tổ chức thực hiện hoạch xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ......................................................................... 45 Bảng 2.6. Thực trạng quản lý công tác chỉ đạo thực hiện hoạch xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ......................................................................... 47 Bảng 2.7. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra các trường trong việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ................................................................ 48 Biểu đồ 2.1. Đánh giá về hiệu quả của việc lập kế hoạch quản lý xây dựng trường mn đạt chuẩn quốc gia ................................................................................... 44 vi
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, nó giúp trẻ nhỏ phát triển đầy đủ về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm mỹ ngay từ những bước chân chập chững đầu đời. Chính vì vậy, giáo dục mầm non giữ vai trò đặc biệt quan trọng bởi đây được coi là “Giai đoạn vàng” để giáo dục và tạo nền móng cho cho sự phát triển của trẻ trong tương lai, để trẻ em phát triển mạnh mẽ về cả thể chất, trí tuệ, cảm xúc, từ đó trẻ có thể tương tác tích cực với những gì diễn ra xung quang chúng. Bản chất việc học ở trẻ em là thông qua sự bắt chước, khám phá, trải nghiệm, thực hành để hiểu về những sự vật hiện tượng diễn ra xung quang trẻ, đồng thời trẻ học cách biểu đạt những hiểu biết đó thông qua sự chia sẻ, trao đổi với bạn bè. Vì vậy đặc điểm tâm lý lứa tuổi mầm non thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy học, đồng thời đạt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ mầm non. Đối với những người trong ngành giáo dục mầm non, họ đều mong muốn có thể tạo ra một môi trường học tập tốt nhất cho các bé để phụ huynh an tâm gửi gắm trẻ cũng là để chứng minh được năng lực, vị thế của nhà trường và giáo viên. Tuy nhiên, không phải trường mầm non nào cũng xây dựng được chương trình học đạt chất lượng dạy học đem lại hiệu quả tối ưu dành cho trẻ. Vì thế đánh giá một trường mầm non có đạt hiệu quả giáo dục hay không chính là nhìn vào kết quả chăm sóc, giáo dục trẻ tại nhà trường. Xây dựng trường MN đạt chuẩn quốc gia là sự đảm bảo tốt nhất các điều kiện nhằm thúc đẩy nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ trong ̣các nhà trường. Hiện nay vấn đề xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia các cấp học nói chung và bậc học mầm non nói riêng ở mỗi nơi và tùy vào từng điều kiện cụ thể của mỗi vùng miền địa phương đều có những cách làm và bước đi khác nhau. Từ năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 36/2008/QĐ-BGDĐT ngày 16/7/2008 kèm theo Quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; quyết định này thay thế cho Quyết định số 45/2001/QĐ-BGDĐT ngày 26/12/2001 của Bộ 1
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Đến năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 02/2014/TT-BGDĐT ngày 25/3/2014 về việc ban hành Quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia thay thế Quyết định số 36/2008/QĐ-BGDĐT ngày 16/7/2008. Đến năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 19/2018/TT-BGDĐT ngày 22/8/2018 về việc ban hành Quy định về kiểm định chất lương giáo dục và công nhận đạt chuẩn quốc gia đối với trường mầm non thay thế Thông tư số 02/2014/TT-BGDĐT ngày 25/3/2014. Theo đó, một trường mầm non đạt chuẩn quốc gia phải đạt 05 tiêu chuẩn: Tổ chức và quản lý nhà trường, Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên; Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học; Quan hệ nhà trường, gia đình và xã hội; Hoạt động và kết quả nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ. Huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông được thành lập vào ngày 24/7/2005, sau hơn 16 năm thành lập tuy có nhiều khó khăn về kinh tế - xã hội nhưng trong thời gian qua, sự nghiệp giáo dục và đào tạo của huyện nói chung và bậc học mầm non nói riêng được các cấp lãnh đạo chính quyền, Đảng, Nhà nước quan tâm, đầu tư thích đáng. Bằng nhiều nguồn vốn đầu tư, mạng lưới trường lớp giáo dục mầm non trên địa bàn huyện đã có nhiều bước tiến đáng kể trong việc đầu tư nâng cấp, cải tạo và xây dựng mới, đáp ứng một phần nhu cầu nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, chính vì vậy giáo dục mầm non đã có những chuyển biến tích cực và đúng hướng, chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ ở tất cả các trường được từng bước nâng lên. Tuy vậy đến hết năm học 2020-2021, toàn huyện mới chỉ có 2/16 trường mầm non (trong đó có 03 trường mầm non tư thục) đạt chuẩn quốc gia, chiếm 12,5%, nguyên nhân chủ yếu là cơ sở vật chất và thiết bị dạy học không đáp ứng yêu cầu quy định. Để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non hiên nay, cần phải đầu tư và nhanh chóng đưa trường học từng bước hội đủ các điều kiện của một trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia có hiệu quả theo tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tạo mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học để nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, 2
giáo dục trẻ. Trong thời gian qua việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia đã được thực hiện ở các tỉnh thành phố trong cả nước, vì vậy cần phải nghiên cứu và vận dụng sáng tạo những kinh nghiệm mà các tỉnh, huyện bạn đã đạt được vào huyện Đắk Glong nói riêng. Xuất phát từ thực tiễn giáo dục huyện Đắk Glong và tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ IV nhiệm kỳ 2020-2025 của Đảng bộ huyện Đắk Glong trên con đường phát triển giáo dục, việc nghiên cứu đề tài khoa học này có ý nghĩa quan trọng và cấp thiết. Từ những lý do đó, tôi chon đề tài nghiên cứu “Quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Bất cứ ở giai đoạn lịch sử nào, giáo dục và đào tạo luôn có vai trò hết sức quan trọng đối với mỗi cá nhân, tập thể, cộng đồng, dân tộc và cả nhân loại. Do đó, từ trước đến nay sự nghiêp giáo dục thế hệ trẻ luôn được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước và toàn thể xã hội. Với quan điểm giáo dục là quốc sách hành đầu, Đảng, Nhà nước có nhiều Nghị quyết về phát triển giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng trong thời kì công nghiệp hóa, hiên đại hóa đất nước là “Phát triển bậc học mầm non phù hợp với điều kiện và yêu cầu của từng nơi; đảm bảo trẻ 5 tuổi được học chương chình giáo dục mầm non và chuẩn bị vào lớp 1”, “Ban hành chuẩn quốc gia về trường học”, Đối với giáo dục mầm non, giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp học đầu tiên của cấp phổ thông”. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chiến lước phát triển giáo dục 2011-2020 là: “Đến năm 2025, nền giáo dục nước ta đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhấp quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng lên một cách toàn diện gồm: giáo dục đạo đức, kĩ năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin học; đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng nền kinh tế trí thức; đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và cơ hội học tập suốt đời cho mỗi người dân, từng bước hình 3
thành xã hội học tập” “Hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 4 tuổi vào năm 2030, đến năm 2025 có ít nhất 30% trẻ trong độ tuổi nhà trẻ và 80% trẻ trong độ tuổi mẫu giáo được chăm sóc, giáo dục tại các cơ sở giáo dục mầm non; tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng trong các cơ sở giáo dục mầm non giảm xuống dưới 10%”. Theo các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Quy định về kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận đạt chuẩn quốc gia đối với trường mầm non từ năm 2001 đến nay, một trường mầm non đạt chuẩn quốc gia phải đạt 5 tiêu chuẩn: Tổ chức và quản lý; Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên; Quy mô trường lớp, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học; Chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ; thực hiện xã hội hóa giáo dục. Từ đó các địa phương, các cấp quản lý giáo dục trong phạm vi cả nước đã khẩn trương thực hiện và thu được kết quả nhất định ở các trường mầm non trong những năm gần đây. Đã có các hội nghị, hội thảo, công trình nghiên cứu khoa học về vấn đề này và rút ra nhiều bài học kinh nghiệm về xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia được thể hiện ở các bài nghiên cứu, đề tài luận văn sau: Những biện pháp quản lý nhằm xây dựng trường mầm non thành phố Hải Phòng đạt chuẩn Quốc gia của tác giả Phạm Thị Loan (2004); thực trạng và giải pháp tăng cường cơ sở vất chất xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở Hải Phòng của tác giả Phạm Thị Loan, đăng trên táp chí phát triển giáo dục số 2- tháng 02/2005. Đã đi nghiên cứu thực trạng và đưa ra giải pháp nhằm tăng cường cơ sở vật chất nhằm đạt được các yêu cầu của các tiêu chí, tiêu chuẩn quy mô trường lớp, cơ sở vất chất, trang thiết bị dạy học trong xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia từ đó góp phần xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở thành phố Hải Phòng. Biện pháp huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng của tác giả Ngô Thị Thu Hường (2017). Từ việc đánh giá thực trạng nhận thức về việc huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, thực trạng các biện pháp huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia..., tác giả đã đưa ra các biên pháp huy động cộng đồng tham gia xây dựng 4
trường mầm non đạt chuẩn quốc gia như: tuyên truyền cho cộng đồng về huy động tham gia xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; tham mưu nhằm thể chế hóa các chính sách của nhà nước về giáo dục và đào tạo về huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; huy động nguồn nội lực đa dạng hóa nguồn đầu tư xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; nâng cao hiệu quả hoạt động của ba môi trường giáo dục: nhà trường, gia đình và xã hội, lấy hoạt động trong nhà trường làm trung tâm về công tác huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường MN đạt chuẩn quốc gia. Biện pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình của tác giả Võ Thị Tường Vy (2017). Thông qua việc đánh giá những thực trạng nhận thức về sự cần thiết xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, thực trạng các trường mầm non theo 05 tiêu chuẩn trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, thực trạng về quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia... Từ đó, đưa ra các giải pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia như: Nhóm biện pháp nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, CBQL giáo dục, giáo viên, nhân viên và cha mẹ trẻ về sự cần thiết xây dựng trường mầm non đạt chuẩn; Nhóm biện pháp thực hiện có hiệu quả các chức năng quản lý của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; Nhóm biện pháp nâng cao hiệu quả việc thực hiện các nôi dung quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; nhóm các biện pháp tổ chức các điều kiện hỗ trợ việc quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Nhìn chung các tác giả đều tập trung đi vào các nội dung xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở từng địa phương cụ thể. Tuy nhiên, mỗi vùng miềm địa phương có sự khác biệt về điều kiện địa lý, kinh tế - xã hội, thực trạng giáo dục nên các biện pháp để xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia cũng có sự khác biệt. Vì vậy, việc nghiên cứu thực tế quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở từng địa phương nhằm đưa ra các biện pháp phù hợp với thực tế vùng miền địa phương là hết sức cần thiết. Hiện nay ở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông chưa có một tác giả nào đi sâu nghiên cứu vấn đề này, do đó với đề tài nghiên cứu 5
này, tôi mong muốn đề xuất các biện pháp nhằm quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia phù hợp với đặc điểm tình hình của một địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, chất lượng giáo dục còn thấp. So với mặt bằng chung của cả nước và so với các tỉnh Tây Nguyên nói chung thì Đắk Glong, đặc biệt là giáo dục mầm non còn có nhiều khó khăn hạn chế với đặc thù là các trường mầm non có rất nhiều điểm trường, cả huyện có 13 (công lập) trường thì có 34 điểm trường. Do đó việc quản lý nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ gặp rất nhiều khó khăn, việc đầu tư cơ sở vật chất phải giàn trải, không tập trung. Một số điểm trường chưa thể đầu tư bếp ăn nên chưa thể chăm sóc tốt cho các cháu, cũng như chưa tổ chức bán trú cho các cháu được. Như vậy, từ việc tập trung nghiên cứu thực trạng của việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo trên địa bàn huyện Đắk Glong là rất cần thiết hiện nay. 3. Mục đính và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Trên cơ sở hệ thống hoá cơ sở lý luận, phân tích, đánh giá thực trạng, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về quản lý trường mầm non và lý luận về việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý các trường mầm non và thực trạng quản lý hoạt động xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Đắk Glong. Trên cơ sở lý luận, phân tích thức trạng và nguyên nhân, từ đó đề xuất một số giải biện quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. 6
4.2. Phạm vi nghiên cứu Giới hạn về nội dung Quản lý bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau phản ánh toàn bộ quá trình hoạt động quản lý, nhưng nghiên cứu này tập trung vào chức năng quản lý như: lập kế hoạch, tổ chức bộ máy quản lý, chỉ đạo thực hiện kế hoạch, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch. Có nhiều chủ thể quản lý trong công tác xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia (Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng, giáo viên) nhưng nghiên cứu giới hạn chủ thể quản lý của luận văn là Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong mà không đề cập đến các chủ thể khác cho dù họ có đóng góp không nhỏ vào thành công của việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Giới hạn về thời gian khảo sát: Quá trình xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia thường kéo dài, tuy nhiên trong nghiên cứu này, tôi tập chung thu thập dữ liệu về hoạt động này trong 03 năm gần đây từ năm 2018 đến năm 2021. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp nghiên cứu tài liệu được sử dụng trong nghiên cứu lý luận. Các nội dung tài liệu được tìm kiếm và tổng hợp gồm: Các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, các văn bản pháp quy của Nhà nước, của ngành, và các tài liệu có liên quan đến vấn đề xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. 5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia + Phương pháp này được sử dụng để xây dựng và hoàn chỉnh bộ công cụ điều tra; lấy ý kiến các chuyên gia; các cán bộ quản lý, giáo viên về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất. + Nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông và thu thập thêm các thông tin có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động 7
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động là nghiên cứu các kết quả hoạt động của công tác quản lý, sản phẩm của cán bộ quản lý để thu thập những thông tin bổ sung cho phương pháp điều tra (Các văn bản, quy định nội bộ, các sản phẩm và kết quả của quá trình quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia). - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Tiến hành sưu tầm, nghiên cứu, phân tích các kinh nghiệm quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý, của giáo viên các trường mầm non trên địa bàn khảo sát. - Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn Phỏng vấn, trò chuyện với giáo viên, cán bộ quản lý, điều tra bằng phiếu hỏi về vấn đề quản lý đổi mới phương pháp dạy học, công tác xây dựng trường mầm non đạt chuẩn, những khó, thuận lợi, nguyện vọng của họ về lĩnh vực này. - Phương pháp thống kê toán học Phương pháp thống kê toán học được sử dụng để xử lý các kết quả nghiên cứu về định lượng (Lập bảng phân phối tần số, tần suất, tính điểm trung bình cộng, vẽ biểu đồ, đồ thị) và phân tích định tính các kết quả nghiên cứu. - Phương pháp khảo nghiệm Tiến hành khảo nghiệm các biện pháp đã đề xuất để khẳng định tính cấp thiết và tính khả thi của biện pháp. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa về mặt lý luận Luận văn góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận liên quan đến quản lý việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia gắn với việc nâng cao chất lượng hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ ở các trường mầm non. 6.2. Ý nghĩa về mặt thực tiễn Kết quả nghiên cứu sẽ làm sáng tỏ thực trạng xây dựng và quản lý hoạt động xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông; 8
Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của các cấp quản lý trong bối cảnh đổi mới giáo dục huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông nói riêng và cả nước nói chung. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận văn được trình bày theo 03 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia Chương 2. Thực trạng quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông Chương 3. Các biện pháp quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. 9
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG MẦM NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA 1.1. Xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia 1.1.1. Khái niệm trường mầm non Trường mầm non là cơ sở giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và có con dấu riêng [4, tr.1]. Theo Điều 23 Luật giáo dục 2019, vị trí, vai trò và mục tiêu của giáo dục mầm non: 1. Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam, thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 03 tháng tuổi đến 06 tuổi. 2. Giáo dục mầm non nhằm phát triển toàn diện trẻ em về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp 1 [31, tr21-22]. Trường mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm mỹ cho trẻ em. Những kĩ năng mà trẻ được tiếp thu qua chương trình chăm sóc, giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập và thành công sau này của trẻ. Những năm đầu đời đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách và phát triển năng lực của trẻ, bởi trẻ bẩm sinh đã có khả năng tiếp thu học tập, bộ não đã được lập trình để tiếp nhận các thông tin cảm quan và sử dụng để hình thành hiểu biết và giao tiếp với thế giới, nhưng thiên hướng học tập của trẻ có thể bị hạn chế bởi nhiều yếu tố như thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội. Việc được hưởng sự chăm sóc và giáo dục tốt từ lứa tuổi nầm non sẽ góp phần tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai của trẻ. Trường mầm non sẽ chuẩn bị cho trẻ những kĩ năng như tự lập, sự kiềm chế, khả năng diễn đạt rõ ràng, đồng thời hình thành hứng thú đối với việc đến trường tiểu học, tăng khả năng sẵn sàng để bước vào giai đoạn đầu của giáo dục phổ thông. 10
1.1.2. Khái niệm chuẩn quốc gia Chuẩn quốc gia là chuẩn bắt buộc hoặc khuyến nghị có hiệu lực và phạm vi áp dụng trong cả nước, có tính toàn quốc, do Nhà nước hoặc các tổ chức quốc gia ban hành như: Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non, Chuẩn giảng viên đại học, chuẩn xét phong chức danh giáo sư, phó giáo sư, trường chuẩn quốc gia... là các chuẩn quốc gia. Chuẩn quốc gia nói chung được phát triển sao cho cả nước thực hiện được trên cơ sở khả năng và nỗ lực thực tế hiện có. Vì thế, chức năng chủ yếu của chuẩn quốc gia là giúp Nhà nước đưa các sự vật cần điều chỉnh vào một trật tự nhất định, tức là thiết lập trật tự trong một lĩnh vực nhất định ở quy mô quốc gia. 1.1.3. Trường mầm non đạt chuẩn quốc gia Là trường mầm non phải đạt 05 tiêu chuẩn (tiêu chuẩn 1: Tổ chức và quản lý nhà trường; tiêu chuẩn 2: Cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên; tiêu chuẩn 3: Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học; Tiêu chuẩn 4: Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; tiêu chuẩn 5: Hoạt động và kết quả nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ) quy định theo Thông tư số 19/2018/TT-BGDĐT ngày 22/8/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Ban hành quy định về kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận đạt chuẩn quốc gia đối với trường mầm non. 1.1.4. Khái niệm xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia Xây dựng có thể hiểu là: Làm cho hình thành một chỉnh thể về xã hội, chính trị, kinh tế, văn hóa theo một phương hướng nhất định. Xây dựng là tạo hoàn cảnh sống vật chất hay tinh thần hoặc cho một cộng đồng trên cơ sở một đường lối chủ trương nhất định, một hệ thống tư tưởng,... hoặc cho cá nhân theo một ý định có suy nghĩ, cân nhắc: xây dựng nền công nghiệp xã hội chủ nghĩa, xây dựng một nền đạo đức mới, xây dựng uy tín bằng tri thức khoa học thể hiện qua các công trình nghiên cứu. [43]. Xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia là sự phối hợp chặt chẽ giữa chủ thể quản lý với các tổ chức, cá nhân liên quan; dựa vào các tiêu chí trong các tiêu chuẩn quy định của Bộ GDĐT tiến hành rà soát, đánh giá mức độ đạt được ở hiện tại để 11
xác định những tiêu chí chưa đạt so chuẩn quy định. Trên cơ sở đó, có kế hoạch, biện pháp triển khai thực hiện nhằm hoàn thiện các tiêu chí trong từng tiêu chuẩn. Khi hoàn thiện các tiêu chuẩn theo quy định, nhà trường tiến hành hoàn thiện hồ sơ và tổ chức tự kiểm tra, sau đó trình cơ quan quản lý nhà nước cấp có thẩm quyền kiểm tra ra quyết định công nhận. Xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia cũng là cơ sở để nâng cao năng lực quản lý, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ngày càng cao hơn, chất lượng chăm sóc, giáo dục có hiệu quả hơn, sản phẩm mà ngành giáo dục đem lại ngày càng có chất lượng và có ích cho xã hội nhiều hơn. 1.1.5. Các nôi dung/các mục tiêu xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia Tiêu chuẩn xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia (được Quy đinh trong Thông tư số 19/2018/TT-BGDĐ ngày 22/8/2018 của BGDĐT). Ở múc độ 1 quy định các tiêu chuẩn cấp thiết của trường mầm non đạt chuẩn quốc gia để đảm bảo tổ chức các hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục có chất lượng toàn diện. Ở mức độ 2. Quy định các tiêu chuẩn cấp thiết của trường mầm non đạt chuẩn quốc gia để đảm bảo tổ chức các hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục có chất lượng toàn diện ở mức độ cao hơn so với mức độ 1, tạo tiền đề nhằm tiếp cận với trình độ phát triển của trường mầm non ở các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới. Như vậy, ta thấy ở hai mức độ đều có các tiêu chuẩn như sau: Tiêu chuẩn đánh giá trường mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 bao gồm 5 tiêu chuẩn: - Tiêu chuẩn 1: Tổ chức và quản lý nhà trường (10 tiêu chí) + Tiêu chí 1.1: Phương hướng, chiến lược xây dựng và phát triển nhà trường + Tiêu chí 1.2: Hội đồng trường (Hội đồng quản trị đối với trường tư thục) và các hội đồng khác + Tiêu chí 1.3: Tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam, các đoàn thể và các tổ chức khác trong nhà trường 12
+ Tiêu chí 1.4: Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, tổ chuyên môn và tổ văn phòng + Tiêu chí 1.5: Tổ chức nhóm trẻ và lớp mẫu giáo + Tiêu chí 1.6: Quản lý hành chính, tài chính và tài sản + Tiêu chí 1.7: Quản lý cán bộ, giáo viên và nhân viên + Tiêu chí 1.8: Quản lý các hoạt động giáo dục + Tiêu chí 1.9: Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở + Tiêu chí 1.10: Đảm bảo an ninh trật tự, an toàn trường học - Tiêu chuẩn 2: Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên (03 tiêu chí) + Tiêu chí 2.1: Đối với Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng + Tiêu chí 2.1: Đối với giáo viên + Tiêu chí 2.3: Đối với nhân viên - Tiêu chuẩn 3. Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học (06 tiêu chí) + Tiêu chí 3.1: Diện tích, khuôn viên và sân vườn + Tiêu chí 3.2: Khối phòng nhóm trẻ, lớp mẫu giáo và khối phòng phục vụ học tập + Tiêu chí 3.3: Khối phòng hành chính - quản trị + Tiêu chí 3.4: Khối phòng tổ chức ăn + Tiêu chí 3.5: Thiết bị, đồ dùng, đồ chơi + Tiêu chí 3.6: Khu vệ sinh, hệ thống cấp thoát nước - Tiêu chuẩn 4: Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội (02 tiêu chí) + Tiêu chí 4.1: Ban Đại diện cha mẹ trẻ + Tiêu chí 4.2: Công tác tham mưu cấp ủy đảng, chính quyền và phối hợp với các tổ chức, cá nhân của nhà trường - Tiêu chuẩn 5: Hoạt động và kết quả nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ (04 tiêu chí) + Tiêu chí 5.1: Thực hiện chương trình giáo dục mầm non + Tiêu chí 5.2: Tổ chức hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ + Tiêu chí 5.3: Kết quả nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe 13
+ Tiêu chí 5.4: Kết quả giáo dục Tiêu chuẩn đánh giá trường mầm non đạt mức độ 2: Trường mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 ngoài việc đảm bảo các quy định ở mức độ 1 (mức 1) còn phải đạt các quy định của 5 tiêu chuẩn như sau: - Tiêu chuẩn 1: Tổ chức và quản lý nhà trường (có 10 tiêu chí) Cả 10 tiêu chí (tiêu chí 1.1-1.10) như đã nêu ở mức 1, đều có các chỉ số nâng cao hơn ở mức 1. - Tiêu chuẩn 2: Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên (03 tiêu chí) Cả 03 tiêu chí (2.1 - 2.3) như nêu ở mức 1, đều có 2-3 chỉ số/1 tiêu chí nâng cao hơn ở mức 1. - Tiêu chuẩn 3: Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học (có 05 tiêu chí) như đã nêu ở mức 1, có 2-3 chỉ số/1 tiêu chí nâng cao hơn ở mức 1. - Tiêu chuẩn 4: Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội (có 02 tiêu chí) như đã nêu ở mức 1, đều có các chỉ số nâng cao hơn ở mức 1. - Tiêu chuẩn 5: Hoạt động và kết quả nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ (có 04 tiêu chí) như đã nêu ở mức 1, có 1-3 chỉ số/1 tiêu chí có chỉ số nâng cao hơn ở mức 1. 1.2. Quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia 1.2.1. Khái niệm quản lý Theo Harold Koontz, Cyril O’Donnell, Heinz Weihrich khái niệm: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo sự phối hợp những nỗ lực của cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm. Mục tiêu của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trường, mà trong đó con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. Với tư cách thực hành thì cách quản lý là một nghệ thuật, còn kiến thức có thể tổ chức về quản lý là một khoa học” [18,tr.33]. Theo từ điển Tiếng Việt: “Quản lý là tổ chức, điều khiển hoạt động của đơn vị, cơ quan”. “Quản lý là chăm nom và sắp đặt công việc trong một tổ chức hoặc phụ trách việc chăm nom và sắp đặt công việc trong một tổ chức” nhằm sử dụng tất 14